NHÀ BÁO NHẬP VAI KHI TÁC NGHIỆP : THẾ NÀO LÀ KHÔNG
PHẠM LUẬT
Đâu là giới hạn của việc nhập vai
Với sự việc của nhà báo H.K (Báo TT) hiện có hai luồng ý kiến trái ngược:
Một cho rằng nhà báo thực hiện hành vi này trong quá trình tác nghiệp nhằm
lấy bằng chứng chứng minh hành vi tiêu cực của một CSGT nên không vi
phạm luật; số khác cho rằng nhà báo vượt quá giới hạn cho phép khi tác
động trực tiếp vào sự việc, làm cho sự việc diễn ra theo "kịch bản” chuẩn bị
sẵn nên đã phạm luật và cần xử lý theo quy định pháp luật.
Vấn đề này, những người ngoài cuộc cũng chỉ “đoán già, đoán non” chứ
chưa ai tiếp cận được toàn bộ tài liệu chứng cứ vụ án, ngoài người tiến hành
tố tụng và luật sư bào chữa. Do vậy, việc nhà báo này có tội hay không còn
phải chờ phán quyết cuối cùng của tòa án dựa trên các tài liệu, chứng cứ
được thu thập trong quá trình tố tụng.
Tất nhiên, vụ việc này chưa hẳn là trường hợp "cá biệt" trong làng báo. Liên
quan đến vấn đề tác nghiệp "nhiệt tình quá mức", không ít nhà báo đã bị
kiện hoặc đứng trước nguy cơ bị kiện với nhiều lý do: Xâm phạm đời tư,
phản ánh sai sự thật, sử dụng nguồn thông tin chưa được kiểm chứng, hạ uy
tín nhân vật... Trước đó, phóng viên L.A, trong khi thực hiện bài viết về tiêu
cực liên quan đến ngành y tế đã suýt bị truy tố vì tội “Tiết lộ thông tin mật”.
Tuy nhiên, đến sự việc của nhà báo H.K thì dư luận mới "nóng lên", và các
vấn đề về quyền tác nghiệp của nhà báo mới được được đặt ra một cách rốt
ráo. Cụ thể, tác nghiệp mức nào là "chuẩn", đâu là giới hạn của việc "nhập
vai" và làm thế nào để tác nghiệp có thể khai thác thông tin, thu thập bằng
chứng mà không phạm luật? Vần đề này dư luận và các nhà báo chờ đợi
những phát ngôn có tính định hướng cũng như giải quyết những bức xúc
tranh cãi nói trên của các cơ quan quản lý báo chí.
Về điều này, Luật sư Nguyễn Văn Đức , Đoàn luật sư tỉnh Bình Dương chia
sẻ: "Là một người từng làm phóng viên mảng nội chính, từng trải qua sự khó
khăn, vất vả và sự nguy hiểm của nghề báo. Đối với phóng viên phụ trách
mảng điều tra, phóng sự, không chỉ đòi hỏi “máu nghề” mà phải có bản lĩnh,
kinh nghiệm và kiến thức pháp luật vững vàng. Người viết chỉ được chứng
kiến, ghi nhận, phản ảnh sự việc một cách trung thực, chính xác mà không
được gợi ý, tác động, thúc đẩy sự việc diễn ra theo ý chí chủ quan. Nếu
không tuân thủ nguyên tắc này, sự việc được phản ảnh trên mặt báo không
còn sự thật; thậm chí dễ bị "méo mó” theo ý đồ người viết mà việc gợi ý, tác
động đó có khi còn bị xem là hành vi phạm luật".
Nhà báo đơn thân chịu trận?
Một khi những sự việc như trên chưa có lời giải đáp, sau "sự cố" đình đám
xảy ra cho một nhà báo "nhập vai" cho những bài báo chống tiêu cực, khiến
làng báo và những người làm báo có tâm huyết, dấn thân ít nhiều hoang
mang. Riêng về phía các luật sư, đã có ý kiến cho rằng, nhà báo không phải
là người duy nhất chịu trách nhiệm trước pháp luật khi xảy ra sai phạm, mà
cả cơ quan chủ quản cũng phải chịu trách nhiệm liên đới hoặc trách nhiệm
chính tuỳ mức độ.