KHI NHÀ BÁO “VÔ Ý”
"Truyền thống" hay kỳ thị?
Bài báo trên không phải là một biệt lệ. Theo dõi các các chuyên mục về gia
đình, tình yêu, tâm lý trên các báo viết, báo hình, báo nói, báo mạng, người
ta dễ dàng thấy những lời khuyên là để "giữ lửa" cho gia đình, người phụ nữ
phải biết ca ngợi tài năng của chồng, trau chuốt sắc đẹp bản thân, chăm sóc
gia đình..., còn vai trò chia sẻ trách nhiệm của người đàn ông trong việc "giữ
lửa" gia đình thì hầu như không có, hoặc rất mờ nhạt. 100% quảng cáo về
bột giặt, hạt nêm, sữa bột dành cho trẻ em, nước cọ toalét v.v... rặt hình ảnh
người phụ nữ trong khi hình ảnh người đàn ông thường gắn liền với việc
kinh doanh, xây dựng nhà cửa trong các quảng cáo về sơn, chuyển phát
nhanh....
Hình ảnh người phụ nữ còn thường được mặc định cho những tính cách
không tích cực và khả năng hạn chế trong nhiều lĩnh vực vốn được mặc
nhiên coi là "lãnh địa" của đàn ông.
Trong chương trình truyền hình "Sức sống mới" (6.11.2007) với chủ đề
"Người phụ nữ làm khoa học", MC luôn đưa ra các câu hỏi cho khách mời
với hàm ý khoa học là "lĩnh vực của nam giới", một phụ nữ giỏi CNTT, trở
thành một nhà khoa học nổi tiếng là một việc bất thường.
Theo một nghiên cứu mới công bố của trung tâm SCAGA trên 80 chương
trình được phát trên truyền hình từ tháng 9 đến 12.2007, khuôn mẫu giới
không chỉ thể hiện trong các bình luận dẫn dắt của các MC, cách lựa chọn
khách mời của các chương trình truyền hình, mà còn thể hiện trong cách nhà
đài tổ chức chương trình - Hầu hết các BTV, MC của các chương trình thể
thao, thời sự, chính trị, kinh tế, mang tính chất bình luận vấn đề... đều là nam
giới. Nữ giới thường chỉ đảm nhiệm việc biên tập và dẫn chương trình liên
quan đến chủ đề sinh hoạt thường ngày hoặc giải trí nhẹ nhàng.
Nghiên cứu này cho biết: "Mỗi sự sắp đặt đó đều góp phần duy trì những
khuôn mẫu giới truyền thống: Nam giới thường đảm nhiệm những vị trí
quan trọng, là người có óc phân tích và khả năng nắm bắt các vấn đề kinh tế,
chính trị và thể thao; nữ giới thì giữ những vị trí ít quan trọng hơn, với
những vấn đề về gia đình hay những thông tin đơn giản, ít tính phân tích".
Những khuôn mẫu về giới đầy thiên kiến như vậy đã tồn tại rất lâu trong nếp
nghĩ của người Á Đông nói chung và người VN nói riêng, nên thường được
số đông đương nhiên chấp nhận, thậm chí được ca ngợi là "truyền thống tốt
đẹp".
Để truyền thông thực sự phát huy được vai trò quan trọng của mình trong
việc giúp cộng đồng nhận thức rõ về BĐG, thiết nghĩ, ngoài tác động từ phía
các cơ quan có chức năng, bản thân những người làm truyền thông cần phải
nâng cao nhận thức của mình về BĐG.
Những sản phẩm mang tính nhạy cảm giới cao chắc chắn sẽ đưa lại cho công
chúng cái nhìn mới, khách quan về hình ảnh người phụ nữ đương thời, giúp
họ thay đổi những quan niệm cũ, vốn là nguyên nhân gây ra sự tồn tại dai
dẳng của bất bình dẳng giới.
Vài năm trở lại đây, nhiều tác phẩm báo chí đã phản ảnh các hiện tượng xã
hội vốn vẫn bị coi là "nhạy cảm" với xã hội Á Đông như phụ nữ "chủ động
lỡ thì", sống độc thân, có con, v.v... với thái độ khách quan và cởi mở đối
với phụ nữ; hoặc những người đàn ông chủ động chia sẻ gánh nặng trách
nhiệm gia đình, tạo điều kiện để vợ mình phấn đấu sự nghiệp.