Giáo trình sản xuất sạch hơn - Phần 1
lượt xem 199
download
I – tại sao phải SXSH: Chúng ta biết rằng, bất cứ một quá trình sản xuất n o cũng không thể đạt đ-ợc hiệu suất 100%. Điều đó có nghĩa l đ có cái gì đó đó mất đi v o môi tr-ờng v không thể chuyển hoá th nh sản phẩm hữu ích đ-ợc. "Cái gì đó" ở đây l thất thoát nguyên, nhiên liệu,... trong quá trình sản xuất. Thất thoát ở đây gọi chung l chất thải, v chính nó trở th nh trách nhiệm pháp lý của cơ sở sản xuất. ...
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Giáo trình sản xuất sạch hơn - Phần 1
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN Nguyãùn Âçnh Huáún =2= ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN I – t¹i sao ph¶i SXSH: Chóng ta biÕt r»ng, bÊt cø mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n o còng kh«ng thÓ ®¹t ®−îc hiÖu suÊt 100%. §iÒu ®ã cã nghÜa l ® cã c¸i g× ®ã ®ã mÊt ®i v o m«i tr−êng v kh«ng thÓ chuyÓn ho¸ th nh s¶n phÈm h÷u Ých ®−îc. "C¸i g× ®ã" ë ®©y l thÊt tho¸t nguyªn, nhiªn liÖu,... trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. ThÊt tho¸t ë ®©y gäi chung l chÊt th¶i, v chÝnh nã trë th nh tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña c¬ së s¶n xuÊt. TØ lÖ % l−îng chÊt th¶i ph¸t sinh th−êng rÊt cao, nh−ng rÊt Ýt ng nh c«ng nghiÖp nhËn ra ®iÒu ®ã. VÝ dô 1: Tiªu thô n−íc cña ng nh Sîi dÖt Minh Khai – H néi: Nguyãùn Âçnh Huáún =3= ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN VÝ dô 2: Nh m¸y nhiÖt ®iÖn: HiÖu suÊt nh m¸y nhiÖt ®iÖn hiÖn ®¹i chØ ®¹t hiÖu suÊt 40%, trung b×nh chØ ®¹t kho¶ng 33%. Nh− vËy sö dông hÕt 3 ®¬n vÞ n¨ng l−îng nhiÖt th× chØ cã 1 ®¬n vÞ n¨ng l−îng biÕn th nh ®iÖn n¨ng, cßn 2 ®¬n vÞ nhiÖt sÏ trë th nh nguån « nhiÔm cho MT xung quanh. VÝ dô 3: S¶n xuÊt g¹ch nung: Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®−îc thÓ hiÖn theo s¬ ®å sau: VÝ dô 4: S¶n xuÊt giÊy: Nguyãùn Âçnh Huáún =4= ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN VËy: ë ®©y n¶y sinh ra 2 vÊn ®Ò: - §èi víi doanh nghiÖp: bÞ thÊt tho¸t nguyªn liÖu ®Çu v o, ph¶i tr¶ tiÒn chi phÝ xö lý chÊt th¶i→ ¶nh h−ëng ®Õn vÊn ®Ò kinh tÕ. - §èi víi x· héi: ph¶i tiÕp nhËn chÊt « nhiÔm → ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng m«i tr−êng sèng. Trong thùc tÕ s¶n xuÊt, viÖc tèi −u ho¸ chi phÝ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chØ tËp trung v o n¨ng suÊt v th−êng bá qua kh¶ n¨ng ph¸t sinh chÊt th¶i. Bëi v× môc tiªu h−íng tíi cña c¸c nh s¶n xuÊt l l m thÕ n o ®Ó t¹o ra n¨ng suÊt cao mÆc dï cã thÓ tiªu thô nhiÒu nguyªn liÖu th« v nhiªn liÖu; ®iÒu ®ã dÉn tíi gia t¨ng chÊt th¶i v ¶nh h−ëng ®Õn m«i tr−êng. ChÝnh phñ cã nhiÖm vô b¶o vÖ m«i tr−êng cho ng−êi d©n → g©y søc Ðp ®èi víi doanh nghiÖp cÇn h¹n chÕ tèi ®a chÊt th¶i « nhiÔm ra m«i tr−êng. §Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng m«i tr−êng, tuú theo giai ®o¹n ph¸t triÓn m ® diÔn ra nh÷ng c¸ch thøc thùc hiÖn kh¸c nhau: Tr−íc n¨m 50, chÊt th¶i ra con ng−êi tr«ng chê v o kh¶ n¨ng tù l m s¹ch cña thiªn nhiªn. Nh÷ng n¨m 60, ® cã mét sè biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c h¹i cña chÊt « nhiÔm ®èi víi søc khoÎ con ng−êi: - N©ng chiÒu cao èng khãi. - Pha lo ng n−íc th¶i. - §a chÊt th¶i ra ngo i ph¹m vi sinh sèng cña con ng−êi. Nh÷ng n¨m 70: tiÕp cËn víi c¸c gi¶i ph¸p xö lý chÊt th¶i, nh: x©y dùng c¸c nh nh m¸y xö lý n−íc th¶i, thiÕt bÞ läc bôi, khö ®éc, ch«n lÊp chÊt th¶i an to n,... Víi c¸ch gi¶i quyÕt n y chØ ®−îc thùc hiÖn sau khi chÊt th¶i ® sinh ra v ®−îc gäi l gi¶i ph¸p cuèi ®−êng èng (EOP: End Of Pipe) → cho chÊt th¶i ®i qua hÖ thèng xö lý tr−íc khi th¶i ra m«i tr−êng. C¸ch tiÕp cËn n y kh«ng triÖt ®Ó v× thùc chÊt qua hÖ thèng xö lý chÊt th¶i chuyÓn tõ d¹ng « nhiÔm n y sang d¹ng « nhiÔm kh¸c. Ngo i ra, c¸ch tiÕp cËn n y cÇn chi phÝ kh¸ lín, song l¹i kh«ng sinh lîi, kh«ng hy väng thu håi ®−îc c¶ hai khÝa c¹nh kinh tÕ v MT, nªn c¸c doanh nghiÖp kh«ng muèn thùc hiÖn. Tõ nh÷ng n¨m 80 ®Õn nay: tiÕp cËn phßng ngõa « nhiÔm, gi¶m thiÓu chÊt th¶i ra ®êi → tiÕp cËn mang tÝnh chñ ®éng. C¸c thuËt ng÷ thÓ hiÖn tiÕp cËn n y: - S¶n xuÊt s¹ch h¬n (1985). - Phßng ngõa « nhiÔm. - Gi¶m thiÓu chÊt th¶i. Nguyãùn Âçnh Huáún =5= ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN - N¨ng suÊt xanh. - HiÖu suÊt sinh th¸i. Nh− vËy, tr−íc ®©y coi qu¸ tr×nh c«ng nghÖ l mét hép ®en v chØ ®Ó ý ®Õn chÊt th¶i sau khi ® t¹o ra; ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÊt th¶i, c¸c doanh nghiÖp chØ cã gi¶i ph¸p quen thuéc l xö lý cuèi ®−êng èng. D−íi søc Ðp cña x héi v chÝnh phñ lóc n y c¸c ng nh c«ng nghiÖp míi nhËn ra sù cÇn thiÕt ph¶i xem xÐt l¹i d©y chuyÒn s¶n xuÊt (tøc hép ®en) v tõ ®ã xuÊt hiÖn gi¶i ph¸p chñ ®éng ng¨n ngõa gi¶m thiÓu chÊt th¶i ngay t¹i n¬i ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §ã chÝnh l lý do t¹i sao ph¶i SXSH. II - S¶n xuÊt s¹ch h¬n lµ g×? Môc tiªu cña SXSH l tr¸nh « nhiÔm b»ng c¸ch sö dông t i nguyªn, nguyªn vËt liÖu v n¨ng l−îng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. §iÒu n y cã nghÜa l thay v× bÞ th¶i bá sÏ cã thªm mét tû lÖ nguyªn vËt liÖu n÷a ®−îc chuyÓn v o th nh phÈm. §Ó ®¹t ®−îc ®iÒu n y cÇn ph¶i ph©n tÝch mét c¸ch chi tiÕt v hÖ thèng tr×nh tù vËn h nh còng nh− thiÕt bÞ s¶n xuÊt hay yªu cÇu mét ®¸nh gi¸ vÒ SXSH. Tãm l¹i: môc tiªu cña SXSH l : Nguyãùn Âçnh Huáún =6= ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN 1 - C¸c kh¸i niÖm vÒ SXSH: T¹o ra c¸c s¶n phÈm kh«ng g©y ®éc h¹i ®èi víi MT. Hîp lý vÒ mÆt sinh th¸i, ®a chÊt l−îng cuéc sèng phï hîp víi kh¶ n¨ng t¶i ®−îc cña Tr¸i ®Êt qua viÖc gi¶m t¸c ®éng tíi MT sinh th¸i v sù qu¸ t¶i vÒ sö dông t i nguyªn trong suèt vßng ®êi cña s¶n phÈm. Møc th¶i hoÆc ph¸t th¶i b»ng 0, nghÜa l sö dông c¸c nguyªn liÖu, c¸c qu¸ tr×nh sao cho l m gi¶m hoÆc lo¹i trõ ph¸t sinh chÊt th¶i. Sö dông c«ng nghÖ hoÆc thiÕt bÞ Ýt t¹o ra chÊt th¶i h¬n c¸c c«ng nghÖ hoÆc thiÕt bÞ truyÒn thèng. Theo t i liÖu "Tõ chÊt th¶i tíi nh÷ng lîi nhuËn" cña Héi ®ång Quèc gia vÒ n¨ng suÊt - Ên ®é, th×: S¶n xuÊt s¹ch l mét c¸ch nghÜ míi v cã tÝnh s¸ng t¹o trong t− duy vÒ s¶n phÈm v qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm. SXSH ®¹t ®−îc th«ng qua viÖc ¸p dông liªn tôc nh÷ng chiÕn l−îc nh»m gi¶m thiÓu ph¸t sinh ra chÊt th¶i v ph¸t th¶i. Theo ®Þnh nghÜa cña Ch−¬ng tr×nh M«i tr−êng Liªn hiÖp quèc (UNEP): S¶n xuÊt s¹ch h¬n l viÖc ¸p dông liªn tôc mét chiÕn l−îc tæng hîp phßng ngõa vÒ m«i tr−êng ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, s¶n phÈm v dÞch vô nh»m n©ng cao hiÖu suÊt kinh tÕ v gi¶m rñi ro cho con ng−êi v m«i tr−êng. Tãm t¾t ®Þnh nghÜa SXSH: 2 - SXSH ®èi víi c¸c qu¸ tr×nh: - §èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: Gi¶m tiªu thô nguyªn liÖu v n¨ng l−îng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Lo¹i bá tèi ®a c¸c vËt liÖu ®éc h¹i. Nguyãùn Âçnh Huáún =7= ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN Gi¶m l−îng v ®éc tÝnh cña tÊt c¶ c¸c dßng th¶i tr−íc khi chóng ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - §èi víi s¶n phÈm: SXSH l gi¶m t¸c ®éng tiªu cùc trong chu tr×nh sèng (vßng ®êi) cña s¶n phÈm, tÝnh tõ khi khai th¸c nguyªn liÖu ®Õn khi th¶i bá cuèi cïng. - §èi víi dÞch vô: SXSH l gi¶m c¸c t¸c ®éng tíi m«i tr−êng cña dÞch vô cung cÊp trong suèt vßng ®êi cña s¶n phÈm tõ thiÕt kÕ v sö dông hÖ thèng dÞch vô ®Õn tiªu thô to n bé nguån h ng dÞch vô. 3 - yªu cÇu chñ yÕu cña SXSH: ¸p dông kiÕn thøc c«ng nghÖ (tiÕp cËn cã hÖ thèng bÝ quyÕt c«ng nghÖ). Thay ®æi th¸i ®é, c¸ch nh×n. C¶i tiÕn tõng b−íc c«ng nghÖ hiÖn cã. Thay ®æi híng tíi c¸c c«ng nghÖ míi tèt v s¹ch h¬n. 4 - Lîi Ých cña SXSH: Hai lîi Ých chÝnh: - Gi¶m chÊt th¶i ®ång nghÜa víi gi¶m « nhiÔm m«i tr−êng cã lîi vÒ mÆt m«i tr−êng. - Gi¶m chÊt th¶i ®ång nghÜa víi gi¶m nguyªn liÖu th« ®Çu v o hoÆc t¨ng s¶n phÈm ®Çu ra cã lîi vÒ mÆt kinh tÕ. C¸c C¸c vÝ dô minh ho¹ lîi Ých sxsh: VÝ dô 1: Mét c«ng ty dÖt ® gi¶m ®−îc l−îng thuèc nhuém, n−íc, n¨ng l−îng sö dông v l−îng n−íc th¶i th«ng qua viÖc t¸i sö dông bÓ nhuém ë cuèi cña mét vßng tuÇn ho n ®Ó chuÈn bÞ cho vßng tiÕp theo. Chi phÝ ®Çu t l $15.000, tiÕt kiÖm h ng n¨m l $100.000, thêi h¹n ho n vèn chØ cã 2 th¸ng. Nguyãùn Âçnh Huáún =8= ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN VÝ dô 2: Trong nh m¸y bia, mét tæ hîp gåm 8 qu¸ tr×nh ®−îc thay ®æi ® l m gi¶m tæng l−îng COD v gi¶m kho¶ng 19% l−îng chÊt th¶i r¾n. TiÕt kiÖm chØ tÝnh riªng ®èi víi dßng th¶i ® l $96.000 mçi n¨m. VÝ dô 3: Nh m¸y giÊy VÜnh Khª l mét trong nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt giÊy cña ViÖt nam tham gia tr×nh diÔn ¸p dông SXSH. Tr−íc khi ¸p dông SXSH bé phËn lß h¬i cÇn 390 - 400 lÝt dÇu FO/tÊn giÊy v l−îng n−íc th¶i cÇn xö lý l 4.800 m3/ng y. HiÖn nay sau khi ¸p dông SXSH l−îng n−íc th¶i chØ cßn 2.500 m3/ng y. VÝ dô 4: Nh m¸y giÊy ViÖt Tr× ®Çu t− 200 triÖu ®Ó thùc hiÖn SXSH, sau 2 n¨m ® thu l¹i lîi nhuËn h¬n 2 tØ ®ång. a/ Nh÷ng lîi Ých trùc tiÕp khi ¸p dông SXSH: VÒ kinh tÕ, nhê n©ng cao hiÖu qu¶ b¶o to n ®−îc nguyªn liÖu th« v n¨ng l−îng, gi¶m chi phÝ xö lý cuèi ®−êng èng, c¶i thiÖn ®−îc m«i tr−êng bªn trong v bªn ngo i c«ng ty. Cô thÓ l : - N©ng cao hiÖu qu¶ do ¸p dông SXSH dÉn ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt tèt h¬n, nghÜa l cã nhiÒu s¶n phÈm ®−îc s¶n xuÊt ra h¬n trªn mét ®¬n vÞ ®Çu v o cña nguyªn liÖu th«. - B¶o to n nguyªn liÖu th« v n¨ng l−îng: do gi¶m tiªu thô nguyªn liÖu th« v n¨ng l−îng nªn gi¶m ®−îc chi phÝ ®Çu v o; ®ång thêi còng gi¶m ®−îc chi phÝ xö lý. §©y l yÕu tè c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt quan t©m v× nguån t i nguyªn ng y c ng c¹n kiÖt, gi¸ c¶ th× t¨ng cao. - C¶i thiÖn m«i tr−êng bªn ngo i: thùc hiÖn SXSH sÏ gi¶m ®−îc l−îng v møc ®é ®éc h¹i cña chÊt th¶i nªn ®¶m b¶o chÊt l−îng m«i tr−êng, ®ång thêi gi¶m nhu cÇu l¾p ®Æt vËn h nh thiÕt bÞ xö lý cuèi ®−êng èng. - C¶i thiÖn m«i tr−êng bªn trong (m«i tr−êng l m viÖc): ®iÒu kiÖn m«i tr−êng l m viÖc cña ng−êi lao ®éng ®−îc c¶i thiÖn do c«ng nghÖ s¶n xuÊt Ýt rß rØ chÊt th¶i h¬n; qu¶n lý néi vi tèt nªn m«i tr−êng l m viÖc s¹ch sÏ v trong l nh h¬n, Ýt ph¸t sinh ra tai n¹n lao ®éng, gi¶m ®¸ng kÓ c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp,... - Thu håi nhiÒu phÕ liÖu v phÕ phÈm. - Tu©n thñ c¸c qui ®Þnh luËt ph¸p tèt h¬n. - C¸c c¬ héi thÞ tr−êng míi & hÊp dÉn. b/ Nh÷ng lîi thÕ vµ lîi Ých gi¸n tiÕp khi ¸p dông SXSH: - TiÕp cËn dÔ d ng víi c¸c nguån t i chÝnh: do SXSH t¹o ra h×nh ¶nh m«i tr−êng cã tÝnh tÝch cùc cho «ng ty ®èi víi phÝa cho vay vèn, do ®ã sÏ tiÕp cËn tèt h¬n víi nguån t i chÝnh. - Tu©n thñ tèt h¬n c¸c qui ®Þnh vÒ m«i tr−êng: do SXSH gióp xö lý c¸c dßng th¶i dÔ d ng, ®¬n gi¶n v rÎ h¬n nªn tu©n thñ ®−îc c¸c tiªu chuÈn x¶ th¶i. Nguyãùn Âçnh Huáún =9= ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN - C¸c c¬ héi thÞ tr−êng míi v tèt h¬n: do nhËn thøc cña ng−êi tiªu dïng vÒ m«i tr−êng ng y c ng t¨ng nªn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i thÓ hiÖn ®−îc sù th©n thiÖn víi m«i tr−êng trong c¸c s¶n phÈm v qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña hä. C¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn SXSH sÏ ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn vÒ m«i tr−êng nh− ISO14000, hoÆc yªu cÇu cña thÞ tr−êng nh− nh n sinh th¸i. - H×nh ¶nh tèt h¬n víi céng ®ång: SXSH t¹o ra h×nh ¶nh “xanh” cho doanh nghiÖp, sÏ ®−îc x héi v c¸c c¬ quan h÷u quan chÊp nhËn. Tr¸nh c¸c b¸o c¸o truyÒn th«ng bÊt lîi cã thÓ huû ho¹i danh tiÕng ® t¹o dùng trong nhiÒu n¨m cña c«ng ty. ¸p dông chiÕn l−îc SXSH sÏ gióp c«ng ty cã ®−îc søc m¹nh c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng: Sù kh¸c nhau gi÷a 2 c¸ch tiÕp cËn: 5 - Trë ng¹i ®èi víi SXSH: Cã sù ph¶n ®èi nh÷ng s¸ng kiÕn v tiÕp cËn míi do nh©n viªn kh«ng ®−îc ® o t¹o chÝnh qui. C¸c dù ¸n tr×nh diÔn l rÊt cÇn thiÕt ®Ó chøng minh r»ng SXSH cã thÓ ¸p dông ®−îc trong c«ng ty m×nh. Nguyãùn Âçnh Huáún = 10 = ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN ThiÕu nguån t i chÝnh, nhËn thøc ® o t¹o, chuyªn m«n v c«ng nghÖ, th«ng tin v tiÕp cËn víi nh÷ng kiÕn thøc hiÖn cã. Cã sù bÊt tr¾c vÒ tÝnh ®óng ®¾n cña th«ng tin, c«ng nghÖ hay c¸c qui ®Þnh. C¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ tËp trung v o gi¶m chÊt « nhiÔm ® kh«ng khuyÕn khÝch cho c¸c gi¶i ph¸p gi¶m « nhiÔm v t¹o ra sù khÝch lÖ vÒ thuÕ ®èi víi viÖc ®Çu t− cho c¸c c«ng nghÖ xö lý cuèi ®−êng èng. a/ Trë ng¹i vÒ kinh tÕ: Nh÷ng kho¶n ®Çu t− cho SXSH kh«ng l i b»ng mét sè c¬ héi ®Çu t− kh¸c. Non nít trong ho¹t ®éng tÝnh to¸n chi phÝ néi t¹i v ph©n bè chi phÝ cña c«ng ty. YÕu kÐm trong viÖc lËp kÕ ho¹ch chi tiªu vèn néi t¹i v thñ tôc ph©n bæ vèn cña c«ng ty. b/ Trë ng¹i vÒ chÝnh s¸ch: (phÝa nhµ n−íc) Ch−a chó träng ®Çy ®ñ ®Õn SXSH trong ph¸t triÓn chiÕn l−îc m«i tr−êng, c«ng nghÖ, th¬ng m¹i v c«ng nghiÖp. ThiÕu chÝn ch¾n trong khung chÝnh s¸ch m«i tr−êng (bao gåm c¶ viÖc thiÕu tÝnh c−ìng chÕ,...) c/ Trë ng¹i vÒ tæ chøc: ThiÕu vai trß l nh ®¹o ®èi víi c¸c vÊn ®Ò vÒ m«i tr−êng. Kh«ng cã sù khuyÕn khÝch cho c¸c nh qu¶n lý ®Ó hä nç lùc trong viÖc thùc hiÖn SXSH. Sù non nít cña chøc n¨ng qu¶n lý m«i tr−êng trong ho¹t ®éng cña c«ng ty. ThiÕu hôt trong c¬ cÊu tæ chøc v hÖ thèng qu¶n lý v th«ng tin cña c«ng ty. ThiÕu sù tham gia cña c¸c nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt trong ho¹t ®éng SXSH. d/ Trë ng¹i vÒ kü thuËt: ThiÕu c¬ së vËn h nh hiÖu qu¶ c¸c kÕ ho¹ch ® ®−îc thiÕt lËp. Phøc t¹p cña qu¸ tr×nh SXSH. VÝ dô: cÇn ph¶i thùc hiÖn ®¸nh gi¸ tæng thÓ ®Ó x¸c ®Þnh c¬ héi SXSH phï hîp). Kh¶ n¨ng sö dông h¹n chÕ ®èi víi c¸c thiÕt bÞ hç trî cho SXSH. VÝ dô: sö dông c¸c thiÕt bÞ ®o ®¹c cã chÊt l−îng cao cho qu¸ tr×nh ë qui m« nhá,... Kh¶ n¨ng tiÕp cËn h¹n chÕ ®èi víi nh÷ng th«ng tin kü thuËt ®¸ng tin cËy víi nhu cÇu v kh¶ n¨ng øng dông cña c«ng ty. e/ Trë ng¹i vÒ nhËn thøc: ThiÕu quan t©m nh»m n©ng cao nhËn thøc liªn quan ®Õn vai trß c¸ nh©n trong ®ãng gãp c¶i thiÖn m«i tr−êng. Nguyãùn Âçnh Huáún = 11 = ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN HiÓu ch−a râ kh¸i niÖm SXSH. TÝnh b¶o thñ. 6 - Ph©n biÖt SXSH: Nh÷ng g× kh«ng ph¶i l SXSH? - Sö dông c¸c hÖ thèng kiÓm so¸t « nhiÔm cuèi ®−êng èng truyÒn thèng ®Ó xö lý chÊt th¶i theo c¸c quy ®Þnh vÒ giíi h¹n cho phÐp. - C¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®Ó xö lý chÊt th¶i. Nh÷ng g× phï hîp víi kh¸i niÖm SXSH? - VËn h nh hiÖu qu¶ mét tr¹m xö lý bªn ngo i quy tr×nh c«ng nghÖ. Nh÷ng g× còng cã thÓ l SXSH? - T¸i sinh bªn ngo i vÒ nguyªn t¾c kh«ng ph¶i l mét bé phËn cÊu th nh nªn SXSH v× chóng kh«ng tËp trung v o nguyªn t¾c chñ ®éng phßng ngõa. Tuy nhiªn nguyªn t¾c ®ã cã thÓ ¸p dông cho SXSH. 7 - ¸p dông sxsh vµo c«ng nghiÖp: CÊp qu¶n lý cÇn ph¶i cam kÕt v nhiÖt t×nh ®èi víi SXSH. CÇn ph¶i theo ®uæi mét tiÕp cËn tæng hîp v mang tÝnh hÖ thèng. CÇn cã sù tham gia cña c«ng nh©n v ng−êi lao ®éng ë tÊt c¶ c¸c cÊp tæ chøc cña c¬ së th× míi ®¹t ®−îc kÕt qu¶ tèt. ChÕ ®é khuyÕn khÝch th−ëng ph¹t. CÇn ph¶i tæ chøc ® o t¹o néi bé cho c«ng nh©n, nh©n viªn gi¸m s¸t v cÊp qu¶n lý ®Ó x¸c ®Þnh ®−îc c¸c c¬ héi v thùc hiÖn SXSH. III - ph¸t triÓn bÒn v÷ng & SXSH Ph¸t triÓn bÒn v÷ng (PTBV) l sù ph¸t triÓn nh»m ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña cuéc sèng hiÖn t¹i m kh«ng l m tæn h¹i ®Õn nh÷ng nhu cÇu ®ã cho thÕ hÖ mai sau. VÒ mÆt m«i tr−êng: - Giíi h¹n vÒ m«i tr−êng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña con ng−êi l kh¶ n¨ng cung cÊp t i nguyªn v chøa ®ùng r¸c th¶i cña m«i tr−êng l cã h¹n. - ChÊt l−îng m«i tr−êng ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ cña con ng−êi v thiªn nhiªn. VÒ mÆt kinh tÕ: Nguyãùn Âçnh Huáún = 12 = ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN - Sù t¨ng tr−ëng l ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cuéc sèng cña con ng−êi. VÒ mÆt x héi : - Sù ph¸t triÓn bao gåm n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt v tinh thÇn. Quan hÖ gi÷a SXSH víi PTBV: SXSH l c«ng cô ®Ó thùc hiÖn ph¸t triÓn bÒn v÷ng. IV - hÖ thèng qu¶n lý m«i tr−êng EMS / ISO14000 & SXSH ISO: International Standard Organization. ISO14000 l tËp hîp c¸c tiªu chuÈn qu¶n lý m«i tr−êng quèc tÕ. EMS : Enviromental Management System. Tiªu chuÈn ISO14000 chØ mang tÝnh chÊt khuyÕn khÝch, tù nguyÖn ¸p dông chø kh«ng ph¶i l b¾t buéc, thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty ®èi víi vÊn ®Ò m«i tr−êng. H th ng này cung c p m t ti p c n có t ch c trong vi c l p k ho ch và th c hi n các bi n pháp b o v môi trư ng. phát tri n m t h th ng qu n lý môi trư ng, c n ph i ánh giá ư c các tác ng môi trư ng, xác nh ư c các t ư c nh ng m c tiêu m c tiêu gi m các tác ng tiêu c c và l p k ho ch này. Các l i ích c a h th ng qu n lý môi trư ng: • Gi m thi u các r i ro hay trách nhi m v môi trư ng; • S d ng có hi u qu t i a các tài nguyên; • Gi m các ch t th i; • T o ra hình nh h p tác t t; • Xây d ng cac m i quan tâm v môi trư ng cho nhân viên; Nguyãùn Âçnh Huáún = 13 = ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN ng môi trư ng c a ho t • Hi u rõ các tác ng kinh doanh; • Tăng l i nhu n và c i thi n hi n tr ng môi trư ng thông qua ho t ng có hi u qu hơn. 1 - CÊu tróc ISO 14000: B¾t ®Çu ®−îc tiÕn h nh x©y dùng v o th¸ng 6/1993, ®−îc tiÕn h nh ë Toronto (Canada). ISO 14001-14009: C¸c tiªu chuÈn vÒ hÖ thèng qu¶n lý m«i tr−êng (EMS - Enviromental Management System). ISO 14010-14019: C¸c tiªu chuÈn vÒ kiÓm tra m«i tr−êng (EA - Enviromental Auditing). ISO 14020-14029: C¸c tiªu chuÈn vÒ nh n m«i tr−êng (EL - Enviromental Labeling). ISO 14030-14039: C¸c tiªu chuÈn vÒ ®¸nh gi¸ thùc thi m«i tr−êng (EPE - Enviromental Performance Evaluation). ISO 14040-14049: C¸c tiªu chuÈn vÒ ®¸nh gi¸ chu tr×nh sèng (LCA - Life Cycle Assessment). ISO 14050-14059: C¸c tiªu chuÈn vÒ ph¹m trï, ®Þnh nghÜa. 2 - chu tr×nh c¶i thiÖn liªn tôc ISO14000: Nguyãùn Âçnh Huáún = 14 = ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN a/ ChÝnh s¸ch m«i tr−êng: b/ LËp kÕ ho¹ch: KhÝa c¹nh m«i tr−êng: X¸c ®Þnh c¸c khÝa c¹nh m«i tr−êng m c«ng ty cã thÓ kiÓm so¸t. X¸c ®Þnh khÝa c¹nh cã thÓ g©y ra t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng . C©n nh¾c c¸c khÝa c¹nh quan träng khi thiÕt lËp. Duy tr× cËp nhËt c¸c th«ng tin. ThiÕt lËp mét thñ tôc ®Ó thùc hiÖn. Yªu cÇu vÒ luËt ph¸p &Yªu cÇu kh¸c : Danh môc c¸c yªu cÇu cã thÓ ¸p dông (giíi h¹n khÝ th¶i, n−íc th¶i,...). Th«ng b¸o cho l nh ®¹o v nh©n viªn vÒ yªu cÇu ph¸p luËt cã liªn quan. LËp kÕ ho¹ch ®Ó tu©n thñ ph¸p luËt. Môc tiªu & chØ tiªu : Môc tiªu v chØ tiªu ph¶i dùa trªn: Yªu cÇu vÒ luËt ph¸p v c¸c yªu cÇu kh¸c. C¸c khÝa c¹nh m«i tr−êng quan träng. C¸c ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ, c¸c yªu cÇu vÒ t i chÝnh, vËn h nh v kinh doanh. C©n nh¾c tíi ý kiÕn cña c¸c bªn liªn quan. Ch−¬ng tr×nh qu¶n lý m«i tr−êng: Ch−¬ng tr×nh qu¶n lý m«i tr−êng nh»m ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu v chØ tiªu, gåm: Nguyãùn Âçnh Huáún = 15 = ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN - §Þnh râ tr¸ch nhiÖm cho c¸c bé phËn chøc n¨ng, c¸c cÊp. - BiÖn ph¸p v khung thêi gian. Ph−¬ng thøc lång ghÐp c¸c dù ¸n míi hoÆc thay ®æi trong kinh doanh. B»ng chøng vÒ viÖc tu©n thñ. 3 - quan hÖ gi÷a ISO 14000 víi sxsh: SXSH l c«ng cô hç trî thùc hiÖn tèt hÖ thèng qu¶n lý m«i tr−êng. Thùc hiÖn tèt SXSH sÏ cã c¬ héi ®Ó nhËn ®−îc chøng chØ ISO14000. ISO14000 hç trî cung cÊp c¬ së d÷ liÖu ®Ó thùc hiÖn SXSH. Cũng như s n xu t s ch hơn và hi u su t sinh thái, m t h th ng qu n lý môi trư ng có th là m t công c c l c cho m t t ch c c i thi n hi n tr ng môi trư ng, ng th i nâng cao hi u qu kinh doanh. Vi c th c hi n m t h th ng qu n lý môi trư ng t o ra nh ng cơ h i lý tư ng th c hi n s n xu t s ch hơn, tương t s n xu t s ch hơn s là công c t ch c ó có th c i thi n hi n tr ng kinh t và môi trư ng c a mình. Như v y s n xu t s ch hơn là m t trong nh ng n i dung ư c quan tâm nh t trong ph n m c ích c n t ư c c a h th ng qu n lý môi trư ng. V - chu tr×nh sèng - ®¸nh gi¸ vßng ®êi s¶n phÈm (LCA) & SXSH LCA: Life Cycle Assessment. 1 - kh¸i niÖm & ®Þnh nghÜa: Kh¸i niÖm: LCA l mét thuËt ng÷ ®Ó chØ mét c«ng cô cã tÝnh ph−¬ng ph¸p luËn nh»m g¾n chÆt nh÷ng nguyªn t¾c cña m«i tr−êng víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §Æc ®iÓm: LCA tÝnh to¸n c¸c dßng vËt chÊt v n¨ng l−îng ®Çu v o v ®Çu ra cña mét hÖ thèng dùa trªn nguyªn t¾c xem xÐt to n bé chu tr×nh sèng cña nã v ®¸nh gi¸ theo tiªu chÝ m«i tr−êng. §©y l mét ph−¬ng ph¸p mang tÝnh ®Þnh l−îng ®Ó ®¸nh gi¸ nh÷ng t¸c ®éng cña con ng−êi ®èi víi m«i tr−êng, nh»m cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c t¸c ®éng m«i tr−êng cña c¸c s¶n phÈm v c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Theo ®Þnh nghÜa UNEP: LCA l c«ng cô ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cho mét s¶n phÈm g©y ra ®èi víi m«i tr−êng trong suèt vßng ®êi cña nã tõ khai th¸c → chÕ biÕn nguyªn liÖu → s¶n xuÊt → ®ãng gãi → tiªu thô → thÞ tr−êng → sö dông → t¸i sö dông → b¶o d−ìng → th¶i bá cuèi cïng. Nguyãùn Âçnh Huáún = 16 = ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN Theo SFTAC (côc hãa chÊt v b¶o vÖ m«i tr−êng): LCA l ph−¬ng ph¸p kh¸ch quan ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c g¸nh nÆng m«i tr−êng liªn quan ®Õn s¶n phÈm. Quy tr×nh hay ho¹t ®éng b»ng c¸ch nhËn d¹ng hay ®Þnh l−îng c¸c lo¹i n¨ng l−îng, nguyªn vËt liÖu sö dông v c¸c lo¹i t¸c h¹i. Sau ®ã tiÕn h nh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña chóng v ®a ra c¸c c¬ héi nh»m c¶i thiÖn m«i tr−êng. Theo EPA (Mü): LCA l c«ng cô ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c hÖ qu¶ cña m«i tr−êng cña mét s¶n phÈm v c¸c ho¹t ®éng xuyªn suèt to n bé vßng ®êi cña nã. ph¸p 2 - ph−¬ng ph¸p luËn cña lca: X¸c ®Þnh ph¹m vi v môc tiªu Lùa chän, ®Ò xuÊt c¸c gi¶i Ph©n tÝch kiÓm kª ph¸p thÝch hîp Ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng m«i tr−êng a/ X¸c ®Þnh ph¹m vi & môc tiªu : C¸c môc tiªu cã thÓ l : Tèi −u ho¸ qu¸ tr×nh . Tèi −u ho¸ s¶n phÈm. X©y dùng m¹ng líi th«ng tin néi bé. X©y dùng m¹ng líi th«ng tin cho c¸c bªn liªn quan (kh¸ch h ng, nh cung øng). CÇn ph¶i l m râ ranh giíi chøc n¨ng cña hÖ thèng. X¸c ®Þnh ranh giíi hÖ thèng nh»m x¸c ®Þnh mét hÖ thèng gåm nhiÒu c«ng ®o¹n liªn hÖ víi nhau thùc hiÖn mét chøc n¨ng nhÊt ®Þnh. Nguyãùn Âçnh Huáún = 17 = ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN b/ Ph©n tÝch & kiÓm kª : LCA cÇn mét khèi l−îng d÷ liÖu khæng lå tõ nhiÒu khÝa c¹nh, c¸c d÷ liÖu cÇn ph¶i cã sù thèng nhÊt ®¬n vÞ ®o, ph−¬ng ph¸p ®o v tÝnh to¸n. c/ §¸nh gi¸ t¸c ®éng Dùa v o d÷ liÖu thu thËp ®−îc ë trªn ®Ó xem xÐt ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng cña nã ®èi víi m«i tr−êng, t i nguyªn v hÖ sinh th¸i. Nh÷ng t¸c ®éng x¶y ra cã thÓ l : Nguy c¬ nãng lªn cña Tr¸i ®Êt. HiÖu øng nh kÝnh. Suy gi¶m tÇng «z«n. M−a axit. Khãi quang ho¸. Nguyãùn Âçnh Huáún = 18 = ÂHBKÂN
- Giaïo trçnh SAÍN XUÁÚT SAÛCH HÅN ¤ nhiÔm ®Êt, n−íc, kh«ng khÝ. C¹n kiÖt nguån t i nguyªn thiªn nhiªn. MÊt c©n b»ng hÖ sinh th¸i. Nguyãùn Âçnh Huáún = 19 = ÂHBKÂN
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Giáo trình sản xuất sạch hơn
0 p | 580 | 222
-
Giáo trình sản xuất sạch hơn (NXB ĐH Huế,2008)
0 p | 443 | 180
-
Giáo trình sản xuất sạch hơn - Phần 3
8 p | 332 | 146
-
Giáo trình sản xuất sạch hơn - Phần 2
15 p | 236 | 127
-
Giáo trình ngăn ngừa ô nhiễm và công nghệ sạch
68 p | 323 | 118
-
Giáo trình kỹ thuật lạnh và lạnh đông thực phẩm part 2
14 p | 295 | 114
-
Giáo trình sản xuất sạch hơn - Phần 4
12 p | 216 | 100
-
GIÁO TRÌNH VỀ SẢN XUẤT SẠCH HƠN
77 p | 277 | 99
-
Quản trị môi trường doanh nghiệp và sản xuất sạch hơn ( Phần 2 ) - Chương 1
26 p | 103 | 10
-
Quản trị môi trường doanh nghiệp và sản xuất sạch hơn - Chương 4
24 p | 107 | 8
-
Giáo trình Sản xuất sạch hơn (Năm 2012)
77 p | 32 | 6
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn