1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Mạy chả (Arundinaria sp.) là một loài thuộc họ Hoà thảo (Poaceae), phân họ tre
(Bambusoideae), phân bố tự nhiên trong rừng tại một số tỉnh Tây Bắc Việt Nam tập trung
nhiều ở tỉnh Điện Biên. Thân khí sinh của loài cây này được thu mua để xuất khẩu sang Nhật
Bản và các nước Châu Âu làm cần câu, gậy trượt tuyết, sản xuất năng lượng sinh học và phục
vụ sản xuất nông nghiệp do đặc tính hình thái đốt thân nhỏ, lóng dài, bền, dẻo của loài cây này
[21]. Tuy nhiên, hiện nay sản lượng thân cây Mạy chả hoàn toàn phụ thuộc vào việc khai thác
từ tự nhiên mà chưa được chăm sóc, bảo vệ nên sản lượng khai thác được không nhiều, kích
thước thân cây không đồng đều, chất lượng thân cây không cao, chưa đáp ứng được nhu cầu
xuất khẩu. Với một số địa phương của tỉnh Điện Biên mặc dù Mạy chả là loài lâm sản ngoài
gỗ quan trọng, giúp cộng đồng sống gần rừng cải thiện kinh tế, ổn định đời sống, góp phần ổn
định kinh tế xã hội địa phương, bảo vệ rừng tự nhiên và đa dạng sinh học một cách bền vững
nhưng ở nhiều nơi Mạy chả bị chặt phá để lấy đất canh tác nương rẫy, bị khai thác tự do và bị
gia súc phá hại nên đứng trước nguy cơ suy thoái cả về diện tích, sản lượng và chất lượng thân
cây.
Đặc biệt việc phát triển mở rộng diện tích trồng loài cây này gặp khó khăn do nhân
giống bằng gốc rất hạn chế về số lượng, các thử nghiệm về nhân giống bằng phương pháp
khác như giâm hom mới là các thử nghiệm ban đầu, các nghiên cứu về các biện pháp chăm sóc
cây trong giai đoạn vườn ươm, phục hồi rừng tự nhiên, trồng rừng còn thiếu nên chưa đáp ứng
được nhu cầu phát triển rừng trồng loài cây này.
Xuất phát từ những lý do trên, đề tài luận án nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật phục hồi và
phát triển rừng Mạy chả để tạo vùng nguyên liệu xuất khẩu ổn định, sản lượng cao, chất lượng tốt, bền
vững, nâng cao hiệu quả kinh tế từ việc kinh doanh rừng của loài cây này là việc làm cần thiết, có ý
nghĩa khoa học và thực tiễn.
2. Mục tiêu của luận án
2.1. Mục tiêu chung
Nghiên cứu được một số cơ sở khoa học để phục hồi, gây trồng và phát triển cây Mạy chả
cung cấp nguồn nguyên liệu thân khí sinh bền vững tại tỉnh Điện Biên.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Xác định được một số đặc điểm sinh học loài Mạy chả tại khu vực nghiên cứu: đặc điểm
hình thái, xác định các đoạn mã vạch DNA và đặc điểm lâm phần nơi có loài Mạy chả phân bố.
- Xác định được kỹ thuật nhân giống Mạy chả bằng phương pháp giâm hom thân ngầm.
- Xác định được một số kỹ thuật phục hồi rừng Mạy chả: khoanh nuôi bảo vệ rừng, khoanh
nuôi xúc tiến tái sinh, khoanh nuôi xúc tiến tái sinh kết hợp bón phân.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài luận án là loài Mạy chả (Arundinaria sp.) mọc tự nhiên tại
tỉnh Điện Biên.
