Đ ng H iồ ớ
Đ ng H iồ ớ
Tên hi uệ: Thành ph hoa h ngố ồ [c nầ d nẫ ngu nồ]
Đ ng H iồ ớ
T a đ : ọ ộ 17°28′60″N 106°35′60″E
Qu c giaốVi t Namệ
T nhỉQu ng Bìnhả
Chính quy nề
- Ki uểThành phố
- Ch t ch UBND TPủ ị không rõ
Di n tíchệ
- T ng c ngổ ộ 155,54 km² (60,1 mi²)
Dân số (2006)
- T ng c ngổ ộ 103988
- M t đậ ộ 668,6/km² (1.731,6/mi²)
Dân s có h kh uố ộ ẩ
Múi giờVi t Nam (ệUTC+7)
Website: [1]
Đ ng H iồ ớ là thành ph tr c thu c t nhố ự ộ ỉ Qu ng Bìnhả vùng ởB c Trung Bắ ộ Vi t Namệ.
Thành ph này n m gi a ố ằ ữ qu c l 1Aố ộ và đ ng H Chí Minhườ ồ , có sông Nh t L ch yậ ệ ả
qua. Đây là t nh l t nh Qu ng Bình. Đ ng H i giáp v i ỉ ỵ ỉ ả ồ ớ ớ Bi n Đôngể phía đông, huy nở ệ
B Tr chố ạ phía tây và phía b c, giáp huy n ở ắ ệ Qu ng Ninhả, di s n thiên nhiên th gi iả ế ớ
v n qu c gia Phong Nha-K Bàngườ ố ẻ cách Đ ng H i 50 km v phía tây b c. Đ ng H iồ ớ ề ắ ồ ớ
đã t ng là n i ừ ơ chúa Nguy nễ xây thành Đ ng H iồ ớ , lũy Th yầ đ làm ti n tuy n ch ngể ề ế ố
đ ỡĐàng Trong trong th i kỳ ờchi n tranh Tr nh-Nguy nế ị ễ . Trong th i kỳ ờchi n tranh Vi tế ệ
Nam b ịkhông l c Hoa Kỳự san ph ng và th xã đ c xây d ng l i. Tr c năm 1976,ẳ ị ượ ự ạ ướ
đây là t nh l t nh Qu ng Bình, t năm 1976-1989, th xã này thu c t nh ỉ ỵ ỉ ả ừ ị ộ ỉ Bình Tr Thiênị.
Tháng 7 năm 1989, ba t nh Qu ng Bình, Qu ng Tr Th a Thiên đ c tách ra, th xã nàyỉ ả ả ị ừ ượ ị
là t nh l t nh Qu ng Bình Ngày 16 tháng 8 năm ỉ ỵ ỉ ả 2004, Th t ngủ ướ Chính phủ đã có
quy t đ nh thành l p thành ph Đ ng H i trên c s th xã Đ ng H iế ị ậ ố ồ ớ ơ ở ị ồ ớ [1].
V trí đ a lý và Đi u ki n t nhiênị ị ề ệ ự
Đ ng H i n m g n c a ồ ớ ằ ầ ử sông Nh t Lậ ệ, cách th đô ủHà N iộ kho ng 500 km v phíaả ề
nam-đông nam theo qu c l 1Aố ộ ho c ặđ ng s t B c Namườ ắ ắ . T ng di n tích 155,54 km²,ổ ệ
n i th là 55,58 km2, di n t ch đ t ngo i th : 99,69 km2 Ngu n n c ng t cung c pộ ị ệ ị ấ ạ ị ồ ướ ọ ấ
cho thành ph đ c l y t Bàu Tró - m t h n c ng t t i thành ph , n i l u trố ượ ấ ừ ộ ồ ướ ọ ạ ố ơ ư ữ
nhi u hi n v t c a văn hóa Bàu Tró. Đ ng H i có 12 km b bi n v i các bãi t m đ pề ệ ậ ủ ồ ớ ờ ể ớ ắ ẹ
(Nh t L , B o Ninh, Quang Phú)ậ ệ ả [1]. Sông Nh t Lậ ệ ch y qua Đ ng H i là m t con sôngả ồ ớ ộ
đ p, là con sông do ẹSông Ki n Giangế và Sông Long Đ iạ h p thành. Phía tây Đ ng H iợ ồ ớ
là dãy núi bao b c mà theo quan ni m ọ ệ Phong th yủ là "h u ch m", phía tr c là sông vàậ ẩ ướ
và bi n có đ i cát B o Ninh án ng nh b c bình phong. N u tin theo thu t phongể ồ ả ữ ư ứ ế ậ
th y thì đây là "cát đ a". Tr c đây, B o Ninh b cách tr v i Đ ng H i nh ng sau khiủ ị ướ ả ị ở ớ ồ ớ ư
có c u Nh t L , khu v c này đã đô th hóa, là n i có các khu nghĩ d ng.ầ ậ ệ ự ị ơ ưỡ
Hành chính
Đ n th i đi m năm 2009, thành ph Đ ng H i có 16 đ n v hành chính g m 11ế ờ ể ố ồ ớ ơ ị ồ
ph ng 5 xãườ [1]:
STT. Tên Dân
sốDi n tíchệ
(km2)
1 Ph ng B c Lýườ ắ 13.536 10,19
2 Ph ng B c Nghĩaườ ắ 6.981 7,76
3 Ph ng Đ ng Mườ ồ ỹ 2.653 0,58
4 Ph ng Đ ng Phúườ ồ 8.016 3,81
5 Ph ng Đ ng S nườ ồ ơ 8.815 19,65
6Ph ng Đ c Ninhườ ứ
Đông 4.726 3,13
7 Ph ng H i Đìnhườ ả 3.808 1,37
8 Ph ng H i Thànhườ ả 4.774 2,45
9 Ph ng Nam Lýườ 11.579 3,9
10 Ph ng Phú H iườ ả 3.440 3,06
11 Xã B o Ninhả8.538 16,3
12 Xã Đ c Ninhứ7.526 5,21
13 Xã L c Ninhộ8.407 13,4
14 Xã Nghĩa Ninh 4.508 16,22
15 Xã Quang Phú 3.106 3,23
16 Xã Thu n Đ cậ ứ 3.738 45,28
Dân số
Dân s thành ph Đ ng H i năm 2005 là 103.988 ng i ch y u là dân t c Kinh. Dânố ố ồ ớ ườ ủ ế ộ
s n i th là 68.165 ng i, m t đ dân s n i th : 1.226 ng i/ km2ố ộ ị ườ ậ ộ ố ộ ị ườ
Giao thông
Đ ng H i là n i có các tuy n đ ng b , đ ng s t, đ ng thu và đ ng hàngồ ớ ơ ế ườ ộ ườ ắ ườ ỷ ườ
không.
•Đ ng b : qu c l 1A và ườ ộ ố ộ đ ng H Chí Minhườ ồ . Đ tăng c ng an toàn giaoể ườ
thông và t c đ l u thông, m t đ ng tránh đang đ c xây d ng. Đ ng tránhố ộ ư ộ ườ ượ ự ườ
này có 4 làn xe, 2 làn gom dân sinh và dài 23 km[2].
•Đ ng s t: theo ườ ắ đ ng s t B c Namườ ắ ắ t i ga Đ ng H i; ạ ồ ớ
•Đ ng th y: c ng Nh t L ; C ng Gianh; C ng Hòn La (50 km phía b c Đ ngườ ủ ả ậ ệ ả ả ắ ồ
H i)ớ[3].
•Đ ng hàng không: ườ sân bay Đ ng H iồ ớ đ c xây d ng xong tháng 5 năm 2008,ượ ự
hi n có tuy n bay đ n ệ ế ế Sân bay qu c t N i Bàiố ế ộ Hà N i ở ộ [4].
Kinh tế
Công nghi p s n xu t v t li u xây d ng (g ch men, ệ ả ấ ậ ệ ự ạ xi măng, nhôm), đánh b t và nuôiắ
tr ng thu - h i s n, th ng m i. Trong giai đo n 2001-2005, tăng tr ng GDP bìnhồ ỷ ả ả ươ ạ ạ ưở
quân c a Đ ng H i là 12,5%, s n xu t ti u th công nghi p theo h ng tăng d n tủ ồ ớ ả ấ ể ủ ệ ướ ầ ỷ
tr ng d ch v và công nghi p trong c c u kinh t . Đ ng H i có 1556 doanh nghi pọ ị ụ ệ ơ ấ ế ồ ớ ệ
ti u th công nghi p. GDP đ u ng i năm 2005 c a Đ ng H i là 750 USD, thu ngânể ủ ệ ầ ườ ủ ồ ớ
sách đ t 56,52 t đ ng. Thành ph này có Khu công nghi p tây b c Đ ng H i.ạ ỷ ồ ố ệ ắ ồ ớ
Du l chị
Thành ph Đ ng H i là n i ngh ng i c a du khác đ n tham quan ố ồ ớ ơ ỉ ơ ủ ế di s n th gi iả ế ớ :
V n Qu c gia Phong Nha - K Bàngườ ố ẻ , t m bi n tai ắ ể Bãi bi n Nh t Lể ậ ệ, Đá Nh yả và
su i n c khoáng Bangố ướ , khu ngh mát SunSpa Resort t i thôn M C nh xã B o Ninh.ỉ ạ ỹ ả ả
m th c ch y u: các món ăn h i s n, Khu du l ch SunSpa ph c v th c khách đ cácẨ ự ủ ế ả ả ị ụ ụ ự ủ
món Âu-Á. B o tàng chi n tranh t i xã Nghĩa Ninh. Thành ph có 98 khách s n và nhàả ế ạ ố ạ
khách các lo i. Năm 2005, l ng du khách đ n tham quan đ t 300.000 ng i.ạ ượ ế ạ ườ
L ch sị ử
Các hi n v t khai qu t tài ệ ậ ậ Bàu Tró đã cho th y ng i Vi t đã đ n đ nh c khu v cấ ườ ệ ế ị ư ở ự
này t 5000 nămừ[5][6]. Tr i qua m t th i kỳ dài trong l ch s , đây là khu v c tranh ch pả ộ ờ ị ử ự ấ
gi a V ng qu c ữ ươ ố Champa và Đ i Vi tạ ệ [7][8]. L ch s Đ ng H i có th xem b t đ u tị ử ồ ớ ể ắ ầ ừ
th i kỳ ờLý Th ng Ki tườ ệ đ a quân vào d p lo n Chiêm Thành và xây d ng n i đâyư ẹ ạ ự ơ
thành tr n biên cho Đ i Vi t. L ch s đô thi th Đ ng H i có l đ c tính t th i kỳấ ạ ệ ị ử ị ồ ớ ẽ ượ ừ ờ
chúa Nguy n Hoàngễ v t Hoành S n (ượ ơ Đèo Ngang) đ tránh b ể ị Chúa Tr nhị tiêu di t.ệ
Các đ i Chúa Nguy n sau này đã cho xây d ng Thành Đ ng H i đ làm tr n biên phíaờ ễ ự ồ ớ ể ấ
b c ắĐàng Trong ch ng l i các cu c t n công c a Chúa Tr nh. ố ạ ộ ấ ủ ị Đào Duy Từ - m t nhàộ
chính tr , quân s quê Thanh Hóa đã đi theo Chúa Nguy n vào Nam l p nghi p và đãị ự ở ễ ậ ệ
ch đ o xây d ng Thành Đ ng H i. Cùng v i vi c xây d ng thành là vi c phát tri n thỉ ạ ự ồ ớ ớ ệ ự ệ ể ị
(ch búa, dân c ) sinh s ng trong và xung quanh khu v c thành. Ngày nay, d u v t cònợ ư ố ự ấ ế
l i c a Thành Đ ng H i và Qu ng Bình Quan v n còn hi n di n. Trong th i kỳ Phápạ ủ ồ ớ ả ẫ ệ ệ ờ
thu c, Đ ng H i là m t th tr n nh t nh l c a Qu ng Bình. N i đây đã có tr ngộ ồ ớ ộ ị ấ ỏ ỉ ỵ ủ ả ơ ườ
Saint Marie. Trong th i kỳ kháng chi n ch ng Pháp, quân đ i Pháp đã s d ng sân bayờ ế ố ộ ử ụ
Đ ng H i đ ch ng phá ồ ớ ể ố Vi t Minhệ và Pathet Lào khu v c B c Trung B và Trungở ự ắ ộ
Nam Lào. Trong th i kỳ ờKhông quân Mỹ đành phá mi n B c Vi t Nam, cũng nhề ắ ệ ư
Qu ng Bình, Đ ng H i b bom ả ồ ớ ị B-52 c a Không quân M tàn phá n ng nủ ỹ ặ ề[9][10]. Ch ngứ
tích c a s tàn phá này còn sót l i hi n nay có th th y là Nhà th Tam Tòa. Saunủ ự ạ ệ ể ấ ờ
1975, T nh Bình Tr Thiên đ c thành l p trên c s 3 t nh ỉ ị ượ ậ ơ ở ỉ Qu ng Bìnhả, Qu ng Trả ị và
Th a Thiênừ, Đ ng H i là m t th xã. Sau khi T nh Bình Tr Thiên đ c tách ra nh cũồ ớ ộ ị ỉ ị ượ ư
vào ngày 1 tháng 7 năm 1989, th xã Đ ng H i tr thành t nh l Qu ng Bình và đ cị ồ ớ ở ỉ ỵ ả ượ
đ u t nâng c p c s h t ng. Năm 2004, Th t ng Chính ph đã có Ngh đ nhầ ư ấ ơ ở ạ ầ ủ ướ ủ ị ị
thành l p Thành ph Đ ng H i (đô th lo i 3) trên c s Th xã Đ ng H i. Thành phậ ố ồ ớ ị ạ ơ ở ị ồ ớ ố
Đ ng H i có B nh vi n Cuba do Chính ph ồ ớ ệ ệ ủ Cuba t ng sau năm 1975.ặ
Di tích l ch sị ử
•Hi n v t Bàu Tróệ ậ : v i nh ng di ch đ c tìm th y t i đây nh các công cớ ữ ỉ ượ ấ ạ ư ụ
b ng sinh v t bi n nh c, sò... và các công c b ng đá. Qua nghiên c u choằ ậ ể ư ố ụ ằ ứ
th y chúng có niên đ i kho ng 5 tri u năm ấ ạ ả ệ
•Qu ng Bình Quanả : đây là c ng thành đ có th vào đ c thành Đ ng H i x a.ổ ể ể ượ ồ ớ ư
Nay có th quan sát Qu ng Bình Quan trên đ ng ể ả ườ Hùng V ngươ .
•Thành Đ ng H iồ ớ : Đây là m t b ph n n m trong t ng th các di tích quân sộ ộ ậ ằ ổ ể ự
c a Đ ng H i vào th i kì ủ ồ ớ ờ Tr nh - Nguy n phân tranhị ễ . T ng thành đ c xâyườ ượ
b ng g ch cao kho ng 6m. Nay di tích này ch còn m t s đo n l t ằ ạ ả ỉ ộ ố ạ ẻ ẻ ở Đ ngồ
H iớ.
•Lũy Th yầ : Đ c xây d ng vào th i kì Tr nh Nguy n phân tranh. Do chúaượ ự ờ ị ễ
Nguy n Phúc Nguyênễ ra l nh cho t ng đ c ệ ổ ố Đào Duy Từ xây d ng nh m b oự ằ ả
v biên gi i ệ ớ Đàng Trong c a ủnhà Nguy nễ. Thành đ c đ p b ng đ t có chi uượ ắ ằ ấ ề
dài 8 km bao quanh thành Đ ng H i. Nay có th nhìn th y lũy Th y t đ ngồ ớ ể ấ ầ ừ ườ
Quách Xuân Kỳ và phía Tây ph ng ườ Phú H iả, đo n đê này gi có tên đ ng làạ ờ ườ
Tr ng Đ nhươ ị , thành ph Đ ng H i. ố ồ ớ
Bách khoa toàn th m Wikipediaư ở