Giáo trình công nghệ sau thu hoạch

Chương NGUYÊN LIỆU VÀ

VII YÊU CẦU CHO

SAU THU HOẠCH

CÔNG NGHỆ

GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ

CAÙC LOAÏI XOAØI

GIÔÙI THIEÄU CHUNG

Xoaøi

laø

loaïi

quaû

moät

voû laø

dai,thòt maù

moïng to chieám

coù

Xoaøi

hôïp khoâ

Vuøng

troàng

baõo, thôøi aûnh cuûa möïc

thaän, coù haït, hình goïi haït chuû baùm beân hai yeáu quaû löôïng 30% khoái Lai. ÔÛ Vieät Ñoä, Maõ AÁn ôû goác nguoàn nhieät vôùi hôïp Nam Boä, thích ôû hôn lôùn thích möa thaùng naêm, ñaát trong muøa chòu theå coù nhieân, xoaøi Tuy ôû xaáu ñaát loaïi nhieàu thöôøng ñöôïc neáu döôõng dinh ngheøo phaûi traùnh nôi choïn xoaøi maïnh loác caáp treân xoaùy, gioù caây gian thôøi 12/4 laø töø gian cuûa boá phaûi thì gioù höôûng troàng ñöôïc khoâng xoaøi vuøng bieån. nöôùc

nöôùc, quaû 25- xoaøi,haït nhieàu troàng Nam, xoaøi 24-27oC. Löôïng töø ñoä 4 coù nhaát ít boá 1500mm, phaân 5,5-7. pH töø môõ, ñoä maøu bình trieån phaùt vaø ñöïng ñaát pheøn, maën, hôi hôn, nhö toát. soùc chaêm cuûa tieáp tröïc höôûng aûnh khoaûng trong bieät 4, ñaëc chòu traùi.Nôi mang ñang cao gio.Ñoä chaén gaây trí 600m so vôùi quaù vöôït

VEÀ CAÙC LOAÏI XOAØI

MOÄT SOÁ

Xoaøi

caùt

Loäc:

Hoaø

1. (cid:153) Xuaát xöù: Hoaø Loäc, Caùi Beø, Tieàn Giang. (cid:153) Gioáng coù giaù trò thöông phaåm cao do traùi aên

ngon, daïng traùi ñeïp, troïng löôïng trung bình traùi töø 450-500g.

(cid:153) Hieän nay, gioáng xoaøi Caùt Hoaø Loäc thöôøng ñöôïc nhaân gioáng baèng gheùp maét, gheùp caønh vaø chæ sau 3 naêm, caây seõ cho ra traùi.

GIOÁNG XOAØI ÑANG ÑÖÔÏC TROÀNG PHOÅ BIEÁN TAÏI MIEÀN NAM

Xoài ‘Cát Hoà Lộc’

MOÄT SOÁ

Xoaøi

caùt

Chu 2. (cid:153) Xuaát xöù: Ñoàng Thaùp. (cid:153) Gioáng coù chaát löôïng ngon, naêng suaát cao, troïng löôïng trung bình traùi töø 250-350g.

(cid:153) Hieän nay, gioáng xoaøi Chu thöôøng ñöôïc nhaân gioáng baèng gheùp maét, gheùp caønh .

GIOÁNG XOAØI ÑANG ÑÖÔÏC TROÀNG PHOÅ BIEÁN TAÏI MIEÀN NAM

Xoài

cát

Chu

xueâ,

maùt, thu

hoaïch

Ñaëc Troàng vaø Cao thaân caây Laø quanh

Vôùi

caây ñieåm xoaøi Taây mieàn ôû nhieàu Nam Boä Ñoâng mieàn xum 5-8 m, laù töø to caây che naêm. tích

dieän

theå

leân

coù

tôùi

haøng

traêm

ngaøn

ha.

Caùc

phöông

phaùp (cid:153) Baûo quaûn ôû nhieät ñoä bình thöôøng coù söû duïng chaát khí vaø

quaûn baèng

baûp truøng

xoâng

vaät sinh 15-16 ngaøy.

quaûn

naám,vi dieät coân SO2, baûo (cid:153) Baûo quaûn 10-120C keùo daøi treân 30 ngaøy, tyû leä hao huït do

daäp naùt 5-7%.

(cid:153) Xoaøi sau khi thu hoaïch, phaân loaïi, röõa saïch roài ngaâm trong dung dòch CaCl2 hoaëc Ca(NO3)2, vôùt ra ñeå khoâ, ñöïng trong tuùi niloâng coù loã thoaùt aåm. baûo quaûn 11- 11,50C,thôøi gian 30 ngaøy.

Caùc

phöông

Ñaët maøng

(cid:153) Maøng bao Chitosan : xoaøi

quaû Chitosan. Baûo

trong

treân

ñöôïc

phuû

baèng

phaùp thuøng quaûn

quaûn baûo Carton, maët 18 ngaøy. tôùi

(cid:153) Quy trình kyõ thuaät baûo quaûn quaû Xoaøi töôi:

Phaân

Laøm

sô

Nguyeân

boä Loaïi

lieäu

xoaøi

Laøm

töôi Xöû

lyù

ñoùng

baûo

maùt goùi

quaûn.

baûo

40 ngaøy

Saïch quaûn

treân

Baûo thì

ñaûm

baûo

chaát

löôïng

maø

vaãn

laâu theá

nhaát naøo?

xoaøi quaûn nhö neân laøm 1.Thu hoaïch: (cid:153)Thu hoaïch luùc traùi ñaõ ñaït kích thöôùc toái ña, no traùi, voû traùi vaøng, xung chuyeån phaán quanh

traùi

sang maøu moûng. lôùp coù (cid:153) Töø 9 giôø saùng ñeán 3 giôø chieàu vì luùc naøy xoaøi ít muû nhaát.

(cid:153) traõi xoaøi treân lôùp baùo hoaëc laù khoâ cho raùo muû, xeáp xoaøi vaøo soït coù giaáy meàn hoaëc laù khoâ xung quanh vaø döôùi ñaùy soït.

2.laøm saïch: (cid:153)Duøng giaáy mòn lau saïch veát baån, boà hoùng treân traùi,Traùnh lau maïnh tay deã laøm maát phaán treân traùi. (cid:153)Duøng nöôùc pheøn chua thaám vaøo ñeå taåy veát muû

3.ñoáng haøng: (cid:153) Vôùi soá löôïng nhoû duøng giaáy meàm hoaëc bao xoáp coù loã boïc töøng traùi tröôùc khi cho vaøo thuøng. (cid:153)Ñoáng haøng vaøo thuøng phi nheï nhaøng, saïch seõ, traùnh laøm traùi baàm daäp, xaây xaùt.

4.vaän chuyeån:

(cid:153) Khi vaän chuyeån, haïn cheá traùi xoaøi bò lay ñoäng nhieàu baèng caùch choïn thuøng vöøa, chaát xoaøi ñaày thuøng, khoâng ñöôïc ñeå löng thuøng .

(cid:153) Khoâng ñöôïc chaát caùc thuøng xoaøi choàng leân nhau. Hoaëc coù theå xeáp choàng chuùng leân nhau khi coù taám vaùn ngaên giöõa caùc taàng

saûn

phaåm

cheá Goït

xoaøi töø Thaùi

Thaùi

(cid:153) Phaân loaïi Röûa

bieán Voû

Chaàn

Saáy

Caân

Coïng Ñoùng

Nöôùc

Hôi

Laùt löôïng

goùi

ñònh (cid:153)Nöôùc eùp traùi caây Fresh xoaøi 1 lít

(cid:153)Xoaøi Saáy, Keïo Xoaøi, Baùnh Xoaøi, Sinh toá xoaøi, Möùt xoaøi .

MOÄT SOÁ

SAÂU HAÏI THÖÔØNG GAËP ÔÛ

XOAØI :

traùi traùi

1. 2. 3.

Saâu Ruoài Reäp

ñuïc ñuïc saùp

thö

Beänh chöùng:

thaùn Trieäu (cid:153) Treân laù coù maøu naâu xaùm. (cid:153) Treân hoa coù ñoám nhoû maøu naâu

ñen, lôùn

laøm

hoa

ruïng.

(cid:153) Treân traùi coù chaám maøu naâu nhoû, sau lôùn daàn, loõm xuoáng

daàn coù maøu ñen. tröø:

Phoøng (cid:153) Phun nöôùc vaøo traùi ñeå röûa troâi reäp saùp treân traùi. (cid:153) Veä sinh vöôøn. (cid:153) Thuoác Carbenzim, Thio, Score, Antraclo...

Saâu

traùi

ñuïc chöùng:

veát

ñuïc,

Trieäu (cid:153) Coù moät chaát loûng tieát ra ôû hình chaám

thaønh

ñen

(cid:153) Taïo ñieàu kieän cho naám,vi khuaån,ruoài...phaùt trieån, laøm

xoaøi bò thoái tröø:

Phoøng (cid:153) Traùi bò haïi ñem tieâu huyû (cid:153) Sau khi thu hoaïch xong cho nöôùc vaøo ngaäp vöôøn khoaûng

36-48 giôø ñeå dieät nhoäng trong ñaát.

Ruoài

traùi

ñuïc chöùng:

tröø:

Trieäu (cid:153) Nôi bò haïi coù veát thaâm khi aán nheï vaøo dòch nöôùc seõ ró ra. Phoøng (cid:153) Bao traùi baèng tuùi nilon. (cid:153) Thu hoaïch kòp thôøi, nhaët traùi ruïng ñem huyû.

Saâu aên boâng xoaøi Reäp saùp phaán

Raày

boâng

xoaøi

Raày

Voøi

Beänh

boâng

xoaøi

voi

ñuïc

caønh

naám

hoàng

beänh

laù

beänh

ñoám

xaùm

boà

hoùng

Boï

laù

Beänh chaùy laù

caét

ñuïc Saâu (Noorda

các

giống

hại trên tất cả

traùi albizonalis):

rất phổ

trái bị

trái

sâu một chất lỏng

Bưởi. Khi có chóp và đục vết một chấm

chóng nhanh tấn đen. Sâu yếu là phần hột. Các

bị

xoài ăn hết phần hột, sâu để sang trái

lân

cận

xoài biến trên xoài Cát và hại, ở tiết hình công đường điều kiện cho nấm, vi triển làm cho chóng. Sau di sẽ tiếp tục

Gây và xoài phần ra ở thành chủ tạo đục sẽ khuẩn, ruồi,… phát nhanh thối trái khi chuyển phá. ăn

ñuïc Saâu (Noorda phòng pháp

traùi albizonalis): trừ

Biện (cid:132) Thu lượm những trái bị hại đem tiêu hủy để loại bỏ

(cid:132) Trong điều kiện cho phép, sau khi thu hoạch xong

nguồn sâu trong trái.

cho nước vào ngập vườn khoảng 36-48 giờ đểdi ệt nhộng trong đất. (cid:132) Nuôi thả kiến vàng. (cid:132) Sử dụng biện pháp bao trái bằng bao giấy dầu, bao

(cid:132) Phun thuốc có hiệu quả khi xác định được thời điểm

keo mỏng, bao bằng vải cotton.

phun thuốc: khi sâu non mới nở còn ở bên ngoài trái, có thể sử dụng thuốc gốc Cypermethrin (Sherpa, Decis…), Trebon để phun.

ñuïc

Ruoài (Bactrocera

traùi spp.):

Ruồi đục gây trái xoài. Dòi đục làm thối, nơi bị bị quả khi thâm vết có nước sẽ dịch vào

hại trên quả vào hại ấn nhẹ ra. rỉ

ñuïc

Ruoài (Bactrocera

traùi spp.):

trừ pháp

phòng Biện (cid:132) Sử dụng túi nylon để bao trái. (cid:132) Diệt nguồn nhộng trong vườn bằng cách rắc Basudin

(cid:132) Dùng bẫy mồi diệt ruồi: Nước mật trộn với thuốc trừ sâu đựng trong ống bơ hoặc tẩm vào các miếng giấy để treo trên tán cây hấp dẫn ruồi đến để tiêu diệt. (cid:132) Sử dụng chất dẫn dụ Vizubon-D và Ruvacon để hấp

10G với liều lượng 100g/ 1 gốc xoai.

(cid:132) Sử dụng các loại thuốc như Netoxin, Cypermethrin

dẫn thành trùng đực.

(Cyperin, Decis, Sherzol…) để phòng trừ.

saùp Reäp (Pseudoccoccus

dịch, trái

sp.): phấn gây sáp Rệp xoaøi. hại trên quaû phấn bám sáp Rệp hút để trái vào hại nặng nếu bị thoái. mau sẽ

saùp Reäp (Pseudoccoccus

sp.):

phòng

trừ

Biện (cid:132) Phun nước vào trái để rửa trôi rệp sáp

pháp trên trái.

(cid:132) Bỏ những trái bị nhiễm. (cid:132) Phun thuốc Pyrinex, Supracide,

Basudin, Sagolex, Vidithoate, dầu khoáng D-C Tron Plus... khi mật độ cao.

Reäp

saùp

treân

traùi

NHÖÕNG BEÄNH THÖÔØNG GAËP SAU THU HOAÏCH

1. 2. 3.

Beänh Beänh Beänh

ñoám thaùn khoâ

ñen. thö ñoït

thoái

traùi

1. đen

Bệnh (do vi khuẩn

đốm Xanthomonas

campestris

) pv. Mangiferaindicae

vết bệnh

trên

là có

trái đen. vết lan lây

nâu những năng

(cid:132) Để phòng trị bệnh này, tránh ẩm độ cao tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển. Hạn chế việc gây thương tích cho trái, đặc biệt là trong mùa mưa để ngăn chặn sự xâm nhiễm của vi khuẩn gây bệnh.

(cid:132)

Phun thuốc BVTV ngay sau khi thấy bệnh bắt đầu xuất hiện, đặc biệt chú ý sau các trận mưa bão lớn.

Triệu trứng: Những vết nứt dọc, màu thường nhựa chảy ra từ Đôi khi xảy ra, khả nứt. Nếu bệnh rất của bệnh chóng. nhanh trị: Phòng

2. Bệnh (do nấm

thư thán Colletotrichum

gloeosporioides): những có trái Trên đốm nhỏ có tròn hình hoặc nâu nâu màu dần ra, lan sau đen nhiều đốm kết hợp thành nhau với những đốm lớn hơn phần thịt trái vào lõm 5-10mm và khoảng bao ra lan thể có cho trái, làm quanh thịt trái bị sượng chai và thối…

Bệnh

thán

thư

2. Bệnh (do nấm

gloeosporioides): trị:

(cid:132)

thư thán Colletotrichum Phòng (cid:132) Chúng ta có thể sử dụng bao trái để bao không những hạn chế bệnh thán thư mà còn giảm các loại sâu bệnh hại khác. Phun nước vào trái để rửa trôi rệp sáp trên trái.

(cid:132) Để ngăn ngừa dùng nước nóng 52oC trong 15 phút sau đó ngâm thêm 3 phút trong dung dịch 2 – 4 % NaB4O7 rồi vớt. Cũng có thể dùng xe lạnh giữ ở nhiệt độ 5,5 – 11oC, độ ẩm không khí 85 – 90% thì có thể bảo quản được 4 – 8 tuần. Sau đó lấy ra, để ở điều kiện nhiệt độ bình thường trong phòng để thúc cho quả chín. Làm như vậy quả giữ được màu sắc và phẩm chất tươi ngon.

3. khô

hại nặng

gây

mưa. Bệnh

đọt thối trái Bệnh (do nấm Diplodia natalensis): này trong Bệnh điều kiện nóng ẩm nhất là vào mùa tấn lên công thối phần thịt trái nơi làm trái nâu màu sậm lan có gần cuống dần làm thối hoặc nơi trái cả nát trầy trụa. Vết thối mềm bị trái vỏ 2 – sau chỉ nhanh khá lan lây và 3 ngày, nhất là trong môi trường ẩm, đặc biệt khi thu hoạch nóng chừa cuống trái bị rất dễ không nhập xâm nấm bệnh

vào.

Bệnh

đọt thối trái

khô

3. đọt thối trái Bệnh (do nấm Diplodia natalensis):

khô

Phòng

trị:

(cid:132)

(cid:132) Để phòng bệnh này cần tránh gây bầm dập, rụng cuống trái khi thu hoạch. Khi thu hoạch cần chú ý tránh sự va chạm giữa các trái tạo vết thương làm cho bệnh dễ xâm nhập vào bằng cách đặt từng trái vào thùng chứa giấy báo. Trái sau thu hoạch có thể được xử lý bằng nước nóng 52 C trong 10 phút cũng ngừa được bệnh thối trái và thán thư.

(cid:132) Đối với bệnh trên trái phòng trừ bằng Manzate,Tilt, Carban, Topsin-M...

-

của loài quả.

Xoài

vua

Xoài

nên

não, rất tốt cho những nhiên, không

thức ôn

ăn xoài lúc đói xanh nhiệt sốt. Xoài

người laođộng quá và

trí và xoài

Quả

ngọt (có loại hơi

là sinh ăn no, khi đang có các bệnh không xoài

chua), tính

bị

Quả

óc, học bữa sau đều chín bình. Có hợp lý hơn vì quả này sảy. em rôm họng, lợi tiểu

nhiệt", trẻ khô khát

Chất

ấm có lẽ "phát tiết nước bọt, chống bón. tràng tác

mát, nhưng bị nhiều sẽ chống dụng

ăn nhiều. Đông y lúc chín có vị ấm hoặc tính ngọt, ăn đường thích kích thũng, nhuận có trong cholesterol, hạ làm ruột giúp thải nhu

bã

viêm, chống áp, phòng chất cặn

ung chống trong

thư

ung là

thư, diệt tim bệnh nên ruột lát

để

Cách

nhuyễn, không em

to, cả người già răng

và

xoài giảm động được bệnh an toàn chín dối, nuốt chửng

thái

táo chống huyết nhanh ruột kết. nhỏ, làm (chú

ý đối với trẻ

ăn bổ thi. Tuy nên theo sách xoài nói chứa nhiều chín xoài phù chống glucozit khuẩn. Xoài mạch, tăng phòng ăn không yếu).

chống xoài nhai

Giôùi

thieäu:

töø

Noù

Nam

naêm taïi

Thanh long một loaøi caây hay laáy teân quaû, laø cuûa roàng. Ngöôøi cho ta raèng Nam Myõ. Trung vaø ôû troàng ñöôïc cuõng caùc Quoác, Ñaøi trong Loan vaø Nam, Thaùi Vieät nhö AÙ laáy hoàng ñoû, voû ruoät Loaïi nay môùi 1988, hieän Quyø Phuû vaø Sôn Laïng

ñöôïc caûnh laøm troàng vaøi xöông chi hoï noù goác nguoàn coù quoác Trung nhö gia khu Ñoâng vöïc Lan, Philippin. Loan Ñaøi töø gioáng nghieäm thöû troàng an) (Ngheä

Quả

vỏ

giống như da và

có

một chút lá.

Phaân của nó có Chúng có

gioáng: loaïi ba dạng, tất cả đều có tên gọi khoa học như sau:

thuộc chi Hylocereus ruột trắng

với vỏ

thuộc chi Hylocereus, ruột đỏ

Hylocereus undatus hồng hay đỏ. Hylocereus polyrhizus hồng hay đỏ. với vỏ

Selenicereus megalanthus thuộc chi

Selenicereus, ruột trắng với vỏ

vàng.

Kyõ thuaät troàng:

Loaïi ruoät ñoû:

Thanh long ruột đỏ

thích nghi với nơi có

sáng, dưới ánh sáng cao, độ đường tăng, nhiệt độ hợp từ

nhiều ánh thích

15 –

35°C Loại ruột trắng:

Loại thanh long này sinh trưởng và ánh sáng cao và

những nơi có cường độ

phát triển tốt ở toàn phần.

Xöû

lyù

ra

hoa

traùi

vuï:

Với thanh long, người ta thường kích thích cây ra hoa bằng

Thời điểm xử

cuối tháng 9 đến đầu tháng 2

dương lịch, với tuổi cây từ

4-5 tuổi trở

lý từ

Thời gian chiếu sáng ban đêm: từ

lên. 4-8 giờ.

Khoảng cách từ

bóng đèn đến tán cây từ

0,5-1 m

ánh sáng.

Thu hoaïch:

hoaïch coù

ngaøy baûo

thu traùi

trong löôïng

gian thôøi ngon

28-31 vaø nhaát

chaát

maùt, traùnh

gay gaét

aùnh

naéng

Thanh Long neân khi sau ñeå hoa nôû hôn. laâu quaûn Thu hoaïch chieáu

luùc tieáp

tröïc

saùng vaøo

sôùm, chieàu traùi.

beùn, khi

traùi

baèng

keùo

caét

tæa

caây

saéc

caét

Duïng boû

cuï vaøo

haùi gioû.

xong

Kyõ

khoaùng

baûo phaàn laø bieät

Long chöùa caây traùi soá

nhieàu khaùc

chaát …

thuaät Thaønh ñaëc phaàn

quaûn: dinh kali, saét g/100g thòt

döôõng: Thanh moät so vôùi phaàn

Thaønh

traùi

mg/100g thit

traùi

Thaønh

Vitamin C

Nöôùc

85.3

3.0

Protein

1.1

Niacin

2.8

Glucose

0.57

Vitamin A

0.0111

Fructose

3.2

Calcium

10.2

Sorbitol

32.7

Saét

6.07

Carbonhydrat

11.2

Magnesium

38.9

Chaát

xô

1.34

Phospho

27.5

Tro

0.56

Kali

27.2

Naêng

löôïng

(kcal) 67.7

Natri

2.9

Baûo

khí:

quaûn

baèng

phöông

phaùp

ñieàu

chænh

thaønh

phaàn

khoâng

20-30 loã

coù

baèng

polyetylen …

ñuïc

Traùi baêng Ñöïng 46 x 31x 13 cm, coù coù

thöôùc thöôùc

thöôøng thuøng 2.5 x 4cm, loã

vaùch

ñöôïc kim traùi beà

container

lanh

nhöõng

Long: nhieät goùi, Thanh

aåm baùo

bao baèng bao haøn vaø kín ñaùo trong thuøng carton kích kích khí thoâng 10 loã ngaên 5 mm, vaùch daøy chuyeån trong nhaát toát maùt trôøi ñoä 20-25m3/ giôø. khí thoâng quaûn baûo kieän thuaät kyõ vôùi hôïp 40-50 ngaøy.

Thanh bao

5ñoä ñoä Long coù

C, ñoä theå

Vaän 50C vaø Ñieàu 90% keát quaûn

töôi

Phaân

loaïi

Loaïi

1:loaïi cao

xuaát

khaåu)

xöû ( ñaït

lyù: tieâu

hay coân coù

haïi treân

thaâm phun

vaø chuaån caáp Trong löôïng traùi treân 300g cuûa veát khoâng Traùi naám bò gaây truøng daïng saïch, hình maøu ñeïp, voû Traùi ñeàu ñoû laùng. vaø traùi 79%dieän tích traéng maøu coù traùi cöùng, hoät vaø Thòt ñen. maøu toån veát coù khoâng bò hay choã giôùi cô thöông Traùi hay veát xanh ñoám coù hay do do naéng chaùy khoâng vaø hoïc. hoùa thuoác 2: loaïi thöù caáp Loaïi

Loaïi

3: khoâng

ñaït

tieâu

chuaån

ñoái

vôùi

caùc

loaïi

1 vaø

Nhöõng

Phòng

Những

ngừa

khuyeát khuyết tật

vaø

bieän

phoøng phaùp khuyết tật Những

tröø:

taät Phòng ngừa

đúng

lúc

neo trái

lâu

quá nước

•Thu hoạch không •Giảm lượng chín tướikhi

xoè

gây

Bọ

hại

Nứt trái

trái

để

xuống

giỏ

đựng

tác

•Sử dụng thuốc trừ sâu đúng cách •Điều tra hại dịch ngoài đồng ruộng •Biện pháp canh : làm sạch

cỏ

để hoạch đựng giỏ các vết bNn các bám còn

•Không đất •Sử dụng thu khi trái •Lau sạch •Lau sạch và tạp chất trên trái

Nhöõng

khuyeát

taät

vaø

bieän

phaùp

phoøng

tröø:

thời quy

trưởng và

thuốc kích thích đúng liều lượng

•Phun sinh gian định

Phun

kích

sinh

quá

thuốc

trưởng

Ngài

chích

hút

gây

hại

thích liều

chuyển

đúng

cách sử

cụ

•Phun •Tham dụng

thuốc khảo tài liệuvề thuốc kích thích

trái để rơi trái chất các thùng

•Thu hoạch, vận cNn thận •Kiểm tra các dụng đựng •Tránh •Tránh hàng

quá

Đốm xanh

Vết cắt

cao

tàn

cây

leo

Tỉa bớt

sống

của

• thanh

long

C, hoặc mỗi tuần 1 lần

Dùng Benomyl mùa vào

Benlate phun mưa

ép)

trái

Bầm dập ( dấu vết lực

Bệnh

phồng

đúng

Vết thủng

Vàng

tai

Thu hoạch Bảo quản

lúc cách

đúng

chín

Quá

đúng

lúc cách

•Thu hoạch •Bảo quản

VAØI NEÙT VEÀ

THANH LONG

(cid:132) Thanh long: (Hylocereus undatus Britt & Rose) (cid:132) Thuoäc chi của họ xương rồng. (cid:132) Nguồn gốc từ Trung, Nam Mỹ. (cid:132) Ñược trồng caùc nước như Trung Quốc, Ñaøi Loan vaø trong khu vực Đoâng Nam AÙ ( Việt Nam, Malaysia, Thaùi Lan, Philippines).

(cid:132) Thanh Long laø caây nhieät ñôùi, chòu haïn gioûi. (cid:132) Thanh long một loại caây đñược trồng laøm cảnh hay lấy

quả.

COÂN TRUØNG GAÂY HAÏI

THANH LONG

MOÄT SOÁ CHO QUAÛ (cid:132) Kieán : caén tai traùi, ñuïc quaû,

Basudin 3H hoaëc (Diazion) 10H, Basudin duøng

gaây toån thöông voû traùi. (cid:132) Bieän phaùp phoøng tröø: Duøng Padan 50ND Supracide.

COÂN TRUØNG GAÂY HAÏI

MOÄT SOÁ CHO QUAÛ

THANH LONG

(cid:153) Raày meàm :chích huùt nhöïa ñeå laïi

veát chích nhoû treân traùi => laøm traùi chín bò maát maøu ñoû töï nhieân, maát giaù trò xuaát khaåu.

(cid:153) Bieän phaùp phoøng tröø : vaät baûo thuoác Phun Methidathion;

thöïc veä nhö :

lieàu

Buprofezin + Isoprocarb theo khuyeán

caùo.

Cypermethrin + Profenofos;

COÂN TRUØNG GAÂY HAÏI

MOÄT SOÁ CHO QUAÛ

THANH LONG

(cid:132) Ruoài ñuïc quaû : ruoài chích vaøo voû quaû ñeû tröùng vaøo beân trong, beân ngoøai caùc veát chích coù maøu naâu thoái

thaønh tröùng gioøi gaây Khi nôû seõ

quaû

hoïc

ruoäng hoùa luùc (cid:132) Bieän phaùp phoøng tröø : Veä sinh duïng Söû Thu haùi

ñoàng thuoác ñuùng

COÂN TRUØNG GAÂY HAÏI

THANH LONG

MOÄT SOÁ CHO QUAÛ (cid:132) Caùc loïai boï xít : Duøng voøi chích vaøo voû quaû, tai quaû gaây veát thöông taïo ñieàu kieän cho naám vaø vi khuaån gaây haïi phaùt trieån.

(cid:132) Bieän phaùp phoøng tröø : (cid:190) Veä sinh ñoàng ruoäng (cid:190) Phun caùc loïai thuoác phoøng tröø

BEÄNH SAU THU HOÏACH CUÛA QUAÛ

THANH LONG

(cid:132) Beänh thaùn thö: do naám Gloeosporium ampelophagum vaø naám Fusarium sp.

maøu nhoû sang maøu => lan

vaøng naâu thaønh thoái sau ñoaïn thu hoaïch troøn trong

(cid:132) Trieäu chöùng : hieän xuaát Beänh nhöõng ñoám vôùi => lôùn daàn chuyeån vaø ñen, thoái nöôùc nhuõn, chaûy voøng lôùn. giai traùi Gaây (cid:132) Bieän phaùp phoøng tröø: 530C (10’). Xöû ôû noùng nöôùc lyù baèng thuoác baèng beänh Phun phoøng –M. Bendazol, Thio

Carbenzim ,

THANH LONG

BEÄNH SAU THU HOAÏCH CUÛA QUAÛ (cid:132) Beänh thoái quaû: (cid:132) Nguyeân nhaân : Do vi khuaån Bacillus uvae coù theå coù trong nöôùc röûa.

thöôøng: giöõ

Baûo -Ôû -Xöû

5-8 ngaøy. 8-10 ngaøy. 12-140C töôi

ñöôïc

15-20

-Xöû

acid gibberelic(GA3).Xöû

lyù

tröôùc

khi

thu

ñöôïc

-Ñieàu

ôû

-Baèng

laø

nöôùc trong ngaøy.

quaûn nhieät töôi ñoä ñöôïc 20-240C töôi laïnh: ôû lyù ñöôïc ngaøy. thích: duøng kích thuoác lyù 1-3 ngaøy.Töôi töø hoaïch 10-20 ngaøy. thaønh chænh phaàn taêng khí: laøm khoâng ñoä noàng giaûm hoâ ñoä cöôøng giaûm oxy, ñeå polyetylen coù kim, keát baèng 20-30 loã ñuïc töôi 50C, giöõa 40-50 ngaøy. ñöôïc dung dòch ozon:duøng chaát hoaù hoaït hong ñoù traùi, sau saïch ozon), röõa 25 ngaøy.Neáu ñöôïc maùt, töôi nhaø

cacbonic, khí ñoä noàng bòch traùi.duøng cuûa haáp laïnh ñoä nhieät vôùi hôïp goïi anolyte(hay hoaù coøn khoâ, ñoùng quaûn baûo goùi 60-75 ñöôïc töôi laïnh tröõ

SẢN PHẨM TỪ

THANH

MỐT SỐ LONG

(cid:132) Thanh Long ñoâng laïnh:

(cid:132) Sinh toá Thanh Long:

(cid:132) Nöôùc Thanh Long:

CÂY SẦU RIÊNG

Sầu riêng tế cao ,không

đem

là một trái cây có giá trị kinh những ngay Nam mà Việt ở nước cả ở các Đông Nam Á vậy cũng ta quanh ,Mã Lan .Thái đô la Mỹ triệu hàng thu năm hàng Lai,Indonexia riêng nhờ sầu diện tích trồng và xuất khẩu sầu sầu tuy ta tăng.Ở gia ngừng không của họ riêng riêng một là đây được xuất khẩu ,nhưng chưa loại cây ăn trái có giá trị ưa thích nên được ,rất sầu rỉêng lại lợi ích cho người trồng đã

Đặc

điểm của cây

là La-tinh một họ

Durio thực vật vải, nguồn gốc gọi trái sầu

riêng D. C., cùng với

riêng

tên sầu Cây zibethinus bông Malvaceae Malaysia. Người là Pháp Durian, hay Durion. Người Việt gọi là sầu riêng.

là

cao

cây

ở

một cây cao lớn, có dài, hoa

Lá to , vỏ

riêng sầu Cây 20, 25 m. tới bầu hơi hình nhọn. gai có Mỗi trái có nhiều mỗi múi có từ hột bao có mầu trắng ráo.

mọc múi, từ hai 1 đến 5 hột lớn như hay là cùi bọc một lớp múi như vàng, giống

nhánh, trái múi, đến năm hột mít, cơm mềm, mật, ít

mít

giống hiện nay ở Đồng Nai ta có nhiều loại

nội, ngoại có năng suất và phẩm chất tốt Về giống như:

Nai.

xanh. vàng. hoa hoa

Lan).

Sầu riêng hạt lép Đồng Sầu riêng hạt lép Bến Tre. Sầu riêng khổ Sầu riêng khổ Bi 6 riêng Sầu 9 hai riêng Sầu Mon thong, (Thái riêng Sầu

đến cây

bệnh

liên

quan

Những sầu riêng

(thối gốc, thối rễ), thối trái cây

Bệnh Xì sầu riêng

mủ

(cid:131) Bệnh này do nấm Phytophthora palmivora

gây ra là một bệnh rất nguy hiểm trên cây sầu riêng.

Nguyên

Do phát

nhân hiện bệnh

: chính chậm

Do việc thayđổi gi ống

đúng

kĩ

không những nguồn bệnh

mới để

phận bị đầu

Do không tiêu hủy triệt và

Do ít

cơ

thuật bệnh hoặc

có không

sẵn sử

dụng

phân

bộ ban hữu

Biện

khắc phục

pháp

(cid:132) (cid:132)

Thoát nước tốt cho vườn trong mùa mưa. Bón phân cânđối gi ữa N-P-K thêm phân

(cid:132)

chuồng hoai mục để hạn chế bệnh này.

Vệ sinh vườn ,tạo điều kiện thông thoáng cho

(cid:132)

vườn cây.

Có thể phun hoặc phết vào gốc cây bị bệnh 15-

20 ngày /lần vứi các loại thuốc như :Curzate M8 72 WP, Ridomil MZ 50WP hoặc Aliette 80WP .

trái Bệnh sầu

đục vỏ punctiferralis

cho do sâu là tạo ra những nấm và vi khuẩn ríêng Guen các

sâu Conogethes đường xâm

ngõ hầm là cửa nhập gây thối trái. (cid:132) Biện pháp khắc phục: dùng

2,5 EC,Cymbus ta 5 EC, dùng

trái Decis xịt.nhiều nơi người phấn 1 tháng cũng thụ khi

loại các thể Có 440 WP để Polyrtin sau bao giấy bao rất hiệu quả.

nhân nguyên

sầu riêng thường chất dinh dưỡng trái cho làm Ngoài là lá trái trái tranh nuôi

cạnh thời kỳ nuôi thời kỳ

kích

bón phân bị giữa phát phân bón triển chồi dễ trái làm không nên phát sự cho chứa Clo ,Mg cũng

ra sự do có sượng non trong và trái triển kém ,phẩm chất trái giảm. trái trong Do đó đạm vì phân đạm sẽ thích non. Không sượng. bị

(cid:132) Tóm lại sầu riêng là loại cây ăn trái đặc sản

của nước ta,nó giàu chất dinh dưỡng, có giá trị kinh tế, được xếp vào hàng đầu trong các loại cây ăn trái.

(cid:132) Người đã quen ăn thì công nhận là sầu riêng rất bổ, nó giúp nhuận tràng cho những người mắc bệnh táo bón trẻ con ăn sầu riêng rất có lợi.

(cid:132) Người lớn, người già ăn sầu riêng thấy dễ tiêu, hết mệt nhọc. Những người mà da khô hay nứt nẻ, nhất là phụ nữ, ăn nhiều sầu riêng sẽ làm cho da nhẵn mịn.

beänh

traùi

Saàu

Ñoái thu

töôïng: Caùc loaïi cuûa hoaïch

sau Rieâng.

soaùt

phoøng

ngöøa.

vaø

Kieåm

chaát thu

cuûa ñaït

baûo sau

Ñaûm phaåm quaû

toát.

löôïng hoaïch

saûn keát

KHAÙI QUAÙT VEÀ

CAÂY SAÀU RIEÂNG

(cid:132) Durio zibethinus (Bombacaceae)

Common Names English: durian Spanish: durián, durio Indonesia: duren, ambetan, kadu Philippines: dulian Burma: du-yin Cambodia: thu-réén Laos: thourièn Thailand: thurian, rian Vietnam: sâù riêng

KHAÙI QUAÙT VEÀ

CAÂY SAÀU RIEÂNG

(cid:132) Nguoàn goác: xuaát xöù töø Malayxia vaø Indonesia

(cid:132) Thuoäc hoï boâng Gaïo (Bombaceae)

(cid:132) Troàng nhieàu ôû moät soá nöôùc nhö: Inñoâneâxia, Malayxia, Philippin,

Mianma, Thaùi Lan, Laøo, Vieät Nam, Campuchia.

(cid:132) Ngoaøi ra, coøn troàng ôû moät soá nöôùc nhö nhieät ñôùi Trung Nam Myõ,

moät soá nöôùc ôû Chaâu Phi vaø Chaâu Ñaïi Döông nhö OÂxtraâylia.

(cid:132) Saàu rieâng vaøo Vieät Nam töø Thaùi Lan, Inñoâneâxia

Giaù trò dinh döôõng cuûa Saàu rieâng:

Carbohydrate

28.3 g

Fat

1.6 g

Protein

2.5 g

Calcium

20 mg

Phosphorous

63 mg

Potassium

601 mg

Iron

0.9 mg

Thiamine

0.27 mg

Riboflavin

0.29 mg

Niacin

1.1 mg

Vitamin C

57 mg

Nutritional composition per 100 g durian fruit

Caùc

öùng

duïng

cuûa

quaû

Saàu

rieâng

Thòt

quaû höông

taïo

chaát

Haït

haït

ñöôïc thôm laø rieâng Saàu hay nöôùng

duøng baùnh khi

laøm keïo. luoäc, rang

Caây

non ñöôïc

rau

nhö aên

caùc

loaïi

con coøn caûi

thoâng

duøng töôi aên vaø phaåm saïn caùc cho ñöôïc aên phaàn haït. traùi non vaø thöôøng.

KHAÙI QUAÙT VEÀ

CAÂY SAÀU RIEÂNG

SAÀU RIEÂNG TÖØ

LUÙC RA HOA ÑEÁN KHI ÑAÄU QUAÛ

HOA SAÀU RIEÂNG

Caønh

chieát

saàu

rieâng

HAÙI SAÀU RIEÂNG

Moät soá loaïi saàu rieâng:

1. Saàu rieâng söõa haït leùp Beán Tre.

2. Saàu rieâng Ri – 6.

3. Saàu rieâng Monthong.

4. Saàu rieâng khoå qua xanh.

5. Saàu rieâng haït leùp Ñoàng Nai.

6. Saàu rieâng côm vaøng haït leùp.

Saâu beänh haïi saàu rieâng ñöôïc chia laøm 2 loaïi:

quaû

ñoû nheän

haïi: Saâu 1. ñuïc Saâu - phaán Raày - saùp Reäp - haïi: 2. Beänh (cid:132) Beänh xì muû chaûy nhöïa. (cid:132) Beänh thoá quaû. (cid:132) Beänh thaùn thö. (cid:132) Beänh thoái hoa. (cid:132) Beänh meo hoàng. (cid:132) Beänh chaùy laù cheát ngoïn.

CAÙC LOAÏI BEÄNH CUÛA SAÀU RIEÂNG

CAÙC LOAÏI BEÄNH CUÛA SAÀU RIEÂNG Saâu

traùi:

ñuïc

Dichocrocis

punctiferalis

Nguyeân

nhaân:

Trieäu

chöùng: Saâu

non ñuïc

vaøo

caùc

khe

treân quaû

saàu

rieâng, aên

töø

ngoaøi

vaøo

trong

cho

ñeán

lôùp

côm

cuûa

traùi,

Phoøng

trò:

+ Thu doïn

nhöõng traùi

bò

haïi

ñem

tieâu

huyû.

+ Phun

thuoác

saâu

xuaát

hieän: Fastac, Cymbus, Karate, Polytrin,

thaáy khi Hopsan, Pyrinex.

Saâu

ñuïc

traùi

CAÙC LOAÏI BEÄNH CUÛA SAÀU RIEÂNG

Pseudococcus

Nguyeân

2. Reäp saùp:

reäp

saùp

phaán

sp.

Trieäu

chöùng: traùi

bò

söôïng,

keùm

phaùt

trieån.

Phoøng

trò:

+ Trong

töï

nhieân

coù

nhöõng loaøi

ong

coù

theå

rieâng

bò

söôïng

kyù

sinh

laøm

haïn

cheá

bôùt

moät

soá

reäp

saùp. Saàu

+ Phun

thuoác: Supracide, Sago super, Voltage, Fenbis,…

nhaân:

Saàu

rieâng

bò

söôïng

CAÙC LOAÏI BEÄNH CUÛA SAÀU RIEÂNG

Reäp

saùp

Beänh

thoái

quaû.

Nguyeân

nhaân:

Phytophthora palmivora (Butler) has been considered one of the most destructive organisms causing several diseases in almost all growth stages of durian.

Trieäu

chöùng

beänh:

The disease symptoms come in various forms such as root rot, seedling and tree die-back, patch canker or stem rot, and fruit rot before and after harvest, leading to high mortality and more than 30% yield loss in durian plantations

Figure 1Phytophthora Fruit Rot

Figure 2 Patch Canker Caused by Phytophthora

HÌNH AÛNH BAÛO QUAÛN SAU

MOÄT SOÁ THU HOAÏCH

CAÙC SAÛN PHAÅM TREÂN THÒ TRÖÔØNG

Saàu

cuûa teá

ñaëc trò

Vôùi

aên caây loaïi laø rieâng nöôùc ta, traùi saûn döôõng dinh chaát giaøu vaø cao kinh giaù coù ñöôïc öa ngöôøi nhieàu thích. trieån phaùt theá xu trieån phaùt theå coù nay, ta hieän cheá phaåm saûn caùc troàng rieâng,vaø saàu traùi töø bieán gia cuûa nhaäp thu taêng ñeå vöøa rieâng saàu vöôøn lòch du khaùch huùt thu veà theá lôïi taêng ñình,vöøa phöông. cuûa

ñòa

NAÁM RÔM

chung.

thieäu

I. Giôùi (cid:153)Naám aên goàm nhieàu loaïi: naám rôm, naám môõ, naám soø, naám linh chi….laø thöïc phaåm raát boå döôõng.

(cid:190)Chöùa nhieàu protein vaø caùc acid amin quyù, nhieàu vitamin vaø chaát khaùng sinh. (cid:190)Khoâng gaây xô cöùng vöõa ñoäng maïch. (cid:190) Khoâng laøm taêng löôïng Cholesterol trong maùu….

(cid:131)Naám aên ñöôïc xem nhö loaïi “rau saïch” vaø “thòt saïch”, ñöôïc söû duïng roäng raõi trong caùc böõa aên cuûa con ngöôøi, moät soá loaïi thì duøng laøm döôïc lieäu chöõa beänh.

NAÁM MÔÕ (THANH LAÕNG-

BÌNH XUYEÂN- VÓNH PHUÙC)

NAÁM RÔM

NAÁM SOØ

Naám

linh

chi

Naám

höông

Naám traân chaâu

II. Saûn

rôm.(Volvariella

volvacea)

xuaát naêng

naám phaùt

trieån

ta.

1. Tieàm naám rôm ôû nöôùc

(cid:190)Lôïi nhuaän cao.

(cid:190)Ñieàu kieän khí haäu thuaän lôïi.

(cid:190)Nguyeân lieäu doài daøo, reû tieàn, deã kieám.

(cid:190)Nhaân coâng reû.

(cid:190)Kyõ thuaät saûn xuaát khoâng phöùc taïp.

2. Thöïc

ôû

saûn

xuaát

naám

rôm

Vieät

Nam vaø

theá

giôùi.

traïng Nam.

Vieät

(cid:153) Vaán ñeà ngieân cöùu vaø phaùt treån saûn xuaát naám töø nhöõng naêm 70

vaø ngaøy caøng phaùt trieån maïnh.

(cid:153) Hieän nay naám rôm ñöôïc troàng roäng raõi trong caû nöôùc nhöng

chuû yeáu theo quy moâ hoä gia ñình vaø trang traïi nhoû leû.

löôïng naám rôm troàng ôû caùc tænh phía Baéc.

1988

1994

1995

1996

1997

thoáng saûn vò Baûng Ñôn 1989 1998 1999 2000 2005

1990

100

120

150

250

120

1000

5000

10000

50000

saûn keâ löôïng:Taán. 1993 1992 1991

tænh phía trieån naám rôm raát nhanh. Cho tôùi nay ñaït

Ôû caùc khoaûng Nam phaùt 100000 taán/maêm.

b. Treân

theá treân

giôùi. theá

giôùi saûn xuaát theo quy noâ coâng nghieäp hieän nöôùc

Caùc ñaïi.

Saûn löôïng :

Naêm 1990 ñaït 3763000 taán.

Naêm 1994 ñaït 4909000 taán.

nay Trung nöôùc xuaát naám lôùn nhaát theá giôùi,

Hieän saûn Quoác 3000000 taán löôïng laø moãi saûn naêm.

3.Giaù

trò

dinh

döôõng

cuûa

naám

rôm.

(cid:132) Trong 100 g naám rôm töôi coù caùc thaønh phaàn sau ñaây:

(cid:57) Nöôùc : 88,9 g (cid:57) Chaát ñaïm: 3,4 g (cid:57) Chaát beùo: 1,8g (cid:57) Hydratcarbon: 3,9g (cid:57) Chaát xô: 1,4g (cid:57) Tro: 1,4g (cid:57) Naêng löôïng: 4,5kcal

(cid:57) Phosphor: 1,1 mg (cid:57) Calci: 8 mg (cid:57) Chaát saét: 1,1 m (cid:57) Vitamin B1: 0,18 mg (cid:57) Vitamin B2: 0,35 mg (cid:57) Vitamin C: 1 mg (cid:57) Vitamin PP: 13,7 mg

vitamin vaø

Baûng naám

chaát

khoaùng

cuûa

haøm tröùng

saêt

canxi

so saùnh vôùi rôm mg/100g chaát Acid nicitinic

löôïng gaø. khoâ. ribofla vin

Thiami n

phospho rus

vitami nC

0,1 91,9

0,31 3,3

, 04 1,2

0 20,2

2,5 17,2

50 71

210 677

Tröùng Naám

rôm

Ñôn vò

so saùnh thaønh phaàn acid amin. Ñôn vò mg trong 100g chaát

Baûng khoâ.

Isoeuleoxin

loxin

Lizin Histidi Valin Methionin

rôm

Tröùng Naám

931 384

295 187

Theoni n

616 375

859 607

406 80

703 491

1193 312

Argi nin 790 366

4. Ñaëc

a. Ñieàu

tính kieän

sinh thích

hoïc ñeå

cuûa sinh

naám tröôûng

rôm. vaø

hôïp phaùt trieån:

Nhieät ñoä: 30 -32 0C.

Ñoä aåm cuûa nguyeân lieäu (cô chaát): 65 -70%.

Ñoä aåm khoâng khí: 80%.

pH = 7, öu thoaùng khí.

b. Ñaëc

ñieåm

hình

thaùi.

(cid:153)Bao goác: baûo veä cô quan beân trong vaø choáng thoaùt nöôùc.

(cid:153)Cuoáng naám: ñöa muõ naám leân cao vaø vaän chuyeån chaát dinh döôõng.

(cid:153)Muõ naám: nôi döï tröõ chaát dinh döôõng vaø giöõ vai troø sinh saûn.

(cid:131)Quaù trình taïo quaû theå goàm 6 giai ñoaïn:

(cid:57)Giai ñoaïn ñinh ghim.

(cid:57)Giai ñoaïn hình nuùt nhoû.

(cid:57)Giai ñoaïn hình nuùt.

(cid:57)Giai ñoaïn hình tröùng.

(cid:57)Giai ñoaïn hình chuoâng.

(cid:57)Giai ñoaïn tröôûng thaønh.

Caùc giai ñoaïn phaùt trieån cuûa naám rôm.

sinh tröôûng nhanh. Töø luùc troàng ñeán luùc

Chu thu kyø hoaïch

rôm naám 12 ngaøy. naêm. Mieàn Baéc quanh

Ôû thích ta nöôùc hôïp cuûa 10 – Nam troàng phía 15/10 döông

khoaûng tænh caùc 15/4 ñeán töø ñöôïc lòch.

5. Quy trình saûn xuaát naám rôm.

Nguyeân (rôm, daï, muøn

lieäu cöa, boâng)

Röûa

leân

ñoáng

uû.

uû

vaø

ñaûo.

Gioáng. Ñoùngmoâ

Chaêm

soùc.

Thu haùi

III. Thu hoaïch Thu hoaïch. 1.

baûo vaø

quaûn.

Naám so vôùi caùc loaïi hoa maøu khaùc thì thu hoaïch nhanh

rôm nhaát.

Thu hoaïch laøm 2 ñôïi: ñôït chính vaø ñôït phuï.

Ñôït chính keùo daøi 3 – 4 ngaøy. Ñôït naøy quyeát ñònh naêng suaát.

Ñôït phuï keùo daøi 1 tuaàn leã.

Chuù yù: Haùi caån thaän traùnh aûnh höôûng ñeán naám con.

2. Baûo quaûn naám rôm.

Naám

neáu löôïng.

Ñeå rôm khoâng nhieät

bình ñeán thaát baèng

sau tieâu ñoä ôû löôïng troïng phöông ta naám trieån phaùt höôûng aûnh nôû, toån 4 giôø. naám bò quaûn baûo phaûi töôi, muoái, saáy. thöôøng chaát 15% caùc

hoaïch thu khi song vaãn naám ngay thuï nôû. Laøm 3 – sau thöôøng ngöôøi quaû. Do ñoù quaûn nhö: baûo phaùp quaûn naám a.Baûo töôi:

Nhieät ñoä:10 0C

Ñoä aåm khoâng khí 80%

Traùnh tieáp xuùc aùnh saùng maët trôøi.

phaùp muoái.

Phaân loaïi.

( giöõ ôû

nhieät ñoä

Luoäc. soâi khoaûng 2 –

5 phuùt).

Laøm laïnh.

Vôùt (ñeå

raùo)

Boùc bao muõ.

Ñoùng tuùi nilon kín hoaëc hoäp kín.

( naám vaø

muoái haït theo tyû

leä: 1kg naám + 0,3kg muoái + 0,2lít dung dòch muoái baõo hoaø)

phöông baèng bieán naám muoái: b. Baûo quaûn Quy trình cheá Naám töôi.

SAÛN PHAÅM NAÁM RÔM MUOÁI

Yeâu caàu chaát löôïng cuûa naám muoái:

(cid:190)Khoâng bò vaøng moác, muøi thôm deã chòu,

(cid:190)Noàng ñoä muoáiñaït 23%

(cid:190)pH = 4.

(cid:190)Caây naám raén chaéc, khoâng bò giaäp naùt.

(cid:190)Khoâng laãn caùc taïp chaát.

(cid:190)Maøu dung dòch muoái trong suoát.

c. Phöông phaùp saáy.

quaû ñem phôi khoâ hoaëc saáy ôû nhieät ñoä

Caét 45 – ñeå hoaëc nhoû 60 0C ñeán caû 13%.

Phöông phaùp ñoä naøy nguyeân aåm giaù trò kinh teá khoâng cao.

6. Moät

soá

saâu

beänh

cuûa

naám

rôm.

(cid:190)Naám daïi.

(cid:190)Caùc loaïi naám moác.

(cid:190)Coân truøng phaù haïi

(cid:190)Caùc loaïi vi khuaån phaù haïi saûn phaåm naám muoái.

töø

ñöôïc

cheá

bieán

naám

rôm..

aên

moùn 6.Moät soá (cid:190)Suùp naám rôm. (cid:190)Gan boø naáu naám. (cid:190)Ruoät boø chöng naám. (cid:190)Gaø xaøo naám. (cid:190)Myø xaøo naám. (cid:190)Naám xaøo. (cid:190)Canh naám. (cid:190)Tröùng giaùn vôùi naám...

VÀI NÉT KHÁI QUÁT VỀ

NHÃN

QUẢ

(cid:132) Nhãn được trồng nhiều ở một số nước như Trung Quốc, Việt Nam,

Thái Lan, Ấn Độ, Malaysia, …và một số ít nước thuộc châu Mỹ và châu Phi. Trong đó Trung Quốc là nước có diện tích và sản lượng nhãn lớn nhất thế giới.

bắc :

nam

phía

(cid:132) Ở Việt Nam, nhãn thì được trồng ở khắp cả nước, nhưng ngon nhất vẫn là nhãn lồng Hưng Yên, nhãn được thu hoạch vào tháng 7 với nhãn ở miền Bắc, còn nhãn ở miền Nam thu hoạch quanh năm, loại quả này có rất nhiều thành phần dinh dưỡng như vitamin, đường và được nhiều người ưa thích. phía * Ở - - * Ở - - -

các Nhãn Nhãn các Nhãn Nhãn Nhãn

tỉnh lồng cùi tỉnh tiêu xuồng long

ĐẶT VẤN ĐỀ

(cid:132) Nhu cầu xuất khẩu nhãn tươi là rất lớn trong

khi đó vào mùa thì nhãn bán tại thị trường nội địa với giá rất rẻ do số lượng quá nhiều đồng thời lại hư hỏng nhanh chóng chỉ trong vòng một tuần sau khi thu hoạch.

(cid:132) Vậy đâu là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự hư hỏng nhanh chóng của nhãn sau thu hoạch?

(cid:132) Và cách khắc phục ra sao?

CÁC LOẠI BỆNH SAU THU HOẠCH

thể

(cid:132) Lasiodiplodia theobromae: gây thối từ cuống xuống

(cid:132) Pestalotiopsis sp: tạo những mảng đen trên vỏ quả.

(cid:132) Cladosporium sp; Fusarium sp; Aspergillus niger: gây thối quả.

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN

(cid:132)

Công nghệ sau thu hoạch gắn liền với trước thu hoạch – nhà cung cấp muốn sản phẩm của mình có chất lượng tốt thì việc kiểm soát và phòng ngừa từ lúc trồng trọt là rất quan trọng.

khi

còn

trên

cây

trái

thu

lý

vận chuyển

trái ngừa từ Phòng Cẩn thận khi thu hoạch hoạch sau Xử và gói Cẩn thận khi đóng

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN cây

1. Phòng

TRN

(cid:132) Sử dụng polyoxin và Bacillus subtilis (cid:132) WP benomyl 50%, WP carbendazim 50%, WP procymidone 50%, EW tebuconazole 25%, difenoconazole 25% Erg và carbendazim 50% WP+ benomyl 50% WP có hiệu quả để ngừng mọc Rhizoctonia solani

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN

(cid:132) Bảo quản nhãn quả tươi bằng công nghệ bảo quản lạnh kết

hợp xử lý bằng khí SO2

(cid:132) Xử lý bằng ozon ngăn chặn: Lasiodiplodia sp &

Cladosporium sp.

(cid:132) Xử lý pH thấp.

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN

(cid:132) Ngoài bảo quản tươi, có thể sử dụng biện pháp sấy để sơ chế, bảo

quản dễ hơn, hay chế biến long nhãn (cùi khô) dùng làm thuốc trong đông y; hoặc chế biến nhãn đóng hộp.

BIỆN PHÁP PHÒNG và

gói

TRN và

(cid:132)

4. Cẩn thận khi đóng vận chuyển Nên đóng gói bằng vật liệu cản sáng. VD: Dùng thùng các-tông Sau khi đóng gói cần vận chuyển nhanh để tiêu thụ. Tránh chồng chất lên nhau quá nặng. Cần làm thông thóang gió trong khoang vận chuyển để giảm bớt nhiệt độ và ẩm độ.

VÀI NÉT KHÁI QUÁT VỀ

NHÃN

QUẢ

(cid:132) Nhãn được trồng nhiều ở một số nước như Trung Quốc, Việt Nam,

Bệnh

thối từ

cuống

Tác

nhân:Nấm

Botryodiplodia theobromae.

(cid:132) Đây là loại nấm kí sinh yếu nên chỉ xâm nhập vào quả qua các vết

thương hay mặt cắt cuống trái. Do đó, phần lớn trái bị thối do nấm này thường bắt đầu thối từ cuống trái.

(cid:132) Bào tử nấm có rất nhiều trong không khí, có cả trong những giỏ tre

dùng để chứa nhãn. Ẩm độ cao, trái ướt giúp bệnh phát triển và lây lan nhanh chóng cho những trái khác trong giỏ.

CÁC LOẠI BỆNH SAU THU HOẠCH

THƯỜNG GẶP Ở

NHÃN.

Bệnh

thối nâu

Tác nhân: Phytophthora sp (Phytophthora palmivora)

(cid:132) Bệnh bắt đầu từ những đốm nâu nhỏ trên vỏ quả, sau đó lan rộng

nhanh chóng đến những chỗ có đốm và xuất hiện nấm trên vỏ quả.

(cid:132) Thường thì chỗ nứt của những của những đốm này xuất hiện sớm

sau sự truyền nhiễm

CÁC LOẠI BỆNH SAU THU HOẠCH

THƯỜNG GẶP Ở

NHÃN.

Một số

nấm

khác

gây

hư

hỏng

quả

nhãn

có

kể đến như:

thể

(cid:132) Lasiodiplodia theobromae: gây thối từ cuống xuống

(cid:132) Pestalotiopsis sp: tạo những mảng đen trên vỏ quả.

(cid:132) Cladosporium sp; Fusarium sp; Aspergillus niger: gây thối quả.

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN

(cid:132)

khi

còn

trên

cây

trái

thu

lý

vận chuyển

trái ngừa từ Phòng Cẩn thận khi thu hoạch hoạch sau Xử và gói Cẩn thận khi đóng

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN cây

1. Phòng

(cid:132)

ngừa từ khi trái còn trên

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN

2. Cẩn thận khi thu hoạch

Nên khô những

vào quả mát, tránh sáng ảnh ráo, vào quá buổi nóng

Khi dùng để

làm

chất lượng nên thì đến sự cắt, nếu phải xước sau tay ảnh điều

ngày buổi trưa lúc trời nhãn. để kéo ngọn tránh triển của cây về xâm dùng cành tạo và

Phải hoạch thu hoặc chiều hưởng thu hoạch cần bẻ bẻ cành phát hưởng kiện cho sâu bệnh độ hoạch thu

giảm quá chín bảo quản nên và nhập. chín, không đúng lâu trên cây vì phẩm chất sẽ được lâu. trái để không

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN

(cid:132) Quả nhãn sau khi được thu hoạch nên bảo quản chỗ râm mát,

(cid:132)

trải mỏng ra. Trước khi xếp quả vào kho để bảo quản, bà con nên nhặt hết lá còn sót lại trong quá trình hái; bỏ những trái bị sâu bệnh gây hại, trái nhỏ, bị bầm giập. Xử lý nhiệt (hơi nước nóng, khí nóng, nước nóng)

3. Xử lý trái sau thu hoạch

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN

(cid:132) Bảo quản nhãn quả tươi bằng công nghệ bảo quản lạnh kết

hợp xử lý bằng khí SO2

(cid:132) Xử lý bằng ozon ngăn chặn: Lasiodiplodia sp &

Cladosporium sp.

(cid:132) Xử lý pH thấp.

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN

(cid:132) Ngoài bảo quản tươi, có thể sử dụng biện pháp sấy để sơ chế, bảo

quản dễ hơn, hay chế biến long nhãn (cùi khô) dùng làm thuốc trong đông y; hoặc chế biến nhãn đóng hộp.

BIỆN PHÁP PHÒNG và

TRN gói

4. Cẩn thận khi đóng và vận

chuyển

(cid:132) Sau khi đóng gói cần vận

(cid:132) Nên đóng gói bằng vật liệu cản sáng. VD: Dùng thùng các-tông

chuyển nhanh để tiêu thụ. Tránh chồng chất lên nhau quá nặng. Cần làm thông thóang gió trong khoang vận chuyển để giảm bớt nhiệt độ và ẩm độ.

(cid:132) Trước đây, cam sản xuất chủ yếu ở các cùng Á nhiệt đới, hiện nay các vùng nhiệt đới đã tăng lên. Và dân số các nước tăng nhanh, điều kiện kinh tế được cải thiện cũng làm cho mức tiêu thụ cam tăng nhanh và sản xuất cam cũng phát triển khá nổi bật.

(cid:132) Theo FAO, Cam vẫn là thứ quả tiêu thụ nhiều nhất chiếm 73%

(cid:132) Các giống cam được trồng ở Việt Nam có thể phân theo các

quả có múi trên thế giới.

dạng: cam sành, cam đường, cam Sông Con, cam Hưng Yên ở miền Bắc, cam mật ở miền Nam và còn có thể kể nhiều giống cam tùy theo các vùng trồng.

Đặc

điểm

cây

và

quả

(cid:132) Loài cam: lai giống giữa loài bưởi và quýt. (cid:132) Sản lượng: 119.238 tấn/3 tỉnh trồng hơn 1000ha là

(cid:132) Năng xuất 2 tỉnh phía Bắc: 20 – 25tạ/ha; 3 tỉnh phía

Thanh Hóa, Nghệ An, Bến Tre; và hai tỉnh hơn 2000 ha là Tiền Giang, Hậu Giang.

(cid:132) Cây nhỏ, cao đến khoảng 10 m, cành có gai và lá

Nam: 47 tạ - 153 tạ/ha.

thường xanh dài khoảng 4 - 10 cm, tuổi thọ vườn cam có thể tới 30 – 40 năm, tối đa tới 50 – 60 năm.

Lượng sản xuất cam (tấn)theo FAOSTAT

(cid:132) Brasil 18.256.500 (cid:132) Hoa Kỳ 11.729.900 (cid:132) Mexico 3.969.810 (cid:132) Ấn Độ 3.100.000 (cid:132) Tây Ban Nha 2.883.400 (cid:132) Ý 2.064.099 (cid:132) Trung Quốc 1.977.575 (cid:132) Iran 1.900.000 (cid:132) Ai Cập 1.750.000 (cid:132) Thổ Nhĩ Kỳ 1.280.000

Miền Bắc

(cid:132) Cam Bố Hạ (thuộc huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang, giáp tỉnh Thái Nguyên):trái tròn trĩnh, quả to chín vàng, vỏ sần sùi có cùi trắng nõn khá dày, tép cao nhỏ, mọng nước, lát cắt thật mịn màng, vị ngọt, ruột cam nhỏ, vách ngăn múi cam mỏng nhưng the, màu đỏ ửng.

Miền

Trung

(cid:132) Cam xã Đoài (thuộc xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, Nghệ An): Cam ra hoa vào mùa xuân, màu xanh thẫm, hoa màu trắng, không to nhưng đều quả, mọng nước, ít hạt ngọt đậm, muối cam vàng óng, cây đứng thẳng, cành trĩu quả.

Miền Nam

(cid:132) Đủ loại, phân bố và thích nghi tùy theo vùng

trồng. Vào tháng 4, 5 chỉ sau mưa 25 – 30 ngày là cam ra hoa, trái chín vào tháng 11, 12 đó là mùa cam rộ. Phụ thuộc vào: (cid:131) Lượng mưa (cid:131) Nhiệt độ (cid:131) Đất (cid:131) PH (cid:131) Ánh sáng

Chủng

loại

(cid:153) Cam ba lá (cid:153) Cam sành (cid:153) Cam đắng (cid:153) Cam ngọt (cid:131) Cam Navel (cid:131) Cam vàng (cid:153) Cam huyết

Các

loại bệnh

liên

quan

(cid:132) Bệnh vàng lá (cid:132) Bệnh Tristeza (cid:132) Bệnh loét cam (cid:132) Bệnh ghẻ (cid:132) Bệnh thán thư (cid:132) Bệnh chảy nhựa (cid:132) Rầy chổng cánh (cid:132) Rệp cam (thân mềm) (cid:132) Ruồi đục trái (cid:132) Sâu vẽ bùa (cid:132) Bọ xít xanh (cid:132) hại quả (cid:132) Sâu ăn lá

Biện pháp phòng trị

Trong đó: có côn trùng, 186 loài

(cid:132) Chọn địa điểm ít gió, thoát nước, đầy đủ ánh sáng. (cid:132) Trồng hàng cây chắn gió. (cid:132) Chọn giống chống chịu điều kiện đất đai, khí hậu khắc

tuyến 12 loại nhện, 352 loại cam. Nên: gây hại trùng…

(cid:132) Giữ vệ sinh trong vườn luôn sạch sẽ. (cid:132) Không nên trồng quá dày, cắt tỉa bỏ cành vượt, cành

nghiệt và giống không bị bệnh.

(cid:132) Không nên lạm dụng phân bón.

sâu bệnh.

quả

Đặc So sánh

điểm sơ thành Nước

chế phần dinh dưỡng Đường

Protein

Quả

một số Lipit

quả Tro

trị Giá calo 100g

bơ đủ tây

50 265 45 60 70 42

0,5 1,3 0,6 0,3 0,5 0,2

0,2 26,0 0,1 0,4 0,2 0,1

11 3 10 13 16 9

87 65 87 84 81 87

Cam Quả Đu Táo Xoài Quả điều

0,9 1,7 0,6 0,3 0,7 0,8

Bón

cho phân Bảng:Thành

cam cây phân phần lượng

bón/1 tấn cam

Phân

bón

Đơn vị

tính: kg

1,18 –

1,29

0,20 –

0,27

2,06 –

2,61

CaO

0,97 –

1,04

MgO

0,17 –

0,19

(cid:132) Năm 1: Năng xuất tăng do tăng lượng phân bón từ 0-500 (g/cây /năm) (cid:132) Năm 2: Năn xuất tăng do tăng lượng phân bón từ 500-1000 (g/cây /năm) (cid:132) Năm 3: Năn xuất tăng do tăng lượng phân bón từ 1000-1500 (g/cây /năm) (cid:132) Năm 4: Năn xuất tăng do tăng lượng phân bón từ 1500-2000 (g/cây /năm)

Quả cam Liu cheng được bón thừa N. Quả có

vỏ dầy, hàm từ lượng phát thấp và màu quả

cây đường triển chậm

Triệu chứng thiếu trọng khoẻ

mạnh, lá giờ bao sớm. Triệu không rụng nhiễm tuyến chứng vàng có cây xanh lợt và bị gặp trên các vườn bị đó cũng N nghiêm hoặc thể

trùng.

Các thiếu B (bên phải): quả hình không

triệu chứng bình dạng dắn như đá và ít nước thường, quả

Triệu chứng thiếu Zn do bệnh virut Tristeza cam

Các

sản phNm

thu

hoạch

quả

(cid:132) Dầu cam: gia vị trong thực phẩm và làm hương vị trong nước hoa, và có khoảng 90% d-Limonene công dụng làm sạch nhà, làm dịu da tay, chất chống ô nhiễm môi trường do khối từ xăng dầu phát ra.

(cid:132) Vỏ cam: lớp màu trắng gọi là trần bì là một vị thuốc Nam

dùng chữa ho có đàm và giã rượu rất hiệu quả. (cid:132) Nước trái cây ZeroG của Vinamilk với các hương

(cid:132) Nước ép cam: làm giảm cholesterol tốt, và có thể giúp

vị năng động.

phòng ngừa một số bệnh mạn tính

Quả

và nước cam

Nước trái cây

ZeroG