1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Công cuộc xây dựng, đổi mới đất nước đã và đang đặt ra cho ngành giáo dục đào
tạo nhiệm vụ quan trọng là đào tạo một nguồn nhân lực chất lượng đáp ứng yêu cầu
của sự nghiệp Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước. Như vậy mục tiêu giáo dục
không chỉ hướng đến việc truyền thụ, lĩnh hội kiến thức, kỹ năng có sẵn cho học sinh
mà quan trọng hơn là tăng cường rèn luyện cho họ những tri thức, kỹ năng mới, năng
lực phát hiện và giải quyết vấn đề, kích thích tính hứng thú học tập, tìm kiếm sáng tạo
nguồn tri thức mới. Để thực hiện được những yêu cầu trên cần rèn luyện, bồi dưỡng tư
duy sáng tạo cho học sinh.
Xuất phát từ những yêu cầu xã hội như trên với sự phát triển nhân cách của thế
hệ trẻ, từ những đặc điểm của nội dung mới và từ bản chất của quá trình học tập buộc
chúng ta phải đổi mới phương pháp dạy học theo hướng bồi dưỡng tư duy sáng tạo cho
học sinh. Việc học tập tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo đòi hỏi học sinh phải có ý
thức về những mục tiêu đặt ra và tạo động lực trong thúc đẩy bản thân họ tư duy đạt
được mục tiêu đó.
Toán học có liên quan chặt chẽ với thực tế và có ứng dụng rộng rãi trong nhiều
lĩnh vực khác nhau của khoa học, công nghệ, sản suất và đời sống xã hội hiện đại, nó
thúc đẩy mạnh mẽ các quá trình tự động hóa sản suất, trở thành công cụ thiết yếu cho
mọi ngành khoa học và được coi là chìa khóa của sự phát triển. Nên việc rèn luyện tư
duy sáng tạo cho học sinh ở trường phổ thông, môn Toán đóng vai trò rất quan trọng.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy rất nhiều học sinh còn bộc lộ những yếu kém trong
nhận thức, hạn chế về năng lực tư duy, sáng tạo, quen lối suy nghĩ rập khuôn máy
móc. Từ đó dẫn đến kết quả là nhiều học sinh vấp phải trở ngại khi giải toán, đặc biệt
các bài toán có tính trừu tượng cao, đòi hỏi người học phải có tư duy, tích cực nhận
thức như các bài tập về hình không gian.
Vấn đề bồi dưỡng tư duy sáng tạo cho học sinh đã được nhiều tác giả trong và
ngoài nước quan tâm nghiên cứu. Với tác phẩm “Sáng tạo toán học’’ nổi tiếng, nhà
toán học kiêm nhà tâm lý học G.Polya đã nghiên cứu bản chất của quá trình giải toán,
quá trình sáng tạo toán học. Đồng thời trong tác phẩm “Tâm lý năng lực sáng tạo của
học sinh”, Krutecxiki đã nghiên cứu cấu trúc năng lực toán học của học sinh. Ở nước
ta, các tác giả Hoàng Chúng, Nguyễn Cảnh Toàn, Phạm Văn Hoàng, Nguyễn Bá
Kim,…đã có nhiều công trình giải quyết các vấn đề về lý luận và thực tiễn việc phát
triển tư duy sáng tạo cho học sinh.
Như vậy, việc bồi dưỡng và phát triển tư duy sáng tạo trong hoạt động dạy học
toán được rất nhiều nhà nghiên cứu quan tâm. Tuy nhiên, việc bồi dưỡng tư duy sáng
tạo thông qua dạy giải các bài tập hình học ở trường THPT thì các tác giả chưa khai
thác và đi sâu vào nghiên cứu cụ thể. Vì vậy, tôi chọn đề tài nghiên cứu của luận văn
này là: “Bồi dưỡng tư duy sáng tạo cho học sinh THPT qua dạy giải bài tập hình
học ”
2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của luận văn này là nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp nhằm góp
phần rèn luyện yếu tố tư duy sáng tạo cho học sinh qua dạy giải bài tập hình học.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng là học sinh trung học phổ thông.
Phạm vi nghiên cứu là kiến thức hình học không gian trong chương trình phổ
thông.
