CỤC HÀNG HẢI VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG HÀNG HẢI II
GIÁO TRÌNH
NGUYÊN LÝ CẮT
NGHỀ: CẮT GỌT KIM LOẠI
(Ban hành theo quyết định số 59/QĐ-CĐHHII, ngày 25 tháng 1 năm 2021 của Hiệu
trưởng Trường Cao Đẳng Hàng Hải II
( Lưu hành nội bộ)
TP. HCM, năm 2021
1
MỤC LỤC
TRANG
CHƯƠNG 1 - VẬT LIỆU LÀM DAO.
1.Yêu cầu 08
2. Các loại vật liệu và phạm vi ứng dụng 09
CHƯƠNG 2 - KHÁI NIỆM VỀ TIỆN VÀ DAO TIỆN
1. Khái niệm 17
2. Hình dáng và kết cấu dao tiện. 20
3. Sự thay đổi góc dao khi làm việc. 24
4. Các loại dao tiện. 30
CHƯƠNG 3 - QUÁ TRÌNH CẮT KIM LOẠI
1. Sự hình thành phoi và các loại phoi 31
2. Biến dạng kim loại trong quá trình cắt. 34
3. Các biểu hiện của biến dạng. 35
4. Các hiện tượng xảy ra trong quá trình cắt 39
5. Sự tưới nguôi 42
CHƯƠNG 4 - LỰC CẮT KHI TIỆN
1. Phân tích và tổng hợp lực. 42
2. Tác dụng của lực lên dao, máy, vật. 46
3. Các nhân tố ảnh hưởng đến lực 47
CHƯƠNG 5 - NHIỆT CẮT VÀ SỰ MÒN DAO
1. Nhiệt cắt. 49
2. Sự mài mòn 51
CHƯƠNG 6 - TIỆN
1. Tính chất của tiện. 54
2. Khả năng công nghệ của tiện 55
3. Gá đặt chi tiết khi tiện 57
4. Lực cắt khi tiện 59
CHƯƠNG 7 - BÀO VÀ XỌC
1. Công dụng và đặc điểm. 61
2. Cấu tạo dao bào và dao xọc. 63
3. Yếu tố cắt khi bào và xọc. 64
2
4. Lựa chọn chế độ cắt 66
CHƯƠNG 8 - KHOAN - KHOÉT - DOA
1. Công dụng và đặc điểm. 67
2. Khoan. 69
3. Khoét 77
4. Doa 82
CHƯƠNG 9 - PHAY
1. Các loại dao phay và công dụng. 86
2. Cấu tạo dao phay mặt trụ và dao phay mặt đầu. 89
3. Yếu tố cắt khi phay 90
4. Lực cắt khi phay 94
5. Phay thuận và phay nghịch 97
6. Đường lối chọn chế độ cắt khi phay bằng bảng số 98
CHƯƠNG 10 - CHUỐT
1. Khái niệm, công dụng. 101
2. Cấu tạo của chuốt 103
3. Các yếu tố cắt 105
CHƯƠNG 11 - CẮT BÁNH RĂNG
1. Khái niệm chung về bánh răng. 107
2. Yêu cầu chung của bánh răng. 108
3. Các phương pháp và đặc điểm cuả quá trình gia công răng 109
4 . Cắt răng bằng dao phay đĩa môđun 111
5. Gia công bánh răng bằng dao phay lăn răng. 113
6. Cắt răng bằng dao xọc răng 116
7. Cà răng 119
8. Mài răng và vê đầu răng. 120
CHƯƠNG 12: CẮT REN
1. Các phương pháp gia công ren. 121
2. Ta rô và bàn ren 129
CHƯƠNG 13 - MÀI
1. Đặc điểm phương thức và các phương pháp mài 132
2. Các phương pháp mài 134
3
3. Đá mài 139
4. Cấu tạo đá mài 140
5. Chọn chế độ cắt 144
4
TÊN MÔN HỌC: NGUYÊN LÝ CẮT
Mã môn học: MH19
1.Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học:
Vị trí:
- Môn học Nguyên lý cắt cần được bố trí sau khi sinh viên học xong các
môn học MH07, MH08, MH09, MH10, MH11, MH14, MH15.
Tính chất:
- Là mô đun chuyên môn nghề thuộc các môn học, mô đun đào tạo nghề;
- Là môn học giúp cho sinh viên có kiến thức để lựa chọn máy, chế độ cắt,
dụng cụ cắt khi thiết kế quy trình công nghệ gia công cơ.
Ý nghĩa và vai trò:
- Môn học Nguyên lý cắt trong chương trình Cắt gọt kim loại có ý nghĩa
và vai trò quan trọng. Người học được trang bị những kiến thức cơ bản nhất về
cắt gọt kim loại, về các loại dụng cụ cắt và cách chọn chế độ cắt...cho các công
việc gia công cụ thể, đảm bảo năng suất và chất lượng gia công.
2. Mục tiêu của môn học:
- Xác định được hình dáng hình học của các loại dao cũng như các góc cơ
bản của các loại dao;
- Giải thích được các hiện tượng vật lý xảy ra trong quá trình cắt như: biến
dạng, lực, nhiệt, ma sát...
- Trình bày được các yếu tố ảnh hưởng đến các hiện tượng vật lý xảy ra;
- Trình bày được các phương pháp gia công khác nhau;
- Chọn được thông số cắt bằng cả hai phương pháp tính toán và tra bảng;
- Đọc được bản vẽ dao;
- Chọn được vật liệu làm dao, chọn được góc độ dao, mài dao đúng
phương pháp và an toàn…
- Chọn được thông số hình học dao phù hợp trong từng nguyên công cụ
thể;
- Tích cực trong học tập, tìm hiểu thêm trong quá trình thực tập xưởng;
- Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, nghiêm túc, chủ động và tích
cực sáng tạo trong học tập.