LuËn v¨n tèt nghiÖp
hL I NÓI Đ UỜ Ầ
Thu không ch là công c quan tr ng c a nhà n c đ qu n lý n nế ỉ ụ ọ ủ ướ ể ả ề
kinh t mà còn là ngu n thu ch y u c a ngân sách nhà n c.Thông quaế ồ ủ ế ủ ướ
vi c thu thu nhà n c có th t p trung m t ph n ngu n l c xã h i vào tayệ ế ướ ể ậ ộ ầ ồ ự ộ
mình đ có th th c hi n ch c năng c a mình.ể ể ự ệ ứ ủ
T khi n c ta th c hi n đ i m i, Đ ng và nhà n c ch tr ngừ ướ ự ệ ổ ớ ả ướ ủ ươ
phát tri n n n kinh t nhi u thành ph n theo đ nh h ng xã h i ch nghĩa,ể ề ế ề ầ ị ướ ộ ủ
t o m i đi u ki n thu n l i cho các thành ph n trong xã h i có th t doạ ọ ề ệ ậ ợ ầ ộ ể ự
s n xu t, kinh doanh theo pháp lu t trong đó có vi c t do l a ch n lo iả ấ ậ ệ ự ự ọ ạ
hình doanh nghi p. Nhà n c cho phép các cá nhân, t ch c trong xã h iệ ướ ổ ứ ộ
đ c t do s n xu t kinh doanh theo quy đ nh c a pháp lu t. Nh chínhượ ự ả ấ ị ủ ậ ờ
sách thông thoáng c a nhà n c đ c bi t là khi lu t doanh nghi p 2005ủ ướ ặ ệ ậ ệ
đ c áp d ng và s phát tri n m nh m c a n n kinh t n c ta, cùng v iượ ụ ự ể ạ ẽ ủ ề ế ướ ớ
s h i nh p ngày càng sâu r ng vào kinh t th gi i, các doanh nghi p nh tự ộ ậ ộ ế ế ớ ệ ấ
là các doanh nghi p ngoài qu c doanh phát tri n ngày càng m nh m c vệ ố ể ạ ẽ ả ề
quy mô, s l ng và lĩnh v c ho t đ ng. Các doanh nghi p ngoài qu cố ượ ự ạ ộ ệ ố
doanh kinh doanh trong nhi u lĩnh v c khác nhau, nhi u đ a bàn khácề ự ở ề ị
nhau do v y cũng đã góp ph n vào s tăng tr ng và phát tri n kinh t c aậ ầ ự ưở ể ế ủ
đ t n c. Tuy nhiên n c ta hi n nay vi c qu n lý thu đ i v i cácấ ướ ở ướ ệ ệ ả ế ố ớ
doanh nghi p này v n còn nhi u b t c p. M c dù hai lu t thu GTGT vàệ ẫ ề ấ ậ ặ ậ ế
TNDN đã th c hi n đ c m t th i gian khá dài nh ng công tác qu n lýự ệ ượ ộ ờ ư ả
ch a ch t ch v n còn nhi u k h vì v y m t s doanh nghi p đã l iư ặ ẽ ẫ ề ẽ ở ậ ộ ố ệ ợ
d ng đ tr n, l u thu , do đó m t trong nh ng nhi m v quan tr ng c aụ ể ố ậ ế ộ ữ ệ ụ ọ ủ
ngành thu nói chung và chi c c thu huy n Đông Anh nói riêng là ph iế ụ ế ệ ả
tăng c ng ch ng th t thu thu GTGT và TNDN đ i v i các doanh nghi p,ườ ố ấ ế ố ớ ệ
t ch c có ho t đ ng s n xu t, kinh doanh nh t là đ i v i các doanhổ ứ ạ ộ ả ấ ấ ố ớ
nghi p ngoài qu c doanh nh m tránh th t thoát cho ngân sách nhà n c vàệ ố ằ ấ ướ
đ m b o s công b ng cho các doanh nghi p trong vi c th c hi n nghĩa vả ả ự ằ ệ ệ ự ệ ụ
thu v i nhà n c.ế ớ ướ
Hi n nay n c ta ngày càng h i nh p sâu v i kinh t th gi i do v yệ ướ ộ ậ ớ ế ế ớ ậ
nhi u lo i thu đang đ c c t gi m theo nh ng hi p đ nh đã ký k t nh t làề ạ ế ượ ắ ả ữ ệ ị ế ấ
các lo i thu xu t nh p kh u, đ ng nghĩa v i vi c c t gi m các lo i thuạ ế ấ ậ ẩ ồ ớ ệ ắ ả ạ ế
SV: Lª H÷u Thêng 1 Líp: CQ 43/02.02
LuËn v¨n tèt nghiÖp
này là NSNN s m t đi m t kho n thu đáng k do v y mà vi c ch ng th tẽ ấ ộ ả ể ậ ệ ố ấ
thu thu ngày càng tr nên c p thi t.ế ở ấ ế
Nh n th c đ c t m quan tr ng c a công tác ch ng th t thu thuậ ứ ượ ầ ọ ủ ố ấ ế
GTGT và TNDN đ i v i các doanh nghi p ngoài qu c doanh, qua th i gianố ớ ệ ố ờ
tìm hi u th c t t i Đ i Ki m tra - chi c c thu huy n Đông Anh k t h pể ự ế ạ ộ ể ụ ế ệ ế ợ
v i nh ng ki n th c đã đ c h c tr ng em m nh d n đi sâu tìm hi u,ớ ữ ế ứ ượ ọ ở ườ ạ ạ ể
nghiên c u đ tài: ”M t s gi i pháp nh m tăng c ng ch ng th t thu thuứ ề ộ ố ả ằ ườ ố ấ ế
GTGT và TNDN đ i v i các doanh nghi p ngoài qu c doanh t i chi c cố ớ ệ ố ạ ụ
thu huy n Đông Anh”.ế ệ
N i dung đ tài g m ba ph nộ ề ồ ầ
Ch ng 1ươ : Lý lu n chung v th t thu thu và s c n thi t ph i tăngậ ề ấ ế ự ầ ế ả
c ng ch ng th t thu thu GTGT và TNDN đ i v i các doanh nghi p ngoàiườ ố ấ ế ố ớ ệ
qu c doanh.ố
Ch ng 2ươ : Th c tr ng th t thu thu GTGT và TNDN đ i v i các doanhự ạ ấ ế ố ớ
nghi p ngoài qu c doanh trên đ a bàn huy n Đông Anhệ ố ị ệ .
Ch ng 3ươ : M t s gi i pháp nh m tăng c ng ch ng th t thu thu GTGTộ ố ả ằ ườ ố ấ ế
và TNDN đ i v i các doanh nghi p ngoài qu c doanh trên đ a bàn huy nố ớ ệ ố ị ệ
Đông Anh.
SV: Lª H÷u Thêng 2 Líp: CQ 43/02.02
LuËn v¨n tèt nghiÖp
CH NG 1:LÝ LU N CHUNG V TH T THU THU VÀƯƠ Ậ Ề Ấ Ế
S C N THI T PH I CH NG TH T THU THU GTGTỰ Ầ Ế Ả Ố Ấ Ế
VÀ TNDN Đ I V I CÁC DOANH NGHI P NGOÀI QU CỐ Ớ Ệ Ố
DOANH
1.1. Lý lu n chung v th t thu thuậ ề ấ ế
1.1.1. Khái ni m ệ
Thu là m t kho n đóng góp b t bu c t các th nhân và pháp nhân choế ộ ả ắ ộ ừ ể
nhà n c theo m c đ và th i h n đ c pháp lu t quy đ nh nh m s d ngướ ứ ộ ờ ạ ượ ậ ị ằ ử ụ
cho m c đích công.ụ
L ch s đã ch ng minh thu ra đ i là c n thi t khách quan g n li n v i sị ử ứ ế ờ ầ ế ắ ề ớ ự
ra đ i, t n t i và phát tri n c a nhà n c.ờ ồ ạ ể ủ ướ
Th t thu thu đ c hi u là hi n t ng trong đó nh ng kho n ti n tấ ế ượ ể ệ ượ ữ ả ề ừ
các cá nhân, t ch c có ti n hành các ho t đ ng s n xu t, kinh doanh hayổ ứ ế ạ ộ ả ấ
có nh ng đi u ki n c s v t ch t nh t đ nh so v i kh năng c a h c nữ ề ệ ơ ở ậ ấ ấ ị ớ ả ủ ọ ầ
ph i đ ng viên vào NSNN, song vì nh ng lý do xu t phát t phía nhà n cả ộ ữ ấ ừ ướ
hay ng i n p thu mà nh ng kho n ti n đó không đ c n p vào NSNN.ườ ộ ế ữ ả ề ượ ộ
Nh v y có th hi u th t thu thu có hai hình th c đó là: Th t thu th cư ậ ể ể ấ ế ứ ấ ự
và th t thu ti m năng.ấ ề
- Th t thu thu th c: Đ c hi u là nh ng kho n ti n ph i thu vàoấ ế ự ượ ể ữ ả ề ả
NSNN đã đ c quy đ nh trong lu t nh ng th c t vì lý do nào đó khôngượ ị ậ ư ự ế
đ c n p vào NSNN.ượ ộ
- Th t thu thu ti m năng: Đ c hi u là nh ng kho n ti n thu c khấ ế ề ượ ể ữ ả ề ộ ả
năng ti m tàng trong n n kinh t đáng l ph i đ c khai thác đ ng viên vàoề ề ế ẽ ả ượ ộ
NSNN nh ng không đ c quy đ nh trong các lu t thu .ư ượ ị ậ ế
D ng th t thu thu là nh ng bi u hi n bên ngoài c a th t thu thu theoạ ấ ế ữ ể ệ ủ ấ ế
nh ng tiêu th c nh t đ nh. Do v y có th khái quát các d ng th t thu thuữ ứ ấ ị ậ ể ạ ấ ế
c b n nh sau:ơ ả ư
* Th t thu thu do không bao quát h t s c s s n xu t, kinh doanh:ấ ế ế ố ơ ở ả ấ
Tình tr ng này x y ra do các c s s n xu t, kinh doanh không đăng kýạ ả ơ ở ả ấ
SV: Lª H÷u Thêng 3 Líp: CQ 43/02.02
LuËn v¨n tèt nghiÖp
kinh doanh, không đăng ký mã s thu ho c có th đăng ký kinh doanhố ế ặ ể
nh ng không đăng ký mã s thu nh ng v n ti n hành s n xu t, kinhư ố ế ư ẫ ế ả ấ
doanh. Ngoài ra cũng có th do các c s này xin t m ngh kinh doanhể ơ ở ạ ỉ
nh ng th c t v n ti n hành các ho t đ ng s n xu t, kinh doanh. ư ự ế ẫ ế ạ ộ ả ấ
* Nhi u đ i t ng c tình kê khai không đúng s thu đáng l ph i n pề ố ượ ố ố ế ẽ ả ộ
theo quy đ nh c a pháp lu t cũng nh th c t mà h đang kinh doanh. Cácị ủ ậ ư ự ế ọ
doanh nghi p cũng nh các h kinh doanh n p thu theo kê khai th p h nệ ư ộ ộ ế ấ ơ
nhi u so v i s thu th c t ph i n p b ng cách khai tăng chi phí, gi mề ớ ố ế ự ế ả ộ ằ ả
doanh thu th m chí khai sai thu su t.ậ ế ấ
* Các doanh nghi p nh t là các doanh nghi p ngoài qu c doanh tìm m iệ ấ ệ ố ọ
cách đ tr n, l u thu nh l p 2 h th ng s sách k toán đ đ i phó v iể ố ậ ế ư ậ ệ ố ổ ế ể ố ớ
c quan thu , th c t cho th y nhi u k toán c a các công ty “s h u”ơ ế ự ế ấ ề ế ủ ở ữ
hàng trăm ch ký khác nhau.ữ
* Tr n thu thông qua buôn l u, nh t là buôn bán qua biên gi i khôngố ế ậ ấ ớ
nh ng không gi m mà có chi u h ng ngày càng tăng và ph c t p h nữ ả ề ướ ứ ạ ơ
tr c.ướ
* Th t thu t ho t đ ng xây d ng, du l ch l hành, v n t i t nhân, choấ ừ ạ ộ ự ị ữ ậ ả ư
thuê nhà ngh còn l n do nhà n c ch a có các bi n pháp qu n lý các ho tỉ ớ ướ ư ệ ả ạ
đ ng này có hi u qu .Các cá nhân, các h kinh doanh, các doanh nghi pộ ệ ả ộ ệ
th ng không khai báo, không đăng ký n p thu nh m tr n, tránh nghĩa vườ ộ ế ằ ố ụ
thu v i nhà n c.ế ớ ướ
* Th t thu do không bao quát h t thu nh p c a ng i n p thu cũng nhấ ế ậ ủ ườ ộ ế ư
s l ng ng i ph i n p thu thu nh p cá nhân. Hi n nay s l ng ng iố ượ ườ ả ộ ế ậ ệ ố ượ ườ
lao đ ng hành ngh t do n c ta còn l n, thu nh p c a ng i lao đ ngộ ề ự ở ướ ớ ậ ủ ườ ộ
n c ta có t nhi u ngu n thu khác nhau và th ng l n h n nhi u so v iở ướ ừ ề ồ ườ ớ ơ ề ớ
qu l ng nh ng nhà n c m i ch qu n lý đ c ph n thu nh p thông quaỹ ươ ư ướ ớ ỉ ả ượ ầ ậ
qu l ng mà cá c quan, đ n v chi tr , còn nh ng kho n thu nh p t cácỹ ươ ơ ơ ị ả ữ ả ậ ừ
ngu n khác thì ch a có bi n pháp qu n lý hi u qu .ồ ư ệ ả ệ ả
SV: Lª H÷u Thêng 4 Líp: CQ 43/02.02
LuËn v¨n tèt nghiÖp
* Th t thu thu t các kho n phí, l phí do ch a có bi n pháp qu n lý cóấ ế ừ ả ệ ư ệ ả
hi u qu ví d nh tình tr ng mua, bán vé c u đ ng gi di n ra r t “t pệ ả ụ ư ạ ầ ườ ả ễ ấ ấ
n p” mà nhà n c ch a có bi n pháp qu n lý.ậ ướ ư ệ ả
* Vì l i ích cá nhân cán b thu móc ngo c v i ng i n p thu đ làmợ ộ ế ặ ớ ườ ộ ế ể
gi m s thu ph i n p vào NSNN đ chia chác.ả ố ế ả ộ ể
Tình tr ng th t thu thu nói trên do nhi u nguyên nhân khác nhau, trongạ ấ ế ề
đó có m t s nguyên nhân ch y u sau:ộ ố ủ ế
* Do xu t phát t ng i n p thu : Trong l ch s phát tri n c a xã h iấ ừ ườ ộ ế ị ử ể ủ ộ
nhà n c ra đ i là t t y u khách quan trong xã h i có giai c p. Đ có thướ ờ ấ ế ộ ấ ể ể
đ m b o quy n l i c a giai c p th ng tr , nhà n c c n có ngu n tài chínhả ả ề ợ ủ ấ ố ị ướ ầ ồ
đ đáp ng nhu c u chi tiêu c a mình. Ngu n này đ c l y b ng cáchể ứ ầ ủ ồ ượ ấ ằ
đ ng viên m t ph n thu nh p c a các t ng l p trong xã h i. V i quy n l cộ ộ ầ ậ ủ ầ ớ ộ ớ ề ự
c a mình nhà n c đ t ra các lo i thu bu c m i cá nhân và t ch c trongủ ướ ặ ạ ế ộ ọ ổ ứ
xã h i ph i tuân theo. Nhu c u chi tiêu c a nhà n c càng nhi u thì m cộ ả ầ ủ ướ ề ứ
đ ng viên c a thu càng cao. Tuy nhiên trong n n kinh t th tr ng m cộ ủ ế ề ế ị ườ ụ
tiêu c a các nhà kinh doanh là t i đa hóa l i nhu n, vì v y h luôn tìm cáchủ ố ợ ậ ậ ọ
đ làm tăng doanh thu, gi m chi phí trong ho t đ ng s n xu t, kinh doanhể ả ạ ộ ả ấ
c a mình, mà thu cũng là m t kho n chi mà h ph i n p cho nhà n củ ế ộ ả ọ ả ộ ướ
nên s làm gi m l i nhu n mà h thu đ c. Do đó vì l i ích c a mình hẽ ả ợ ậ ọ ượ ợ ủ ọ
luôn tìm cách làm gi m s thu đáng l ph i n p mà tr n đ c thu khôngả ố ế ẽ ả ộ ố ượ ế
ph i n p thì càng t t. Nh v y trong thu luôn t n t i mâu thu n gi a l iả ộ ố ư ậ ế ồ ạ ẫ ữ ợ
ích c a nhà n c và l i ích c a ng i kinh doanh, vì l đó tình tr ng th tủ ướ ợ ủ ườ ẽ ạ ấ
thu thu là không th tránh kh i.ế ể ỏ
* Các c quan qu n lý nhà n c ch a có s ph i h p ch t ch trongơ ả ướ ư ự ố ợ ặ ẽ
công tác qu n lý thu . Chính quy n các c p ch a tích c c t o đi u ki nả ế ề ấ ư ự ạ ề ệ
thu n l i cho c quan thu làm vi c. ậ ợ ơ ế ệ
* Nguyên nhân t c quan thu : Có th do trình đ qu n lý còn y u, bừ ơ ế ể ộ ả ế ộ
máy t ch c kém hi u qu , hay có th do trình đ chuyên môn c a cán bổ ứ ệ ả ể ộ ủ ộ
qu n lý ch a cao ho c có th do chính sách thu thay đ i liên t c, di n gi iả ư ặ ể ế ổ ụ ễ ả
không rõ ràng, còn có nh ng thi u sót, s h d n đ n vi c hi u sai lu tữ ế ơ ở ẫ ế ệ ể ậ
thu do đó s d n đ n th c hi n sai. Ho c cũng có th do trình đ cán bế ẽ ẫ ế ự ệ ặ ể ộ ộ
SV: Lª H÷u Thêng 5 Líp: CQ 43/02.02