intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Khóa luận tốt nghiệp: Nghiên cứu phối chế nước hoa từ tinh dầu thiên nhiên

Chia sẻ: Huynh Minh Phuoc | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:48

119
lượt xem
21
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu phối chế nước hoa từ tinh dầu thiên nhiên” nhằm giúp các bạn hiểu rõ hơn về tinh dầu thiên nhiên, quy trình phối chế các loại hương liệu để tạo nên sản phẩm nước hoa hoàn chỉnh.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp: Nghiên cứu phối chế nước hoa từ tinh dầu thiên nhiên

  1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP.HCM KHOA CÔNG NGHỆ HÓA HỌC ­ ­ ­ ­ ­ ­  BÁO CÁO KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NGHIÊN CỨU PHỐI CHẾ NƯỚC HOA  TỪ TINH DẦU THIÊN NHIÊN GVHD: ThS.Lữ Thị Mộng Thy SVTH : Huỳnh Minh Phước                                                  MSSV: 2209190016 LỚP: 09DHLHH1
  2. TP. HCM, tháng 06 năm 2021
  3. LỜI CẢM ƠN Trước tiên em xin gửi tới trường Đại Học Công Nghiệp Thực Phẩm Hồ Chí Minh và  Thầy, Cô Khoa Công nghệ Hóa học lời chào trân trọng và lời cảm ơn sâu sắc với sự hỗ  trợ, quan tâm, dạy dỗ, chỉ bảo tận tình chu đáo của Thầy, Cô. Em chân thành cảm ơn Cô Lữ Thị Mộng Thy đã tận tình hướng dẫn em qua từng buổi   học trên lớp và đặc biệt là trong quá trình thực hiện đề tài khóa luận tốt nghiệp.  Nhờ sự  hướng dẫn và chỉ bảo của Cô mà em có thể nắm vững kiến thức chuyên môn mới có thể  hoàn thành đề tài này. Trong quá trình thực hiện đề  tài, kiến thức em còn hạn chế  khó tránh những sai sót, rất   mong quý Thầy/Cô góp ý để em ngày càng hoàn thiện kiến thức hơn. Sinh viên thực hiện Huỳnh Minh Phước i
  4. LỜI MỞ ĐẦU Mùi và hương đã gắn liền với cuộc sống con người cũng như  trong các hoạt động  tôn giáo từ hàng ngàn năm trước công nguyên cho đến tận ngày nay. Mùi hương có thể được điều chế từ hai nguồn chính là thông qua các phản ứng hóa   học và nguồn còn lại là từ thiên nhiên, cụ thể là chiết xuất từ thực vật hoặc các bộ phận   phát xạ của động vật. Trong đó, nguồn nguyên liệu từ thiên nhiên hiện nay đang được quan tâm rất lớn và   một trong số  đó là tinh dầu. Chúng có mặt  ở  hầu hết xung quanh chúng ta trong từng   ngọn cỏ, cánh hoa đâu đâu cũng có mặt tinh dầu.  Ngoài tác dụng tạo ra hương thơm thì tinh dầu thiên nhiên còn có rất nhiều công  dụng trong lĩnh vực y tế và sức khỏe, tinh dầu hoa oải hương, vỏ cam, vỏ bưởi có khả  năng giúp cho tinh thần thoải mái, thư giãn hay như tinh dầu tràm gió, bạch đàn, bạc hà  có khả năng sát khuẩn không khí và chống viêm, sưng tấy rất tốt. Trong lĩnh vực thực phẩm tinh dầu còn đóng vai trò như là một loại gia vị có ích cho   sức khỏe như tinh dầu hồi, vỏ quế. Còn trong lĩnh vực mỹ phẩm thì tinh dầu được ứng  dụng vào rất nhiều sản phẩm để điều trị mụn, dưỡng da và đặc biệt là nước hoa. Trong đó, nước hoa là sản phẩm sử dụng tinh dầu thiên nhiên nhiều nhất, để có thể  tạo ra được nước hoa cần rất nhiều tinh dầu kết hợp lại với nhau và bảo quản trong một   điều kiện nhất định, trải qua một thời gian dài các tinh dầu mới có thể  hòa quyện lại   một thể đồng nhất và tạo ra một mùi hương đặc trưng riêng biệt. Tuy nhiên, để  có và  ứng dụng tinh dầu vào sản phẩm nước hoa cần phải trải qua   rất nhiều quy trình và kiến thức chuyên môn. Từ  thực tế  trên, đề  tài khóa luận được chọn là “Nghiên cứu phối chế nước hoa   từ tinh dầu thiên nhiên” để hiểu rõ hơn về tinh dầu thiên nhiên, quy trình phối chế các  loại hương liệu để tạo nên sản phẩm nước hoa hoàn chỉnh. ii
  5. MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN........................................................................................................................... i LỜI MỞ ĐẦU.......................................................................................................................... ii DANH MỤC HÌNH.................................................................................................................. iv DANH MỤC BẢNG................................................................................................................ iv CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN.................................................................................................... 1 1.1 Khái quát chung về nước hoa........................................................................................... 1 a. Lịch sử hình thành và phát triển........................................................................................... 1 a. Lịch sử hình thành và phát triển.......................................................................................... 1 b. Phân loại.............................................................................................................................. 3 b. Phân loại............................................................................................................................. 3 c. Công dụng nước hoa........................................................................................................... 4 c. Công dụng nước hoa........................................................................................................... 4 1.2 Nguyên liệu sản xuất nước hoa........................................................................................ 5 1 Lựa chọn nguyên liệu........................................................................................................... 5 2 Hương liệu thiên nhiên......................................................................................................... 6 1.2.2.1 Tinh dầu...................................................................................................................... 6 1.2.2.2 Nhựa thơm.................................................................................................................. 9 1.2.2.3 Hợp chất thơm từ động vật........................................................................................ 10 Một số loại động vật có các tuyến hóc môn tiết ra các chất có mùi thơm như cá voi, chồn hương, hươu...Các hợp chất thơm này được chiết tách để dùng trong hương liệu mỹ phẩm.......10 1.3 Thành phần cơ bản của nước hoa.................................................................................. 11 1.4 Một số khái niệm liên quan đến hương liệu..................................................................... 12 a. Sự chuẩn hóa nguyên liệu................................................................................................. 12 b. Một số khái niệm liên quan đến hương.............................................................................. 13 c. Những thuật ngữ sử dụng trong nước hoa........................................................................ 15 d. Một số khái niệm có liên quan đến tính bốc hơi của hương............................................... 15 e. sự lưu giữ hương............................................................................................................... 17 1.5 Các bước xây dựng nước hoa........................................................................................ 19 1.5.1 Lựa chọn nguyên liệu................................................................................................... 19 1.5.2 Phối hợp giữa các nốt hương....................................................................................... 20 iii
  6. 1.5.3 Triển khai một hợp hương............................................................................................ 20 CHƯƠNG 2: THỰC NGHIỆM.............................................................................................. 23 2.1 Mục tiêu và nội dung đề tài.............................................................................................. 23 2.2 Nguyên liệu, dụng cụ, thiết bị và địa điểm thực hiện........................................................ 23 2.3 Nguyên liệu phối chế nước hoa....................................................................................... 25 2.4 Quy trình phối chế nước hoa........................................................................................... 29 a. Xây dựng nốt hương.......................................................................................................... 29 b. Khảo sát tỉ lệ phần trăm của các tinh dầu trong từng nốt hương....................................... 30 c. Khảo sát tỉ lệ phần trăm từng nốt hương trong nước hoa.................................................. 30 d. Quy trình phối chế.............................................................................................................. 31 Nước hoa cần trải qua quy trình phối chế từng bước, sau đó mới có thể hoàn thành sản phẩm........................................................................................................................................... 31 2.5 Một số tiêu chí đánh giá nước hoa.................................................................................. 32 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN................................................................................ 34 3.1 Kết quả xây dựng nốt hương........................................................................................... 34 3.2 Kết quả khảo sát tỉ lệ thành phần trong các nốt hương................................................... 35 3.3 Kết quả khảo sát tỉ lệ từng nốt hương trong nước hoa.................................................... 37 3.4 Đánh giá mẫu nước hoa hoàn chỉnh............................................................................... 38 Sauk hi khảo sát các yếu tố, đơn phối liệu hoàn chỉnh được liệt kê theo bảng….................38 Công thức............................................................................................................................. 38 CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................................. 39 Phụ lục  DANH MỤC HÌNH DANH MỤC BẢNG iv
  7. v
  8. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 1.1Khái quát chung về nước hoa a. Lịch sử hình thành và phát triển  Lịch sử hình thành và phát triển của nước hoa bắt nguồn từ thời Ai Cập cổ đại. Từ  việc khai quật ngôi mộ  của các vị  vua Pharaoh, cụ thể là ngôi mộ  Tutankhamun, những  vết tích và dấu hiệu của nước hoa thể hiện khá rõ rệt trên thi hài người chết. Nguồn gốc   của việc làm này khởi nguồn từ tín ngưỡng tôn thờ các vị thần của người Ai Cập. Họ sử  dụng các loại gỗ  thơm, thảo mộc có mùi hương hoặc rẽ  cây cỏ  để  làm hương liệu cho   các nghi lễ  tế  thần. Trong đó phải kể  đến loại hương vô cùng nổi tiếng có tên Kyphi  được chiết xuất từ nhựa thơm, cây bách xù trứng cá, hồ trăn và một số nguyên liệu khác. Sau đó, việc sử dụng chất  thơm   lan   truyền   trên   diện  rộng   và   du   nhập   sang   các  vùng lân cận. Sau khi người  Ai   Cập   thống   trị   vùng  thương   mại   ở   địa   Trung  Hải,   những   thương   gia  người   Phoencia   đã   vận  chuyển, buôn bán nước hoa  Hình 1. 1 Lịch sử hình thành nước hoa tại Hy Lạp. Mặc dù, tại đây những lái buôn này gặp phải sự hạn chế dưới các nghị định  ngăn cản sự  lan tràn của nước hoa du nhập, nhưng người hy lạp đã coi nước như  một   biểu tượng và họ sử dụng chúng như  một phần không thể  thiếu trong đời sống văn hóa  nghệ thuật của mình. Dưới sự   ảnh hưởng của văn hóa Trung Đông và Hy Lạp, người La Mã cũng đã hòa  nhập với xu thế xã hội và bị lôi cuốn bởi thứ hương thơm quyến rũ này. Họ không chỉ sử  dụng hương liệu thơm trong các nghĩ lễ tôn giáo, đám mà còn coi chúng là vật dụng thiết   yếu cho cuộc sống cá nhân. Họ  đã phát triển, chiết xuất là các vị  hương đa dạng mùi   SVTH: Huỳnh minh Phước 1
  9. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp khác nhau để làm phong phú thế giới nước hoa. Những gia đình quý tộc còn sử dụng tinh   dầu thơm để  vào các đài phun nước khiến cho cung điện mang thêm sự  ấm nồng, ngọt  ngào và quý phái.  Sự nổi dậy của giáo Kito là sự đe dọa hủy diệt tới thế giới những hương liệu thơm.   Họ  khiến cho nước hoa trở nên vô dụng, không có bất kì ý nghĩa gì trong các nghi lễ  tế  thần, tôn giáo và tín ngưỡng. Tuy nhiên, người  Ả Rập đã bảo vệ  nước hoa bởi họ thực   sự đam mê và yêu thích nó. Những tín đồ Mohammed  đã pha trộn chất thơm vào tạo mùi  ngay trong những viên gạch xây dựng  lên các nhà thờ hồi Giáo. Sự sụp đổ của đế chế La Mã với những cuộc chiến tranh đẫm máu, những cuộc xâm  lăng man rợ đã mang đến một thời kì đen tối cho nước hoa. Cuộc sống bị đảo lộn, người  ta mải mưu sinh tranh dành sự sống khiến cho nước hoa dần mai một.  Tuy nhiên, may thay sau khi bình định, nước hoa đã dần được trở lại với kĩ thuật bảo   quản và chế tác hiện đại và hiệu quả  hơn.  Ở  thời kì này, sự  kiện lịch sử  nổi bật trong  việc chế tạo nước hoa đó là họ  đã  biết   bảo   quả   nước   hoa   trong   những   ống   thủy   tinh   và   các   vật  liệu quý đế  khiến cho mùi hương  không   bị   mất   mát   ra   bên   ngoài  không   khí.   Hương   liệu   sử   dụng  cũng   đa   dạng   hơn   gồm   có   hổ  phách, các loại hoa như  hoa nhài,  hoa hồng, xạ hương và thảo mộc. Hình 1. 2 Nước hoa từ tinh dầu Những thăg trầm của nước hoa cứ  trải qua theo giai đoạn phát triển của xã hội cho   đến thời kì hiện đại. Có lúc đó là những khoảng thời gian bình lặng, có lúc là sự bức phá   vượt trội. Ngành công nghiệp nước hoa cũng bắt đầu phát triển với xu thế chú trọng vào  việc khơi nguồn cảm xúc từ  các giác quan. Làm thế  nào chiết xuất được hương thơm   một cách tinh tế, kích thích các hệ  thống thần kinh của con người. Điển hình là nước  SVTH: Huỳnh minh Phước 2
  10. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp Pháp đã đi đầu và tiên phong trong lĩnh vực này. Chúng ta có thể  nhận thấy, hiện nay   quốc gia này được coi là xứ sở của hãng nước hoa nổi tiếng. Không phải bất kì ai cũng yêu thích nước hoa, điều đó phụ thuộc vào sự cảm nhận và  giác quan của mỗi người. Chúng ta cần phải biết rõ lịch sử, kiến thức, văn hóa mà con  người tạo nên.  Nhưng hiện nay nước hoa là một sản phẩm rất thông dụng với mọi người, nó tạo cho  người sử dụng cảm giác tự tin khi giao tiếp. b. Phân loại Nồng độ nước hoa là thang đo nhằm xác định có bao nhiêu phân tử mùi hương hòa vào   lớp cồn cấu thành nên hương thơm.  Khá nhiều người dùng nước hoa vẫn lầm tưởng rằng nước hoa nghĩa là 100% các tinh   chất hương thơm từ các thành phần cốt của hương liệu mà không biết rằng còn phải pha   trộn với cồn và các hợp chất khác với công thức nhất định. [8] Sự   khác   biệt   đơn   giản   chỉ   là   ở   chỗ   chúng   có   tỉ   lệ   thành   phần   tinh   dầu   khác   nhau, lượng tinh dầu càng cao thì thời gian lưu giữ mùi hương càng dài. Cao nhất là trong  Perfume, sau đến Eau de Parfum, Eau de Toilette và cuối cùng là Eau de Cologne. Dựa theo tỷ lệ, nước hoa được chia thành: Hình 1. 3 tỉ lệ tinh dầu trong nước hoa SVTH: Huỳnh minh Phước 3
  11. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp Perfume (Extrait) hay Extrait de parfum: với hàm lượng tinh dầu từ 20­40%, đây là loại  nước hoa đắt nhất và hiếm nhất vì nồng độ  tinh dầu rất cao, đồng nghĩa với việc mùi  hương rất nồng và bền. Eau De Perfume (EDP): với hàm lượng tinh dầu từ 12­20%, đậm đặc nhất. Loại nước  hoa chủ yếu dành cho phái nữ, với nồng độ tinh dầu cao, nồng nàn và bền mùi. Là dạng  nước hoa phổ biến hiện nay, sử dụng hợp với những vùng khí hậu khô, hay mùa lạnh. Eau De Toilette (EDT): có từ 5­12% tinh dầu. Loại nước hoa phổ biến nhất hiện nay   trên   thế   giới,   với   giá   cả   phải   chăng   và  chất   lượng   mùi   hương   trung   bình.   Đa  dạng về mẫu mã, chủng loại hay nhà sản  xuất. Đây là loại nước hoa với mùi nhẹ  nhàng, khá bền mùi, và được dành cho cả  nam và nữ. Eau   De   Cologne (EDC)   hay Eau   De  Fraiche:   chỉ   có   2­4%   tinh   dầu;   Thương  hiệu   (reg.   trademark):   'Original   Eau   de  Cologne' ­ Ra đời lần đầu tiên ở thành phố  Cologne của Đức, sau đó lan rộng ra toàn  Hình 1. 4 Phân loại nước hoa thế giới. Mùi nhẹ, khả năng giữ mùi kém, phù hợp với túi tiền "bình dân". [8] c. Công dụng nước hoa Ngoài việc tạo mùi thơm và tăng độ hấp dẫn cho cơ thể con người, nước hoa còn có   một số lợi ích hữu dụng khác như:  Giúp giải say rượu:  Trong tinh dầu có các hợp chất hóa học giúp tinh thần sảng   khoái, vì vậy có tác dụng giúp tỉnh táo khi cơ thể mệt mỏi. Thư giãn tinh thần: Tinh dầu có tác dụng an thần nhẹ.  SVTH: Huỳnh minh Phước 4
  12. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp Phòng và trị muỗi đốt: Trong tinh dầu có các hợp chất dễ bay hơi, từ đó ức chế khả  năng hoạt động của các loại côn trùng như ruồi muỗi. Giảm bớt mùi hôi cơ thể: Tinh dầu có mùi hương rất dễ chịu, giúp lấn át đi mùi hôi  của cơ thể. [3] 1.2 Nguyên liệu sản xuất nước hoa 1 Lựa chọn nguyên liệu Sự lựa chọn nguyên liệu cấu tạo nên một hợp hương tùy theo mục đích sử dụng, các   loại sản phẩm cần được ướp hương và ứng dụng của nó. Đối với hương nước hoa cần  có đặc tính thơm, quyến rũ, hương lưu lâu. Nguồn nguyên liệu đa dạng và phong phú chủ yếu chia làm 2 loại :        + Nguyên liệu từ thiên nhiên Hương   liệu   nước   hoa   có   thể   là   chất   chiết   xuất   từ   thực   vật   hoặc   động   vật. Nhưng san phâm th ̃ ̉ ̉ ực vât c ̣ ơ ban ̉  bao gôm cây hôi, la nguyêt quê, khâu, cây tuyêt tung, cây ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀   ̣ khuynh diêp, h ương trâm, cây danh danh, cây phong l ̀ ̀ ̀ ư, nhai, oai h ̃ ̀ ̉ ương, chanh, cây đinh  hương, hoa loa ken, hoa lan chuông, hoa môc lan, rêu, dâu hoa cam, cam,  cây hoăc h ̀ ̣ ̀ ́ ương,   cây thông, cây mâm xôi, hoa hông, cây xô th ̀ ơm, gô đan h ̃ ̀ ương, cây hoa huê, vani, violet va ̣ ̀  ̣ cây ngoc lan tây. Nhưng san phâm đông vât c ̃ ̉ ̉ ̣ ̣ ơ  ban đ ̉ ược dung trong san xuât n ̀ ̉ ́ ước hoa bao gôm xa h ̀ ̣ ương  từ hươu xa đ ̣ ực, long diên hương từ ca nha tang, n ́ ̀ ́ ươc bot cua hai ly va cây h ́ ̣ ̉ ̉ ̀ ̀ ương. Tât ca ́ ̉  được dung nh ̀ ư thuôc ham va đông th ́ ̃ ̀ ̀ ời thêm vao mui h ̀ ̀ ương sự huyên bi kho diên ta đ ̀ ́ ́ ̃ ̉ ược            + Nguyên liệu tổng hợp  Hương liệu tổng hợp là sử dụng các hương tổng hợp như: Lilac   được   xây   dựng   chủ   yếu   trên   các   cấu   tử:   terpineol,   hydroxylcitronellal   và   phenylethylalcol. Rose được xây dựng chủ yếu trên các cấu tử: phenylethylalcol và geraniol. Jasmin với các cấu tử chủ yếu: amyl cinnamic, aldehyd và benzyl acetat. SVTH: Huỳnh minh Phước 5
  13. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp 2 Hương liệu thiên nhiên 1.2.2.1Tinh dầu       Hương liệu tự nhiên chủ yếu  có nguồn gốc từ tinh dầu. Các loại cây có tinh dầu   được phân bố rộng trong thiên nhiên. Kết quả thống kê cho thấy có khoảng 2500 loài cây   có chứa tinh dầu. Tinh dầu là những chất thơm  hay   chất   mùi   có   trong   một   số  bộ   phận   của   cây   cỏ  (hạt,   rễ,   củ,   vỏ   cây,   hoa,   lá,  quả, dầu, nhựa cây ) hay động  vật   (túi   tinh   dầu).   Hệ  thực   vật   có   tinh   dầu   khoảng  3000 loài, trong đó có 150 ­ 200  loài có ý nghĩa công nghiệp.  Hình 1. 5 Tinh dầu thiên nhiên Tinh   dầu   có   trong   các  nguồn nguyên liệu trên với nồng độ  rất khác nhau, có thể  thay đổi từ  phần triệu đến  phần trăm và tinh dầu tương đối dễ bay hơi. Tinh dầu phân bố  tập trung trong một số  họ  như  họ  hoa tán, học Cúc, họ  hoa môi,   học Long Não, họ Sim, học Cam, họ Gừng. Trữ lượng tinh dầu trong cây phụ thuộc vào  điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng.  Cây mọc  ở  vùng nhiệt đới có trữ  lượng dầu lớn hơn cây  ở  vùng ôn đới. Ngay trong   một cây, thành phần và lượng tinh dầu trong các bộ  phận khác nhau cũng khác nhau.   Ngoài ra lượng tinh dầu thu được còn phụ thuộc vào điều kiện, phương pháp thu hoạch,   bảo quản, tách chiết. Về phân bố lượng tinh dầu, đặc biệt có nhiều trong họ long não, họ hoa môi, họ cam,  họ sim, họ hoa tán. Tinh dầu có trong các bộ phận khác nhau của cây , như ở hoa (hồng,   nhài, cam, chanh...);  ở  lá (bạch đàn, bạc hà, hương nhu...);  ở  vỏ  cây (quế);  ở  thân cây   ( hương đàn, peru...); ở rễ (hương bài, gừng, nghệ, xuyên khung...). Hàm lượng tinh dầu  SVTH: Huỳnh minh Phước 6
  14. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp trong cây khác nhau cũng rất khác nhau: hoa hồng hàm lượng tinh dầu vào khoảng 0,25%;  bạc hà hàm lượng khoảng 1%; quả hồi và nụ đinh hương thì hàm lượng tinh dầu tương   ứng có thể đạt giá trị 5% và 15%. [1] 1.2.2 Nguồn gốc và sự phát triển của tinh dầu Tinh   dầu   từ   lâu   đã   được   loài  người   biết   đến,   ngay   từ   thời  thượng cổ  người ta biết đến và  sử  dụng các loại cây có tinh dầu  ở  dạng phơi khô,  thời kỳ  trung  cổ   khoảng   thế   kỷ   thứ   15   tinh  dầu ngày càng phổ  biến, từ  thế  Hình 1. 6 Nguồn gốc sự phát triển tinh dầu kỷ thứ 15 đến thế kỷ thứ 17 tinh   dầu đã được sử dụng để làm thơm cho tóc và da mặt, dùng để chữa bệnh và dùng trong   đời sống hằng ngày của con người. [4] Từ  thế  kỷ  thứ  17 đến thế  kỷ  thứ  19, tinh dầu được dùng nhiều để  trang điểm, làm  thuốc và dùng trong công nghiệp với phạm vi rộng hơn. Từ thế kỷ 20 đến những năm  đầu của thế  kỷ  21, cùng với sự  tiến bộ  của nhân loại và sự  tiến bộ  của khoa học kỹ  thuật, nghành công nghiệp sản xuất tinh dầu đã dần phát triển, tinh dầu đã trở thành một   sản phẩm không thể  thiếu trong đời sống của con người và được  ứng dụng rộng rãi  trong các ngành công nghiệp như: hương liệu, thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm.  Thành phần hóa học của tinh dầu: Hydrocacbon ( monoterpen, sesquiterpen) ancol  (Menthol – có trong tinh dầu bạc hà, borneol – trong tinh dầu cam, oải hương, tùng  hương, long não...), phenol và ethephenol, aldehyd, ceton, ester, các hợp chất khác như các  SVTH: Huỳnh minh Phước 7
  15. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp aminoacid mang hương, các lacton, các hợp chất nhóm oxit như eucalyptol, các hợp chất  chứa lưu huỳnh. [3]  Tính chất vật lý của tinh dầu Ở nhiệt độ thường, tinh dầu ở thể lỏng, trừ một số tường hợp đặc biệt như menthol,   camphor...là ở thể rắn. Tinh dầu gần như không tan trong nước và dễ ay hơi, do vậy có thể tách thu tinh dầu  bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước. Tinh dầu rất ít tan trong nước, tan tốt   trong   cồn   và   các   dung   môi   hữu   cơ,   có   thể   tan   một   phần   trong   dung   dịch   kiềm... Đa số tinh dầu không có màu hoặc màu vàng nhạt, một số tnh dầu có màu, như tinh dầu  quế có màu nâu sẫm. Tinh dầu thường có vị cay và hắc. [3] Tỷ  trọng của tinh dầu thường vào khoảng 0,85 – 0,95; có một số  tinh dầu nặng hơn  nước như  tinh dầu húng quế, tinh dầu đinh hương. Tỷ  trọng thay đổi theo thành phần  hóa học. Nếu tinh dầu có thành phần chủ  yếu là hydrocarbon terpenic thì tỷ  trọng thấp,  tinh dầu có hợp chất chứa oxi  hoặc nhân thơm thì tỷ trọng cao hơn. Tinh dầu thường có chỉ  số  khúc xạ  vào khoảng 1,45 – 1,56. Chỉ số  khúc xạ  cao hay  thấp tùy theo các thành phần các chất chứa trong tinh dầu là no, không no hay có nhân  thơm. Nếu tinh dầu có thành phần có nhiều nối đôi thì có chỉ số khúc xạ cao. Vì tinh dầu là một hỗn hợp, nên không có nhiệt độ  sôi nhất định. Điểm sôi của tinh   dầu thay đổi tùy theo thành phần hợp chất. Ví dụ, hợp chất terpen có điểm sôi là 150 –   160oC, hợp chất sesquiterpen có điểm sôi cao hơn, khoảng 250 – 280 oC, còn các hợp chất  polyterpen có điểm sôi trên 300oC. [3]  Tính chất hóa học Tinh dầu khi bị ảnh hưởng của nhiệt độ ánh sáng, không khí, nước, tinh dầu dễ bị oxi  hóa và có thể bị nhựa hóa một phần. Alcol trong tinh dầu bị oxy hóa biến thành aldehyd,  aldehyd biến thành acid. Các hợp chất nối đôi dễ  bị  oxy hóa hoặc tham gia vào phản  ứng cộng hợp. Các hợp   chất ceton và aldehyd dễ bị oxy hóa tạo nhựa khi có sự hiện diện của kiềm. SVTH: Huỳnh minh Phước 8
  16. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp 1.2.2.2Nhựa thơm Nhựa   thơm   thiên   nhiên  bao gồm nhựa sinh lý chảy  ra   tự   nhiên   từ   cây   cối   và  nhựa   bệnh   lý   chảy   ra   từ  các vết thương của cây. Có  rất nhiều loại cây có nhựa  thơm   như   họ   thông,   họ  tràm,   họ   trầm...tuy   nhiên  có một số  loại như  thông  phải chích vào cay mới thu  được   nhiều   nhựa.   Nhựa  Hình 1. 7 Nhựa thơm thơm chia thành các loại: Nhựa là chất rắn vô địn h hình, ở nhiệt độ thường có trạng thái cứng, khi gia nhiệt sẽ  chảy mềm ra, không thể dùng phương pháp chưng cất lôi cuốn để lấy nhựa. Nhựa dầu là hỗn hợp của nhựa và tinh dầu, ở nhiệt độ thường có trạng thái mềm nửa   lỏng, chẳng hạn như  nhựa dầu của thông... có thể  thu phần hơi của nhựa dầu bằng   phương pháp chưng cất hơi nước. Bom là nhựa dầu chứa nhiều acid benzoic, cinnamic  ở dạng tự do và kết hợp, chẳng  hạn như bom tolu, bom peru...[1] Thành phần hóa học: Nhựa thơm chứa các thành phần gồm các nhóm chất alcol,   aldehyd, acid, ester. Nhựa bao gồm nhiều hợp chất có cấu tạo phức tạp tạo thành do sự  trùng hợp hay oxy hóa hoàn toàn tinh dầu. Chính vì vậy, thành phần của nhựa thơm   thường gồm nhiều vòng phức tạp. Tính chất hóa lý: Nhựa thơm là các chất vô định hình có màu, có mùi thơm. Khi tăng  nhiệt độ, nhựa chảy mềm ra, trong suốt hoặc sủi bọt. Nhựa thơm không tan trong nước,   tan trong cồn, độ tan của nhựa khác nhau tùy thuộc vào các dung môi hữu cơ. SVTH: Huỳnh minh Phước 9
  17. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp 1.2.2.3Hợp chất thơm từ động vật Một số loại động vật có các tuyến hóc môn tiết ra các chất có mùi thơm như cá voi, chồn   hương, hươu...Các hợp chất thơm này được chiết tách để  dùng trong hương liệu mỹ  phẩm. Xạ   hương:  xạ   hương   thiên  nhiên được chiết ra từ túi xạ của  hươu   xạ   đực.   Túi   xạ   có   hình  tròn,   dẹt,   trên   có   phủ   lông.   Túi  xạ   chứa   khoảng   30­50   gam   xạ  hương. Khi còn tươi xạ hương ở  trạng thái sệt, có mùi hắc nhưng  khi   pha   loãng   đến   nồng   độ   10­  sẽ tỏa ra mù xạ. 2 Xạ   hương   chứa   0,5   –   2%   tinh  Hình 1. 8 Xạ hương dầu trong đó chất hoạt hương là  muscon. Xạ hương dùng làm chất định hương rất tốt.[1] Cầy hương: Được tiết ra từ  giống cầy hương châu Phi, chứa 0,1% scatol và 2,5 –   3,5% civetton. Civet absolute: Loại này được lấy từ  mèo civet sống  ở  Etiopia, có mùi hôi, khi pha  loãng sẽ có mùi động vật và mùi này rất mạnh, được dùng trong loại mùi thơm cao cấp. Castoreum: Loại này được lấy từ chồn castor fiiber hay được trích ra từ giống hải ly   sống ở ao hồ Canada, Xiberia. Castoreum có mùi hắc, người ta thường sử dụng nó dưới  dạng dịch chiết castoreum có mùi thơm giống da, khi pha loãng có mùi ngọt, được sử  dụng làm chất định hương. SVTH: Huỳnh minh Phước 10
  18. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp Long   diên   hương:   được   trích   ra   từ   ruột   và   bao   tử   của   cá   nhà   táng   Physteter   macrocephalus. Chất hoạt hương của nó là ambrein có công thức C30H52O, đây là một  alcol triterpen tricyclic bậc 3 có 2 nối đôi., ngoài ra nó còn có 10% ceton 3 – caprostanon. [1]ư Hình 1. 9 Long diên hương 1.3Thành phần cơ bản của nước hoa Nước hoa được tạo nên từ 60 – 95% là cồn và nước, phần còn lại là tinh chất thơm. Nước hoa ngày nay có 3 thành phần chính: Dung môi: cồn etanol dùng làm dung môi trong hương liệu phải là loại cồn tinh luyện  cao cấp và phải đạt các tiêu chuẩn: không đục, không màu không có mùi vị lạ; dầu fusel  (%)
  19. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp Nước tinh khiết: không màu, không mùi, không vị  và có độ  cứng 
  20. Báo cáo khóa luận tốt nghiệp Khi hương nguyên liệu ở một mức độ tinh tương đối, các nhà chuyên môn có thể dùng   khứu giác để cảm nhận, đánh giá và so sánh chất lượng các hương cùng loại, từ đó quyết  định khả năng sử dụng của nguyên liệu. Việc pha chế  hương phụ thuộc quá nhiều vào kinh nghiệm và khả  năng của các nhà  pha chế, điều này gây khó khăn cho những người bắt đầu bước vào nghề. Do vậy người   ta nhận thấy cần thiết phải có một sự chuẩn hóa chung cho các loại tinh dầu dùng trong  công nghiệp hương liệu và mỹ phẩm. Sự chuẩn hóa và nhận danh tinh dầu được đưa ra   đầu tiên bởi Guenther.[1] b. Một số khái niệm liên quan đến hương Để  mô tả  hay đánh giá một hương liệu cụ  thể, người ta sử  dụng những khái niệm   như: Hương bốc nhiều, bốc mạnh hay bốc nhẹ. Khi nói đến sự  bốc hương, ngoài các  nguyên   liệu   mang   hương   tính,   thì   hợp  hương còn được phối thêm một ít tinh dầu  lấy từ  hoa như  hoa hồng, hoa tím, hoa tử  đỉnh hương và hoa dành dành... để tăng tính   bốc   vì   tất   cả   hoa   này   đều   bốc   hương  mạnh.  Ví dụ  với hồng, người ta tạo light rose,   heavy rose, sweet rose, floral bouquet rose, a  spicy­nuarce   rose,   tea   rose   và   những   sản  phẩm hương hồng khác. Do vậy, nếu chỉ  với một vài cấu tử hương chính người pha chế không thể nào tạo được hợp hương hoàn   chỉnh gây thích thú cho người sử dụng. [1] Hình 1. 10 Khái niệm về nước hoa Trong thiên nhiên, những tinh dầu tách từ  hoa tử  đinh hương, hồng, mimosa... là một   hỗn hợp nhiều cấu tử, trong đó các cấu tử  phụ  phối hợp với cấu tử chính tạo nên một   hợp hương thiên nhiên hoàn chỉnh.  Người ta cũng còn dùng từ tròn trịa hay đậm đà để nói lên tính chất của hợp hương đã   phối đầy đủ, đậm đà chưa.  SVTH: Huỳnh minh Phước 13
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2