B GIÁO DC VIN HÀN LÂM KHOA HC
VÀ ĐÀO TẠO VÀ CÔNG NGH VIT NAM
HC VIN KHOA HC VÀ CÔNG NGH
-----------------------------
TRNH TH HNG
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM PHÂN B VÀ DINH DƯỠNG CA CÁC
LOÀI ỠNG CƯ N QUC GIA BN EN
VÀ KHU BO TN THIÊN NHIÊN PÙ LUÔNG,
TNH THANH HÓA
TÓM TT LUN ÁN TIẾN SĨ SINH HC
Ngành: Động vt hc
Mã s: 9.42.01.03
Hà Ni - 2025
Công trình được hoàn thành ti: Hc vin Khoa hc Công ngh, Vin
Hàn lâm Khoa hc và Công ngh Vit Nam.
Người hướng dn khoa hc:
1. Người hướng dn khoa hc 1: TS. Phm Th Nh
2. Người hướng dn khoa hc 2: TS. Đậu Quang Vinh
Phn bin 1: PGS.TS. Hoàng Văn Ngọc
Phn bin 2: PGS.TS. Lê Trung Dũng
Phn bin 3: PGS.TS. Trần Đức Hu
Luận án được bo v trưc Hội đồng đánh giá luận án tiến cấp Hc vin,
hp ti Hc vin Khoa hc Công ngh - Vin Hàn lâm Khoa hc
Công ngh Vit Nam vào hi gi , ngày tháng năm 2025
Có th tìm hiu lun án ti:
1. Thư viện Hc vin Khoa hc và Công ngh
2. Thư viện Quc gia Vit Nam
1
M ĐẦU
1. Tính cp thiết của đề tài
ỡng nhóm đng vật xương sống môi trường sống đa
dng, ghi nhn phân b hu hết các dng sinh cnh trên thế gii. Chúng
đóng vai trò rất quan trng trong h thng chuỗi, lưới thức ăn của hu hết
các h sinh thái [1,2].
Tp hp các d liu hin ti v thành phn loài, s phân b ca các loài
ỡng theo sinh cảnh sống đặc điểm dinh dưỡng ca chúng mt
nhim v cấp bách khi được thc hin, không ch cho phép chúng ta
hiểu rõ hơn về vai trò của lưỡng cư trong hệ sinh thái, d đoán tác động ca
vic suy gim qun th ỡng cư mà còn cung cấp thông tin cho các chương
trình bo tồn, giúp ưu tiên chiến lược tăng cường các n lc bo tn các
loài lưỡng cư.
Tại Thanh Hóa, Vườn Quc gia (VQG) Bến En đại din cho h sinh
thái núi đất đai thấp (Đỉnh núi cao nht 497m so vi mực nước bin)
thuộc phân khu vùng đt thấp Đông Bắc [12] [13] [14] Khu bo tn
thiên nhiên (KBTTN) Pù Luông đi din cho h sinh thái núi đai cao thuộc
phân khu vùng núi cao Tây Bc [13] [14] [15], c hai khu vc này khu
h động vt, thc vật đa dạng phong phú. Đã mt s nghiên cu v
các loài lưỡng tại đây. Tuy nhiên, các nghiên cứu tp trung v đa dạng
thành phn loài [16] [17], các nghiên cu chưa đầy đủ v đặc đim phân b
[16] [18] và chưa có nghiên cứu nào thc hin phân tích thành phn thức ăn
ca các loài lưỡng cư tại đây.
Xut phát t tình hình thc tiễn đó, đề tài: Nghiên cứu đặc điểm
phân b dinh dưỡng của các loài lưỡng VQG Bến En
KBTTN Pù Luông, tỉnh Thanh Hoá” nhm mục đích cp nht danh sách
thành phần loài, phân tích đặc điểm phân b dinh dưỡng ca các loài
ỡng cư ở hai khu rừng đặc dng trên.
2
2. Mc tiêu nghiên cu
Mục tiêu chung: Đánh giá được mức độ đa dạng thành phần loài, đặc
điểm phân bố phổ thức ăn của các loài lưỡng VQG Bến En
KBTTN Pù Luông thuộc tỉnh Thanh Hoá.
Mục tiêu cụ thể:
- Đánh giá được mức độ đa dạng về thành phần loài lưỡng VQG
Bến En và KBTTN Pù Luông.
- Phân tích được đặc điểm phân bố của các loài lưỡng theo dạng
sinh cảnh, đai độ cao nơi của chúng tại VQG Bến En KBTTN
Luông.
- Phân tích được đặc điểm dinh dưỡng của các loài lưỡng theo dạng
sinh cảnh, đai độ cao nơi của chúng tại VQG Bến En KBTTN
Luông.
3. Ni dung nghiên cu
Nội dung 1: Đánh giá mức độ đa dạng về thành phần loài lưỡng
VQG Bến En và KBTTN Pù Luông
- Danh sách thành phần loài lưỡng VQG Bến En KBTTN
Luông
- Đánh giá mức độ quý hiếm bảo tồn các loài lưỡng VQG Bến
En và KBTTN Pù Luông
- So sánh mức độ đa dạng tương đồng vthành phần loài với các
khu bảo tồn lân cận
Nội dung 2: Đánh giá đặc điểm phân bố của lưỡng VQG Bến En
và KBTTN Pù Luông theo: Dạng sinh cảnh, đai độ cao và nơi ở.
Nội dung 3: Đánh giá đặc điểm dinh dưỡng của một số loài lưỡng
tại VQG Bến En và KBTTN Pù Luông. Phân tích đặc điểm dinh dưỡng của
một số loài đại diện cho các dạng sinh cảnh, đai độ cao nơi của chúng
tại VQG Bến En và KBTTN Pù Luông.
3
4. Ý nghĩa khoa học và thc tin của đ tài
Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ cung cấp những dẫn liệu cập nhật về
thành phần loài, phân bố phổ thức ăn của các loài lưỡng VQG Bến
En và KBTTN Pù Luông, tỉnh Thanh Hoá.
Kết quả nghiên cứu của đề tài sở khoa học quan trọng trong việc
quy hoạch bảo tồn phát triển bền vững đa dạng sinh học tỉnh Thanh
Hoá.
5. Những đóng góp mới của đề tài
- Cập nhật bổ sung danh lục các loài lưỡng VQG Bến En (30
loài) KBTTN Luông (28 loài), ghi nhận bổ sung 02 loài cho VQG
Bến En và 19 loài cho KBTTN Pù Luông.
- Đánh giá được đặc điểm phân bố của các loài lưỡng VQG Bến
En và KBTTN Pù Luông theo dạng sinh cảnh, đai độ cao và nơi ở.
- Đã phân tích đặc điểm dinh dưỡng thông qua thành phần thức ăn của
19 loài lưỡng cư ở VQG Bến En và KBTTN Pù Luông.
- Đã phân tích đặc điểm dinh dưỡng của một số loài lưỡng đại diện
cho các dạng sinh cảnh, đai độ cao và nơi ở.
Chương 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CU
1.1. lược tình hình nghiên cứu về lưỡng Đông Dương Việt
Nam
1.1.1. Nghiên cứu về đa dạng thành phần loài lưỡng Đông Dương
và ở Việt Nam
Số loài mô tả mới cho khoa học và ghi nhận mới cho Việt Nam tăng lên
rệt trong thời gian qua, số loài ghi nhận vào năm 2009 là 176 loài, đến
nay đã tăng lên 300 loài. Các khu vực nghiên cứu được mở rộng ra hầu
khắp các vùng phân bố sinh học các loài lưỡng cư ở Việt Nam.
1.1.2. Các nghiên cứu tu chỉnh phân loại học
Tại Thanh Hóa loài Microhyla fissipes được định danh lại Microhyla
mukhlesuri; loài Amolops cremnobatus được đổi tên thành A. tanfuilianae;
loài Xenophrys major đổi tên thành Xenophrys lancangica; loài Ichthyophis