TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ QUỐC GIA VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ

GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: GIA CÔNG TRÊN MÁY MÀI
NGHỀ: CẮT GỌT KIM LOẠI
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số: 186/QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 03 năm 2020
của Trường Cao Đẳng Dầu Khí)
Bà Rịa - Vũng Tàu, năm 2020
(Lưu hành nội bộ)
Trang 2
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Trang 3
LỜI GIỚI THIỆU
Trong những năm gần đây, trước sự phát triển ngày càng cao của khoa học và
kỹ thuật. Nước ta đang trên đường công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Trong sự
phát triển chung của các nghành kinh tế, ngành công nghiệp Dầu khí đang phát triển
một cách mạnh mẽ, góp phần rất lớn vào sự phát triển của Đất nước.
Để đáp ứng cho sự phát triển đó là việc cung cấp đầy đủ đội ngũ công nhân
lành nghề. Đào tạo đội ngũ công nhân kỹ thuật lành nghề với kiến thức và tay nghề
vững vàng, nhằm nắm bắt được các công nghệ gia công tiên tiến hiện nay của thế giới
đang trở nên cấp thiết.
Cuốn giáo trình mô đun “Gia công trên máy mài” được biên soạn theo chương
trình đào tạo của Trường Cao Đẳng Dầu Khí ban hành năm 2020 nhằm phục vụ cho
việc đào tạo nghề: Cắt gọt kim loại.
Với mục tiêu “Chất lượng đào tạo là mục tiêu hàng đầu”.
Nội dung giáo trình biên soạn được tham khảo từ các tài liệu liên quan đã xuất
bản và phát hành trong nước và nước ngoài. Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã
nhận được nhiều ý kiến đóng góp và hiệu chỉnh của các đồng nghiệp.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng cũng không tránh khỏi những thiếu sót. Rất
mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp xây dựng của bạn đọc, đặc biệt là các đồng
nghiệp để cuốn giáo trình này ngày càng hoàn thiện hơn.
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!
BRVT, ngày 25 tháng 03 năm 2020
Tham gia biên soạn
1. Chủ biên: Trần Thanh Ngọc
2. Lê Anh Dũng
3. Đỗ Văn Thọ
Trang 4
MỤC LỤC
Trang
LỜI GIỚI THIỆU ..................................................................................................................... 3
MỤC LỤC ................................................................................................................................. 4
BÀI 1: QUÁ TRÌNH CẮT GỌT KHI MÀI VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP MÀI ................. 12
1.1. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM KHÁC NHAU GIỮA MÀI VÀ TIỆN, PHAY, BÀO .............. 13
1.2. SƠ ĐỒ MÀI .................................................................................................................. 14
1.3. LỰC CẮT GỌT KHI MÀI ........................................................................................... 15
1.4. CÔNG SUẤT MÀI ....................................................................................................... 16
1.5. MÀI TIẾN DỌC ........................................................................................................... 16
1.6. MÀI TIẾN NGANG ..................................................................................................... 17
1.7. MÀI QUAY TRÒN ...................................................................................................... 17
1.8. MÀI PHỐI HỢP ........................................................................................................... 17
BÀI 2: CẤU TẠO VÀ KÝ HIỆU CÁC LOẠI ĐÁ MÀI ..................................................... 19
2.1. CÁC LOẠI ĐÁ MÀI .................................................................................................... 20
2.2. TÍNH CHẤT VÀ CÔNG DỤNG CỦA CÁC LOẠI HẠT MÀI .................................. 21
2.3. CHẤT DÍNH KẾT ........................................................................................................ 23
2.4. ĐỘ HẠT, MẬT ĐỘ VÀ ĐỘ CỨNG CỦA ĐÁ MÀI ................................................... 25
2.5. KÝ HIỆU, HÌNH DẠNG CỦA ĐÁ MÀI .................................................................... 27
2.6. CHỌN VÀ KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG ĐÁ MÀI ..................................................... 28
BÀI 3: PHƯƠNG PHÁP THỬ VÀ CÂN BẰNG ĐÁ MÀI ................................................. 32
3.1. CÁCH THỬ NGHIỆM ĐÁ MÀI ................................................................................. 33
3.2. CÂN BẰNG ĐÁ MÀI .................................................................................................. 33
3.3. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH CÂN BẰNG ĐÁ MÀI ...................................................... 36
BÀI 4: LẮP VÀ SỬA ĐÁ MÀI .............................................................................................. 38
4.1. PHƯƠNG PHÁP GÁ LẮP ĐÁ MÀI ........................................................................... 39
4.2. PHƯƠNG PHÁP RÀ SỬA ĐÁ MÀI ........................................................................... 41
4.3. LẮP ĐÁ MÀI ............................................................................................................... 42
4.4. TRÌNH TỰ RÀ SỬA ĐÁ MÀI BẰNG BÚT KIM CƯƠNG ....................................... 42
4.5. KIỂM TRA HOÀN CHỈNH ......................................................................................... 43
BÀI 5: VẬN HÀNH MÁY MÀI PHẲNG ............................................................................. 44
5.1. ĐẶC TÍNH KỸ THUẬT CỦA MÁY MÀI PHẲNG ACRA ....................................... 45
5.2. CÁC BỘ PHÂN CƠ BẢN CỦA MÁY MÀI PHẲNG ACRA .................................... 45
5.3. THAO TÁC VẬN HÀNH MÁY MÀI PHẲNG .......................................................... 47
5.4. CHĂM SÓC VÀ BẢO DƯỠNG MÁY MÀI PHẲNG ................................................ 49
BÀI 6: MÀI MẶT PHẲNG TRÊN MÁY MÀI PHẲNG .................................................... 51
6.1. CÁC PHƯƠNG PHÁP MÀI MẶT PHẲNG ................................................................ 52
6.2. CÁC DẠNG SAI HỎNG KHI MÀI PHẲNG, NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH KHẮC
PHỤC ............................................................................................................................ 53
Trang 5
6.3. THỰC HÀNH MÀI MẶT PHẲNG ............................................................................. 54
6.4. KIỂM TRA HOÀN CHỈNH ......................................................................................... 62
BÀI 7: VẬN HÀNH MÁY MÀI TRÒN ................................................................................ 64
7.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA PHƯƠNG PHÁP MÀI TRÒN ....................................................... 65
7.2. CÁC BỘ PHÂN CƠ BẢN CỦA MÁY MÀI TRÒN VẠN NĂNG ............................. 66
7.3. NGUYÊN LÝ MÀI TRÒN TRÊN MÁY MÀI TRÒN VẠN NĂNG. ......................... 67
7.4. THAO TÁC VẬN HÀNH MÁY MÀI TRÒN ............................................................. 69
BÀI 8: MÀI MẶT TRỤ NGOÀI TRÊN MÁY MÀI TRÒN ............................................... 72
8.1. CÁC PHƯƠNG PHÁP MÀI MẶT TRỤ NGOÀI ....................................................... 73
8.2. CÁC DẠNG SAI HỎNG KHI MÀI, NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH KHẮC PHỤC .. 79
8.3. THỰC HÀNH MÀI MẶT TRỤ NGOÀI ..................................................................... 80
8.4. KIỂM TRA HOÀN CHỈNH ......................................................................................... 84
BÀI 9: MÀI MẶT CÔN NGOÀI TRÊN MÁY MÀI TRÒN .............................................. 85
9.1. CÁC PHƯƠNG PHÁP MÀI MẶT CÔN NGOÀI ....................................................... 86
9.2. CÁC DẠNG SAI HỎNG KHI MÀI, NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH KHẮC PHỤC .. 88
9.3. THỰC HÀNH MÀI MẶT CÔN NGOÀI ..................................................................... 89
9.4. KIỂM TRA HOÀN CHỈNH ......................................................................................... 92
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................................... 93