TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ QUỐC GIA VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ

GIÁO TRÌNH
MÔ ĐUN: CÂN BẰNG ĐỘNG
NGHỀ: LẮP ĐẶT-VẬN HÀNH-BẢO DƯỠNG BƠM, QUẠT, MÁY NÉN
KHÍ
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số: 189/QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 03 năm 2020
của Trường Cao Đẳng Dầu Khí)
Bà Rịa - Vũng Tàu, năm 2020
(Lưu hành nội bộ)
Trang 2
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Trang 3
LỜI GIỚI THIỆU
Bơm quạt máy nén là thiết bị được dùng rất nhiều trong các ngành kinh tế của đất
nước.Trong công nghiệp dầu khí cũng được sử dụng nhiều trong các hệ thống công
nghệ của các nhà máy, xí nghiệp.
Để có tài liệu phục vụ cho công tác giảng dạy của giáo viên trong Trường, tổ bộ
môn Cơ khí – Khoa cơ khí Động lực đã tham khảo nhiều tài liệu của nhiều tác giả
trong và ngoài nước biên soạn nên Giáo trình “CÂN BẰNG ĐỘNG”. Tài liệu này có
sự tham gia góp ý của các đồng nghiệp và được lưu hành nội bộ để phục vụ cho công
tác đào tạo và học tập trong trường.
Giáo trình được các giáo viên bộ môn chính thức sử dụng để giảng dạy cho các lớp
nghề “Lắp đặt vận hành bơm quạt máy nén khí” hệ Cao đẳng của Trường Cao Đẳng
Dầu Khí.
Sử dụng giáo trình này, giáo viên có thể trang bị cho học sinh các kiến thức cơ bản
về cân bằng động của các loại bơm quạt máy nén được sử dụng trong hệ thống công
nghệ của các nhà máy.
Nội dung của giáo trình gồm 7 bài:
Bài 1: Tổng quan về rung động
Bài 2: Chẩn đoán hư hỏng bằng phân tích rung động
Bài 3: Các phương pháp cân bằng vật quay
Bài 4: Máy cân bằng động
Bài 5: Lắp đặt vật quay trên máy cân bằng động
Bài 6: Đo kiểm tra lượng mất cân bằng của vật quay
Bài 7: Xử lý hiện tượng mất cân bằng vật quay
Qua nội dung các bài học giúp cho học viên hiểu những nội dung cơ bản về cấu tạo,
nguyên lý hoạt động và từng bước làm quen với kết cấu của từng loại động cơ thông
dụng. Trang bị cho học viên những kiến thức về an toàn khi sử dụng và vận hành máy,
một số kỹ năng phán đoán và xử lý những sự cố thông thường. Từ đó có thể lập được
qui trình tháo lắp, bảo dưỡng và sửa chữa các loại động cơ theo yêu cầu.
Tài liệu này chỉ lưu hành trong nội bộ của Trường. Trong quá trình biên soạn sẽ
không tránh khỏi những thiếu sót, mong các đồng nghiệp đóng góp nhằm làm cho giáo
trình ngày một hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn.
BRVT, ngày 25 tháng 03 năm 2020
Tham gia biên soạn
1. Huỳnh Công Hải
2. Võ Tấn Hoà
3. Lê Anh Dũng
Trang 4
MỤC LỤC
LỜI GIỚI THIỆU ....................................................................................................... 3
MỤC LỤC .................................................................................................................... 4
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN ............................................................................................. 5
BÀI 1: TỔNG QUAN VỀ RUNG ĐỘNG................................................................ 12
1.1. Tổng quan về rung động .................................................................................... 13
1.2. Ảnh hưởng của rung động đến hoạt động của các máy ..................................... 15
1.3. Lý thuyết về rung động máy .............................................................................. 18
BÀI 2: CHẨN ĐOÁN HƯ HỎNG BẰNG PHÂN TÍCH RUNG ĐỘNG ............. 24
2.1. Giới thiệu về chẩn đoán phân tích rung động máy ............................................ 25
2.2. Các dữ liệu cần thiết cho việc chẩn đoán máy ................................................... 27
2.3. Kỹ thuật phân tích chẩn đoán rung động máy ................................................... 30
BÀI 3: CÁC PHƯƠNG PHÁP CÂN BẰNG VẬT QUAY .................................... 32
3.1. Cân bằng tĩnh vật quay ....................................................................................... 33
3.2. Cân bằng động vật quay ..................................................................................... 34
BÀI 4: MÁY CÂN BẰNG ĐỘNG ............................................................................ 37
4.1. CẤU TẠO .......................................................................................................... 38
4.2. NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG ............................................................................ 43
4.3. CÁCH VẬN HÀNH MÁY ................................................................................ 51
BÀI 5: LẮP ĐẶT VẬT QUAY TRÊN MÁY CÂN BẰNG ĐỘNG ....................... 61
5.1. Lắp đặt vật quay dạng đĩa .................................................................................. 62
5.2. Lắp đặt vật quay dạng trụ ................................................................................... 62
5.3. Lắp đặt vật quay theo kiểu công-sOn ................................................................. 62
5.4. Lắp đặt vật quay theo kiểu gối đở hai đầu ......................................................... 64
5.5. Lắp đặt vật quay dạng cánh quạt ........................................................................ 66
BÀI 6: ĐO KIỂM TRA LƯỢNG MẤT CÂN BẰNG CỦA VẬT QUAY ............ 67
6.1. Đo khối lượng .................................................................................................... 68
6.2. Đo lượng mất cân bằng tĩnh ............................................................................... 69
6.3. Đo lượng mất cân bằng động ............................................................................. 71
BÀI 7: XỬ LÝ HIỆN TƯỢNG MẤT CÂN BẰNG VẬT QUAY .......................... 73
7.1. Phương pháp thêm khối lượng vào vật quay ..................................................... 74
7.2. Phương pháp giảm khối lượng trên vật quay ..................................................... 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 75
Trang 5
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN
1. Tên mô đun: Cân bằng động
2. Mã mô đun: BQMN19MĐ01
3. Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của mô đun:
3.1. Vị trí: Mô đun “ Cân bằng động ” là mô đun chuyên ngành của trình độ cao đẳng
nghề lắp đặt vận hành sửa chữa bơm quạt máy nén khí.
3.2. Tính chất: Mô đun trang bị cho người học những kiến thức về hiện tượng mất cân
bằng của các thiết bị quay, Biết được các dạng hư hỏng, các nguyên tắc phán đoán hư
hỏng và đưa ra biện pháp khắc phục và sửa chữa.
3.3. Ý nghĩa và vai trò của môn học: Mô đun “ Cân bằng động ” là mô đun được
giảng dạy giúp cho học viên tiếp thu kiến thức về cân bằng động của bơm quạt máy
nén.
4. Mục tiêu của môn học
4.1. Về kiến thức:
A1. Hiểu về các hiện tượng mất cân bằng của vật khi quay.
A2. Hiểu được nguyên lý cân bằng của vật khi quay.
A.3. Khắc phục được các dạng mất cân bằng của vật quay.
4.2. Về kỹ năng:
B1. Vận hành được thiết bị cân bằng động.
B2. Khắc phục và xử lý được hiện tượng mất cân bằng vật quay.
B3. Đề xuất các phương pháp làm giảm hiện tượng mất cân bằng vật quay.
B4. Biết cách kiểm tra các chi tiết quay bị mất cân bằng trên thiết bị.
4.3. Về năng lực tự chủ và trách nhiệm:
C1. Rèn luyện tính kiên trì, tỉ mỉ trong công việc.
C2. Tác phong làm việc khoa học, Có tính kỷ luật lao động cao
5. Chương trình mô-đun:
5.1. Chương trình khung:
Mã MH/MĐ
/HP
Tên môn học, mô đun
Số
tín
Thời gian học tập (giờ)
Tổng