1/11/2017
HỘI THẢO KHOA HỌC
PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ SINH THÁI BỀN VỮNG
Hà Nội tháng 1/2017
ĐÔ THỊ HOÁ- CÔNG NGHIỆP HOÁ- HIỆN ĐẠI HOÁ
Trình bày: PGS. TS Đỗ Tú Lan- Nguyên P Cục trưởng Cục PTĐT- BXD
Hệ thống đô thị Việt Nam
Hệ thống khu kinh tế tập trung
Liên kết phát triển bền vững
CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN QUỐC GIA
1
Công nghiệp sinh thái Công nghiệp sinh thái Phát triển đô thị sinh thái Phát triển đô thị sinh thái Tăng trưởng Xanh Tăng trưởng Xanh
1/11/2017
HỆ THỐNG ĐÔ THỊ VIỆT NAM
( Số liệu cập nhật năm 2016)
VN có khoảng 787 đô thị bao gồm Gồm 2 đô thị đặc biệt; 15 đô thị loại I; trong đó có 5 thành phố trực thuộc Trung ương; có trên 40 thành phố trung bình lớn là các trung tâm kinh tế vùng và tỉnh; và hơn 720 đô thị vừa và nhỏ Đô thị hoá trung bình khoảng 35,7%.
Đô thị Việt Nam hướng tới phát triển bền vững
• Vấn đề có tính chất toàn cầu về Biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và ô nhiễm môi trường đang thách thức đối với phát triển đô thị và công nghiệp toàn cầu.
• Để có mô hình thích ứng,
thành phố có môi trường sống tốt hơn, đảm bảo phát triển bền vững nhiều thành phố trên Thế giới đã và đang áp dụng mô hình thành phố Sinh thái (ECO city), thành phố Sinh thái- Kinh tế (ECO2 City), thành phố Cacbon thấp (LOW cacbon city), thành phố thông minh (SMART city)...
• Hệ thống đô thị Việt Nam phần lớn nằm ở các khu vực ven biển, rất dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu và nước biển dâng. các vấn đề toàn cầu hoá và tác động tiêu cực của đô thị hóa, đô thị Việt Nam cũng đang tiếp cận các mô hình tiên tiến, đặc biệt là Thành phố Sinh thái/ thành phố Xanh theo Chiến lược tăng trưởng Xanh
2
Các vùng và đô thị tăng cường phát triển nhiều khu công nghiệp tập trung ( KCN) lớn nhỏ, khu kinh tế tập trung, nhiều khu công nghiệp nằm trong cấu trúc của đô thị và nằm ngoài khu vực đô thị Hiện VN có khoảng 299 khu công nghiệp và 15 khu Kinh tế tập trung (KKT)
1/11/2017
Những tiếp cận phát triển thành phố sinh thái/ thành phố Xanh tại Việt Nam
Khái niệm và cách tiếp cận về đô thị sinh thái/ đô thị xanh
Cách tiếp cận thứ hai Liên quan đến tiết kiệm năng lượng, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, tái sử dụng, tiết kiệm nước , tái sử dụng chất thải rắn và nước thải; kiểm soát các bon thấp ở các thành phố, sử dụng năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió và sóng biển ...
3
Cách tiếp cận thứ nhất Liên quan đến khái niệm thành phố sinhh thái/ thành phố xanh bằng cách làm cho không gian mở nhiều hơn và khu vực màu xanh lá cây thật lớn. Thành phố có mật độ xây dựng và dân số thấp. Chỉ số bền vững đô thị như diện tích của nhà ở; Diện tích xây dựng trên đầu người; diện tích đường trên đầu người; không gian xanh công cộng trên đầu người; không gian xanh riêng cho mỗi người dân; % Đất cho giao thông vận tải; vị trí đô thị
1/11/2017
Đô thị sinh thái
đảm bảo với các hành lang cư trú tự nhiên, nuôi dưỡng sự đa dạng sinh học và đem lại sự tiếp cận với thiên nhiên để nghỉ ngơi giải trí.
Công nghiệp của đô thị sinh thái sẽ sản xuất ra các sản phẩm hàng hóa có thể tái sử dụng, tái sản xuất và tái sinh. Các quy trình công nghiệp bao gồm cả việc tái sử dụng các sản phẩm phụ và giảm thiểu sự vận chuyển hàng hóa.
đa dạng đa dạng sinh học sinh học
đảm bảo khai thác tối đa các nguồn mặt trời, gió và nước mưa để cung cấp năng lượng và đáp ứng nhu cầu nước của người sử dụng. Có thể phát triển nhà cao tầng để dành mặt đất cho không gian xanh.
công công nghiệp nghiệp Kiến trúc Kiến trúc công công trình trình
Sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên/ Hiệu suất cao trong các hoạt động kinh tế nhưng không tổn hại đến môi trường
ĐÔ THỊ SINH THÁI
Tăng cường sử dụng giao thông công cộng; quy hoạch giảm thiểu tối đa khoảng cách các dịch vụ / phát triển giao thông xanh
Nguyên tắc của đô thị sinh thái
• Có 4 nguyên tắc chính để tạo dựng những thành phố
sinh thái:
• (1) Xâm phạm ít nhất đến môi trường tự nhiên; • (2) Đa dạng hóa nhiều nhất việc sử dụng đất, chức năng đô thị và các hoạt động khác của con người; • (3) Trong điều kiện có thể, cố giữ cho hệ thống đô thị
được khép kín và tự cân bằng;(
• 4) Giữ cho sự phát triển dân số đô thị và tiềm năng trường được cân bằng một cách tối
của môi ưu (GS.TS. Lê Huy Bá).
4
Kinh tế Kinh tế đô thị đô thị Giao Giao thông thông xanh xanh
1/11/2017
Tiếp cận theo xu hướng XD mật độ thấp – nhà vườn
Tiếp cận theo hướng phát triển các dự án khu đô thị xanh/ đô thị sinh thái
Vinhomes Green City
5
ECO park Văn Giang – Hà nội
1/11/2017
Tiếp cận theo hướng tiết kiệm năng lượng
thay thế thiết bị có hiệu suất thấp bằng các thiết bị có hiệu suất cao như đèn LED, sử dụng biến tần, bơm nhiệt…
Tiếp cận theo hướng sử dụng năng lượng tái tạo
6
1/11/2017
Tiếp cận theo hướng áp dụng công nghệ tái sử dụng chất thải/ tiết kiệm tài nguyên
Một số tổ chức quốc tế hỗ trợ nghiên cứu, dự án hướng vào mục tiêu đô thi sinh thái
Ngân hàng châu Á ADB
Ngân hàng Thế Giới WB
Tổ chức HABITAT
KOIKA- Hàn Quốc
Jica Nhật bản
Các tổ chức quốc tế đã và đang hỗ trợ kỹ thuật và tiết kế ý tướng phát triển các đô thị sinh thái, đô thị Xanh theo hướng Tăng trưởng Xanh tại một số Thành phố của Việt Nam như Hà Nội, TP Huế, TP Đà Nẵng, TP Bình Dương, TP Quy Nhơn, TP Hội An, TP Cần Thơ; TP Phan Thiết, TP Thái Nguyên, …. Nhưng tiếp cận ban đầu hỗ trợ xác định tiêu chí đô thị Xanh- đô thị Sinh thái, các khái niệm và chỉ só ADB tập trung và việc phát triển các sáng kiến xây dựng TP Xanh từ cộng đồng HABITAT đã tập huấn và hỗ trợ cộng đồng địa phương cách đánh giá và phát triển TP theo hướng tăng trưởng Xanh
7
các tổ chức khác………
1/11/2017
ECO-RICH Ý tưởng thành phố Xanh - Cacbon thấp “ECO-RICH city” Ý tưởng được lập để đánh giá sự nỗ lực của các chính quyền đô thị trong việc thực hiện chính sách về tăng trưởng xanh. Dựa trên những kết quả đánh giá từng thành phần để chính quyền cấp trên có thể đánh giá các đô thị
Thanh phần Mô tả
Green Energy Năng lượng Xanh
Nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, ngôi nhà Xanh, Thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo, có quy chế xây dựng thích hợp,..
E
Green Commuting Sự di chuyển Xanh
Nâng cao hệ thống giao thông công cộng (BRT, vé tháng trả trước), eco- friendly hệ thống giao thông thân thiên môi trường sinh thái (tàu điện, xe ít ô nhiễm),….
C
Green Oasis Ốc đảo Xanh
Tái sử dụng chất thải đô thị(Quản lý chất thải)
O Mạng lưới nước đô thị (Quản lý nước liên kết, Tiết kiệm nước, etc.)
Green Recycle Tái tạo Xanh
y t i c M C H n i
R
Green Industry Công nghiệp Xanh
Phát triển các công nghiệp đặc trưng đô thị; du lịch sinh thái, thành phố sinh thái, etc.
i
Sử dụng đất hiệu quả hay quản lý không gian đô thị hiệu quả.
I
Green Corridor Hàn lang Xanh
C
Green Humanism Nhân văn Xanh
Thay đổi lối sống, Giáo dục tăng trưởng Xanh, Nâng cao nhận thức cộng đồng
15
m a r g o r p g n n n a r t t a t i b a H
15
ADB Green Cities Initiative – Sáng kiến thành phố Xanh
H
8
Từ kế hoạch hành động Green City đến các dự án cơ sở hạ tầng xanh. Kế hoạch hành động Green City (GCAPs), được phát triển theo sáng kiến và thông qua quan hệ đối tác tri thức, sẽ nâng cao chất lượng và khả năng phục hồi các dịch vụ đô thị. Các kế hoạch chính sẽ lập quy hoạch đô thị tích hợp và quá trình phát triển bằng cách kết hợp các tiêu chuẩn về môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu và các phương pháp giảm thiểu. GCAPs sẽ phác thảo đề xuất dự án được thực hiện bởi các thành phố hợp tác với ADB và các đối tác phát triển khác.
1/11/2017
KHU CÔNG NGHIỆP – KHU KINH TẾ TẬP TRUNG VIỆT NAM
• Tính đến hết tháng 7/2015, cả nước có 299 KCN được thành lập với tổng diện tích đất tự nhiên gần 84 nghìn ha, trong đó diện tích đất công nghiệp có thể cho thuê đạt 56 nghìn ha, chiếm khoảng 66% tổng diện tích đất tự nhiên, trong đó 212 KCN đã đi vào hoạt động với tổng diện tích đất tự nhiên 60 nghìn ha và 87 KCN đang trong giai đoạn đền bù giải phóng mặt bằng và xây dựng cơ bản với tổng diện tích đất tự nhiên 24 nghìn ha. Tổng diện tích đất công nghiệp đã cho thuê đạt trên 26 nghìn ha, tỷ lệ lấp đầy 48%.
• Đối với KKT: Hiện tại có 15 KKT. Thêm sự mở rộng của KKT Đông Nam Nghệ An tại Quyết định số 10/2015/QĐ-TTg ngày 04/4/2015 (thêm 750ha) và KKT Nghi Sơn, Thanh Hóa tại Quyết định số 18/2015/QĐ-TTg ngày 12/06/2015 (thêm 87.388,18ha), nâng tổng diện tích mặt đất và mặt nước của các KKT thành 791.000 ha.
Thực trạng về môi trường sinh thái khu Công nghiệp và khu kinh tế tập trung
• Công tác bảo vệ môi trường • Về xử lý nước thải công nghiệp: • Đối với các KCN: trong số 299 KCN đã được thành lập có 187 KCN đã có hệ thống xử lý nước thải (XLNT) tập trung hoàn chỉnh và đi vào vận hành, chiếm hơn 62% tổng số KCN đã được thành lập, và hơn 88% tổng số KCN đang hoạt động. • Đối với các KKT: do quy mô và tính chất đặc thù của KKT, bao gồm nhiều khu chức năng như khu thương mại, KCN, khu dân cư, khu đô thị... do vậy, các KKT không có hệ thống XLNT chung cho toàn bộ KKT như mô hình đang áp dụng tại KCN hiện nay. Do vậy, đối với các dự án tập trung trong KCN thuộc KKT sẽ được XLNT thông qua hệ thống XLNT tập trung của KCN trong KKT. Tính đến nay, trong số 18 KCN trong KKT đang hoạt động, có 7 KCN đã có nhà máy XLNT tập trung, 2 KCN đang xây dựng nhà máy và 9 KCN đang trong quá trình lập kế hoạch xây dựng.
9
• Về xử lý chất thải rắn: Đa số các doanh nghiệp trong KCN đã có biện pháp phân loại và lưu giữ tạm thời trước khi thu gom đến nơi xử lý. Một số KCN đã tổ chức thu gom, xử lý chất thải tập trung. Do vậy, về cơ bản, việc thu gom, xử lý chất thải rắn được đảm bảo.
1/11/2017
KHU CÔNG NGHIỆP – KHU KINH TẾ TẬP TRUNG HƯỚNG TỚI CÔNG NGHIỆP SINH THÁI
Tái cấu trúc và nâng cao chất lượng môi trường
Khu công nghiệp sinh thái
Hiện trạng khu công nghiệp VN
Đảm bảo tiêu chuẩn môi trường
Cân bằng sinh thái bền vững/ Tổ hợp liên kết CNST/môi trường sạch đẹp/ Cacbon thấp/ tiết kiệm tài nguyên/
Áp dụng công nghệ cao/ sử dụng năng lượng tái tạo/ tái sử dụng chất thải/Tiết kiệm nguồn tài nguyên
Khái niệm Khu Công nghiệp sinh thái
Khái niệm khu công nghiệp sinh thái (KCNST) bắt đầu được phát triển từ đầu những năm 90 của thế kỷ 20 trên cơ sở của Sinh thái học công nghiệp (STHCN). Với quan điểm hệ công nghiệp không phải là các thực thể riêng rẽ mà là một tổng thể các hệ thống liên quan giống như hệ sinh thái, STHCN tìm cách loại trừ khái niệm “chất thải” trong sản xuất công nghiệp và mục tiêu cơ bản của nó là tăng cường hiệu quả của hoạt động công nghiệp và cải thiện môi trường như: giảm thiểu sử dụng tài nguyên thiên nhiên không thể tái tạo, giảm thiểu các tác động xấu môi trường, duy trì hệ sinh thái tự nhiên của khu vực…
10
1/11/2017
Khái niệm Khu Công nghiệp sinh thái
• Khái niệm STCN thể hiện sự chuyển hóa mô hình hệ công nghiệp truyền thống sang dạng mô hình tổng thể hơn – hệ STCN (industrial ecosystem). Trong đó, chất thải hay phế liệu từ quy trình sản xuất này có thể sử dụng làm nguyên liệu cho quy trình sản xuất khác.
ĐÔ THỊ SINH THÁI- CÔNG NGHIỆP SINH THÁI
CNST là một thành phần trong cấu trúc đô thị,
CNST tác động chuyển hoá các dòng năng lượng của đô thị sinh thái
CNSTCNST
Công Công nghiệp nghiệp ST ST Dịch vụ Dịch vụ thương thương mại mại
Dịch vụ Dịch vụ thương thương mại mại
Đô thị sinh Đô thị sinh thái thái
11
khu dân khu dân cư đô thị cư đô thị
1/11/2017
Khu kinh tế tập trung
Vân Đồn
Nghi Sơn
Đô thị công nghiệp- Đô thị công nghiệp sinh thái
12
Dung Quất
1/11/2017
Đô thị công nghiệp sinh thái- mô hình Sinh thái- kinh tế ECO2
Dịch vụ sản xuất công nghiệp và kết nối thương mại logistic
Công nghiệp ST Công nghiệp ST
Đảm bảo tổ hợp dây chuyền công nghiệp thành chuỗi sản phẩm ST
Dịch vụ xã hội đầy đủ / hạ tầng hiện đại tiện nghi
Hiệu suất và hiệu quả kinh tế đô thị Tái sử dụng chất thải đô thị, tái tạo năng lượng đô thị
Khu dân cư Khu dân cư đô thị đô thị
Dịch vụ thương Dịch vụ thương mại/ hạ tầng đô mại/ hạ tầng đô thị thị
Dịch vụ nghỉ ngơi vui chơi giải trí đảm bảo tương ứng với trình độ kinh tế xã hội
Sử dụng tiết kiệm năng lượng và tài nguyên thiên nhiên Giữ gìn đa dạng sinh học, môi trường sạch đẹp
•
Tài liệu tham khảo
Phát triển đô thị Xanh trong Chiến lược Tăng trưởng Xanh, Đỗ Tú Lan, 2013
1. Xu hướng phát triển đô thị sinh thái ở Việt Nam, Đỗ Tú Lan, 2012 2. Chiến lược Tăng trưởng Xanh, BKHĐT 3. 4. Tiếp cận Phát triển đô thị Xanh ở VN, Đỗ Tú Lan, 2015 5. Nghiên cứu sinh thái Đô thị để phát triển đô thị sinh thái, Đỗ Tú lan, TCQHXD, 2004 6. Tổng quan về khu công nghiệp sinh thái, TS Nguyễn Cao Lãnh ĐHXD, 2013 7. Hình ảnh và bản đồ khai thác minh hoạ từ internet
13
Đô thị công nghiệp Sinh thái
1/11/2017
• Thank you
14
