1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng
nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
2
LỜI GIỚI THIỆU
Kỹ thuật an toàn - môi trường công nghiệp là một trong những môn học cơ sở ca
nghề Cắt gọt kim loại được biên soạn dựa theo chương trình đào tạo chất lượng cao đ xây
dựng và ban hành năm 2021 ca trường Cao đng nghề Cn Thơ dành cho nghề Cắt gọt kim
loại hệ Cao đng.
Giáo trình được biên soạn làm tài liệu học tập, giảng dạy nên giáo trình đđược xây
dựng ở mức độ đơn giản và dễ hiểu, trong mỗi bài học đều có thí dụ và bài tập tương ứng để
áp dụng và làm sáng tỏ phn lý thuyết.
Khi biên soạn, nhóm biên soạn đ dựa trên kinh nghiệm thực tế giảng dạy, thiết bị
thực hành ca trường, tham khảo đồng nghiệp, tham khảo các giáo trình hiện có và cập nhật
những kiến thức mới có liên quan để phù hợp với nội dung chương trình đào tạo và phù hợp
với mục tiêu đào tạo, nội dung được biên soạn gắn với nhu cu thực tế.
Nội dung giáo trình được biên soạn với dung lượng thời gian đào tạo 30 giờ gồm có:
Chương 1 MH 13-01: Mục đích ý nghĩa, tính chất và nhiệm vụ ca công tác ảo hộ
lao động
Chương 2 MH 13-02: Những khái niệm về về công tác chức bảo hộ lao động.
Chương 3 MH 13-03: Phân tích điều kiện và nguyên nhân gây ra tai nạn lao động
Chương 4 MH 13-04: Khái niệm về vệ sinh lao động, vi khí hậu, bức xạ hóa và tiếng
ồn
Chương 5 MH 13-05: Bụi và rung động trong sản xuất
Chương 6 MH 13-06: Ảnh hưởng ca điện từ trường, hóa chất độc
Chương 7 MH 13-07: Ánh sáng, màu sắc và Kỹ thuật thông gió trong lao động.
Chương 8 MH 13-08: Kỹ thuật an toàn khi sửa chữa máy
Chương 9 MH 13-09: kỹ thuật an toàn trong gia công cơ khí
Chương 10 MH 13-10: Kỹ thuật an toàn điện, phòng chống cháy nỗ và sử dụng thiết
bị nâng hạ.
Giáo trình cũng là tài liệu giảng dạy và tham khảo tốt cho các nghề Cắt gọt kim loại,
Công nghệ kỹ thuật cơ khí, Cơ điện tử…...
Mặc dù đ cố gắng tổ chức biên soạn để đáp ứng được mục tiêu đào tạo nhưng không
tránh được những thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến ca các thy, cô, bạn
đọc để nhóm biên soạn sẽ điều chỉnh hoàn thiện hơn.
Cn Thơ, ngày 15 tháng 12 năm 2021
Tham gia biên soạn
1. Chủ biên: Trần Thanh Điền
2. Huỳnh Chí Linh
3
MỤC LỤC
ĐỀ MỤC TRANG
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN ………………………………………………………………1
LỜI GIỚI THIỆU ………………………………………………………………………………. 2
CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC………………………………………………………………….. 7
Chương1: MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA, TÍNH CHẤT VÀ NHIỆM VỤ CỦA CÔNG TÁC ..
BẢO HỘ LAO ĐỘNG ……………. .............................................................................. ..12
1.Mục đích, ý nghĩa ca công tác bảo hộ lao động............................................................12
1.1..Khái niệm…………………………………………………………………………...12
1.2.Mục đích ca công tác Bảo hộ lao động......................................................................13
1.3.Ý nghĩa ca công tác bảo hộ lao động……………………………………………… 13
2.Tính chất và nhiệm vụ ca công tác bảo hộ lao động ……………………………......14
2.1.Tính chất …………………………………………………………………………14
2.2.Nhiệm vụ ..................................................................................................................... 14
Chương 2: NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VÀ CÔNG TÁC TỔ CHỨC VỀ BẢO HỘ LAO
ĐỘNG……………………………………………………………………………………………16
1. Những khái niệm cơ bản về bảo hộ lao động ................................................................ 16
1.1. Điều kiện lao động ...................................................................................................... 16
1.2. Các yếu tố nguy hiểm và có hại.................................................................................. 17
1.3. Tai nạn lao động ......................................................................................................... 18
1.4 . Bệnh nghề nghiệp ...................................................................................................... 19
2.Công tác tổ chức bảo hộ lao động .................................................................................. 20
2.1.Khái quát chung ........................................................................................................... 20
2.2.Trách nhiệm ca các cơ quan quản lý Nhà nước trong công tác Bảo hộ lao động 20
2.3. Trách nhiệm ca các cấp các ngành và tổ chức Công đoàn trong công tác bảo hộ
lao động………………………………………………………………………………….23
2.4. Công tác bảo hộ lao động trong các doanh nghiệp ..................................................... 23
Chương 3: PHÂN TÍCH ĐIỀU KIỆN VÀ NGUYÊN NHÂN GÂY RA TAI NẠNLAO ĐỘNG
1.Phân tích điều kiện lao động .......................................................................................... 27
1.1. Lao động ..................................................................................................................... 27
1.2. Năng suất lao động, cường độ lao động ..................................................................... 28
1.3.Điều kiện lao động ....................................................................................................... 28
2.Nguyên nhân gây ra tai nạn lao động ............................................................................. 32
2.1.Nguyên nhân kỹ thuật.................................................................................................. 32
2.2. Nguyên nhân tổ chức là nguyên nhân liên quan đến những thiếu sót về mặt tổ chức
thực hiện .……………………………………………………………………………….33
2.3.Nguyên nhân vệ sinh môi trường ................................................................................. 33
2.4.Nguyên nhân bản thân là nguyên nhân liên quan đến bản thân người lao động...……33
Chương 4: KHÁI NIỆM VỀ VỆ SINH LAO ĐỘNG, VI KHÍ HẬU, BỨC XẠ ION HÓA VÀ .....
4
TIẾNG ỒN ................................................................................................................................... 35
1.Khái niệm về vệ sinh lao động ....................................................................................... 35
1.1.Đối tượng và nhiệm vụ ca vệ sinh lao động .............................................................. 35
1.2.Nội dung ca khoa học vệ sinh lao động bao gồm ...................................................... 35
1.3.Phân loại các tác hại nghề nghiệp ................................................................................ 35
2.Vi khí hậu ....................................................................................................................... 36
2.1.Khái niệm..................................................................................................................... 36
2.2.Các yếu tố vi khí hậu ................................................................................................... 37
2.3.Ảnh hưởng ca vi khí hậu đối với cơ thể người .......................................................... 37
2.4.Các biện pháp phòng chống vi khí hậu xấu:………………………………………………...39
3.Bức xạ ion hoá ................................................................................................................ 40
3.1.Tác động ca tia bức xạ lên môi trường xung quanh .................................................. 41
3.2. Các kiểu chiếu xạ tác động lên cơ thể con người ....................................................... 42
3.3.Ảnh hưởng ca phóng xạ lên cơ thể con người ........................................................... 42
3.4.Quy tắc bảo vệ phóng xạ ............................................................................................. 43
4.Tiếng ồn .......................................................................................................................... 43
4.1.Tiếng ồn ....................................................................................................................... 43
4.2. Phân loại tiếng ồn ....................................................................................................... 44
4.3. Ảnh hưởng ca tiếng đối vơi sinh lý con người ......................................................... 44
Chương 5: BỤI VÀ RUNG ĐỘNG TRONG SẢN XUẤT……………………………....... ... 47
1.Bụi .................................................................................................................................. 47
1.1.Định nghĩa ................................................................................................................... 47
1.2.Khái niệm bụi trong sản xuất ....................................................................................... 47
1.3. Phân loại ..................................................................................................................... 47
1.4.Tác hại ca bụi ............................................................................................................. 48
1.5.Biện pháp phòng và chống bụi .................................................................................... 50
2. Rung động trong sản xuất .............................................................................................. 51
2.1.Khái niệm..................................................................................................................... 51
2.2.Các đại lương đặc trưng cho rung động ...................................................................... 51
2.3.Sự lan truyền ca rung động ........................................................................................ 51
2.4.Nguồn rung động ......................................................................................................... 52
2.5.Tác hại ca rung động đến cơ thể ................................................................................ 52
2.6.Các biện pháp giảm rung động trong sản xuất ............................................................ 53
Chương 6: ẢNH HƯỞNG CỦA ĐIỆNTỪ TRƯỜNG, HÓA CHẤT ĐỘC ................................ 57
1.Ảnh hưởng ca điện từ trường........................................................................................ 57
1.1.Khái niệm..................................................................................................................... 57
1.2.Phân loại điện từ trường .............................................................................................. 57
1.3.Ảnh hưởng ca điện từ trường ..................................................................................... 58
2.Ảnh hưởng ca hoá chất ………………………………………………………………56
5
2.1.Khái niệm ........................................................................................................................ 58
2.2.Đặc tính chung ca hóa chất độc .................................................................................. 58
2.3.Phân loại các nhóm hóa chất độc ................................................................................. 59
2.4. Một số chất độc và các dạng nhiễm độc nghề nghiệp thường gặp .............................. 59
2.5.Các biện pháp phòng tránh ........................................................................................... 60
Chương 7: ÁNH SÁNG, MÀU SẮC VÀ KỸ THUẬT THÔNG GIÓ TRONG LAO ĐỘNG...63
1. Kỹ thuật chiếu sáng ....................................................................................................... 63
1.1. Một số khái niệm về ánh sáng, đơn vị đo ánh sáng và sinh lý mắt ............................ 63
1.2. Các dạng chiếu sáng ................................................................................................... 63
2. Kỹ thuật thông gió ......................................................................................................... 65
2.1. Lợi ích ca thông gió công nghiệp ............................................................................. 65
2.2. Các biện pháp thông gió ............................................................................................. 65
2.3..Các loại hệ thống thông gió ........................................................................................ 66
Chương 8 : KỸ THUẬT AN TOÀN KHI SỬA CHỮA MÁY………………………………...68
1.Khái niệm về kỹ thuật an toàn ........................................................................................ 68
2.Kỹ thuật an toàn khi lắp ráp, sửa chữa và thử máy ........................................................ 68
2.1.Trước khi sửa chữa điều chỉnh .................................................................................... 69
2.2.Trong sửa chữa điều chỉnh máy .................................................................................. 69
2.3. Khi sửa chữa điều chỉnh xong .................................................................................... 69
Chương 9: KỸ THUẬT AN TOÀN KHI GIA CÔNG CƠ KHÍ ................................................... 71
1.Kỹ thuật an toàn khi gia công cơkhí ...............................................................................71
1.1.Các mối nguy hiểm trongcơkhí ................................................................................... 71
1.2. Các nguyên nhân xảy ra tai nạn do người lao động sử máy móc, thiết bị cơ khí.. …71
2.Các biện pháp kỹ thuật an toàn ch yếu trong cơ khí .................................................... 72
2.1.Biện pháp phòng ngừa chung ...................................................................................... 72
2.2.Trước khi sử dụng máy ................................................................................................ 72
2.3.Trước khi gia công....................................................................................................... 73
2.4.An toàn khi sử dụng máy công cụ ............................................................................... 73
3.Sử dụng các trang bị bảo hộ lao động .............................................................................75
3.1.Phương tiện bảo vệ cá nhân ......................................................................................... 75
3.2.Các loại phương tiện bảo vệ cá nhân ........................................................................... 75
3.3.Người lao động sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân ................................................. 75
3.4.Giới hạn bảo vệ ca phương tiện bảo vệ cá nhân ........................................................ 75
3.5.Chất lượng phương tiện bảo vệ cá nhân ...................................................................... 76
3.6.Nguyên tắc sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân ........................................................ 76
3.7.Nguyên tắc bảo quản phương tiện bảo vệ cá nhân ...................................................... 76
Chương10: KỸ THUẬT AN TOÀN ĐIỆN, PHÒNG CHỐNG CHÁY NỔ VÀ SỬ DỤNG……
THIẾT BỊ NÂNG HẠ……………………………………………………………………………78
1.Kỹ thuật an toàn điện ...................................................................................................... 78