ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
NGUYỄN THỊ ÁI LIÊN
NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH QUẢNG NGÃI
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
THỐNG KÊ KINH TẾ
Mã số: 8310107
Đà Nẵng - Năm 2022
Công trình được hoàn thành tại
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN
Ngƣời hƣớng dẫn KH: TS. Phạm Quang Tín
Phản biện 1: TS. LÊ DÂN
Phản biện 2: TS HÀ N S N
Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ
Thống kê Kinh tế họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày
12 tháng 3 năm 2022
Có thể tìm hiểu luận văn tại:
Trung tâm Thông tin-Học liệu, Đại học Đà Nẵng
Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
1
MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Trong nh ng năm g n đ y, môi trường kinh do nh c iệt N m đ có
nh ng th y đ i hết s c căn bản tạo đi u kiện thuận lợi cho do nh nghiệp nhỏ và
vừ (DNNVV ph t triển Đến năm 2020, DNNVV chiếm hơn 95% t ng số
do nh nghiệp cả nước DNNVV đ có sự th y đ i v số lượng, quy mô, năng lực
cạnh tr nh và đem lại nh ng t c động tích cực, đóng v i trò là nguồn động lực
ph t triển c cả n n kinh tế và x hội iệt N m.
Qu nghiên c u t c giả nhận thấy, các DNNVV tỉnh Quảng Ng i ngoài có
chung một số đặc điểm cơ bản c DNNVV iệt N m còn có đặc điểm riêng c
đị phương mình. Đến cuối năm 2020, DNNVV chiếm hơn 99% trong t ng số
do nh nghiệp đ ng hoạt động c tỉnh C c DN này đ ng đóng góp đ ng kể vào
sự tăng trưởng, ph t triển kinh tế x hội tỉnh nhà DNN tỉnh Quảng Ng i
đ ng hoạt động trong lĩnh vực thương mại – dịch vụ chiếm đ số và có sự ph n
b trên các đị bàn huyện không đồng đ u, DN tập trung ch yếu ở thành phố
Quảng Ng i, tiếp đến là huyện Bình Sơn và Tư Nghĩ , c c huyện còn lại có số
lượng do nh nghiệp không nhi u
Thời gi n qu , nhi u đ tài nghiên c u v DNNVV c tỉnh Quảng Ng i đ
được thực hiện bởi c c t c giả như: Phạm Ngọc Huy (2017 , Đặng Thị Bảo n
(2019), Hà Thị Kim Diệu (2019). Tuy nhiên, chư có nghiên c u nào ph n tích,
đ nh gi sâu v c c nh n tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh do nh c
DNNVV Quảng Ng i Bên cạnh đó, các nghiên c u ch yếu chỉ dừng lại ở
phương ph p ph n tích thống kê mô tả Xuất ph t từ thực tế đó, tôi muốn đi s u
nghiên c u hiệu quả hoạt động kinh do nh c DNNVV trên đị bàn Quảng
Ng i, nhằm giúp bản th n nắm v ng hơn kiến th c cơ sở lý luận và thực tiễn v
2
hiệu quả hoạt động kinh do nh c DNNVV Từ đó giúp bản th n nắm bắt được
thực trạng hoạt động và hiệu quả hoạt động kinh do nh c c c DNNVV Quảng
Ng i hiện n y. Kết quả nghiên c u là nguồn th m khảo giúp c c nhà hoạch định
chính sách định hướng, hỗ trợ DNNVV hoạt động kinh do nh hiệu quả hơn, góp
ph n vào sự ph t triển DNNVV c Quảng Ng i thời gi n đến Đó là lí do tôi
chọn đ tài “Nghiên cứu hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh
nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi” làm luận văn thạc sĩ
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu tổng quát
Đ tài tập trung nghiên c u hiệu quả hoạt động kinh do nh và c c nh n tố
t c động đến c c c DNNVV trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Nghiên c u cơ sở lí luận v c c vấn đ liên qu n đến DNNVV, hiệu quả
hoạt động kinh do nh c DN và c c nh n tố t c động đến hiệu quả kinh do nh
c DNN .
- Tìm hiểu thực trạng hiệu quả hoạt động kinh do nh c DNNVV tỉnh
Quảng Ng i
- Nghiên c u, ph n tích c c nh n tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh
do nh c DNNVV tại tỉnh Quảng Ng i;
- Trên cơ sở kết quả nghiên c u, đ xuất giải ph p, kiến nghị thích hợp
nhằm góp ph n n ng c o hiệu quả hoạt động kinh do nh c c c DNNVV tại
tỉnh Quảng Ng i.
3. Câu hỏi nghiên cứu
- Cơ sở lý thuyết nào để nghiên c u hiệu quả kinh do nh c c c DNN ,
c c nh n tố t c động đến hiệu quả kinh do nh c DNNNVV?
3
- Hiệu quả hoạt động kinh do nh c DNNVV trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
thời gi n qu như thế nào?
- C c nh n tố nào t c động đến hiệu quả hoạt động kinh do nh c DNNVV
Quảng Ng i?
- Giải ph p nào góp ph n n ng c o hiệu quả cho hoạt động kinh do nh c
DNN Quảng Ng i?
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu
- Hiệu quả hoạt động sản xuất kinh do nh c c c DNN .
- C c nh n tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh do nh c DNNVV
Quảng Ng i.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Các DNNVV đ ng hoạt động trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i từ 2016 - 2020.
Tập trung ph n tích c c nh n tố bên trong t c động đến hiệu quả hoạt động
kinh do nh c DNN
5. Phƣơng pháp tiếp cận nghiên cứu
Đ tài được thực hiện thông qu h i phương ph p nghiên c u:
- Tiếp cận định tính: Nghiên c u v hiệu quả hoạt động kinh do nh c
c c DNN Quảng Ng i, t c giả nghiên c u c c công trình nghiên c u trước
được công bố trong c c tạp chí, s ch để hệ thống hó thành cơ sở lý thuyết c
đ tài Ngoài r , luận văn còn th m khảo ý kiến c 8 chuyên gi đ ng làm việc
bên Sở Kế hoạch và Đ u tư, Cục Thuế tỉnh, Cục Thống kê Quảng Ng i và 2
gi m đốc do nh nghiệp đại diện là người m hiểu tình hình sản xuất kinh do nh,
công t c quản lý đi u hành do nh nghiệp tại tỉnh Quảng Ng i Nghiên c u định
4
tính góp ph n giúp t c giả x c định c c nh n tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh
do nh c c c DNN trong nghiên c u định lượng
2. Tiếp cận định lƣợng
- Sử dụng phương ph p thống kê mô tả dùng để đ nh gi thực trạng hoạt
động DNNVV tỉnh Quảng Ng i
- Luận văn sử dụng kỹ thuật ph n tích hồi quy đ biến, mô hình kinh tế
lượng để ph n tích c c nh n tố t c động đến hiệu quả hoạt động kinh do nh c
DNN trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
6. Đóng góp của đề tài
- mặt lý luận:
+ Hệ thống hó lý thuyết v hiệu quả hoạt động kinh do nh c DN
+ Luận văn đ t ng qu n được c c công trình nghiên c u thực nghiệm trong
và ngoài nước v hiệu quả hoạt động kinh do nh c c DNNVV.
- mặt thực tiễn:
+ Luận văn m ng ý nghĩ ng dụng, kết quả nghiên c u đ phản nh thực
trạng hoạt động c do nh nghiệp thời gi n qu
+ Ph n tích, đ nh gi c c nh n tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh
do nh c DNNVV tại Quảng Ng i
+ Kết quả nghiên c u là nguồn th m khảo trong việc đi u hành kinh tế, giúp
do nh nghiệp hoạt động sản xuất hiệu quả hơn trong thời gi n đến
7. Bố cục của luận văn
Ngoài ph n mở đ u và kết luận, c c d nh mục có liên qu n, nội dung
chính c Luận văn được trình bày trong 04 chương:
Chương 1 Cơ sở lý luận v hiệu quả hoạt động kinh do nh c a các
DNNVV.
5
Chương 2 Thiết kế nghiên c u.
Chương 3 Kết quả nghiên c u hiệu quả hoạt động kinh do nh c c c
DNN Quảng Ng i
Chương 4 Hàm ý chính s ch
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
CÁC DNNVV
1.1. Khái niệm và những vấn đề liên quan đến doanh nghiệp nhỏ và vừa
1.1.1. Khái niệm về doanh nghiệp
1.1.2. Tiêu chí xác định DNNVV trên thế giới và ở Việt Nam
1.1.3. Đặc điểm của các DNNVV Việt Nam
1.1.4. Vai trò của DNNVV đối với nền kinh tế
1.2. Nội dung hiệu quả sản xuất kinh doanh của các DNNVV
1.2.1. Khái niệm hiệu quả sản xuất kinh doanh
Hiệu quả hoạt động SXKD là một phạm trù kinh tế phản nh trình độ sử
dụng c c nguồn lực để đạt được mục tiêu đ đặt r , nó biểu hiện mối tương qu n
gi kết quả thu được và nh ng chi phí bỏ r để có được kết quả đó, độ chênh
lệch gi h i đại lượng này càng lớn thì hiệu quả càng c o Trên góc độ này thì
hiệu quả đồng nhất với lợi nhuận c do nh nghiệp và khả năng đ p ng v mặt
chất lượng c sản phẩm đối với nhu c u c thị trường Hiệu quả sản xuất kinh
do nh được đo lường theo cả tương đối và tuyệt đối
1.2.2. Công thức tính hiệu quả sản xuất kinh doanh
Hiệu quả = Kết quả đầu ra/ Yếu tố đầu vào
Công th c này phản nh mỗi đơn vị đ u vào có khả năng tạo r b o nhiêu
đơn vị đ u r và được dùng để x c định ảnh hưởng c hiệu quả sử dụng nguồn
lực h y chi phí thường xuyên đến kết quả kinh tế
6
Bên cạnh đó, để đo lường hiệu quả sản xuất kinh do nh cũng có thể sử
dụng công th c:
Hiệu quả = Yếu tố đầu vào / Kết quả đầu ra
Trong công th c này lại phản nh một đơn vị đ u r c n b o nhiêu đơn vị
đ u vào Dự vào công th c này nhà quản trị do nh nghiệp có thể x c định được
quy mô tiết kiệm h y l ng phí nguồn lực và chi phí thường xuyên
C c yếu tố đ u r được đo lường bằng c c chỉ tiêu như: T ng do nh thu
thu n, t ng lợi nhuận, lợi nhuận gộp,…C c yếu tố đ u vào b o gồm: l o động,
m y móc thiết bị, nguyên vật liệu, vốn ch sở h u, vốn v y, chi phí quản lý
do nh nghiệp,…
1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của DN
a. Tỷ suất sinh lợi trên tài sản của các DNNVV (ROA)
Tỷ suất sinh lợi trên tài sản phản nh khả năng sinh lợi c tài sản và được
tính theo công th c:
Lợi nhuận thu n s u thuế
T ng tài sản
Nếu ROA có hướng tăng lên theo thời gian ch ng tỏ các DNNVV sử
dụng tài sản ngày một hiệu quả đ tạo ra lợi nhuận c o hơn và do vậy thành quả
do nỗ lực đ u tư, chấp nhận r i ro c nhà đ u tư càng lớn Đi u này sẽ khuyến
khích và tạo đi u kiện cho nhà đ u tư mở rộng sản xuất trong dài hạn, nghĩ là
DNNVV phát triển.
b. Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE)
Tỷ suất sinh lợi trên vốn ch sở h u phản ánh khả năng sinh lợi c a vốn
ch sở h u và được tính theo công th c :
7
Lợi nhuận thu n s u thuế
ốn ch sở h u
Nếu ROE có xu hướng tăng lên theo thời gian ch ng tỏ năng lực sử dụng đồng
vốn đ tạo ra lợi nhuận c a các DNNVV ngày càng cao, DNNVV ngày một phát
triển. Chỉ tiêu ROE phản nh c một đồng vốn bỏ r thì tạo r b o nhiêu đồng lợi
nhuận h y nói c ch kh c khả năng tạo r kết quả sản xuất kinh do nh c một
đồng vốn là b o nhiêu Hiệu quả sử dụng vốn càng c o ch ng tỏ hiệu quả sản
xuất kinh do nh c một do nh nghiệp càng lớn
Để tăng chỉ tiêu ROE này nh ng người quản lý do nh nghiệp có thể gi
tăng khả năng cạnh tr nh nhằm n ng c o do nh thu đồng thời giảm chi phí để
gi tăng lợi nhuận thu n Hoặc do nh nghiệp sử dụng tài sản hiệu quả hơn bằng
c ch n ng c o vòng qu y tài sản h y nói c ch kh c do nh nghiệp tăng tỷ số này
bằng c ch c n tạo r nhi u do nh thu hơn từ nh ng tài sản sẵn có c do nh
nghiệp Do nh nghiệp cũng có thể n ng c o tỷ số này lên bằng c ch n ng c o
đòn bẩy tài chính t c là v y nợ để tăng vốn đ u tư
c. Tỷ suất sinh lợi trên doanh thu của các DNNVV (ROS)
Tỷ suất sinh lợi trên doanh thu phản ánh khả năng sinh lợi từ một đồng
do nh thu có được và được tính theo công th c:
Lợi nhuận thu n s u thuế Do nh thu
Tỷ số lợi nhuận trên do nh thu là một chỉ số tài chính dùng để theo dõi
tình hình sinh lời c do nh nghiệp Đ y là chỉ số chỉ r mối qu n hệ gi lợi
nhuận ròng và do nh thu c do nh nghiệp
Tỷ số này phản nh lợi nhuận chiếm b o nhiêu ph n trăm trong do nh thu
từ hoạt động sản xuất kinh do nh c do nh nghiệp h y nói c ch kh c tỷ số này
8
cho biết 1 đồng do nh thu tạo r b o nhiêu đồng lợi nhuận Tỷ số này m ng gi
trị dương cho thấy do nh nghiệp hoạt động có l i, tỷ số càng lớn càng thể hiện
do nh nghiệp có l i càng lớn Ngược lại, tỷ số này m đồng nghĩ với việc hoạt
động sản xuất kinh do nh c do nh nghiệp đ ng trong tình trạng thu lỗ
Nếu ROS có xu hướng tăng lên theo thời gian ch ng tỏ khả năng thu hồi
lợi nhuận trên doanh số b n được ngày càng lớn, nghĩ là hiệu quả hoạt động
SXKD c a DN càng cao, DN phát triển.
Tỷ số này bị ảnh hưởng bởi gi b n và chi phí sản xuất c do nh nghiệp,
nếu như gi b n c o hoặc nhà quản trị quản lý chi phí sản xuất kinh do nh tốt
hoặc cả h i thì tỷ số này sẽ c o Ngược lại, nếu như tỷ số này giảm, nguyên nh n
có thể là do do nh nghiệp đ ng mất kiểm so t với chi phí sản xuất kinh do nh
hoặc do nh nghiệp đ ng phải sử dụng chính s ch chiết khấu, giảm gi hàng b n
cho khách hàng.
d. Nhóm chỉ tiêu hiệu quả sử dụng chi phí
Chi phí là yếu tố gắn li n với mọi công đoạn trong sản xuất kinh do nh
c một do nh nghiệp Chi phí được hiểu như là c i gi mà do nh nghiệp bỏ r
để đạt được mục tiêu kinh do nh iệc sử dụng chi phí có hiệu quả đồng nghĩ
với việc do nh nghiệp tiết kiệm được nguồn lực đ u vào mà vẫn n ng c o được
hiệu quả đ u r Để đ nh gi hiệu quả sử dụng chi phí t có nh ng chỉ tiêu s u:
- Hiệu suất sử dụng chi phí:
Hiệu suất sử dụng chi phí = Do nh thu/ T ng chi phí SXKD trong kỳ
Chỉ tiêu này cho biết một đồng chi phí sản xuất kinh do nh bỏ r trong kỳ
tạo r b o nhiêu đồng do nh thu
-Tỷ suất lợi nhuận c chi phí:
Tỷ suất lợi nhuận chi phí = Lợi nhuận/ T ng chi phí SXKD trong kỳ
9
Chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận chi phí cho biết một đồng chi phí bỏ r trong kỳ
tạo r b o nhiêu đồng lợi nhuận
Chỉ tiêu sử dụng chi phí và chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận chi phí càng c o thì
hiệu quả sản xuất kinh do nh trong do nh nghiệp càng c o và ngược lại iệc
quản lý tốt c c chi phí bỏ r đồng nghĩ với việc n ng c o hiệu quả sản xuất kinh
do nh trong do nh nghiệp Để đ nh gi hiệu quả sản xuất kinh do nh một c ch
chính x c c n tính c c chỉ tiêu trên rồi so s nh năm đ ng ph n tích với năm gốc
Nếu c c chỉ tiêu trên càng c o thì hiệu quả sản xuất kinh do nh càng c o và
ngược lại
Có rất nhi u chỉ tiêu để đ nh gi hiệu quả sản xuất kinh do nh c c c
do nh nghiệp từ nh ng nghiên c u trước c c c t c giả trong và ngoài nước
Tuy nhiên, trong phạm vi nghiên c u luận văn này, t c giả chọn chỉ tiêu tiêu tỷ
suất sinh lời trên do nh thu (ROS làm biến phụ thuộc trong mô hình nghiên c u
ph n tích c c nh n tố t c động đến hiệu quả hoạt động kinh do nh c DN ì
thông tin thu thập được v kết quả hoạt động kinh do nh c DN mẫu nghiên
c u phù hợp để tính to n ROS hơn là ROA h y ROE
1.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của các
DNNVV
1.3.1. Giới tính
1.3.2. Trình độ học vấn
1.3.3. Thời gian hoạt động của doanh nghiệp
1.3.4. Chi phí quản lý kinh doanh
1.3.5. Lĩnh vực hoạt động
1.3.6. Quy mô lao động
1.3.7. Tài sản cố định
10
1.3.8. Quy mô nguồn vốn
1.3.9. Tăng trƣởng doanh thu
1.3.10. Một số nhân tố khác tác động đến hiệu quả hoạt động kinh
doanh
Trình bày thêm một số nh n tố như: Kỹ năng và kinh nghiệm quản lý, Năng
suất l o động, Mối qu n hệ x hội c do nh nghiệp, Môi trường kinh do nh
1.4. Tổng quan các nghiên cứu về DNNVV
1.4.1. Các công trình nghiên cứu trên thế giới
1.4.2. Các công trình nghiên cứu trong nƣớc
1.4.3. Bình luận tổng quan nghiên cứu
Tiểu kết chƣơng 1
Trong chương 1, t c giả đ trình bày một c ch có hệ thống cơ sở lý luận c c
vấn đ liên qu n đến hiệu quả hoạt động kinh do nh c c DNN , b o gồm c c
tài liệu nghiên c u trong và ngoài nước được thực hiện trước có liên qu n chặt
chẽ đến đ tài mà t c giả đ ng nghiên c u T c giả tập trung tìm hiểu c c chỉ tiêu
liên qu n đến đo lường hiệu quả hoạt động do nh nghiệp, đ nh gi t ng qu n c c
lý thuyết đ nghiên c u trước ở trong và ngoài nước Đ y là cơ sở định hướng
cho việc trả lời c c c u hỏi nghiên c u đặt r Đặc biệt, ph n bình luận t ng qu n
giúp t c giả đư r mô hình nghiên c u với c c nh n tố t c động đến hiệu quả
hoạt động kinh do nh DNN Quảng Ng i ở chương tiếp theo .
Chƣơng 2. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
2.1. Quy trình nghiên cứu
Quy trình nghiên c u c đ tài được thực hiện c c bước theo hình 2.1:
11
Hình 2.1. Quy trình nghiên cứu
2.2. Đề xuất mô hình và hệ thống giả thuyết nghiên cứu
2.2.1. Mô hình nghiên cứu
Dự trên cơ sở c c nghiên c u trong và ngoài nước, th m khảo ý kiến c
c c chuyên gi thông qu nghiên c u định tính và dự vào d liệu mẫu kh i th c
được từ Cục Thống kê nên t c giả chọn chỉ tiêu ROS làm biến phụ thuộc th y vì
chọn chỉ tiêu ROA h y ROE để đư vào mô hình Từ đó mô hình nghiên c u
Dự trên cơ sở c c nghiên c u trong và ngoài nước, mô hình nghiên c u được đ
xuất như hình 2.2 sau:
được t c giả đ xuất như hình 2.2 sau:
12
Hình 2.2. Các nhân tố tác động đến hiệu quả hoạt động SXKD
2.2.2. Hệ thống giả thuyết nghiên cứu
H1: Giới tính c ch do nh nghiệp có t c động đến hiệu quả kinh do nh
c DNN trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
H2: Trình độ học vấn c ch DN t c động đến hiệu quả hoạt động kinh
do nh c DNN trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
H3: Tu i do nh nghiệp (thời gi n hoạt động t c động đến hiệu quả hoạt
động kinh do nh c DNN trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
H4: Chi phí hoạt động QLKD t c động đến hiệu quả hoạt động kinh do nh
c DNN trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
H5: Lĩnh vực kinh do nh c DN t c động đến hiệu quả hoạt động kinh
do nh c DNN trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
H6: Quy mô l o động t c động đến hiệu quả hoạt động kinh do nh c
DNN trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
H7: Tài sản cố định c do nh nghiệp t c động đến hiệu quả hoạt động
kinh do nh c DNN trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
13
H8: T ng vốn do nh nghiệp t c động đến hiệu quả hoạt động kinh do nh
c DNN trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
H9: Tăng trưởng do nh thu t c động đến hiệu quả hoạt động kinh do nh
c DNN trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i
2.3. Phƣơng pháp phân tích
2.3.1. Thống kê mô tả
2.3.2. Mô hình kinh tế lƣợng
2.4. Nguồn dữ liệu
2.4.1. Dữ liệu thứ cấp
Nguồn d liệu th cấp được lấy từ Cục Thống kê Quảng Ng i cung cấp ở
Niên gi m thống kê, Website đi u tr do nh nghiệp năm 2020, 2021 và S ch
trắng do nh nghiệp iệt N m 2019, 2020; từ Sở Kế hoạch và Đ u tư; từ Cục
Thuế tỉnh
2.4.2. Dữ liệu sơ cấp
D liệu sơ cấp c đ tài là kết quả hoạt động sản xuất kinh do nh năm
2020 c DNN Quảng Ng i được Cục Thống kê Quảng Ng i thực hiện đi u
tra.
- Quy mô mẫu nghiên c u: Theo T b chnick & Fidell (1991 , kích cỡ mẫu
thỏ m n công th c: n ≥ 8m + 50 Để đảm bảo đ y đ số lượng qu n s t càng
lớn thì tính đại diện cho t ng thể nghiên c u càng c o và cỡ mẫu c đ tài là
521 do nh nghiệp
- Phương ph p chọn mẫu: chọn mẫu thuận tiện
Tiểu kết chƣơng 2
Trong chương 2, t c giả đ trình bày thiết kế nghiên c u b o gồm quy
trình thực hiện, nguồn d liệu c n thu thập và c c phương ph p ph n tích để thực
14
hiện được c c mục tiêu đ tài nghiên c u đ r Nghiên c u đ đ xuất mô hình
và hệ thống giả thuyết nghiên c u Sử dụng c c kỹ thuật ph n tích định lượng
thích hợp, kỹ thuật thống kê mô tả, mô hình kinh tế lượng để giải quyết vấn đ
nghiên c u, nhằm trả lời nh ng c u hỏi nghiên c u đ đặt r
Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG
KINH DOANH CỦA CÁC DNNVV QUẢNG NGÃI
3.1. Giới thiệu sơ lƣợc về DNNVV Quảng Ngãi
3.1.1. Thực trạng phát triển DNNVV tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2016 –
2020
3.1.2. Những thuận lợi và khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh
doanh của DNNVV Quảng Ngãi
Thuận lợi
b. Khó khăn
3.2. Mô tả mẫu nghiên cứu
Mẫu nghiên c u gồm 521 do nh nghiệp đ ng hoạt động trên đị bàn tỉnh
Quảng Ng i có đến thời điểm 31/12/2020, chiếm 11,9% t ng thể
Thống kê mô tả mẫu gồm:
+ Ph n tích t n suất và tỷ lệ mẫu theo giới tính, trình độ học vấn c ch
do nh nghiệp, lĩnh vực hoạt động
+ Thống kê c c đặc điểm c DNN trong mẫu nghiên c u v gi trị lớn
nhất, nhỏ nhất, trung bình, độ lệch chuẩn c tu i do nh nghiệp, TSCĐ, l o
động, t ng nguồn vốn, chi phí quản lý kinh do nh, tăng trưởng do nh thu và
ROS.
3.3. Phân tích thống kê mô tả hoạt động sản xuất kinh doanh các
DNNVV tỉnh Quảng Ngãi
15
3.3.1 Số lƣợng các DNNVV đang hoạt động giai đoạn 2011-2020
3.3.2. Các yếu tố sản xuất
L o động do nh nghiệp
b Nguồn vốn sản xuất kinh do nh
3.3.3. Kết quả sản xuất kinh doanh
Do nh thu thu n
b Lợi nhuận trước thuế
Chỉ tiêu qu n trọng nhất để đ nh gi hiệu quả c hoạt động sản xuất kinh
do nh là lợi nhuận
Hình 3.7. Lợi nhuận trước thuế DNNVV giai đoạn 2016-2020
Hình 3.8. Tỷ suất sinh lợi trên doanh thu giai đoạn 2011-2020
16
Hình 3.9. Tỷ suất sinh lợi trên vốn giai đoạn 2011-2020
c Thu nhập c người l o động
3.4. Kết quả phân tích nhân tố tác động đến hiệu quả hoạt động sản
xuất kinh doanh của DNNVV Quảng Ngãi
Ph n tích hồi quy sẽ thực hiện với 9 biến độc lập: Giới tính c ch DN
(X1), Trình độ học vấn gi m đốc DN (X2), Tu i do nh nghiệp (X3), Chi phí
QLKD (X4), Lĩnh vực hoạt động (X5i), Quy mô l o động (X6), Tài sản cố định
(X7), T ng vốn kinh do nh (X8), Tăng trưởng do nh thu (X9) và biến phụ thuộc
Y (ROS). Kết quả hồi quy được trình bày trong c c mục sau:
3.4.1. Kết quả kiểm định tồn tại mô hình
Cặp giả thuyết t ng qu t: + Giả thuyết H0: R2=0, Mô hình không tồn tại h y nói c ch kh c là không
có 1 nh n tố nào t c động đến hiệu quả hoạt động SXKD c DN;
+ Đối thuyết H0: R2#0, Mô hình tồn tại h y có ít nhất 1 nh n tố t c động
đến hiệu quả hoạt động SXKD c DN
17
Bảng 3.11. Kết quả ước lượng và kiểm định sự tồn tại của mô hình (2.1) theo OLS
Variable
Coefficient Std. Error
t-Statistic
Prob.
Centered VIF
C
1.321.427 1.236.707
1.068.504
0.2858
NA
X1 (Giới tính
-0.876764
0.468913
-1.869.778
0.0621
1.009898
X2 (Trình độ học vấn
3.733.109
0.451242
8.272.972
0.0000
1.219267
X3 (Tu i do nh nghiệp
0.052813
0.039823
1.326.190
0.1854
1.202851
X4 (Chi phí QLKD)
-0.464149
0.221526
-2.095.239
0.0366
1.451008
X51 (DN hoạt động CNXD
-2.919.495 1.157.093
-2.523.129
0.0119
9.228950
X52 (DN hoạt động TMD
-2.017.463 1.161.777
-1.736.532
0.0831
9.183728
X6 (Quy mô lao động
0.100339
0.023264
4.313.098
0.0000
1.582112
X7 (Tài sản cố định
-0.095032
0.076299
-1.245.521
0.2135
1.408081
X8 (T ng vốn
0.101025
0.034042
2.967.680
0.0031
1.940113
X9 (Tăng trưởng do nh thu
1.413.261
0.073136
1.932.380
0.0000
1.440427
F-statistic
1.036.951
Prob(F-statistic)
0.0000
Durbin-Watson stat
2,049014
Test of Hypothesis: Mean = 0.00
(Số liệu tính toán từ nguồn: Mẫu doanh nghiệp nghiên cứu)
t-statistic 4.09E-15 Prob 1.00
Gi trị Prob (xác suất mắc sai lầm khi bác bỏ giả thuyết thống kê c
thống kê F trong bảng 3 11 là 0,0000 nhỏ hơn m c ý nghĩ 5%, cho thấy m c độ
n toàn b c bỏ giả thuyết H0 và thừ nhận đối thuyết H1 c cặp giả thuyết t ng
qu t c mô hình (2 1 H y nói c ch kh c với m c ý nghĩ 5% có thể kết luận:
“Có ít nhất 1 trong 9 nh n tố: Giới tính, Trình độ học vấn, Tu i do nh nghiệp,
Chi phí QLKD, Lĩnh vực hoạt động, Quy mô l o động, Tài sản cố định, T ng
vốn, Tăng trưởng do nh thu” có t c động đến hiệu quả hoạt động c DNN
Quảng Ng i (đo lường bằng tỷ suất lợi nhuận/do nh thu thu n ROS Như vậy
mô hình hồi quy tuyến tính (2 1 được đư r phù hợp với d liệu
18
3.4.2. Kết quả kiểm định các khuyết tật của mô hình
a. Phần dư của mô hình (Ui)có phân phối chuẩn
b. Trung bình phần dư (Ui) bằng 0
c. Kiểm định hiện tượng tự tương quan của phần dư
d. Kiểm định không tồn tại hiện tượng đa cộng tuyến
e. Kiểm định không tồn tại hiện tượng phương sai không đồng nhất
f. Kiểm định giữa phần dư (Ui) và các Xi không có mối quan hệ tương quan
Kết quả kiểm định c c khuyết tật c mô hình cho thấy có 4 giả thiết đạt
yêu c u và 2 giả thiết không đạt yêu c u gồm: Ph n phối chuẩn ph n dư c mô
hình và hiện tượng phương s i không đồng nhất.
3.4.3. Kết quả kiểm định các nhân tố
ì kết quả kiểm định có 2 giả thiết “Ph n phối chuẩn ph n dư c mô hình
và hiện tượng Phương s i không đồng nhất” bị vi phạm, vì vậy kết quả ước
lượng và kiểm định c c nh n tố t c động đến hiệu quả kinh do nh c c c
DNN trên đị bàn tỉnh Quảng Ng i bằng phương ph p ph p bình phương bé
nhất (OLS thiếu độ tin cậy Để khắc phục hiện phương s i không đồng nhất và
ph n phối chuẩn ph n dư có nhi u phương ph p để thực hiện Tuy nhiên trong
phạm vi đ tài này, t c giả sử dụng phương ph p Bình phương bé nhất t ng qu t
(Generalized Least Square – GLS với tiêu chuẩn đi u chỉnh s i số theo tiêu
chuẩn Newey – West; đ y là phương ph p được đ xuất bởi (Newey & West,
1987).
19
Variable
Coefficient
t-Statistic
Prob.
C
1.322540
Standardized Coefficient NA
Std. Error 2.777790
0.476112
0.6342
-0.879114
-0.047897 0.647741
-1.357199
0.1753
X1 (Giới tính
3.736846
0.232467 0.414777
9.009289
0.0000
X2 (Trình độ học vấn
0.052361
0.036660 0.057312
0.913628
0.3613
X3 (Tu i do nh nghiệp
-0.462579
-0.063946 0.143148
-3.231482
0.0013
X4 (Chi phí QLKD)
-2.918740
-0.194813 2.576647
-1.132767
0.2578
X51 (DN hoạt động CNXD
-2.023140
-0.134162 2.657841
-0.761197
0.4469
X52 (DN hoạt động TMD
0.100399
0.138001 0.024456
4.105317
0.0000
X6 (Quy mô l o động
-0.094967
-0.037548 0.065597
-1.447749
0.1483
X7 (Tài sản cố định
0.101114
0.105180 0.043225
2.339231
0.0197
X8 (T ng vốn
1.413320
0.589619 0.289988
4.873711
0.0000
X9 (Tăng trưởng do nh thu
F-statistic
103.7402
Prob(F-statistic)
0.0000
R-squared
0.670415
Adjusted R-squared
0.6639
Bảng 3.13: Kết quả ước lượng tác động của các nhân tố theo phương pháp GLS
(Số liệu tính toán từ nguồn: Mẫu doanh nghiệp nghiên cứu)
ới m c ý nghĩ 5% mô hình này có 5 nh n tố t c động đến hiệu quả hoạt
động sản xuất kinh do nh c DNN gồm: Trình độ học vấn gi m đốc DN
(X2), Chi phí QLKD (X4 , Quy mô l o động (X6 , T ng vốn kinh do nh (X8),
Tốc độ tăng trưởng do nh thu (X9).
Phương trình hồi quy thể hiện t c động c 5 nh n tố trên đến hiệu quả hoạt
động kinh do nh c c c DNN như s u:
Y =1,32 + 3,74X2 – 0,46X4 +0,10X6 +0,10X8 + 1,41X9
3.4.4. Bình luận kết quả
20
- Bảng 3 13 t ng hợp cho thấy hệ số x c định R2 là 67,04% là tương đối
hợp lý, phản nh biến động chung c c c nh n tố ảnh hưởng giải thích được
khoảng 67,04% hiệu quả hoạt động DNN Quảng Ng i Ph n mô hình hồi quy
không đo lường được ở đ y là khoảng 32,96% chính là do t c động c nh ng
nh n tố qu n trọng kh c đến hiệu quả hoạt động c DN,
- Bình luận dấu c a các hệ số hồi quy: 2,6,8,9 mang dấu (+) nên quan hệ
gi a X2, X6, X8, X9 với Y là thuận chi u; 4 m ng dấu (– nên qu n hệ gi biến
X4 với Y là nghịch chi u Trong mô hình (2 1 nghiên c u 9 biến độc lập để
đ nh gi t c động c c nh n tố: Giới tính c ch DN (X1 , Trình độ học vấn
gi m đốc DN (X2 , Tu i do nh nghiệp (X3), Chi phí QLKD (X4 , Lĩnh vực hoạt
động (X5i , Quy mô l o động (X6 , Tài sản cố định (X7), T ng vốn kinh do nh
(X8 , Tốc độ tăng trưởng do nh thu (X9 đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh
do nh DNN Quảng Ng i (ROS thì có 4 nh n tố t c động thuận chi u đến
khả năng sinh lời trên do nh thu là Trình độ học vấn gi m đốc DN (X2), Quy mô
l o động (X6 , T ng vốn kinh do nh (X8 , Tốc độ tăng trưởng do nh thu (X9) và
1 nh n tố t c động nghịch chi u là Chi phí QLKD (X4).
- Bình luận sự th y đ i c từng nh n tố Xi dẫn đến th y đ i c hiệu quả
hoạt động kinh do nh (ROS
- Bình luận v i trò c c c nh n tố t c động đến ROS (Xi đối với Y):
Bảng 3.15. Mức độ tác động của các nhân tố
Các biến độc lập β β chuẩn hóa Vị trí tác động
3,736846 0,232467 2 Trình độ học vấn (X2)
-0,462579 -0,063946 5 Chi phí QLKD (X4)
0,100399 0,138001 3 Quy mô l o động (X6)
21
0,101114 0,105180 4 T ng vốn (X8)
1,413320 1 Tăng trưởng do nh thu (X9)
0,589619 (Số liệu tính toán từ nguồn mẫu nghiên cứu)
chuẩn hó c X9 (Tăng trưởng do nh thu bằng 0,589619 lớn nhất trong c c
nh n tố X t c động đến hiệu quả hoạt động SXKD nên tăng trưởng do nh thu là
nh n tố t c động mạnh nhất đến hiệu quả hoạt động SXKD, xếp th 2 là X2
(Trình độ gi m đốc có hệ số β2 bằng 0,232467 rồi đến X6 (Quy mô l o động) có
hệ số 6 bằng 0,138001, X8 (T ng vốn) có hệ số 8 bằng 0,105180 và cuối cùng
là X4 (Chi phí QLKD) vì có hệ số 4 bằng 0,063946 là nhỏ nhất trong 5 hệ số β
chuẩn hó H y nói c ch kh c, trong c c nh n tố t c động đến hiệu quả hoạt
động SXKD thì tăng trưởng do nh thu t c động mạnh nhất, rồi đến trình độ gi m
đốc, tiếp theo là quy mô l o động, t ng vốn kinh do nh và cuối cùng là nh n tố
chi phí quản lý kinh do nh t c động đến hiệu quả hoạt động SXKD c DNN
Quảng Ng i
Tiểu kết chƣơng 3
Trong chương 3, nghiên c u đ đ nh gi thực trạng hiệu quả hoạt động
SXKD c DNN Quảng Ng i thông qu phương ph p thống kê mô tả và
ph n tích hồi quy đ nh gi t c động c c c nh n tố: Giới tính c ch DN,
Trình độ học vấn gi m đốc DN, Tu i do nh nghiệp, Chi phí QLKD, Lĩnh vực
hoạt động c DN, Quy mô l o động, Tài sản cố định, T ng vốn kinh do nh, Tốc
độ tăng trưởng do nh thu đến hiệu quả hoạt động kinh do nh c c c DNN
Quảng Ng i Nghiên c u cũng đ ph n tích nh ng thuận lợi và khó khăn mà
DNN Quảng Ng i đ ng hoạt động trên đị bàn gặp phải Kết quả nghiên c u
ở chương này thông qu mô hình hồi quy, chỉ r c c nh n tố t c động đến hiệu
quả hoạt động kinh do nh c c c DNN Quảng Ng i (ROS và đ nh gi v i
22
trò c từng nh n tố đối với hiệu quả hoạt động kinh do nh c DNN Quảng
Ng i, làm căn c để đư r nh ng đ xuất hàm ý chính s ch ở chương s u
Chƣơng 4. HÀM Ý CHÍNH SÁCH
4.1. Căn cứ đề xuất hàm ý chính sách
4.1.1. Tóm tắt kết quả nghiên cứu
Trên cơ sở lý thuyết v nh ng vấn đ liên qu n đến hiệu quả hoạt động
kinh do nh c c c DNN và c c nguồn d liệu thu thập được, đ tài đ thực
hiện ph n tích, đ nh gi thực trạng hiệu quả hoạt động sản xuất kinh do nh c
c c DNN Quảng Ng i gi i đoạn 2011-2020 Kết quả nghiên c u cho thấy
ph n lớn c c DNN Quảng Ng i có quy mô siêu nhỏ và nhỏ, do nh nghiệp
quy mô vừ chiếm tỷ lệ không đ ng kể (bình qu n mỗi năm chiếm khoảng 3% so
t ng số DNN Số do nh nghiệp đăng ký hoạt động qu c c năm còn thấp và
hiệu quả hoạt động chư c o, đặc biệt là do nh nghiệp quy mô nhỏ và siêu nhỏ
thường kinh do nh thu lỗ nhi u năm g n đ y Nghiên c u ph n tích mô tả gồm:
(1 Số lượng do nh nghiệp; (2 C c yếu tố sản xuất: L o động do nh nghiệp,
Nguồn vốn sản xuất kinh do nh; (3 Kết quả sản xuất kinh doanh: Doanh thu
thu n, Lợi nhuận trước thuế, tỷ suất sinh lợi trên do nh thu, tỷ suất sinh lợi trên
vốn, Thu nhập c người l o động; (4 Nh ng thuận lợi và khó khăn trong hoạt
động sản xuất kinh do nh c DNN Quảng Ng i Đồng thời nghiên c u đ
thực hiện ph n tích hồi quy 521 DNNVV tại tỉnh Quảng Ng i là mẫu đại diện,
qu đó đ đ nh gi được c c nh n tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động SXKD
c DNN Quảng Ng i Kết quả nghiên c u chỉ r được c c nh n tố như:
Trình độ học vấn gi m đốc, Chi phí QLKD, Quy mô l o động, T ng vốn kinh
do nh, Tốc độ tăng trưởng do nh thu là c c nh n tố có ảnh hưởng đến hiệu quả
hoạt động kinh do nh (ROS c DNN thông qu mô hình kinh tế lượng.
23
Trong đó, tăng trưởng do nh thu là nh n tố t c động mạnh nhất đến ROS, chi phí
quản lý kinh do nh là nh n tố t c động ít nhất đến ROS, c c nh n tố giới tính c
gi m đốc, thời gi n hoạt động, tài sản cố định, lĩnh vực hoạt động c DN không
ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh do nh c DNN Quảng Ng i
4.1.2. Định hƣớng phát triển DNNVV của Quảng Ngãi
4.2. Một số hàm ý chính sách nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
SXKD c DNNVV Quảng Ngãi
4.2.1. Gợi ý chính sách từ phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh
của các DNVVN tại Quảng Ngãi
4.2.2. Tập trung nâng cao tốc độ tăng trƣởng doanh thu của DN
4.2.3. Nâng cao trình độ học vấn của chủ doanh nghiệp
4.2.4. Mở rộng tổng vốn kinh doanh của doanh nghiệp
4.2.5. Mở rộng quy mô lao động
4.2.6. Cắt giảm chi phí QLKD
KẾT LUẬN
1. Kết quả đạt đƣợc của đề tài
Cơ bản luận văn đ đ p ng toàn bộ c c mục tiêu nghiên c u và trả lời
được c c c u hỏi nghiên c u:
- Nghiên c u cơ sở lý luận v c c vấn đ liên qu n đến DNN , hiệu quả
hoạt động kinh do nh c DN
- Tìm hiểu thực trạng hiệu quả hoạt động kinh do nh c DNN tỉnh
Quảng Ngãi.
- Ngoài r , luận văn đ sử dụng c c kỹ thuật ph n tích ước lượng và kiểm
định để kiểm định c c giả thuyết nghiên c u từ mô hình đ xuất c c nh n tố t c
động đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh do nh c c c DNN Quảng Ng i
24
- Trên cơ sở kết quả nghiên c u, đ xuất giải ph p, kiến nghị thích hợp
nhằm góp ph n n ng c o hiệu quả hoạt động kinh do nh c c c DNN tại
tỉnh Quảng Ng i trong thời gi n đến
2. Hạn chế của đề tài
- Mẫu nghiên c u chư kết hợp được d liệu không gi n và thời gi n.
- Phạm vi nghiên c u c c nh n tố t c động đến hiệu quả hoạt động kinh
do nh c DNN Quảng Ng i chư b o gồm c c nh n tố bên ngoài do nh
nghiệp.
3. Hƣớng phát triển của đề tài
Để đ nh gi nội dung và hình th c c kết quả nghiên c u v sự t c động
c c c yếu tố đến hiệu quả hoạt động kinh do nh c c c DN N tại tỉnh
Quảng Ng i được chính x c hơn thì c c nghiên c u tiếp theo sẽ thực hiện theo
c c hướng s u đ y:
- Thực hiện nghiên c u c c nh n tố t c động đối với hiệu quả hoạt động
kinh do nh c DNN Quảng Ng i với mô hình có b sung biến mới gồm c c
nh n tố bên ngoài do nh nghiệp như: c c chính s ch hỗ trợ c Chính ph , mối
qu n hệ c ch DN với c c t ch c nhà nước
- Mở rộng phạm vi thời gi n nghiên c u c d liệu sơ cấp lên 5 năm D
liệu mẫu sẽ kết hợp được d liệu không gi n và thời gi n Cụ thể là kết quả hoạt
động sản xuất kinh do nh c DNN thuộc mẫu nghiên c u sẽ được thu thập
trong thời gi n 5 năm từ 2016 đến năm 2020
ới hướng nghiên c u đ xuất vừ nêu trên thì việc ph n tích c c nh n tố
t c động đến hiệu quả hoạt động kinh do nh c c DNN Quảng Ng i và kiến
nghị nh ng giải ph p góp ph n n ng c o hiệu quả hoạt động kinh do nh c c c
DNN tại Quảng Ng i sẽ kh ch qu n, chính x c, đ y đ và hiệu quả hơn
