1
LỜI GIỚI THIỆU
Sản xuất ô tô trên thế giới ngày càng tăng vƣợt bậc, ô tô trở thành phƣơng
tiện vận chuyển quan trọng về hành khách và hàng hóa cho các ngành kinh tế quốc
dân, đồng thời trở thành phƣơng tiện giao thông tƣ nhân ở các nƣớc có nền kinh tế
phát triển. Ngay ở nƣớc ta ô tô tƣ nhân cũng đang phát triển cùng với sự tăng
trƣởng của nền kinh tế.
Hiện nay ở nƣớc ta, sách dùng cho học sinh trong các cơ sở đào tạo nghề
còn thiếu về số lƣợng, chƣa chuẩn mực về chất lƣợng. Dựa theo chƣơng trình
khung do Tổng cục dạy nghề ban hành, các đầu sách hiện có chƣa đáp ứng đƣợc
các yêu cầu đào tạo.
Mặt khác, để đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc,
yêu cầu chất lƣợng đào tạo nghề phải không ngừng đƣợc nâng cao để đáp ứng
đƣợc nhu cầu ngày càng khắc khe của thị trƣờng lao động.
Xuất phát từ các lý do trên và sự giúp đỡ tận tình của Ban giám hiệu Trƣờng
Cao đẳng Cơ điện- Xây dựng và Nông lâm Trung bộ, chúng tôi tiến hành biên soạn
mô đun: Bảo dƣỡng và sửa chữa cơ động cơ để phục vụ cho đào tạo nghề Công
nghệ ô tô hệ cao đẳng nghề.
Trong quá trình biên soạn, mặc dù rất cố gắng, nhƣng không tránh khỏi những
sơ suất, rất mong nhận đƣợc ý kiến đóng góp của độc giả để cải tiến trong những
lần biên soạn sau.
Để hoàn thành bộ tài liệu này, ngoài sự cố gắng của ban biên soạn, còn đƣợc sự
giúp đỡ của Ban giám hiệu, cán bộ công nhân viên Trƣờng Cao đẳng Cơ điện- Xây
dựng và Nông lâm Trung bộ. Ban biên soạn xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu,
cán bộ công nhân viên Trƣờng Cao đẳng Cơ điện- Xây dựng và Nông lâm Trung
Bộ đã tài trợ và hỗ trợ cho chúng tôi hoàn thành bộ tài liệu này.
Biên soạn
Nguyễn Văn Tiên
2
L
N I DUNG
Trang
BÀI 1: THÁO- LẮP, NHẬN DẠNG HỆ THỐNG PH N PHỐI H ...
5
I. Nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại………………………………………..
5
II. Quy trình và yêu cầu kỹthuật khi tháo, lắp cơ cấu phân phối khí …..
10
BÀI 2: SỬA CHỮA NHÓM XU PÁP…………………………………
19
I. Xupáp:………………………………………………………………
19
II. Hiện tƣợng, nguyên nhân hƣ hỏng, phƣơng pháp kiểm tra các chi
tiết………………………………………………………………………
27
III. Sửa chữa các chi tiết………………………………………………
31
BÀI 3: SỬA CHỮA CƠ CẤU DẪN VÀ TRUYỀN Đ NG XU PÁP...
40
I. Con đội:……………………………………………………………...
40
II. Cò mổ (Cần bẩyhoặc gọi là Đòn gánh) ……………………………
43
III. Hiện tƣợng, nguyên nhân hƣ hỏng, phƣơng pháp kiểm tra, sửa
chữa hƣ hỏng của các chi tiết ………………………………………….
44
III. Trục Cam …………………………………………………………
46
IV. Hiện tƣợng, nguyên nhân hƣ hỏng, phƣơng pháp kiểm tra, sửa
chữa trục cam và cơ cấu dẫn động……………………………………
49
BÀI 4: THÁO LẮP, NHẬN DẠNG B PHẬN CỐ ĐỊNH VÀ CƠ
CẤU TRỤC KHUỶU -THANH TRUYỀN……………………………
77
I. Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại……………………………………..
77
II. Đặc điểm cấu tạo…………………………………………………….
80
BÀI 5: SỬA CHỮA B PHẬN CỐ ĐỊNH CỦA Đ NG CƠ…………
108
I. Nội dung bảo dƣỡng…………………………………………………
108
II. Bảo dƣỡng bộ phận cô'định và cơ cấu trục khuỷu thanh truyền…….
109
BÀI 6: SỬA CHỮA B PHẬN CƠ CẤU TRỤC HUỶU- THANH
TRU ỀN CỦA Đ NG CƠ……………………………………………
112
I. Hiện tƣợng, nguyên nhân sai hỏng của bộ phận cố định động cơ…...
112
II. Phƣơng pháp kiểm tra xác định các sai hỏng………………………..
114
III. Quy trình sửa chữa các sai hỏng………………………………….
115
IV. Thực hành sửa chữa tại xƣởng sửa chữa trên các xe ô tô…………
119
V. Xilanh………………………………………………………………..
120
VI. Piston……………………………………………………………...
131
VII. Thanh truyền ……………………………………………………
145
VIII. Trục khuỷu……………………………………………………….
163
BÀI 7: THÁO LẮP, NHẬN DẠNG HỆ THỐNG BÔI TRƠN……….
185
I. Nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại hệ thống bôi trơn…………………….
185
II. Cấu tạo, nguyên lý làm việc của hệ thống bôi trơn………………….
187
BÀI 8: SỬA CHỮA HỆ THỐNG BÔI TRƠN…………………………
190
I. Bơm dầu bôi trơn……………………………………………………
190
II. Cấu tạo, nguyên lý làm việc…………………………………………
190
III. Hiện tƣợng, nguyên nhân hƣ hỏng và phƣơng pháp kiểm tra bảo
dƣỡng sửa chữa bơm dầu……………………………………………….
193
IV. Bảo dƣỡng sửa chữa két làm mát dầu và bầu lọc dầu…………….
197
3
BÀI 9: THÁO LẮP, NHẬN DẠNG HỆ THỐNG LÀM MÁT……….
205
I. Nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại……………………………………….
205
II. Cấu tạo và nguyên lý làm việc………………………………………
205
BÀI 10: SỬA CHỮA HỆ THỐNG LÀM MÁT……………………….
208
I. Bơm nƣớc làm mát…………………………………………………..
208
II. ét nƣớc, nắp két nƣớc và van hằng nhiệt………………………….
III. ét nƣớc, nắp két nƣớc và van hằng nhiệt……………………….
211
4
I : TH - LẮ HẬ G HỆ TH G H H I H
I. v u c u
1. v :
Cơ cấu phân phối khí (viết tắt là:CCPP ) có nhiệm vụ thực hiện quá trình thay đổi
khí. Thải sạch khí đã cháy ra khỏi xilanh và nạp đầy hỗn hợp hoặc khí mới vào
trong xilanh để động cơ làm việc đƣợc liên tục.
2. Yêu c u:
+ Đóng mở cửa nạp và cửa thải đúng thời điểm.
+ Độ mở phải lớn để dòng khí dễ lƣu thông.
+ hi đóng phải kín để tránh lọt khí.
+ Làm việc êm dịu, có khả năng chống mài mòn tốt.
+ Dễ điều chỉnh, sửa chữa.
3. : Cơ cấu phân phối khí gồm có 3 loại:
- Cơ cấu phân phối khí kiểu van trƣợt
- Cơ cấu phân phối khí xupáp kiểu đặt
- Cơ cấu phân phối khí kiểu xupáp treo
II. ấu t và gu ý t độ g
1.Cơ cấu phân phối khí kiểu xupap đặt
1.1. Cấu tạo:
Hình1- 1: Sơ đồ cấu tạocơ cấu phân phối khí kiểu xupáp đặt
1. Đế xupáp; 2. Xupáp; 3. Ống dẫn huớng; 4. Lò xo; 5. Móng hãm;
6. Bulông điều chỉnh; 7. Đai ốc hãm; 8. Con đội; 9. Cam
5
1.2. Nguyên lý hoạt động:
-
hi động cơ làm việc, trục khuỷu động cơ thông qua cặp bánh răng dẫn động
làm cho trục cam và vấu cam (9) quay theo.
-
hi cam quay từ vị trí thấp nhất tới vị trí đỉnh cao nhất của vấu, cam tiếp xúc
với con đội (8), đẩy con đội đi lên, đẩy xupáp đi lên mở cửa nạp (hoặc xả). Lúc
này lò xo (4) của xupáp bị nén lại.
-
hi cam quay từ vị trí đỉnh cao nhất về vị trí thấp nhất, nó vẫn tiếp xúc với con
đội, lò xo (4) giãn ra và nhờ sức căng của lòxo đẩy xupáp chuyển động đóng kín
cửa nạp (xả) . ết thúc quá trình nạp (xả) của động cơ..
2.Cơ cấu kiểu xupap treo
2.1.Sơ đồ cấu tạo:
Hình1- 2: Cơ cấu phân phối khí kiểu xupáp treo
1. Đế xupap, 2 xupap, 3. ống dẫn hƣớng, 4. Lò xo xupap, 5. Vành hãm, 6.
Móng hãm, 7. Cò mổ, 8. Trục cò mổ, vít chỉnh khe hở nhiệt, 10. Gối đỡ, 11.
Đũa đẩy, 12. Con đội, 13. Trục cam, 14. Bánh răng.
2.2.Nguyên lý hoạt động:
Nguyên lý làm việc của cơ cấu này tƣơng tự nhƣ cơ cấu xu páp đặt nhƣng có thêm
chi tiết truyền lực trung gian từ con đội đến xu páp là đũa đẩy và giàn cò mổ(còn
gọi là đòn gánh.).
1.3. Biểu đồ pha phân phối khí của xupáp:
a. Tác dụng của biểu đồ :
-
Thể hiện góc mở sớm,đóng muộn của xupáp xả và hút.
+Mở sớm và đóng muộn của xupáp hút: