HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC CỦA CÁC QUỐC GIA TRONG KHỐI ASEAN
GỒM: 1.HÌNH THỨC CHÍNH THỂ
2. HÌNH THỨC CẤU TRÚC
I. Hình thức chính thể *Hình thức cộng hòa gồm các quốc gia:Philipines, Singapore, Myanmar, Indonesia, Dongtimor
Trong đó:
+ Philipines và Indonesia theo chế độ cộng hòa tổng thống
+ Singapore, Myanmar và Dongtimor theo chế độ cộng hòa đại nghị.
1. Nội dung chi tiết
Indonesia: là quốc gia có số dân theo Hồi giáo đông nhất thế giới; tuy nhiên trong Hiến pháp Indonesia không hề đề cập tới tôn giáo này (do vậy không thể coi Indonesia là một quốc gia Hồi giáo giống như các nước Tây Á và Bắc Phi). Indonesia theo thể chế cộng hòa với một bộ máy lập pháp và tổng thống do dân bầu.
Thể chế Nhà nước: - Nguyên thủ quốc gia: Tổng thống (đồng thời là người đứng đầu Chính phủ). - Quốc hội: Hội đồng Hiệp thương nhân dân (MPR) là cơ quan quyền lực cao nhất của Inđônêxia, có 678 đại biểu trong đó 550 là đại biểu Hội đồng Đại biểu Nhân dân (DPR, tức Hạ viện) và 128 đại biểu Hội đồng Đại biểu Địa phương (DPD, tức Thượng viện). DPR là cơ quan quyền lực nhất trong ngành lập pháp In-đô-nê-xi-a, có chức năng xây dựng và giám sát thực hiện các bộ luật; thông qua các chương trình và chính sách của Chính phủ; phê chuẩn các chức danh Đại sứ, Tư lệnh cảnh sát quốc gia, Tư lệnh quân đội và Tư lệnh các quân chủng. DPD có chức năng chủ yếu phản ánh tiếng nói và tăng cường vị thế của địa phương đối với Chính phủ TW, vai trò hạn chế hơn so với DPR. MPR có 3 chức năng chính: sửa đổi Hiến pháp, làm lễ tuyên thệ nhậm chức cho Tổng thống và Phó Tổng thống được bầu, thực hiện quá trình luận tội chống lại Tổng thống. Tuy nhiên, hiện nay vai trò MPR đã giảm đi nhiều so với trước. - Cơ chế bầu cử: Các đại biểu MPR, Tổng thống và Phó Tổng thống được bầu trực tiếp 5 năm một lần (tổng tuyển cử bầu các thành viên MPR trước, sau đó đến bầu Tổng thống và Phó Tổng thống). - Hệ thống tư pháp bao gồm Toà án, công tố, kiểm sát theo mô hình Nhà nước Cộng hoà.
Philippines: có một chính phủ dân chủ theo mô hình cộng hòa lập hiến với một tổng thống.
Philippines là một quốc gia đơn nhất. Có một số nỗ lực nhằm biến chính quyền thành một chính quyền liên bang đơn viện hay nghị viện kể từ thời Ramos tổng thống đóng vai trò là nguyên thủ quốc gia và nguyên thủ chính phủ, cũng như là tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang. Tổng thống được bầu theo hình thức phổ thông đầu phiếu với nhiệm kì 6 năm,trong thời gian đó tổng thống sẽ bổ nhiệm và điều khiển nội các. Đại hội Philippines hay còn được gọi Quốc hội Philippines là cơ quan lập pháp quốc gia của Cộng hòa Philippines. Đại hội là cơ quan lưỡng viện gồm Thượng viện và Hạ viện.,Thượng viện gồm 24
Page 1 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
thượng nghị sĩ, một nửa lại được bầu trong 3 năm. Mỗi thượng nghị sĩ có nhiệm kỳ 6 năm.Các thượng nghị sĩ được bầu bởi cử tri và không đại diện cho khu vực địa lý.
Hạ viện tối đa là 250 hạ nghị sĩ. Có 2 dạng hạ nghị sĩ: khu vực và nhóm. Các vị đại biểu sẽ đại diện cho khu vực bầu cử trên khắp cả nước.Tất cả các tỉnh có ít nhất 1 khu vực bầu cử. Một số thành phố cũng có khu vực bầu cử riêng, sắp xếp có 2 hay nhiều đại biểu.
Quyền hạn của Đại hội:
Quyền bổ nhiệm; Quyền hành động như Hội đồng Lập hiến; (Hạ viện và Thượng viện tổ chức họp chung) Quyền buộc tội; (ban đầu nghi vấn quyền của Hạ viện, và xét xử quyền của Thượng viện) Quyền phê chuẩn hiệp ước; (chỉ có thượng viện) Quyền tuyên bố chiến tranh; (Hạ viện và Thượng viện tổ chức họp chung) Quyền ân xá; Quyền hành động như Ban vận động bỏ phiếu Tổng thống/ Phó tổng thống; (bằng cách lập ủy ban chung thuộc đại hội vận động) Quyền bất tuân lệnh; Quyền hỗn hợp; Quyền ủy thác; Quyền ngân sách; Quyền thuế; Quyền tư pháp được trao cho Tối cao pháp viện, bao gồm một Chánh án tối cao và 14 thẩm phán. Họ đều do tổng thống bổ nhiệm từ danh sách cho Hội đồng Tư pháp và Luật sư đề trình.
Singgapore: là một nước Cộng hòa nghị viện nhất viện theo hệ thống Westminster (Hệ thống
Westminster là hệ thống nhà nước dân chủ nghị viện theo mô hình chính trị và thể chế Đại nghị của Vương quốc Anh. Thuật ngữ này xuất phát từ Cung điện Westminster, nơi đặt Nghị viện Anh.)đại diện cho các khu vực bầu cử. Hiến pháp của quốc gia thiết lập hệ thống chính trị dân chủ đại diện Quyền hành pháp thuộc về Nội các, do thủ tướng lãnh đạo và ở một mức độ thấp hơn rất nhiều là tổng thống. Tổng thống được bầu thông qua phổ thông đầu phiếu và có quyền phủ quyết đối với một tập hợp cụ thể các quyết định hành pháp, như sử dụng dự trữ quốc gia và bổ nhiệm các thẩm phán song vai trò đó phần lớn mang tính lễ nghi. Tổng thống có thể phục vụ tối đa hai nhiệm kỳ 5 năm liên tiếp.Cơ quan đại diện cao nhất ở cấp quốc gia là Hội nghị Hiệp thương Nhân dân (MPR).Các chức năng chính của cơ quan này là hỗ trợ và sửa đổi hiến pháp, chứng nhận tổng thống nhậm chức, chính thức hoá các khuôn khổ của chính sách quốc gia.Cơ quan này có quyền buộc tội tổng thống.Quốc hội đóng vai trò là nhánh lập pháp của chính phủ. Các thành viên của Quốc hội gồm có các thành viên đắc cử, phi tuyển khu và được chỉ định.Các thành viên đắc cử được bầu vào Quốc hội trên cơ sở "đa số ghế" và đại diện cho các khu vực bầu cử có một hoặc nhóm đại diện.
Về hành chính: Mi-an-ma theo thể chế Liên Bang với 7 bang và 7 Khu hành chính (tương đương bang). -Về chính trị: Cơ quan quyền lực cao nhất hiện nay là Hội đồng Hoà bình và Phát triển Quốc gia (SPDC) do Thống tướng Than Xuề làm Chủ tịch. Tại các Bang, Khu hành chính và các cấp chính quyền địa phương đều có Hội đồng Hoà bình và Phát triển địa phương. - Đứng đầu Chính phủ Mi-an-ma là Thủ tướng Aung San Suu Kyi.
- Quốc hội Mi-an-ma được bầu năm 1990 với 485 đại biểu. Từ 1993, Đại hội Quốc dân được triệu tập lần đầu tiên bao gồm các đại biểu trúng cử trong cuộc Tuyển cử 1990 để dự thảo Hiến pháp mới. Năm 1996,
Page 2 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
NLD tuyên bố tẩy chay Đại hội Quốc dân do chính quyền không trao quyền theo kết quả cuộc bầu cử 1990. - Ngày 17/5/2004, Đại hội Quốc dân đã được triệu tập lần thứ hai nhằm soạn thảo Hiến pháp mới với 1088 đại biểu tham dự bao gồm các thành phần trong xã hội, các đảng phái, vv… các đảng đối lập không tham dự. Ngày 17/2/2005, Chính quyền Mi-an-ma đã triệu tập Đại hội Quốc dân giai đoạn 2 với sự tham dự của 1086 đại biểu.Đại hội đã diễn ra suôn sẻ, song thực chất vẫn không nhận được sự ủng hộ của đại diện các đảng đối lập cũng như của dư luận bên ngoài. - Ngày 5/12/2005, Đại hội Quốc dân Mi-an-ma đã khai mạc kỳ họp Đại hội Quốc dân lần này dự kiến kéo dài 40-50 ngày. Nội dung của Đại hội lần này là: (1) Những nguyên tắc cơ bản chi tiết trong quá trình dự thảo việc chia sẻ quyền lập pháp và hành pháp; (2) Những nguyên tắc cơ bản chi tiết về vai trò của các lực lượng vũ trang. - Đại hội Quốc dân mở lại vào ngày 18/7/2007, kết thúc vào tháng 9/2007. Phiên họp xác định những chi tiết cuối cùng của bản hiến pháp, bao gồm các điều khoản về bầu cử, các đảng phái chính trị, quốc kỳ và quốc ca. Tháng 02/2008, Chính phủ Mianma thông báo sẽ tiến hành trưng cầu dân ý bản Hiến pháp mới vào ngày 10/5/2008 và cuộc bầu cử theo Hiến pháp mới sẽ được tổ chức vào năm 2010. - Hiến pháp: Hiến pháp do tướng Ne Win lập ra vào tháng 01/1974 đã bị bãi bỏ vào tháng 9/1988. Dự thảo Hiến pháp mới được hoàn thành vào tháng 2/2008.Ngày 10/5 và 24/5, Mianma tổ chức trưng cầu dân ý Hiến pháp mới. Ngày 26/5/2008, Ủy ban Trưng cầu dân ý tuyên bố Hiến pháp mới đã được thông qua với 27 triệu 288 nghìn 100 người tham gia bỏ phiếu, đạt 98% trong đó có gần 93% phiếu thuận.
Ngày 8 tháng 11 năm 2015, hàng chục triệu người dân Myanmar đã đi bỏ phiếu với kỳ vọng vào tương lai trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên kể từ năm 1990. Kết quả cuộc bầu cử được công bố cụ thể vào sáng ngày 10 tháng 11 năm 2015. Ước tính khoảng 10.000 quan sát viên đã có mặt theo dõi tiến trình bầu cử tại Myanmar. Chính phủ triển khai hơn 40.000 cảnh sát đặc nhiệm giám sát các điểm bầu cử. Rất nhiều chợ, nhà hàng ở Yangon đóng cửa để đảm bảo an toàn. Chiều ngày 10 tháng 11 năm 2015, bà Aung San Suu Kyi, lãnh đạo đảng Liên đoàn Quốc gia vì dân chủ (NLD) Myanmar tuyên bố đảng của bà giành khoảng 75% trong tổng số ghế Quốc hội. Trong đó, NLD có 96 ghế, bao gồm 49 ghế hạ viện. Đảng Đoàn kết phát triển liên bang (USDP) cầm quyền chỉ có 3 ghế hạ viện. Dù đảng NLD của bà Aung San Suu Kyi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử lịch sử hôm 8/11, quân đội Myanmar vẫn nắm giữ không ít vị trí lãnh đạo quan trọng trong hệ thống chính trị nước này. Bên cạnh việc đưa các cựu quan chức cấp cao trong đảng cầm quyền vào nắm giữ những vị trí ở Nội các, quân đội Myanmar còn tự trao cho mình quyền lực hiến pháp để gây ảnh hưởng với chính phủ của bất cứ ai được bầu lên làm Tổng thống. Thậm chí, trong trường hợp khẩn cấp, một cơ quan chuyên trách do quân đội chỉ huy còn có thể giành lại quyền quản lý đất nước.Hơn nữa, hiến pháp Mynamar hiện thời không cho phép bà Suu Kyi được giữ chức Tổng thống.
Dongtimor theo mô hình nhà nước cộng hoà:
Nguyên thủ quốc gia: Tổng thống (nhiệm kỳ 5 năm, mặc dù theo Hiến pháp 22/3/2002 Tổng thống chỉ
đóng vai trò là biểu tượng quốc gia nhưng vẫn có quyền phủ quyết, giải tán quốc hội và tổ chức tổng
tuyển cử).
- Người đứng đầu Chính phủ: Thủ tướng
- Tên gọi Chính phủ: Hội đồng Bộ trưởng
-Cơ quan lập pháp ở Đông Timor: Nghị viện Quốc gia hay Parlamento Nacional
Hiến pháp Đông Timor phỏng theo Bồ Đào Nha
Sau bầu cử 30/8/2001, Quốc hội lập hiến Ti-mo Lét-xtê chuyển thành Quốc hội đầu tiên của Ti-mo Lét-
xtê, cơ quan quyền lực cao nhất gồm 88 đại biểu (nhiệm kỳ 5 năm). Hiện nay, số lượng đại biểu Quốc hội
(nhiệm kỳ 2007-2012) giảm xuống còn 65 người (Fretilin chiếm 21 ghế; đảng CNRT 18 ghế; đảng Dân
Page 3 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
chủ xã hội và Hiệp hội những người dân chủ xã hội Ti-mo Lét-xtê 11 ghế; đảng Dân chủ 8 ghế; đảng
Thống nhất quốc gia 3 ghế; đảng Liên minh Dân chủ và đảng Thống nhất quốc gia vì kháng chiến của Ti-
mo Lét-xtê, mỗi đảng 2 ghế)
- Hệ thống Toà án, công tố, kiểm soát theo mô hình Nhà nước Cộng hoà.
3. Địa giới hành chính và phân cấp quản lý: được chia thành 13 tỉnh, 65 quận, thị.
4. Các Đảng phái chính trị:
Năm 1974, Thống đốc Bồ Đào Nha tại Ti-mo Lét-xtê cho phép thành lập các đảng phái chính trị. Lúc đó
5 đảng đã được thành lập gồm 3 đảng chính là Liên minh Dân chủ Timor (UDT), Hiệp hội dân chủ hoà
bình dân Timor (APODETI), Mặt trận cách mạng vì một Ti-mo Lét-xtê độc lập (FRETILIN). Ngoài ra
còn có đảng Lao động (TRABALHISTA).
Trong một thời gian dài, UDT, APODETI, FRETILIN mâu thuẫn nhau về chủ trương chính trị cho Ti-mo
Lét-xtê. Vào những năm 70, UDT là đảng bảo thủ được khoảng 10% số dân ủng hộ và chủ trương gắn
chặt quan hệ với Bồ Đào Nha. APODETI là một đảng rất nhỏ chỉ được khoảng 5% dân chúng ủng hộ và
chủ trương sát nhập Ti-mo Lét-xtê vào In-đô-nê-xi-a. FRETILIN là một đảng cánh tả đại diện cho nhiều
tầng lớp, quan điểm khác nhau nên khuynh hướng chính trị trong đảng rất phức tạp. Đảng này được
khoảng 60% dân số ủng hộ, chủ trương độc lập ngay cho Ti-mo Lét-xtê và chống việc sát nhập vào In-đô-
nê-xi-a.
Trong kỳ bầu cử Quốc hội ngày 30/6/2007, có 14 đảng chính trị tham gia, chia thành nhiều phe phái,
trong đó 7 đảng và liên minh các đảng có ghế trong Quốc hội mới (65 ghế).
2. So sánh các điểm giống và khác nhau:
* Hình thức Cộng hòa Tổng thống:
- Điểm giống nhau:
Các chế độ tổng thống là những chế độ mà có một chính trị gia được bầu duy nhất làm đại diện
cho cả nước và nhiệm kỳ của người đó không phụ thuộc vào sự ủng hộ của nhánh lập pháp. tổng thống có thể nắm trong tay những quyền sau : quyền bổ nhiệm, kiểm soát cuộc họp nội các, quyền phủ quyết, quyền phủ quyết những vấn đề thuộc ngành dọc, quyền [trong trường hợp-ND] khẩn cấp, kiểm soát chính sách đối ngoại, quyền đối với việc thành lập chính phủ, và quyền giải tán cơ quan hành pháp. Ngoài danh sách các quyền lực trên của tổng thống, còn có một cách khác để thảo luận hoặc phân loại những hệ thống đó.Nói như vậy nhưng có lẽ sẽ có ích hơn khi tập trung vào bốn đặc điểm chính của các chế độ tổng thống để có thể sử dụng nhằm phân biệt các loại chính quyền hành pháp.
Page 4 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
-Điểm khác nhau: PHILIPINES
+Tư pháp
Hệ thống pháp luật của Philippines dựa trên cơ sở truyền thống án lệ (common law). Tổ chức bộ máy Nhà nước của Phillippines giống với mô hình tổ chức bộ máy Nhà nước của Hoa Kỳ. Quyền lực Nhà nước được phân chia theo học thuyết tam quyền phân lập. Đứng đầu cơ quan hành pháp là Tổng thống do nhân dân bầu ra. Quốc hội chịu trách nhiệm lập pháp còn tư pháp được giao cho Toà án.
Chia làm 3 cấp tòa án, có thêm tòa sharia ở phía Nam Mindanao. Tòa tối cao gồm 1 chánh án và 14 phó chánh án được quốc hội lựa chọn với nhiệm kì suốt đời. 13 tòa khu vực (thủ đô và 12 khu vực)
+)Lập pháp
2 viện: thượng hạ được dân bầu ra với nhiệm kì 6 năm. Là cơ quan ban hành luật pháp được thông qua nếu có trên 2/3 quốc hội đồng ý. Hạ viện có nhiệm kì 3 năm, thượng viện có nhiệm kì 6 năm nhưng cứ 3 năm lại ½ thượng nghị sĩ được bầu lại.
+)Hành pháp
Đứng đầu là tổng thống do dân bầu ra, có quyền chỉ định bộ trưởng, giúp việc cho tổng thống, còn là tổng tư lệnh quân đội, thành lập chính sách, đề hướng ngoại giao
INDONESIA
+)Tư pháp
Hệ thống pháp luật của Indonesia rất phức tạp vì nó chịu ảnh hưởng bởi truyền thống pháp luật án lệ (common law), truyền thống pháp luật dân sự (civil law) và truyền thống pháp luật Indonesia. Bộ máy Nhà nước của Indonesia được tổ chức theo mô hình cộng hoà tổng thống, có sự phân chia giữa quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Các cơ quan pháp luật của Indonesia bao gồm: Bộ Tư pháp và nhân quyền, Cơ quan Cải cách pháp luật, Cơ quan Công tố và Toà án.
Bộ tư pháp và nhân quyền, có 20 tòa án cấp cao, 1 tối cao và các tòa án chuyên biệt công tố.
+) Lập pháp
Hội nghị hiệp thương nhân dân gồm: Hội đồng đại diện khu vực và Hợp đồng đại diện nhân dân nhiệm kì 5 năm.
+) Hành pháp
Tổng thống có 2 nhiệm kì 5 năm à kiêm tổng tư lệnh
* Hình thức Cộng hòa Đại nghị
Page 5 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
- Giống nhau
Nền Dân chủ đại nghị là một hình thức chính phủ được các đại diện của dân thành lập trên nguyên tắc thi hành chủ quyền nhân dân.Các đại diện được chọn bởi đa số cử tri (khác với đa số dân số/số cử tri đủ tư cách) trong cuộc bỏ phiếu tự do và bí mật, đa đảng. Trong khi tồn tại các nền dân chủ đại nghị như vậy để chọn đại diện, theo lý thuyết, thì các phương thức khác như bắt thăm (rất gần với dân chủ trực tiếp) cũng được dùng. Ngoài ra, các đại diện thường nắm giữ quyền chọn các đại diện khác, tổng thống (hay chủ tịch), hoặc các quan chức chính phủ khác (đại diện gián tiếp).
-Khác nhau
MYAMMAR
+)Tư pháp
Myanmar là Nhà nước Liên bang với 14 bang. Hệ thống pháp luật của Myanmar dựa trên cơ sở truyền thống pháp luật án lệ (common law). Quyền lực Nhà nước của Myanmar được tập trung vào hội đồng quân sự tuy nhiên vẫn có sự phân chia giữa hành pháp, lập pháp và tư pháp. Thủ tướng Chính phủ là nguyên thủ quốc gia và đồng thời là Chủ tịch của Hội đồng Hoà Bình và Phát triển của Nhà nước. Quốc hội là cơ quan lập pháp và được bầu theo hình thức phổ thông đầu phiếu, có nhiệm kỳ 4 năm. Hệ thống tư pháp bao gồm toà án ở các cấp và xét xử dựa trên cơ sở luật thành văn..
+)Hành pháp :
Đứng đàu nhà nước là chủ tịch hội đồng hòa bình và phát triển quốc gia ( SPDC ). Đứng đầu chính phủ là thủ tướng.
+)Cơ quan lập pháp :
Quốc hội nhân dân, nhiệm kì 4 năm.
+)Chế độ bầu cử:
Phổ thông bầu phiếu, cử tri từ 18 tuổi trởlên.
Ở Myanmar dù thủ tướng dứng đầu nhưng quân đội vẫn giữ không ít vị trí lãnh đạo trong nước này. (Dù đảng NLD của bà Aung San Suu Kyi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử lịch sử hôm 8/11, quân đội Myanmar vẫn nắm giữ không ít vị trí lãnh đạo quan trọng trong hệ thống chính trị nước này. Bên cạnh việc đưa các cựu quan chức cấp cao trong đảng cầm quyền vào nắm giữ những vị trí ở Nội các, quân đội Myanmar còn tự trao cho mình quyền lực hiến pháp để gây ảnh hưởng với chính phủ của bất cứ ai được bầu lên làm Tổng thống. Thậm chí, trong trường hợp khẩn cấp, một cơ quan chuyên trách do quân đội chỉ huy còn có thể giành lại quyền quản lý đất nước.Hơn nữa, hiến pháp Mynamar hiện thời không cho phép bà Suu Kyi được giữ chức Tổng thống.)
ĐÔNG TIMOR
+)Tư pháp :
Page 6 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
Hệ thống tòa án, công tố kiểm soát theo mô hình nhà nước cộng hòa.
+)Lập pháp : Nghị viện Quốc gia hay Parlamento Nacional
+)Hành pháp :
Tổng thống có nhiệm kì 5 năm. Tổng thống đóng vai trò biểu tượng nhưng vẫn có quyền phủ quyết, giải tán quốc hội và tổ chức tổng tuyển cử.đứng đầu chính phủ là thủ tướng.
-Hiến pháp Đông Timor phỏng theo Bồ Đào Nha.
Do Đông timor là nước mới thành lập nên các bộ máy hành pháp, lập pháp, tư pháp chưa hoàn chỉnh và đang trong quá trình hoàn thiện dần.
SINGAPORE
+)Tư pháp
Theo Hiến pháp sửa đổi năm 1965, Singapore theo chế độ cộng hoà nghị viện. Quyền lực chính trị tập trung chủ yếu vào Thủ tướng Chính phủ và Nội các. Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu Đảng hoặc liên minh chiếm đa số ghế trong Nghị viện. Tổng thống là nguyên thủ quốc gia, trước đây chỉ mang tính biểu trưng. Hiện nay, theo Hiến pháp năm 1991 thì tổng thống được bầu cử và được trao nhiều quyền hơn trong việc các vấn đề về lập pháp, ngân sách chính phủ và an ninh quốc gia.
+)Hành pháp:
Tổng thống có nhiệm kì 6 năm. Nước cộng hòa Singapore theo chế độ chính trị đa đảng nhưng trên thực tế suốt từ ngày lập quốc tới nay đều là 1 đảng nắm chính quyền.
+)Hệ thống pháp luật: dựa trên hệ thống pháp luật anh và chưa tuân thủ theo tòa án quốc tế.
+)Chế độ bầu cử : cử tri từ 21 tuổi trở lên.
Singapore theo chế độ đa đảng nhưng từ khi thành lập nước đến giờ vẫn chỉ có 1 đảng lảnh đạo nước này.
II. Hình thức cấu trúc của bộ máy nhà nước :
Indonesia, philipines, Singapore và đông timor là đơn nhất Có chủ quyền quốc gia duy nhất. Chỉ có duy nhất một cơ quan quyền lực cao nhất có quyền quyết định những vấn đề đối nội và đối ngoại cho toàn bộ lãnh thổ, các đơn vị hành chính trực thuộc không có chủ quyền quốc gia và không có quyền quyết định những vấn đề đối nội và đối ngoại. Công dân có một quốc tịch: quốc tịch là chế độ pháp lí thể hiện mối quan hệ chính trị - pháp tí ổn định giữa công dân với một nhà nước trong việc xác lập và thực hiện những quyền và nghĩa vụ pháp lí với nhau. Tuy nhiên hiện nay một số nước đã chấp nhận đa quốc tịch. Có một hệ thống cơ quan nhà nước thống nhất cho toàn lãnh thổ từ trung ương đến địa phương. Có một hệ thống pháp luật thống nhất điều chỉnh các quan hệ xã hội và để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.
SINGGAPORE:
Page 7 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
Theo quy định của Hiến pháp, Thủ tướng có quyền bổ nhiệm các cá nhân làm lãnh đạo các Bộ và cục thuộc chính phủ bằng văn bản.Trên thực tế, điều này được thực hiện bằng cách ra thông báo trên Công báo Chính phủ. Hiến pháp nước Cộng hoà Singapore, ở mục Vai trò của Bộ trưởng Cao cấp và Bộ trưởng An Ninh, Văn phòng Thủ tướng có nêu rõ về quy định này. Thủ tướng có thể chỉ định các lãnh đạo các Bộ trong nội các hoặc Bộ trưởng Văn phòng Thủ tướng.Những người như vậy gọi là Bộ trưởng không bộ.Thủ tướng cũng có thể kiêm nhiệm giữ chức lãnh đạo bất cứ bộ và cơ quan nào thuộc chính phủ.Một số Bộ trưởng cũng có thể được phân công làm Bộ trưởng thứ hai để hỗ trợ lãnh đạo của bộ khi có yêu cầu. Hiện tại chính phủ Singapore bao gồm các bộ sau đây: Văn phòng Thủ tướng (PMO) Bộ Truyền thông và Thông tin (MCI) Bộ Văn hoá, Cộng đồng và Thanh niên (MCCY) Bộ Quốc phòng (MINDEF) Bộ Giáo dục (MOE) Bộ Môi trường và Nguồn nước (MEWR) Bộ Tài chính (MOF) Bộ Ngoại giao(MFA) Bộ Y tế (MOH) Bộ Nội vụ (MHA) Bộ Tư pháp (MinLaw) Bộ Nhân lực (MOM) Bộ Phát triển Quốc gia (MND) Bộ Phát triển xã hội và Gia đình (MSF) Bộ Thương mại và Công nghiệp (MTI) Bộ Giao thông (MOT) Một bộ bao gồm trụ sở chính và một số vụ, cục và các cơ quan trực thuộc và các cục tác nghiệp. Chẳng hạn, tính đến tháng 5 năm 2007 Bộ Tư pháp có 3 cục (Văn phòng Người phát ngôn, Văn phòng Nợ và Tín thác và Văn phòng Trợ giúp pháp lý), 3 vụ (vụ Thẩm tra Thu hồi đất, Vụ Bản quyền và Vụ Khảo sát đất đa), cùng hai cục tác nghiệp
MYANMAR
-
Myanmar có cấu trúc liên bang Bản chất và ưu thế: Nhà nước liên bang hợp thành từ hai nước thành viên trở lên. Trước khi gia nhập liên bang,các nhà nước thành viên trong liên bang là các nhà nước đơn nhất. Công dân có hai quốc tịch:quốc tịch của liên bang và quốc tịch của các nước thành viên. Có hai hệ thống cơ quan nhà nước: một hệ thống của liên bang để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của liên bang, một hệ thống của nhà nước thành viên để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước thành viên. Có 2 hệ thống pháp luật: hệ thống pháp luật của nhà nước liên bang thống nhất trên toàn lãnh thổ, còn hệ thống pháp luật trong từng bang có giá trị thi hành trong phạm vi bang đó mà thôi. Liên bang là quyền lực phái sinh từ các tiểu bang mang quyền lực gốc trao lại. Tạo cơ hội cho sự đa dạng, kích thích sự cạnh tranh phát triển của các tiểu bang trong việc xây dựng bộ máy nhà nước.
III. Hình thức chính thể Quân chủ gồm các quốc gia: Brunei, Campuchia, Malaysia và Thailand
1. Nội dung chi tiết Brunay: thể chế Quân chủ chuyên chế (Constitutional Sultanate).
Bru-nây theo chế độ quân chủ chuyên chế thế truyền do Quốc Vương đứng đầu. Mọi quyền hành đều nằm trong tay Quốc vương và gia đình Hoàng tộc. Quốc vương có quyền tuyên bố tình trạng khẩn cấp và sửa đổi luật pháp, kể cả Hiến pháp. Giúp đỡ Quốc vương cai quản đất nước có 5 Hội đồng do Quốc vương chỉ định gồm Hội đồng Bộ trưởng Nội các (the Council of Cabinet Ministers); Hội đồng Tôn giáo (the Religious Council); Hội đồng Cơ mật (the Privy Council); Hội đồng Lập pháp (the Legislative Council) và Hội đồng Truyền ngôi (the Council of Succession). - Hệ thống pháp luật: dựa trên Luật pháp của Anh; đối với người Hồi giáo Luật Hồi giáo Xa-ri-a (Sharia) sẽ được áp dụng thay cho Luật dân sự.
Page 8 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
- Nguyên thủ quốc gia: Quốc vương Ha-gi Hát-xa-nan Bôn-ki-a (Sultan Haji Hassanal Bolkiah) lên ngôi từ 05/10/1967 (Quốc Vương thứ 29); là Nguyên thủ quốc gia, kiêm Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng và Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang, đồng thời là thủ lĩnh Hồi giáo; từ năm 1998 kiêm Bộ trưởng Tài chính. - Thái tử là Hoàng tử Ha-gi An-Mu-ta-đi Bi-la (Haji Al-Muhtadee Billah) con trai đầu của Quốc Vương Ha-gi Hát-xa-nan Bôn-ki-a, được tấn phong ngày 10/8/1998; ngày 25/3/2004, được phong hàm Đại tướng 4 sao và tham gia lãnh đạo quân đội. Ngày 23/5/2005, Thái tử được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Cao cấp Văn phòng Thủ tướng (Senior Minister at the Prime Minister’s Office). - Bộ trưởng Ngoại giao và Thương mại (Minister of Foreign Affairs and Trade): Hoàng thân Mô-ha-mét Bôn-ki-a (Mohamed Bolkiah), em trai của Quốc vương. - Hội đồng Lập pháp (Quốc hội) bị giải thể từ 13/2/1984 khi Bru-nây giành độc lập hoàn toàn từ tay Anh và Quốc vương Ha-gi Hát-xa-nan Bôn-ki-a lên nắm quyền tuyệt đối. Tuy nhiên, tháng 7/2004, với mong muốn thực hiện cải cách chính trị từng bước, Quốc vương Ha-gi Hát-xa-nan Bôn-ki-a đã tuyên bố triệu tập lại Hội đồng Lập pháp, chỉ định 21 thành viên Hội đồng. Ngày 25/9/2004, sau 20 năm gián đoạn, Hội đồng Lập pháp được triệu tập trở lại và họp phiên đầu tiên tranh luận về đề xuất sửa đổi Hiến pháp để tiến hành bầu cử có giới hạn. Ngày 01/9/2005, Quốc vương Ha-gi Hát-xa-nan Bôn-ki-a giải thể Hội đồng Lập pháp cũ và chỉ định 29 thành viên cho Hội đồng Lập pháp từ ngày 02/9/2005. Theo Công bố sửa đổi Hiến pháp Bru-nây năm 2004, số thành viên Hội đồng được phép tăng lên 45 người, để tăng sự trao đổi giữa các nhóm và thành phần xã hội khác nhau.Công bố cũng quy định, 15 thành viên được lựa chọn qua bầu cử sẽ được phân chia trong 4 quận của Bru-nây. - Ngày 24/5/2005, Quốc vương Ha-gi Hát-xa-nan Bôn-ki-a đã tuyên bố Nội các mới, bổ sung thêm một số chức vụ: Bộ trưởng Cao cấp phụ trách Văn phòng Thủ tướng (do Thái tử đảm nhiệm), Bộ trưởng Năng lượng (thuộc Văn phòng Thủ tướng), Bộ trưởng Ngoại giao thứ hai (tại Bộ Ngoại giao, ông Lim Jock Seng, nguyên Bí thư Thường trực Bộ Ngoại giao, thành viên Hội đồng Cơ mật), Bộ trưởng Tài chính thứ hai (tại Bộ Tài chính, Haji Abd Rahman bin Haji Ibrahim), Giáo sỹ Nhà nước và Tổng trưởng lý được nâng lên ngang cấp Bộ; lần đầu tiên ba chức vụ Thứ trưởng được bổ nhiệm tại các Bộ Phát triển, Y tế, và Công nghiệp và Tài nguyên. Đặc biệt, lần đầu tiên có các nhân vật từ giới doanh nghiệp tư nhân được tham gia vào Nội các. Điều này cho thấy quyết tâm của Chính phủ Bru-nây đổi mới hệ thống chính phủ để phát triển đất nước trong thời gian tới..
Về pháp luật: Không có hệ thống Bồi thẩm đoàn tại Brunei, thẩm phán hoặc quan tòa sẽ đưa ra quyết định trong trường hợp tử hình sẽ có 2 thẩm phán Tòa án Tối cao. Tòa án phúc thẩm Tòa án Tối cao gồm 3 thẩm phán, đều là thẩm phán Anh đã về hưu. Tòa án phúc thẩm nhóm họp 2 lần/năm và trong khoảng 1 tháng 1 lần. Việc kháng cáo lên Hội đồng Cơ mật về vụ án hình sự không còn nữa, trong khi vẫn giữ sự hạn chế kháng cáo trong các vụ án dân sự. Hệ thống thứ 2 là Tòa án Shariah. Tòa án giải quyết các vấn đề ly hôn, phân định tài sản trong thẩm quyền dân sự và các hành vi phạm tội khalwat (quan hệ bất chính) và zina (ngoại tình hay quan hệ tình dục trước hôn nhân) theo giáo điều của đạo Hồi. Cấu trúc tòa án Shariah tương tự tòa án thông thường ngoại trừ không có tòa án trung cấp và tòa án phúc thẩm là tòa án cuối cùng kháng cáo.
Thái Lan theo nghi thức vua là nguyên thủ, tổng tư lệnh quân đội và nhà lãnh đạo tinh thần Phật giáo của đất nước. Chính trị của Thái Lan hiện đang được tiến hành trong khuôn khổ của một chế độ quân chủ lập hiến, trong đó Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu chính phủ và một vị vua cha truyền con
Page 9 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
nối là người đứng đầu nhà nước. Thay của nhóm ủng hộ một hình thức hiến pháp của chế độ quân chủ với một cơ quan lập pháp được bầu. Các “Dự thảo Hiến pháp ” năm 1932 có chữ ký của Vua Prajadhipok, tạo ra cơ quan lập pháp đầu tiên của Thái Lan. Bộ máy tư pháp độc lập với hành pháp và ngành lập pháp . Hạ nghị viện gồm 500 người, được bầu qua tổng tuyển cử 4 năm một lần. Chủ tịch Hạ nghị viện là Chủ tịch Quốc hội - Thượng nghị viện gồm 200 ghế, được bầu với nhiệm kỳ 6 năm. Sau khi bầu cử Quốc hội, lãnh đạo của đảng chiếm đa số trong Quốc hội thường được nhà vua bổ nhiệm làm Thủ tướng. Thủ tướng là người đứng đầu chính phủ, là người quyết định tất cả các vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội… của đất nước, nhiệm kỳ 4 năm. Bên cạnh đó 35 thành viên nội các, thuộc 20 bộ, giúp việc Thủ tướng trong chính phủ. Ngoài ra còn có một số Ủy ban của Chính phủ được lập ra để phối hợp thực hiện các chính sách 12 chung. Cơ quan tư pháp của Thái Lan là các Tòa án tối cao như các nước khác nhưng đều đặc biệt là các thẩm phán là do vua bổ nhiệm. Như vậy ở Thái, Nhà vua cũng không còn quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp, nếu có cũng chỉ là tượng trưng. Nhưng nhà vua ở nước này có nhiều quyền hạn hơn so với các nước quân chủ đại nghị khác. Mặc dù Thái Lan theo thể chế quân chủ đại nghị, Quốc vương Bhumibol Adulayadej được coi là vị vua có ảnh hưởng lớn trong chính trường và đời sống nhân dân Thái Lan. Được người dân Thái Lan hết sức yêu kính, đối với nhiều người, hình ảnh của Quốc vương được sùng bái như thần linh. Quốc vương cũng được xem là tâm điểm của sự đoàn kết dân tộc. Malaysia là một quốc gia quân chủ lập hiến liên bang tại Đông Nam Á. Malaysia là một quốc gia
quân chủ tuyển cử lập hiến liên bang. Hệ thống chính phủ theo mô hình gần với hệ thống nghị viện Westminster. Nguyên thủ quốc gia là Yang di-Pertuan Agong, thường được gọi là Quốc vương. Quốc vương được bầu theo mỗi nhiệm kỳ 5 năm từ chín quân chủ kế tập của các bang Mã Lai; bốn bang còn lại có nguyên thủ trên danh nghĩa song không tham gia vào việc tuyển lựa. Theo thỏa thuận không chính thức, vị trí Quốc vương sẽ do quân chủ chín bang luân phiên nắm giữ, vai trò của Quốc vương phần lớn mang tính lễ nghi kể từ sau các thay đổi trong hiến pháp vào năm 1994. Quyền lập pháp được phân chia giữa các cơ quan lập pháp liên bang và bang. Nghị viện liên bang của Malaysia bao gồm hạ viện và thượng viện.Hạ viện gồm có 222 thành viên, được bầu với nhiệm kỳ tối đa là 5 năm từ các khu vực bầu cử một ghế. Toàn bộ 70 thượng nghị sĩ có nhiệm kỳ 3 năm; 26 người được 13 quốc hội bang tuyển chọn, 44 người được Quốc vương bổ nhiệm theo tiến cử của Thủ tướng. Nghị viện Malaysia theo một hệ thống đa đảng và chính phủ được bầu thông qua một hệ thống đa số chế. Kể từ khi độc lập, cầm quyền tại Malaysia là một liên minh đa đảng được gọi là Barisan Nasional. Mỗi bang có một quốc hội đơn viện, các nghị viên được bầu từ các đơn vị bầu cử một ghế. Người đứng đầu các chính phủ bang là các thủ hiến (Chief Minister), họ là những thành viên quốc hội và đến từ đảng chiếm đa số trong quốc hội. Tại các bang có quân chủ kế tập, thủ hiến theo thường lệ cần phải là người Mã Lai, do quân chủ bổ nhiệm theo tiến cử của thủ tướng. Các cuộc bầu cử nghị viện được tổ chức 5 năm một lần. Các cử tri đăng ký 21 tuổi hoặc lớn hơn có thể bỏ phiếu để bầu các thành viên của Hạ viện, và bầu các thành viên quốc hội bang ở hầu hết các bang. Bầu cử không bắt buộc. Ngoại trừ Sarawak, cuộc bầu cử cấp bang tại các khu vực còn lại diễn ra đồng thời với bầu cử liên bang. Quyền hành pháp được trao cho Nội các do thủ tướng lãnh đạo. Thủ tướng phải là thành viên của hạ viện, được Quốc vương chuẩn thuận, nhận được đa số ủng hộ tại nghị viện. Nội các được lựa chọn từ lưỡng viện quốc hội liên bang. Thủ tướng là người đứng đầu nội các và cũng là người đứng đầu chính phủ. Hệ thống pháp luật Malaysia dựa trên thông luật Anh. Mặc dù cơ quan tư pháp độc lập về lý thuyết, song sự độc lập của chúng bị đặt dấu hỏi và việc bổ nhiệm các thẩm phán thiếu trách nhiệm giải trình và tính minh bạch. Tòa án tối cao trong hệ thống tư pháp là Tòa án Liên bang, sau đó là Tòa thượng tố và hai Tòa cao đẳng, một cho Malaysia bán đảo và một cho Đông Malaysia. Malaysia cũng có một tòa án đặc biệt để xét xử các vụ án do Quốc vương đưa ra hoặc chống lại
Page 10 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
Quốc vương. Các tòa án Syariah tách biệt với các tòa án dân sự, các tòa này áp dụng luật Sharia trong các vụ án liên quan đến người Hồi giáo Malaysia và vận hành song song với hệ thống tòa án thế tục. Campuchia, được cai trị bởi Quốc vương Norodom Sihanouk sau khi ông trở lại làm vua vào
tháng 9 năm 1993. Đây là chế độ quân chủ lập hiến và trên thực tế quốc vương không điều hành đất nước Vua Campuchia trị vì nhưng không nắm quyền. Vua làm quốc trưởng suốt đời. Không ai có thể phế truất được Vua. Trong điều 8 và điều 9 hiếp pháp Campuchia có quy định rõ Vua là biểu tượng cho sự thống nhất và trường tồn của dân tộc. Vua là người đảm bảo độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của vương quốc Campuchia, là người đảm bảo tôn trọng quyền và tự do của công dân và tôn trọng hiệp ước quốc tế. Cuối tháng 10 năm 2004 Norodom Sihanouk truyền ngôi lại cho Thái tử Norodom Sihamoni. Đảng cầm quyền hiện nay là Đảng Nhân dân Campuchia (CPP), thủ tướng đương nhiệm là Hun Sen. theo quy định của Hiến pháp Campuchia năm 1993. Hệ thống quyền lực được phân định rõ giữa lập pháp, hành pháp và tư pháp gồm: vua, Hội đồng Tôn vương, Thượng viện, Quốc hội, Chính phủ, Toà án, Hội đồng Hiến pháp và các cơ quan hành chính các cấp. Lập pháp: Lưỡng viện (ngày 08/3/1999 Campuchia sửa đổi Hiến pháp, lập thêm Thượng viện). Hạ viện Campuchia (Radhsphea ney Preah Recheanachakr Kampuchea) còn được gọi là Quốc hội Campuchia, một trong hai viện của Nghị viện, Hạ viện có 123 đại biểu, được bầu với nhiệm kỳ 5 năm theo thể thức đại diện theo tỷ lệ đại biểu tại các điểm bầu cử các tỉnh, mỗi đơn vị bầu cử tỉnh này bầu từ 1-18 đại biểu và theo phương pháp phân bổ ghế D'Hondt. Chủ tịch Quốc hội là người đứng đầu, hiện tại do Heng Samrin đại biểu của Kampong Cham. Quốc hội khóa V được khai mạc ngày 23/9/2013 do vua Norodom Sihamoni chủ trì. - Quyền lập pháp Quốc hội là tổ chức duy nhất có quyền lập pháp. Quyền lực này quốc hội không thể trao cho một tổ chức hoặc cá nhân nào.
Thượng viện Campuchia Thượng viện Campuchia là một trong hai cơ quan lập pháp của Quốc hội Campuchia.Đứng đầu Thượng nghị viện là chủ tịch thượng viện, giúp việc cho chủ tịch là phó chủ tịch và các thành viên của các ủy ban trong thượng viện. Nhiệm kỳ của thượng viện là 06 năm họp thường kỳ một năm 02 lần mỗi kỳ họp cách nhau 03 tháng và được tổ chức tại tòa thượng viện đặt tại Thủ đô trừ những trường hợp đặc biệt. Khi có yêu cầu của Quốc vương hoặc đề nghị của Thủ tướng hay 1/3 số đại biểu thì ủy ban thường trực của Thượng viện sẽ triệu tập cuộc họp bất thường. Thành viên của Ủy ban thường trực gồm chủ tịch phó chủ tịch thượng viện và cá chủ nhiệm các ủy ban.
2. So sánh các điểm giống và khác nhau:
*Giống nhau:
Quân chủ lập hiến là một hình thức tổ chức nhà nước mà trong đó tồn tại vua chúa nhưng đa phần không nắm thực quyền, quyền lực thường nằm trong tay quốc hội do thủ tướng của đảng chiếm đa số ghế đứng đầu. Trong các nhà nước theo chính thể quân chủ hạn chế thì quyền lực tối cao của nhà nước được trao một phần cho người đứng đầu nhà nước, còn một phần được trao cho một cơ quan cao cấp khác. Chính thể quân chủ hạn chế trong các nhà nước tư sản gọi là quân chủ lập hiến(quân chủ đại nghị).Với tư cách nguyên thủ quốc gia, nhà vua chỉ mang tính chất tượng trưng, đại diện cho truyền thống, cho sự thống nhất của quốc gia, không có nhiều quyền hành trong thực tế, "nhà vua trị vị nhưng không cai trị”
*Khác nhau
Page 11 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
Thailand Malaisia Campuchia
Vua
Vua làm quốc trưởng suốt đời. Không ai có thể phế truất được Vua. Trong điều 8 và điều 9 hiếp pháp Campuchia có quy định rõ Vua là biểu tượng cho sự thống nhất và trường tồn của dân tộc. Vua là người đảm bảo độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của vương quốc Campuchia, là người đảm bảo tôn trọng quyền và tự do của công dân và tôn trọng hiệp ước quốc tế. Vua Thái Lan theo nghi thức là nguyên thủ, tổng tư lệnh quân đội và nhà lãnh đạo tinh thần Phật giáo của đất nước. Nhà vua cũng không còn quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp, nếu có cũng chỉ là tượng trưng. Nhưng nhà vua ở nước này có nhiều quyền hạn hơn so với các nước quân chủ đại nghị khác. Quốc vương Bhumibol Adulayadej được coi là vị vua có ảnh hưởng lớn trong chính trường và đời sống nhân dân Thái Lan. Được người dân Thái Lan hết sức yêu kính, đối với nhiều người, hình ảnh của Quốc vương được sùng bái như thần linh. Quốc vương cũng được xem là tâm điểm của sự đoàn kết dân tộc. Nguyên thủ quốc gia là Yang di-Pertuan Agong, thường được gọi là Quốc vương. Quốc vương được bầu theo mỗi nhiệm kỳ 5 năm từ chín quân chủ kế tập của các bang Mã Lai; bốn bang còn lại có nguyên thủ trên danh nghĩa song không tham gia vào việc tuyển lựa. Theo thỏa thuận không chính thức, vị trí Quốc vương sẽ do quân chủ chín bang luân phiên nắm giữ, vai trò của Quốc vương phần lớn mang tính lễ nghi
Lập pháp
Lưỡng viện: hạ viện nhiệm kỳ 4 năm. Chủ tịch hạ viện là chủ tịch quốc hội thượng viện nhiệm kỳ 6 năm Lưỡng viện: hạ viện được bầu theo nhiệm kỳ 5 năm theo tỉ lệ dân cư các tỉnh. Thượng viện nhiệm kỳ 6 năm
Lưỡng viện: hạ viện nhiệm kỳ 5 năm thượng viện nhiệm kỳ 3 năm gồm 26 người được 13 bang cử và 44 người theo tiến cử của tổng thống
Hình pháp
1 thủ tướng, 6 phó thủ tướng. Nội các do vua ký sắc lệnh bổ nhiệm Thủ tướng là lãnh đạo của Đảng đa số trong quốc hội. Thủ tướng đứng đầu nhiệm kỳ 4 năm 35 thành viên nội các, 20 bộ
Thủ tướng lãnh đạo nội các là chính phủ, phải là thành viên của hạ viện và được ủng hộ đa số tại nghị viện. Nội các được bầu từ lưỡng viện liên bang
Tư pháp
Bộ Tư pháp của Thái Lan là cơ quan Chính phủ và là một trong những cơ quan quan trọng nhất của Chính phủ Thái Lan.
Bộ Tư pháp Thái Lan có chức năng Hệ thống pháp luật của Malaysia dựa trên cơ sở truyền thống pháp luật án lệ (common law). Theo Hiến pháp, đứng đầu bộ máy nhà nước của Malaysia là nhà Hệ thống pháp luật của Campuchia theo truyền thống dân luật. Tổ chức bộ máy nhà nước của Campuchia gần giống với tổ chức bộ máy nhà nước của Việt Nam.
Page 12 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
nhiệm vụ
+ Xây dựng luật và minh bạch hoá thủ tục hành chính
+Bảo vệ quyền và tự do của con người
+Trợ giúp và tuyên truyền pháp luật cho người dân
+Bảo vệ, ngăn chặn hành vi phạm tội, tái hoà nhập người nghiện ma tuý với cộng đồng
+ Thi hành án dân sự, hình sự
+Tái hoà nhập người phạm tội với cộng đồng.
vua. Nhà vua có nhiệm kỳ là 5 năm được bầu ra từ 9 Sultan của các Bang thuộc bán đảo Malaysia. Quyền hành pháp được trao cho Chính phủ đứng đầu là Thủ tướng Chính phủ. Theo quy định của Hiến pháp, Thủ tướng Chính phủ phải là thành viên của Hạ viện và phải nắm được đa số phiếu trong Quốc hội. Quốc hội của Malaysia gồm có Thượng nghị viện (Dewan Negara) và Hạ Nghị viện (Dewan Rakyat). Quyền lập pháp được giao cho Quốc hội.
Quyền lực tối cao của Nhà nước thuộc về Quốc hội. Quốc hội có chức năng thông qua và sửa đổi Hiến pháp và pháp luật, giám sát việc thực hiện pháp luật, quyết định các chính sách về đối nội và đối ngoại, thông qua chương trình kinh tế, văn hoá và ngân sách nhà nước; bổ nhiệm hoặc miễn nhiệm thành viên của Hội đồng Nhà nước, Hội đồng Bộ trưởng, quyết định các chính sách thuế, phê chuẩn điều ước quốc tế. Hội đồng Bộ trưởng đứng đầu là Chủ tịch (hay còn gọi là Thủ tướng) nắm quyền hành pháp. Toà án là cơ quan xét xử cao nhất và độc lập trong việc xét xử. Cơ quan tư pháp gồm có: Bộ Tư pháp và Hội đồng Toà án và các Toà án của Campuchia.
IV. Hình thức cấu trúc của bộ máy nhà nước:
*Thailand, Campuchia, Brunay là cấu trúc đơn nhất:
Có chủ quyền quốc gia duy nhất. Chỉ có duy nhất một cơ quan quyền lực cao nhất có quyền quyết định những vấn đề đối nội và đối ngoại cho toàn bộ lãnh thổ, các đơn vị hành chính trực thuộc không có chủ quyền quốc gia và không có quyền quyết định những vấn đề đối nội và đối ngoại. Công dân có một quốc tịch: quốc tịch là chế độ pháp lí thể hiện mối quan hệ chính trị - pháp tí ổn định giữa công dân với một nhà nước trong việc xác lập và thực hiện những quyền và nghĩa vụ pháp lí với nhau. Tuy nhiên hiện nay một số nước đã chấp nhận đa quốc tịch. Có một hệ thống cơ quan nhà nước thống nhất cho toàn lãnh thổ từ trung ương đến địa phương. Có một hệ thống pháp luật thống nhất điều chỉnh các quan hệ xã hội và để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.
Page 13 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
- BRUNAY:
Thể chế chính trị: Quân chủ chuyên chế. - Cơ quan hành pháp: Đứng đầu Nhà nước và Chính phủ là Quốc vương kiêm Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng và Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang. Quốc vương có quyền tuyên bố tình trạng khẩn cấp và sửa đổi luật pháp, kể cả Hiến pháp. Giúp đỡ Quốc vương cai quản đất nước có 5 Hội đồng do Quốc vương chỉ định: Hội đồng Bộ trưởng Nội các; Hội đồng tôn giáo; Hội đồng cơ mật; Hội đồng lập pháp; Hội đồng truyền ngôi. - Cơ quan lập pháp: Hội đồng lập pháp. - Cơ quan tư pháp: Tòa án tối cao: Chánh án và các Thẩm phán do Quốc vương bổ nhiệm, nhiệm kỳ 3 năm. - Các đảng phái lớn: Đảng Dân tộc Thống nhất Brunây (PPKB), chính đảng hợp pháp duy nhất ở Brunây, được đăng ký hoạt động từ năm 1985 nhưng sau năm 1988 ít hoạt động.
*Malaysia là cấu trúc liên bang
-
Bản chất và ưu thế: Nhà nước liên bang hợp thành từ hai nước thành viên trở lên. Trước khi gia nhập liên bang,các nhà nước thành viên trong liên bang là các nhà nước đơn nhất. Công dân có hai quốc tịch:quốc tịch của liên bang và quốc tịch của các nước thành viên. Có hai hệ thống cơ quan nhà nước: một hệ thống của liên bang để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của liên bang, một hệ thống của nhà nước thành viên để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước thành viên. Có 2 hệ thống pháp luật: hệ thống pháp luật của nhà nước liên bang thống nhất trên toàn lãnh thổ, còn hệ thống pháp luật trong từng bang có giá trị thi hành trong phạm vi bang đó mà thôi.
Liên bang là quyền lực phái sinh từ các tiểu bang mang quyền lực gốc trao lại.
Tạo cơ hội cho sự đa dạng, kích thích sự cạnh tranh phát triển của các tiểu bang trong việc xây dựng bộ máy nhà nước.
V. Hình thức thể chế Xã hội chủ nghĩa: Lào
1. Nội dung chi tiết
Nền chính trị Lào diễn ra trong khuôn khổ của một nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa độc đảng.Đảng chính trị hợp pháp duy nhất là Đảng Nhân dân Cách mạng Lào (LPRP Người đứng đầu nhà nước là Chủ tịch nước được Quốc hội cử ra có nhiệm kỳ 5 năm.Người đứng đầu chính phủ là Thủ tướng.Chính phủ được Chủ tịch nước đề cử và Quốc hội thông qua. Đường lối chính sách của chính phủ do Đảng lãnh đạo thông qua 9 ủy viên Bộ Chính trị và 49 ủy viên Trung ương đảng. Các quyết sách quan trọng của chính phủ do Hội đồng bộ trưởng biểu quyết thông qua. Lào thông qua hiến pháp mới năm 1991.Trong năm sau đó đã diễn ra bầu cử Quốc hội với 85 đại biểu.Các thành viên quốc hội được bầu bằng bỏ phiếu kín. Quốc hội do cuộc bầu cử năm 1997 tăng lên thành 99 đại biểu đã thông qua các đạo luật mới mặc dù cơ quan hành pháp vẫn giữ quyền phát hành các sắc lệnh liên quan. Cuộc bầu cử gần đây nhất diễn ra tháng 2 năm 2002 với 109 đại biểu. Quốc hội Lào là Quốc hội đơn viện của Lào, được thành lập dựa theo hình thức hiện tại bởi Hiến pháp Lào năm 1991 để thay thế Hội đồng Nhân dân Tối cao. Sau cuộc bầu cử tháng 12 năm 1997, số ghế đã tăng lên đến 99, một cấu trúc mới đã được công bố và Samane Vignaket được bầu làm Chủ tịch Quốc hội. Quốc hội thường họp tại thủ đô Viêng Chăn. Ngoài ra, uốc hội đại diện cho quyền, quyền hạn và quyền lợi của các bộ tộc Lào.Quốc hội là cơ quan lập pháp có quyền ra quyết định các vấn đề cơ bản của đất nước, giám sát cơ quan hành pháp, tòa án Nhân dân và
Page 14 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
viện kiểm sát.[2] Quốc hội Lào gồm 99 đại biểu với nhiệm kỳ 5 năm, các đại biểu do cử tri trực tiếp bầu ra theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. Để thực hiện chức năng của mình, Quốc hội thành lập nên các cơ quan, trong đó, Ủy ban Thường vụ được coi là "cánh tay phải" của Quốc hội. Cải cách bộ máy hành chính nhà nước cấp Trung ương, nhất là cải cách Chính phủ, cơ cấu tổ chức các bộ, cơ quan ngang bộ đã được đề ra từ Nghị quyết Trung ương 6 khóa VI (1998). Công cuộc cải cách bộ máy hành chính nhà nước nói chung và ở Trung ương nói riêng đã đạt được những thành tựu đáng kể, nhưng nhìn chung, trên thực tế, cơ cấu tổ chức cơ quan hành pháp vẫn còn cồng kềnh, thiếu tính thống nhất, việc xác định nhiệm vụ, chức năng của một số cơ quan trong hệ thống hành chính nhà nước chưa rõ, còn trùng lặp và chưa bao quát hết các lĩnh vực quản lý nhà nước. Các bộ, các cơ quan ngang bộ có khả năng thực hiện chức năng, nhiệm vụ hơn, có cơ chế, phong cách làm việc tốt hơn, thống nhất quản lý các ngành, có sự phối hợp với cơ quan hành chính địa phương để tăng quyền làm chủ của địa phương. Tư pháp : Hệ thống pháp luật của Lào dựa trên cơ sở luật thành văn. Quyền lực Nhà nước cao nhất thuộc về Quốc hội Lào nhưng vẫn có sự phân chia giữa hành pháp, lập pháp và tư pháp. Quốc hội là cơ quan lập pháp, quyết định những vấn đề cơ bản của Quốc gia và giám sát hoạt động của cơ quan hành chính và tư pháp. Chủ tịch nước là nguyên thủ Quốc gia và là người đại diện cho Nhà nước Lào về mặt đối nội và và đối ngoại. Chính phủ là cơ quan hành chính cao nhất của đất nước. Toà án nhân dân là cơ quan xét xử cao nhất. Các cơ quan tư pháp của Lào gồm: Bộ Tư pháp, Toà án các cấp và Viện Kiểm sát nhân dân các cấp. 2.
Hình thức cấu trúc của bộ máy nhà nước: Đơn nhất Có chủ quyền quốc gia duy nhất. Chỉ có duy nhất một cơ quan quyền lực cao nhất có quyền quyết định những vấn đề đối nội và đối ngoại cho toàn bộ lãnh thổ, các đơn vị hành chính trực thuộc không có chủ quyền quốc gia và không có quyền quyết định những vấn đề đối nội và đối ngoại. Công dân có một quốc tịch: quốc tịch là chế độ pháp lí thể hiện mối quan hệ chính trị - pháp tí ổn định giữa công dân với một nhà nước trong việc xác lập và thực hiện những quyền và nghĩa vụ pháp lí với nhau. Tuy nhiên hiện nay một số nước đã chấp nhận đa quốc tịch. Có một hệ thống cơ quan nhà nước thống nhất cho toàn lãnh thổ từ trung ương đến địa phương. Có một hệ thống pháp luật thống nhất điều chỉnh các quan hệ xã hội và để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.
Page 15 Tiến Hoàng ( TDT LAW)
