TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
1
PHÇN Më §ÇU
C«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ®Ó y cña níc ta trong nh÷ng m qua ®·
vµ kÐo theo hµng lo¹t nh÷ng thay ®æi tÝch cùc t¹o nªn nh÷ng c¬ së quan tng
ban ®Çu ®Ó tiÕn tíi mét thÞ trêng tµi chÝnh ®¶m bo cho t¨ng trëng vµ
ph¸t triÓn kinh tÕ mét ch bÒn v÷ng.
§Ó cã thÓ x©y ng vµ pt trn mét n kinh víi sù tham gia cña
nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nh ë níc ta hiÖn nay ®ßi hái ny ng nhiÒu vèn.
Bªn c¹nh vèn cña Nhµ níc cÇn phi huy ®éng vèn cña d©n c trong níc vµ
níc ngoµi. VÊn ®Ò huy ®éng sö ng cã hiÖu q c¸c nguån vèn mét
trong nh÷ng nhiÖm vô chiÕn lîc quan träng. Thùc tn sinh ®éng cña c«ng
cuéc ®æi i á níc ta ®· chØ ra r»ng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu vèn ®Æc biÖt lµ
vèn trung vµ dµi h¹n nh»m thùc hn nghiªp CNH- H§H ®Êt níc th× viÖc
x©y dùng TTCK ë níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ rÊt cÇn thiÕt nhtrong
NghÞ quyÕt ®¹i héi §ng VIII §ng Céng sn ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh phi
x©y ng thÞ trêng vèn tõng bíc h×nh thµnh TTCK. ViÖt Nam hiÖn nay tÝn
dông th¬ng m¹i vÒ cæ phiÕu míi ra ®êi TTCK chÝnh thøc ht ®éng tõ tng
7/ 2000 chÝnh ®ßi hái cÊp thiÕt cña ®êi sèng kinh tÕ nh÷ng kiÕn thøc vÒ
TTCK- t vÊn ®Ò bøc xóc ®ang ®îc rÊt nhiÒu c¸c ngµnh c cÊp, c¸c nhµ
nghiªn cøu, c doanh nghp vµ sinh viªn quan m. ThÞ trêng vèn nãi
chung vµ TTCK nãi rng lµ mét thùc thÓ phøc t¹p vµ lµ nh thøc ph¸t triÓn
cao cña kinh ®èi víi níc ta. Em m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: Gii ph¸p ®Ó
ph¸t triÓn T trêng chøng kho¸n ë ViÖt nam, bµi viÕt ®· song nhng
kh«ng thÓ nµo tnh ®îc nh÷ng h¹n chÕ vµ sai sãt, rÊt mong sù quan t©m gãp
ý, gióp ®ì cña c thÇy c« vµ c¸c b¹n.
Sinh viªn: N«ng v¨n Lùc
Líp: K41- 01.04
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
2
phÇn i: Lý luËn chung
I. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ trêng chøng kho¸n.
1. Kh¸i niÖm vµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n.
a. Kh¸i niÖm.
Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng chøng kho¸n rÊt ®a d¹ng vµ phong phó cho ®Õn nay
cha cã mét ®Þnh nghÜa chung cho “thÞ trêng chøng kho¸n (TTCK)”.
Theo nghiªn cøu cña c¸c nhµ chuyªn m«n th× thÞ trêng chøng kho¸n cã
tiÕng Latinh lµ Btursa, cã nghÜa lµ “c¸i vÝ ®ùng tiÒn! Cßn gäi lµ “Së giao dÞch chøng
kho¸n”. §ã mét thÞ trêng chøc ho¹t ®éng cã ®iÒu khiÓn (The Stock
Exchange- dÞch ra tiÕng ViÖt thÞ trêng chøng kho¸n, theo ch÷ H¸n chøng
kho¸n giao dÞch së, Së lµ n¬i chèn, cßn giao dÞch lµ ho¹t ®éng mua b¸n trao ®æi).
Theo “Longman Dictionary of Business English-1985” th× TTCK ®îc ®Þnh
nghÜa nh sau: “An organized market Where Securities are Bought Sold undiel
fixed rule”. DÞch ra tiÕng ViÖt ®ã mét ttrêng cã chøc n¬i chøng kho¸n
®îc mua b¸n tu©n theo nh÷ng qui t¾c ®· Ên ®Þnh. §Þnh nghÜa nµy ®· ®a ra mét
®Þnh nghÜa nªu lªn ®îc c¸c lo¹i chøng kho¸n (Securities) ®ã lµphiÕu (Share) vµ
tr¸i phiÕu (Bond). Chøng kho¸n thùc ra ghÐp cña hai tõ ®ång nghÜa. Chøng
kho¸n ®Òu nghÜa b»ng (Evidence). Trong tiÕng Anh ngêi ta dïng
Secueitier nghÜa Writen Evidence of Ownership. nh÷ng ph©n tÝch trªn cã thÓ
hiÓu mét c¸ch c¨n n “chøng kho¸n” b»ng chøng giÊy tr¾ng mùc ®en quyÒn
së h÷u.
Cïng víi ph¸t triÓn ®æi míi cña ttrêng vèn, thÞ trêng tiÒn tÖ, ®a
d¹ng ho¸ trong ®êi sèng kinh tÕ. ThuËt ng÷ thÞ trêng chøng kho¸n ®· tho¸t ly ®Þnh
nghÜa ban ®Çu vµ cã thªm nh÷ng i dung míi.
rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa “TTCK” nhng mçi ®Þnh nghÜa chØ cung p
mét kh¸i niÖm tæng qu¸t t vÊn ®Ò nµo ®ã. vËy thËt thiÕu sãt khi 0ta
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
3
nghiªn cøu “TTCK” chØ ®øng trªn gãc ®é mét ®Þnh nghÜa o ®ã muèn
hiÓu ®îc vÊn ®Ò th× ph¶i nghiªn cøu qu¸ tr×nh ph¸t sinh ph¸t triÓn l©u i cña
nã.
b. LÞch sö h×nh thµnh ph¸t triÓn TTCK
LÞch sö loµi ngêi ®· ra ®êi tån t¹i hµng ngµn n¨m nay. Trong ®ã lÞch
ph¸t triÓn héi loµi ngêi ®· tr¶i qua c h×nh th¸i x· héi kh¸c nhau thÊp ®Õn
cao. øng víi mçi h×nh th¸i héi kh¸c nhau th× mét lùc lîng s¶n xuÊt quan
s¶n xuÊt kh¸c nhau t¬ng øng víi chóng x· héi muèn tån t¹i th× ph¶i lao ®éng
s¶n xuÊt ra hµng ho¸, cña c¶i vËt chÊt phôc vô nhu cÇu con ngêi.
Trong ®ã thÞ trêng chøng kho¸n h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña n sn
xuÊt hµng ho¸. ThÞ trêng chøng kho¸n nguyªn thuû ®· tån t¹i hµng tr¨m n¨m nay.
o kho¶ng gi÷a thÕ XI ë t¹i nh÷ng thµnh phè trung t©m bu«n b¸n ë ph¬ng
T©y, c¸c th¬ng gia thêng tô tËp t¹i c¸c qu¸n Cafe ®Ó th¬ng lîng viÖc mua b¸n,
trao ®æi c lo¹i hµng ho¸ (n«ng s¶n, kho¸ng s¶n, ngo¹i gkho¸n ®éng ...).
§m ®Æc biÖt t¹i c cuéc th¬ng lîng nµy, c¸c th¬ng gia chØ dïng lêi nãi ®Ó
trao ®æi víi nhau, kh«ng cã hµng ho¸, ngo¹i tÖ, gi¸ kho¸n ®éng s¶n, hay bÊt cø mét
lo¹i giÊy nµo. Nh÷ng cuéc th¬ng lîng nµy nh»m thèng nhÊt víi nhau, hîp
®ång mua b¸n, trao ®æi. Kh«ng biÕt do ph¸t triÓn cña c¸c th¬ng gia hay hiÖu
qu¶ cña kiÓu “th¬ng lîng” nµy lîng ngêi tham gia ngµy cµng ®«ng n.
§Õn cuèi thêi Trung cæ, phiªn chî riªng nµy trë thµnh mét thÞ trêng kho¶ng
ch c¸c phiªn c ngµy cµng rót ng¾n. Nh÷ng qui íc trao ®æi dÇn dÇn ®îc tu
thµnh c¸c qui t¾c cã gi¸ trÞ b¾t buéc ®èi víi ngêi tham gia. Tõ ®ã thÞ trêng chøng
kho¸n b¾t ®Çu ®îc h×nh thµnh.
§Õn 1986 ë mét sè níc, c g trÞ ®éng s¶n ®· lÇn lît ®îc t gi¸ trªn
thèng vi tÝnh c¸c (yÕt g liªn tôc) nh vËy viÖc yÕt gi¸ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu,
kh«ng n ®îc tËp trung n÷a, kng ®îc giao dÞch díi d¹ng giao miÖng. C¸c
nhµ giao dÞch truyÒn lÖnh cho c«ng ty chøng kho¸n cña m×nh th«ng qua ®iÓm
cuèi m¹ng vi tÝnh.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
4
N¨m 1991, thèng RELIT ®· tiªu chuÈn ho¸ tiÕn tr×nh thanh to¸n tiÒn
giao dÞch chøng kho¸n. Sau khi ®· giao dÞch th¬ng lîng trªn thÞ trêng.
+ Thµnh lËp c¸c thÞ trêng biÕn tíng: 1986 ë Ph¸p lËp thÞ trêng Matif,
1987 thÞ trêng Monep. C¸c thÞ trêng nµyp ra cho c¸c nhµ qu¶n s¬ cng
kho¸n phßng ngõa c¸c rñi ro liªn quan ®Õn biÕn ®éng phiÕu, tØ i suÊt,
gi¸ hèi ®o¸i. thÞ trêng y còng cã môc ®Ých t¨ng vèn kh¶ duy trªn thÞ trêng
giao ngay qua kh¶ n¨ng kinh doanh chªnh ch gi¸. ®©y còng thÞ trêng thùc
sù trong thêi ®¹i míi.
h×nh thµnh cña “TTCK” trªn thÕ giíi vµo thÕ 15 cïng víi th¨ng
trÇm cña lÞch vÉn tån i ®Õn ngµy nay. Sau nhiÒu n¨m c ®îi chuÈn
vµo ngµy 11.7.1998. ChÝnh phñ níc ta ®· nghÞ ®Þnh 18/CP ban hµnh cng
kho¸n thÞ trêng chøng kho¸n. Vµ ngµy ®ã còng ngµy ®¸nh dÊu ra ®êi cña
thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam.
2. Vai trß TTCK trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi a m×nh, TTCK ®· cho thÊy trÝ kh«ng
thÓ thiÕu cña m×nh trong nÒn kinh ttrêng. cã vai trß quan träng trong
nghiÖp ph¸t triÓn kinh cña c¸c níc nÒn kinh thÞ trêng. TTCK kªnh bæ
sung nguån vèn trung dµi h¹n cho Nhµ níc vµ c¸c doanh nghiÖp. Nã yÕu
ng quan träng nhÊt mét c«ng cô ®em i nhiÒu lîi Ých. Vai trß cña TTCK th×
rÊt lµ nhiÒu nhng nh×n chung l¹i th× nã cã c¸c vai trß chñ yÕu sau:
a) T¹o vèn cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Nh ta ®· thÊy trong nÒn kinh ho¹ch ho¸ p trung kh«ng kh¸i
niÖm giao lu vèn còng kh«ng cã nhu cÇu vÒ tiÒn vèn ®Ó ®Çu t cho s¶n
xuÊt. NÒn kinh ho¹t ®éng nh mét m¸y cng nh¾c díi chØ ®¹o tËp trung
cña Nhµ níc. cph©n phèi b×nh qu©n theo gi¸ cbao cÊp ®· lµm liÖt chøc
n¨ng cña ®ång tiÒn ph¸ quan hÖ cung cÇu qui luËt gi¸ trÞ. NÒn kinh ph¸t
triÓn quÌ quÆt.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
5
Khi chuyÓn sang cchÕ thÞ trêng doanh nghiÖp c ®éng trong s¶n xuÊt
kinh doanh c¸c vÊn ®Ò ®Òu do thÞ trêng quyÕt ®Þnh. T¹o m«i trêng c¹nh tranh cho
c doanh nghiÖp. Nhu cÇu giao lu n ®· xuÊt hiÖn, ph¶n ¸nh qui luËt cung
cÇu qui lô©t gi¸ trÞ. Nhu cÇu nµy b¾t nguån hai phÝa: ngêi cÇn vèn ngêi
cã vèn.
Ngêi ta vÝ ttrêng chøng kho¸n, nh mét trung t©m thu gom mäi nguån
vèn tiÕt kiÖm lín ncña tõng bé phËn d©n c, nh mét nam ch©m cùc m¹nh thu
hót nguån vèn to lín níc ngoµi, thu t nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi c¸c
doanh nghiÖp, c chøc tµi chÝnh, chÝnh phñ, t¹o thµnh mét nguån vèn khæng lå
cho nÒn kinh quèc d©n. §ång thêi t¹o ra cho c doanh nghiÖp cã vèn ®Ó më
réng s¶n xuÊt kinh doanh vµ thu ®îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n, kÝch thÝch doanh nghiÖp
sö dông vèn cã hiÖu qu¶ b»ng c¸ch võa s¶n xuÊt a mua b¸n chøng kho¸n. TTCK
gióp Nhµ níc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò n nh ng©n s¸ch, tÇng së, trùc tiÕp
c¶i thiÖn ®êi sèng cña ngêi tiªu dïng.
b. ThÞ trêng chøng kho¸n t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp dông vèn
kinh doanh vµ cã hiÖu quh¬n.
Kh¶ ng linh ®éng tøc th× cña chøng phiÕu t u rÊt cÇn ®èi víi
nhµ ®Çu t khi ®Çu t vèn.
ThÞ trêng chøng kho¸n gióp doanh nghiÖp dông vèn linh ho¹t tèi u.
Khi mét doanh nghiÖp cÇn n ®Ó réng qui doanh nghiÖp thÓ ph¸t hµnh
c lo¹i chøng kho¸n ®Ó huy ®éng vèn. Ph¬ng thøc nµy cßn gäi lµ “vay vèn qua
ph¸t hµnh”. Doanh nghiÖp vay vèn cña ngêi tiÒn tÝch luü. Nh÷ng ngêi y
mong muèn ®Çu t tiÒn nhµn i vµo gi¸ t®éng s¶n. Doanh nghiÖp ph¸t hµnh cæ
phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu ®Ó ngêi d©n ghi mua, ph¸t hµnh phiÕu doanh nghiÖp t¨ng
vèn b»ng c¸ch gãp vèn, cæ phiÕu. Khi ph¸t tr¸i phiÕu doanh nghiÖp ®· t¨ng
nguån vèn vay d©n.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.