IR trong bối cảnh TTCK Việt Nam
Thực trạng
Cho tới thời điểm hiện tại, sau 7 năm hoạt động, thị trường chứng khoán trải
qua nhiều thăng trầm và có nhiều biến động ngoài sức tưởng tưởng của nhà
đầu tư (NĐT). Chỉ trong vòng 02 tháng, từ tháng 08 đến tháng 10/2007, Vn
Index giảm hơn 200 điểm nhưng ngay sau đó ngược dòng để trở về vị trí ban
đầu. Khủng hoảng niềm tin hay tâm lý bầy đàn? Hỗ trợ cho quyết định
mua/bán là những bản báo cáo tài chính định kỳ theo quy định của UBCK,
là những thông tin rời rạc về tình hình kinh doanh được công bố trên những
phương tiện truyền thông và đặc biệt, không thể bỏ qua, là những tin đồn.
Theo một nghiên cứu gần đây của PwC (Price Waterhouse Cooper), chính
những thông tin đồn thổi mới là mối quan tâm lớn nhất, và đồng thời có tác
động rõ nét nhất đến niềm tin của NĐT. Những tác động này được ghi nhận
vượt trội hơn cả những bản báo cáo tài chính đẹp đẽ hay một chiến lược kinh
doanh tiềm năng của doanh nghiệp. NĐT vẫn bằng lòng với những báo cáo
định kỳ theo kiểu “phải có” của doanh nghiệp, và dường như tự hạn chế đi
quyền được biết chính xác và chi tiết sức mạnh tài chính, hiệu quả vận hành
kinh doanh cũng như chiến lược của doanh nghiệp.
Ở một khía cạnh khác, có thể hiểu nhiều doanh nghiệp chưa thực sự hiểu rõ
tầm quan trọng của việc quan hệ với NĐT, để có những hành động bảo vệ
quyền lợi của cổ đông cũng như bảo vệ hình ảnh của doanh nghiệp. Điều đó
có nghĩa, thị trường chứng khoán ổn định và bền vững, công tác IR đóng
góp một phần không nhỏ và đòi hỏi các doanh nghiệp phải có sự quan tâm
đúng mức.
Lịch sử phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam chứng kiến không ít
những biến động của một mã chứng khoán nào đó theo kiểu “bị xói mòn
niềm tin”. Khi REE mở rộng sang kinh doanh bất động sản đã vấp phải sự
phản đối mạnh mẽ từ phía NĐT. Cũng chỉ mới gần đây, FPT nhận được một
bài học đắt giá khi quyết định tham gia lĩnh vực tài chính và bất động sản,
những ảnh hưởng vẫn còn dư ấm cho đến hiện tại. Nếu như tạo dựng và duy
trì mối quan hệ với cổ đông và có kênh thông tin hai chiều phản hồi, giải
đáp với NĐT thì bản thân các doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội ngăn chặn
được con lũ xuống giá cổ phiếu và chủ động hơn trong việc truyền tải thông
tin, cải chính những tin đồn thất thiệt.
IR – Làm như thế nào
IR (Investor Relations – Quan hệ cổ đông) được hiểu là hoạt động mang tính
chiến luợc của doanh nghiệp nhằm tạo kênh truyền thông hai chiều hiệu quả
giữa doanh nghiệp với cộng đồng tài chính, mang lại lợi ích cho cả hai bên.
Về phía doanh nghiệp, hoạt động IR ngoài việc tạo dựng niềm tin cho NĐT
còn tạo dựng một hình ảnh thiện chí của doanh nghiệp trước công chúng đầu
tư. Phía NĐT, sẽ có được nhiều thông tin chính thức, và có những phản hồi
từ chính doanh nghiệp, điều này giúp họ có cái nhìn toàn diện hơn, chính
xác hơn để hỗ trợ quyết định mua/bán hay giữ cổ phiếu.
Hiện tại, mối quan hệ giữa nhiều doanh nghiệp với NĐT còn khá lỏng lẻo và
thường thấy dưới cái tên phòng/ban quản lý cổ đông. Chức năng của các
phòng/ban này cũng giống như tên gọi và mới dừng lại ở mức độ “quản lý”,
bao gồm quản lý thông tin và thực hiện các quyền của cổ đông, chưa thấy
được mối quan hệ, tương tác hai chiều. Như đã nói, thực trạng này một phần
vì sự thiếu quan tâm và trách nhiệm của doanh nghiệp đến nhà đầu tư, và vì
chính nhà đầu tư đã vô tâm với quyền lợi của mình.
Khi giai đoạn thị trường từng bước phát triển, nhu cầu trao đổi và tiếp cận
các thông tin tài chính, kinh doanh của nhà đầu tư sẽ dần trở lên bức thiết.
Đã có nhiều minh chứng nói lên sự cần thiết của IR, và đón đầu xu thế, thiết
tưởng các doanh nghiệp phải quan tâm đúng mực đến công tác IR.
Ngăn chặn những đợt giảm giá sâu, nhưng đồng thời công tác IR cũng phải
giúp tránh những đợt tăng giá mạnh. Ám ảnh hay mức chặn tâm lý với mức
giá quá cao không bao giờ là hiệu ứng tốt, chưa kể tới ảnh hưởng khi bong
bóng giá vỡ. Ngược lại ấn tượng với cổ phiếu giá không bao giờ tăng chỉ
càng làm NĐT lạnh nhạt. Điều đó cho thấy, IR không chỉ gây dựng niềm tin
cho NĐT, mà một nhiệm vụ nữa là cảnh báo nhà đầu tư khi niềm tin của họ
trở nên không thực tế. Chức năng của IR trở nên rõ ràng, bình ổn giá cổ
phiếu và công tác IR tốt sẽ đưa cổ phiếu về đúng giá trị thực