Hướng dẫn sử dụng kháng sinh (Bộ Y tế)

BỘ Y TẾ<br /> <br /> HƢỚNG DẪN<br /> SỬ DỤNG KHÁNG SINH<br /> (Ban hành kèm theo Quyết định số 708/QĐ-BYT ngày 02/3/2015)<br /> <br /> NHÀ XUẤT BẢN Y HỌC<br /> HÀ NỘI - 2015<br /> 1<br /> <br /> Chủ biên<br /> PGS.TS. Nguyễn Thị Xuyên<br /> <br /> Đồng chủ biên<br /> PGS. TS. Lương Ngọc Khuê<br /> GS. TS. Trần Quỵ<br /> GS.TS. Hoàng Thị Kim Huyền<br /> <br /> Ban biên soạn<br /> GS.TS. Trần Quỵ<br /> GS.TS. Hoàng Thị Kim Huyền<br /> GS.TS. Nguyễn Lân Việt<br /> GS.TS. Ngô Quý Châu<br /> GS.TS. Lê Quang Cường<br /> GS.TS. Trần Hậu Khang<br /> GS.TS. Đỗ Như Hơn<br /> GS.TS. Nguyễn Gia Bình<br /> GS.TS. Đào Văn Long<br /> PGS.TS. Bạch Quốc Khánh<br /> PGS.TS. Trần An<br /> PGS.TS. Chu Thị Hạnh<br /> PGS.TS. Nguyễn Văn Kính<br /> PGS.TS. Nguyễn Hoàng Anh<br /> PGS.TS.BSCKII. Vũ Bá Quyết<br /> PGS.TS. Đinh Thị Kim Dung<br /> PGS.TS. Trương Thanh Hương<br /> PGS.TS. Bùi Vũ Huy<br /> PGS.TS. Nguyễn Thị Ngọc Lan<br /> PGS.TS. Đỗ Thị Liệu<br /> PGS.TS. Đoàn Mai Phương<br /> PGS.TS. Nguyễn Hữu Sáu<br /> PGS.TS. Phạm Thị Hồng Thi<br /> PGS.TS. Nguyễn Thị Vinh<br /> TS.BS. Trần Thị Tô Châu<br /> TS.BS. Lê Xuân Cung<br /> <br /> TS.BS. Phạm Ngọc Đông<br /> TS.BS. Nguyễn Hải Anh<br /> TS.BS. Vũ Văn Giáp<br /> TS.BS. Nguyễn Thanh Hồi<br /> TS.BS. Phan Thu Phương<br /> TS.BS. Vũ Trường Khanh<br /> TS.BS. Trần Quý Tường<br /> TS.BS. Lê Thị Diễm Tuyết<br /> TS.BS. Lê Thị Kim Xuân<br /> TS.DS. Nguyễn Thị Liên Hương<br /> TS.DS. Phạm Thị Thúy Vân<br /> TS.DS. Vũ Thị Thu Hương<br /> BSCKII. Huỳnh Phan Phúc Linh<br /> ThS.DS. Cao Hưng Thái<br /> ThS.DS. Nguyễn Hằng Nga<br /> ThS.BS. Lưu Văn Ái<br /> ThS.BS. Giang Thục Anh<br /> ThS.BS. Bùi Hải Bình<br /> ThS.BS. Nguyễn Đăng Tuân<br /> ThS.BS. Lê Thị Ngọc Lan<br /> ThS. Vũ Quốc Đạt<br /> ThS. Nguyễn Thị Thanh Huyền<br /> ThS. Đoàn Thị Phương Lan<br /> ThS. Tạ Thị Diệu Ngân<br /> ThS. Nguyễn Kim Thư<br /> BS. Thẩm Trương Khánh Vân<br /> <br /> Tổ thƣ ký và biên tập<br /> ThS. Nguyễn Đức Tiến<br /> ThS. Ngô Thị Bích Hà<br /> ThS. Trương Lê Vân Ngọc<br /> ThS. Nguyễn Thị Đại Phong<br /> ThS. Nguyễn Thị Thủy<br /> Bộ môn Dược lâm sàng - Trường đại học Dược Hà Nội<br /> <br /> 2<br /> <br /> CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM<br /> <br /> BỘ Y TẾ<br /> <br /> Độc lập - Tự do - Hạnh phúc<br /> Số: 708/QĐ-BYT<br /> Hà Nội, ngày 02 tháng 3 năm 2015<br /> QUYẾT ĐỊNH<br /> Về việc ban hành tài liệu chuyên môn<br /> “Hƣớng dẫn sử dụng kháng sinh”<br /> BỘ TRƢỞNG BỘ Y TẾ<br /> Căn cứ Luật khám bệnh, chữa bệnh năm 2009;<br /> Căn cứ Nghị định số 63/2012/NĐ-CP ngày 31/8/2012 của Chính Phủ quy định<br /> chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế;<br /> Theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh,<br /> QUYẾT ĐỊNH:<br /> Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn sử<br /> dụng kháng sinh”.<br /> Điều 2. Tài liệu “Hướng dẫn sử dụng kháng sinh” ban hành kèm theo Quyết định<br /> này được áp dụng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.<br /> Căn cứ vào tài liệu này và điều kiện cụ thể của đơn vị, Giám đốc cơ sở khám<br /> bệnh, chữa bệnh xây dựng và ban hành tài liệu Hướng dẫn sử dụng kháng sinh phù hợp<br /> để thực hiện tại đơn vị.<br /> Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành.<br /> Điều 4. Các ông, bà: Chánh Văn phòng Bộ, Chánh Thanh tra Bộ, Cục trưởng<br /> Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Cục trưởng và Vụ trưởng các Cục, Vụ thuộc Bộ Y tế,<br /> Giám đốc các bệnh viện, viện có giường bệnh trực thuộc Bộ Y tế, Giám đốc Sở Y tế các<br /> tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, Thủ trưởng Y tế các Bộ, Ngành và Thủ trưởng<br /> các đơn vị có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.<br /> Nơi nhận:<br /> - Như Điều 4;<br /> - Bộ trưởng Bộ Y tế (để b/c);<br /> - Các Thứ trưởng BYT;<br /> - Bảo hiểm Xã hội Việt Nam (để phối hợp);<br /> - Cổng thông tin điện tử BYT;<br /> - Website Cục KCB;<br /> - Lưu VT, KCB.<br /> <br /> KT. BỘ TRƢỞNG<br /> THỨ TRƢỞNG<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> LỜI NÓI ĐẦU<br /> Từ khi phát hiện ra kháng sinh Penicilline đến nay hàng trăm loại kháng sinh và<br /> các thuốc tương tự đã được phát minh và đưa vào sử dụng. Sự ra đời của kháng sinh đã<br /> đánh dấu một kỷ nguyên mới của y học về điều trị các bệnh nhiễm khuẩn, đã cứu sống<br /> hàng triệu triệu người khỏi các bệnh nhiễm khuẩn nguy hiểm. Kháng sinh còn được sử<br /> dụng rộng rãi trong trồng trọt, chăn nuôi gia súc, gia cầm và thủy sản,…<br /> Tuy nhiên cũng do việc sử dụng rộng rãi, kéo dài và lạm dụng, chưa hợp lý, an<br /> toàn nên tình trạng kháng kháng sinh của các vi sinh vật (vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng,<br /> nấm, …) ngày một gia tăng. Mức độ kháng thuốc ngày càng trầm trọng làm ảnh hưởng<br /> đến hiệu quả điều trị, tiên lượng xấu, nguy cơ tử vong cao, thời gian điều trị kéo dài, chi<br /> phí điều trị tăng cao, ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh và cộng đồng.<br /> Cùng với các nước trên thế giới, Việt Nam đã hưởng ứng tích cực lời kêu gọi của<br /> Tổ chức Y tế Thế giới “Không hành động hôm nay, ngày mai không có thuốc chữa” và<br /> “Kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc giai đoạn từ năm 2013 đến<br /> năm 2020” đã được ban hành (Quyết định số 2174/QĐ-BYT ngày 21/6/2013) nhằm đẩy<br /> mạnh các hoạt động phòng, chống kháng thuốc góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả<br /> của công tác phòng, chống dịch bệnh, khám bệnh, chữa bệnh, bảo vệ, chăm sóc và nâng<br /> cao sức khỏe nhân dân.<br /> Biên soạn tài liệu “Hướng dẫn sử dụng kháng sinh” là một trong nhiều nhiệm vụ<br /> của Kế hoạch hành động trên. Ban biên soạn được thành lập theo Quyết định số<br /> 4259/QĐ-BYT ngày 31/10/2012 gồm các chuyên gia đầu ngành về y và dược. Tài liệu<br /> cung cấp những kiến thức và kỹ năng cơ bản, cập nhật đồng thời phù hợp với thực tế<br /> của Việt Nam về việc sử dụng kháng sinh hợp lý, an toàn để ứng dụng trong công tác<br /> khám, chữa bệnh, phòng bệnh, bảo vệ chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, góp<br /> phần hạn chế tình trạng kháng kháng sinh đang có nguy cơ gia tăng hiện nay.<br /> Tài liệu gồm có 11 chương và 55 bài, bao gồm đại cương về kháng sinh và vi<br /> khuẩn, sử dụng kháng sinh trong các bệnh nhiễm khuẩn thường gặp (nhiễm khuẩn hô<br /> hấp, tim mạch, tiêu hóa, thận - tiết niệu,…).<br /> Tài liệu đã được biên soạn công phu, chất lượng, cập nhật và thực tế Việt Nam,<br /> tuy nhiên cũng còn những thiếu sót. Rất mong các giáo sư, các chuyên gia và các đồng<br /> nghiệp, bạn đọc góp ý kiến bổ sung để tài liệu được hoàn chỉnh hơn.<br /> Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự chỉ đạo sát sao của PGS.TS. Nguyễn Thị Kim<br /> Tiến - Bộ trưởng Bộ Y tế, các Giáo sư, Phó Giáo sư, Tiến sỹ, Thạc sỹ, Bác sỹ, Dược sỹ,<br /> các thành viên Ban biên soạn, các chuyên gia đầu ngành của các chuyên khoa đã rất cố<br /> gắng, dành nhiều thời gian quý báu để biên soạn, sửa chữa, thẩm định cuốn sách này và<br /> trân trọng cảm ơn sự hỗ trợ của AstraZeneca cho việc tổ chức và in ấn để hoàn thiện<br /> hướng dẫn này. Đây là lần ấn bản đầu tiên của cuốn sách, chắc chắn còn nhiều thiếu sót,<br /> chúng tôi rất mong nhận được sự đóng góp từ Quý độc giả và đồng nghiệp để cuốn sách<br /> ngày một hoàn thiện.<br /> THAY MẶT BAN BIÊN SOẠN<br /> GS.TS. Trần Quỵ<br /> 5<br /> <br />