^
DIEN DAN TRAO BOI
KHUNG HOANG NCJ C 6 NG TAI HY LAP VA KINH NGHIEM D 6| V6i VIET NAIVi
3aasiaiB5!aBaa!agBiBiaBB)aBBefagBP'3fTC3q!n3i3jac-ia^
S^BIgaBBgHEEBia
TS. DAO DANG KIEN. ThS. MAI DINH LAM HQC vi$n Hanh chinh HQC vi$n Chfnh trj - hanh chfnh Qudc gia Ho Chf Minh
Sau edn bao nd cua Hy Lap,
During past decade, Euro zone accession is seen as a great oppor tunity fo approach international capital market for Greece, but unfortu nately this is an underlying reason for current massive sovereign debt of Greece. Corruption, extravagant public expenditure and fax evasion are key reasons for current serious debt crisis in Greece.
In Vietnam, budget deficit has become a chronic problem with budget deficit exceeding international standard. Moreover, increasing public debt confronts Vietnam with urgent requirement of improving public debt management
nhdng tddng gdi tai ehfnh tie'p cdu khan cap cua khu vdc dong tien ehung chau Au va Quy Tien te Qud'c te (IMF) len den 147 ty USD da khien eho tinh hinh ed the tam yen, tuy nhien, phin dng te hai cua cic thj trddng tai chfnh the gidi, nha't la khi cic thj trddng chdng khoin Au - My va Nhat Bin mat td 10-15% gia trj trong tuan ll ngay sau dd, da cho thay tic dgng eua edn bao nay Idn hdn mgi dd bao eda gidi quan sit qudc te. Phin dng mdi nhat cho rang, sd hdi phuc kinh te the gidi sau khung hoing 2008- 2009 cd the se mang hinh chd W thay vl chd V nhd nhieu ngddi ky vgng hoi dau nam 2010.
Tai Viet Nam, tinh trang ng edng lien tuc tang trong thdi gian vda qua khie'n cho yeu cau nang eao chat Idgng quan ly nd cdng eang trd nen cap thiet. Theo dd, cin ip dung them ky luat tii khda, nha't li trong bd'i einh can can tai khda va ngoai thddng that thu kep (twin deficit) ngay cang Idn. Bai hgc td cugc khung hoing ng cdng d Hy Lap die biet hdu fch dd'i vdi viee quin ly ng cdng tai Viet Nam, nhi't li sau khi Luat Quin ly ng cdng cd higu Ide td ngay 01/01/2010.
With experiences drawn from public debt crisis in Greece, it is required for Vietnam to carefully consider further borrowings for publics expenditures in the context of current extremely high investment/GDP rafio; to improve efficiency of loan utilization; fo complete and synchro nize legal system related to public debt management towards interna tional standards; especially to make disclosure of public debt...
1. Cugc khung hoang ng cong d Hy Lap Vige gia nhap Khu vdc ddng tien chung chau Au nim 2001 la cd hgi Idn de Hy Lap cd the tiep can vdi thj trddng vdn qud'c te. Tuy nhien, day cung chfnh la nguyen nhan khie'n qud'c gia niy lam vao cinh "nd nhd chua chdm".
Chan dgng td cugc khdng hoing ng eong d Hy Lap dang cd nguy eg lan rgng sang mgt sd quo'c gia thugc Lien minh chau Au (EU) khac khien cac ndde, nhat li nhdng ndde ed ng edng ldn vi tham hut ngan sich kinh nien, phii dinh gia lai tinh trang tai khda cua minh.
Trong gan mgt thap ky qua, tan dung viec de dang thu hut vd'n dau td ndde ngoai, Chfnh phu Hy Lap da lien tuc ban trii phieu de
38 THONG TIN & oy BAD KINH TI - XA HQI SO 56 (8.2010)
cua Vien Quan he qud'c te va thu ve hang tram t^ euro. So' tien nay c6 the giup kinh te Hy Lap Chie'n Idgc (IRIS), Hy Lap hien tien rat xa ne'u Chfnh phu cd ke hoach chi tieu hgp ly, nhdng dang li mgt trong nhdng ndde cd dddng nhu c ic nha chdc trach da "ngu q u e n" tren nui tien ed ddgc nan tham nhung nghiem trgng nhd vay ng nay. Chfnh phd Hy Lap ch? bie't chi tieu ( p h in ldn eho nha't EU. Theo tfnh t o i n, h i ng cd sd ha t i n g ), trong khi khong he quan tam de'n c ic ke hoach t ri nam, nan tham nhung da lay di ng"'. k h o i ng 10% GDP eua ndde nay. Theo tfnh t o in cua ehfnh quyen Athens, nam 2009, tham hut Ngddi dan Hy Lap da p h ii hd'i Id n g in s i ch cua Hy Lap tddng dddng 12,7% GDP, trong khi mdc ng cdng eua N hi ndde cd the len tdi 11 3% td'ng s in Idgng ndi dja (PIB) de thi lay bang l ii xe, dddc cap vi tdi nam 2010, ty le nay se la 1 2 0 %. Xin nhac lai la, trong khudn gia'y phep xay nha, k h im chda khd higp ddc ve d'n djnh t ii chfnh cua khu vdc ddng tien ehung chau benh, gianh ddge nhdng hgp Au, tham hut ngan saeh eua eae ndde thanh vien khdng ddgc vdgt ddng trong kinh doanh, dac biet q ui 3% GDP. Theo Chu tjch nhdm c ic ndde sd dung ddng tien khi dd'i t ie li c ic cd quan n hi chung Jean Claude Junker, khdng loai trd kha nang Nha ndde Hy Lap ndde... Hy Lap la qud'c gia ddng se bj p hi s i n. Nguy hiem hdn, nen kinh te ldn thd 27 the gidi nay hang cud'i eua EU eung nhd khd'i rat ed the se la "kip no'" cua toan bg he thd'ng tai chinh - tien te c h iu sd dung ddng tien chung chau Au Au. trong b i ng xep hang Ch? so' nhan Tinh hinh nd cong tai cac ndde thugc thdc tham nhung (CPI) eua To' khu vdc dong tien chung chau Au chdc M i nh bach Qud'c te (Tl). Tuy nhien, nghjeh ly li chfnh sd trg giup cua EU trong nhdng nam qua lai li "ddn bay" khien tham nhung d Hy Lap tang len nhanh chdng. Trong vdng 3 thap ky ke td khi gia nhap EU, Hy Lap da nhan td'ng edng k h o i ng 300 ty euro tien trg cap td khd'i n i y, song rd't cugc v in lam vao eugc khung h o i ng ng t r im trgng. Cdn EU, lai mdt lan nda p h ii "bdm t i e n ". Thd hai, chi tieu cong "sieu
.« 9i»iiin9i<>S,
Ngudn: Bank few Intetnationol Settlltments
mtmtiik»fm2t^ %
ltrlwMlM(*»kMblkMil4 s thoang" Viec Hy Lap lam vao khdng h o i ng ng edn cd sd "gdp p h a n" khdng nhd cua viee chi tieu edng quy "sieu t h o i n g ", them
"' Tgi Olympics Athens 2004, t h^ v^n h$l hoanh
trdng va t(5n kem nh(St trong ljch sCt, Chinh phu
HyLqpdachI 12 ty euro (cao hon t6l 10t/sov<3l
•* dy kign) song khSng cho ph6p bdt cO mijt bien
hi^u qudng cdo nao dUcfc xudt hien tren dudng
phd. DiSu ndy dd khi^n cho ngdn sdch qudc gia
ndm 2004 thdm hgttdl 6,1% (so v61 GDP) trong khi
giai hgn md khdi EU cho phep ch! Id 3%.
S6'56 (8.2010) THONG TIN & Dy BAO KINH TE-XA HOI
39
Cude khung h o i ng tren da bat d iu td khi Hy Lap trd thanh thanh vien chfnh thdc eua EU, chd ye'u do nhdng nguyen nhan sau: Thit nhat, nan tham nhung diin ra nghiem trgng: Theo d i nh g ii
J
DIEN DAN TRAO DOI
"< Ngu nhin vdo mOt sd di^ dn ddu tU eg t h^ ta nay d^n ndm 2030 nhU: di^ dn xdy di^ng Thu dd (601^ ,
USD). Nhd mdy di$n hgt nhdn d Ninh Thugn (hdn 10 ty USD)..., trong dd, ngudn von chu yeu Id tO ngdn
sdch vd ng cdng, cd the thdy, ng cdng se ngdy mgt gia tdng.
"' Theo Vi^n Nghign cQu qudn l'^ kinh t^Trung aong, trong nhQng ndm gdn ddy, tdc dd tdng ndng
sudt cCio Vl$t Nam khd thdp vd tdng tradng GDP chu yeu nhd vdo vl0c gio tdng lao ddng vd vdn.
40
THONG TIN & oy BAD KINH TE - XA HOI So 56 (8.2010)
v io dd, bd m iy edng quyen thddng ddge n h an td'i thieu li 14 t h i ng lUdng, tham chf cd nam edn khdng ngdng "ldn m a n h" ve so ddgc ITnh tdi 16 t h i ng luong. Nhd vay, Iddng binh quan eao, thddng Idgng, nhdng lai ty le nghjeh vdi nhieu, trong khi viec lam thl ft, lai khdng cd nguy ed bj sa t h ii nen chat Idgng, hieu qua cdng viee. 2 chd "edng chdc" ludn la mo dde cua rat nhieu ngddi Hy Lap trong Theo Bg Tai chfnh Hy Lap, trong do tud'i di l i m. Hau q ui l i, ngan s i ch Hy Lap nam nao eung bj bgi n im 2009, Bd nay da tuyen chi, tham hut ngan s i ch lien tuc tang cao. dung khoing 27.000 cdng chdc Thd ba, tinb trang trdn lau tbue li mgt trong nhdng te nan khie'n mdi, tuy nhien, ed den 1/3 so Hy Lap ngay eang ngheo hdn so vdi c ic ndde trong EU, khie'n ndde niy edng chdc ehi de'n cdng sd "ngdi lam vao c i nh ng n in chdng chat. ehdi xdi ndde". Rd r i n g, ngan 2. Thdc trang nd cdng tai Vi?t Nam s i ch qud'c gia Hy Lap dang p h ii Theo bao c io g i im s it cua Uy ban T ii chfnh - Ngan saeh cGa g i nh mgt Iddng c d ng chdc Qud'c hgi, ng Chfnh phu dang tang cao, td 33,8% GDP nam 2007 len khd'ng lo ma khdng cd c i eh nao 36,2% GDP nam 2008, 4 1 , 9% GDP nam 2009 vi se tang len 44,6% GDP trong nam nay. g i im t ii ddgc bdi Hien p h ip ndde nay cam sa t h ii cdng chdc Ben eanh dd, mgt xu the rat d i ng lo ngai la trong giai doan 2001- n hi ndde. Tfnh de'n nam 2009, 2009, tham hut ngan sich ( ci trong va ngoai dd toin) tang td 2,8% GDP len tdi 9% GDP. Nhd vay, trong khi ng edng lien tue tang, ngan Iddng cdng chdc d Hy Lap sich lai ngay cang tham hut. Dieu nay vi pham mgt nguyen t ie cd bin chiem tdi 1/4 so' ngddi lam cdng trong q u in ly ng edng ben vdng, dd la nd cdng n g iy hdm nay p h ii dddc in Iddng eua ci ndde vi du lam tai trg bang thang dd ngan sich ngay mai. ft hay nhieu, hg v in ddge hddng mdc Iddng k hi cao so vdi mdc Tham hut ngan sich d Viet Nam da trd t h i nh "kinh nien", mdc Iddng binh quan d nhdng khu tham hut da vdgt ngddng " b io dgng do" 5% GDP theo thdng le qud'c vdc k h i c. Chi tfnh tien Iddng thu te, khien tfnh ben vdng cua ng cdng bi g i im sut. Trong khi dd, vdi nhu n h ip chfnh (chda ke t i en cau tie'p tuc dau td de p h it trien, chae chan ng edng cua Viet Nam se edn tang trong nhieu nam tdi"'. Vdi t^ le tie't kiem ngi dja chi khoang thddng, tien ho trg), sau khi trd 2 7% GDP trong khi mdc d iu tdtoan xa hgi mdi nam khoing 42% GDP, di c ic k h o i n, binh quan mgt ben canh vd'n d iu td ndde ngoai, Chfnh phu se p h ii tie'p tuc di vay rat edng chdc ddge iTnh 1.350 nhieu de bu dap khoan thie'u hut d iu td. euro/thing, trong khi ngddi lam edng an Iddng d eae khu vdc Tfnh ben vdng eua ng edng khdng chi phu thudc vao c in can ngan kinh doanh ngoai nha ndde chi sich ma edn phu thugc v io mgt so nhan to k h i e. Trddc tien-la tdc do dddc ITnh k h o i ng 750 tang trddng GDP. Tdc do tang CDP eao la dieu kign can de tang euro/thing. ngudn thu va dat t h i ng dd ngan s i c h. Tuy nhien, neu tang trddng GDP ehi do tang e ie ye'u to dau v io vat chat"' ma khdng tang ddgc nang Mdc IdOng binh quan cao, sua't, chae chan de'n mdt luc n io dd, td'e do tang trddng se giam. Dieu edng viec lai khdng nhieu, song nay ed nhieu k hi nang se x iy ra dd'i vdi Vigt Nam trong khoing 7-10 h iu he't edng ehde d Hy Lap deu n im tdi. dugc thddng v io djp cud'i nam. 0 c ic doanh nghiep ngoai qud'c Mdc lai sua't cao khie'n viee vay mdi va tai trd ng edng trd nen dat doanh, tuy thugc vao tinh hinh dd hdn va theo dd, i nh hddng tdi tfnh ben vdng cua ng edng. Trong khi s in xua't, kinh doanh eua tdng dd, mdc lai sua't lai phu thugc vao quan he cung - e lu tren thj trddng tien te va ky vgng lam p h it cua nen kinh te. nam, ngddi lam edng an iddng se ddgc thddng them k h o i ng 1 t h i ng luong (cdn ggi la t h i ng Idong thd 13). The nhdng h i ng nam, cdng ehde nha ndde
Vao d iu t h i ng 10/2009, tai Li mdt nen kinh te tham dung d iu td, d Viet Nam, nhu e lu tfn phien hgp toan the cua Uy ban dung ludn cao va lam p h it ri't khd kiem che d mdc tha'p. Bang Tai chfnh - Ngan sich cda Qude chdng cu the li ngay ci khi mdi chdm t h o it khdi suy g i im kinh te, hgi, chi sd ICOR nam 2009 ddgc chi sd gia tieu dung va lai sua't d Viet Nam da tang nhanh trd lai, b io c io da len den eon so' 8 - mdc eao hdn nhieu so vdi hau he't c ic nen kinh te trong khu vdc. He q ui eao nha't td trddc de'n nay. Dieu li khi Chfnh phu huy ddng vd'n bang c i eh p h it h i nh t r ii phie'u trong ndde, lgi suit p h ii tra da len tdi 11-12%; tddng t d, khi Chfnh phu nay ddng nghTa vdi hieu suit dau p h it hanh t r ii phie'u qud'c te, lgi suit p h ii tra cung eao hdn so vdi td eua Viet Nam da g i i hi han c ic dd'i thu eanh tranh (nhd Inddnexia va Philfppin) do mdc do rui 20%'"'. ro ldn hdn. Hai la, c in ra soat lai djnh Ben eanh dd, vdi viee gia nhap nhdm ndde cd mdc thu nhap trung nghTa nd edng vi cd sd thd'ng ke binh, c ic khoin vay qud'c te lAi dai eho Viet Nam se d in khdng cdn chfnh xac, rd r i n g, dong thdi c in nda ma thay vao dd la cae k h o in vay thddng mai vdi lai suit eao hdn lam rd sd k h ic biet ve con sdty le nhieu. ng cdng/GDP nam 2009 do phfa » Ben eanh tde do tang GDP, lam p h it vi lai suit, mdc do rui ro eua Viet Nam vi Ngan h i ng The gidi ng cdng eung phu thudc vao mdt v ii bie'n so vT md k h ie nhd mdc tham da cdng bd'^'. Ngoai ra, c in tfnh hut tai khoin vang lai va dd trd ngoai hd'i cda qude gia. Tren nhdng den i nh hddng eda eae dd an ldn phddng dien nay, Viet Nam eung dang cd nhdng bat Igi d i ng ke so vdi dang trong q ui trinh xet duyet len eie ddi thu canh tranh trong khu vdc. t'y' le ng edng trong 10, 20 hay 30 3. Bai hgc kinh nghigm do'i vdi Vigt Nam trong quan ly nd cong nam tdi cung nhd k hi nang ehi t ri Cugc khung hoing nd edng tai Hy Lap da d in de'n nhieu he luy nhd eua qude gia, trong dd, can Idd y khung hoing xi hgi, khdng h o i ng ehfnh trj vdi td'e do lan truyen rang mdc do td'n phf thdc te cd nhanh chdng trong e ie ndde khd'i EU va cd nguy ed lan ra toan eau. the t i ng them 25-50% so vdi dd Viet Nam dang trong giai doan can nhieu ngudn vd'n de d iu td, trong tfnh ban dau trong thdi gian dai dd, ngudn vd'n vay chie'm mgt ty trgng k hi Idn, theo dd, na edng se ed thdc hien dd i n. xu hddng tang cao trong eae nam tdi. Td trddng hgp eua Hy Lap, Viet Ba la, tang eddng hieu q ui sd Nam cung c in p h ii rut ra nhdng b ii hge kinh nghiem trong q u in ly dung ddng vd'n vay. Li mgt qud'c ng cdng, dd la: gia vdi tfch luy trong nen kinh te Mdt la, can xem xet ky Iddng viec vay them ng edng de ehi tieu cdn tha'p, thu ngan saeh eh? dd cdng trong bd'i e i nh t^ le dau td so vdi GDP qua eao nhd hien nay. chi thddng xuyen, c ic k h o in Ch? so' ICOR cua Vigt Nam qua cac n im danh cho dau td p h it trien rat hgn che, Viet Nam bugc p h ii vay de
ICOR QUA CAC GIAJ DOAN
™ Trong khi d d, chlsd IGOR cua Ttidi Lan Id 5,
1991-1995
1996-2000 2001-2003
2004-2006
2007-2008
cho thdy hl^u sudt kinh t^ cOa nadc bgn gdn
gdp ddi nadc to.
p h it trie'n. Trong bd'i c i nh ng cdng ngay eang tang cao, viec sd dung cd hieu q ui vd'n vay bang e i ch g i im ICOR, tde li g i im tham nhung, lang phf, dau td dan t r i i , . .. trong sd dung ngudn vd'n vay la van de vd cung cap thie't.
"® Ndm 2009, Viet Nam cdng bd ty lg ng
cdng/GDP Id 41%, trong khi dd, Ngdn hdng Thg
gidl igi daa ra cons647%.
Ngudn: Vneeonmy.com.vn.
So 56 (8.2010) THONG TIN & Dy BAD KINH Tt - XA HOI
41
^
DIEN DAN TRAO DOI
Ben c a nh d d, n en g i im d an
ty
BAO D AM N G AY C A NG TOT H ON AN SINH XA HOI
t r g ng d iu td cua N ha ndde de c ic
VA P H UC 101 XA HOI
t h a nh p h in k i nh te k h ie cd cd h gi
e u ng t h am gia, v da g i up g i im bdt
g a nh n a ng eho C h f nh p h u, d d ng
t h di vda san se t r i ch n h i em c ho
c ic t h a nh p h in k i nh te k h ac t r o ng
xa h d i.
An sinli xa Inpi va phuc Igi xd \\o\ Id hp thong c dc chfnh sdch vd
gidi phdp nham vCfd bao vp nridc song toi thieu c ua ngUdi ddn trade
nhOng rui ro vd tdc dpng bd't thudng ve kinh te, xd hpi vd moi trUdng;
vda gdp phan khong ngdng ndng cao ddi song vOt chd't vd tinh than
cho nhdn ddn. Bao d am an sinh xd hpi vd phuc Ipi xd hpi Id mpt trong
nhQng nhipm vu quan trpng c ua mdi q u o c g ia trong qud trinh phat
trien.
Bdn
la, h o in t h i en va d d ng bg
Trong bdi viet "Bdo dam ngay cang
tot hdn an sinh xd hgi va
hda h a nh
lang p h ip
ly dd'i v di
edng t ic q u an ly ng e d n g, tie'n tdi
ehuan m dc hda
theo
t h d ng
Ie
qud'c t e, d ie b i e t, e in ed sd c d ng
khai t h d ng t in ve nd e d n g.
phuc 101 xa hgi la mqt ngi dung chu yeu cua Chlen IU0c phat
trien
kinh fe - xa hgi (KT-XH) 2011-2020", Uy vien Bp Chinh tri, Thu tUdng
Chfnh phu NguySn Td'n Dung khang dinh: bdo d am ngdy cdng tdt
hon an sinh xd hpi vd phuc lpi xd hpi luon Id mpt chu trUdng, nhipm
vu Idn cua Dang vd Nhd nudc, the hipn bdn chdt tot dep cua che
dp to vd CO y nghTa rd't quan trpng dd'i vdi sU dn dinh chfnh tri - xd hpi
vd phdt trien ben vQng c ua dd't nadc.
Trddc d a y, v i ee q u in
ly ng
e d ng ddge giao eho rat n h i eu cd
Thgc hien Chie'n lapc phdt trien KT-XH 2001-2010, nhOng ndm qua,
dUdc
quan n hi ndde q u in l y; v i ec c ap
b io
l a nh eho d o a nh n g h i ep vay
ng ndde n g o ii c u ng do n h i eu cd
quan c h ju t r i ch n h i e m. Do v a y,
sd l i eu k h d ng d d gc c ap n h at va
k h d ng theo m gt he thd'ng thd'ng
n h i ' t. H i en nay, Luat Q u in
ly l ig
cong tdc bao d dm an sinh xd hpi vd phuc Ipi xd hpi dd dot
nhieu ket qua quan trpng. Hp thd'ng c dc chfnh sdch an sinh xd hpi vd
phuc Ipi xd hpi ngdy cdng dong bp vd hodn thipn tren c dc ITnh vUc:
xod ddi giam ngheo, gidi quyet vipc Idm, phdt trien hp thd'ng bdo
hiem, au ddi ngUdi cd CQng vdi nadc, trp giup xd hpi, md rpng cdc
dich vu xd hpi cdng cpng..., gdp phdn quan trpng ndng cao ddi sd'ng
vdt chdt vd tinh thdn cua nhdn d d n,
dn dinh vd phdt trien KT-XH ddt
nadc. Tuy nhien, do nhieu nguyen nhdn, viec bdo d am an sinh xd hpi
vd phuc ldi xd hpi d nUdc ta vdn con mpt sd bdt c gp vd ye'u kem
nhdt dinh.
e d ng da t ap trung c d ng v i ee q u in
Chfnh VI vdy, bade song giai doqn chie'n iUdc mdi, Ddng vd Nhd
ly n ay ve c ho Bg T ai c h f n h. D ay
la m dt d jp de e h u ng ta ra soat,
t f nh t o in lai ta't ei c ic k h o in ng
c d ng eung n hd ng ndde ngoai eua
V i et N a m. VI v a y, Bd T ai e h f nh
c in cd n h d ng
t h d ng
t in
c d ng
k h a i, eu t h e, kjp t h d i, nha't q u in
ve ng edng t r en w e b s i te eua m i nh
nadc tiep tuc coi bdo d dm an sinh xd hpi vd phuc Ipi xd hpi Id mpt
nhipm vu chu y e u, thadng xuyen. DO thdo Chien lapc phdt trien KT-
XH 2011-2020 xde dinh; tdng tradng kinh te ket hdp hdi hda vdi tie'n bp
vd cong bang xd hpi, khong ngdng ndng cao chdt lapng eupc sdng
c ua nhdn ddn; phdt trien hp thdng an sinh xd hpi da dgng, ngdy
cdng md rpng vd hieu qud... Tren cd sd bdo d dm tfnh ehu dpng, tfch
c gc vd xd hpi hda c a o, hp thdng an sinh xd hpi vd phuc lpi xd hpi cdn
dapc xdy dgng da tdng, linh hogt, ben vOng, cdng bang vi trdeh
nhipm vd Ipi fch, chia se rui ro, phu hpp vdi dieu kipn KT-XH c ua dd't
nUdc vd tiep c dn vdi thdng Ip qud'c te.
theo d u ng t i nh t h in c da d i eu 4 7,
Thu tadng nhdn mqnh: de hien thgc hda c dc muc tieu tren, cdn
Luat Q u in ly ng c d ng ve v i ec q uy
d j nh c d ng khai t h d ng t in ve ng
e d n g, " b ao g dm t d ng sd dd n d, cd
c au ng t r o ng n d d e, ng ndde n g o ai
cua C h f nh p h u, ng d d gc C h f nh
l a n h, ng c ua
c h f nh
p hu b io
q u y en d ja p h d o n g, so' l i eu vd'n
v ay
t h dc n h an va
t ri ng h i ng
n a m, cae c hi t i eu g i im sat nd
tqp trung thgc hipn cd hipu qud c dc nhipm vu vd gidi phdp: (1) Day
manh trien khai c dc chUdng trinh phdt trien KT-XH gdn vdi gidi quyet
lUdng hp
vipc Idm; (2) Phdt trien ddng b p, da dang vd ndng c ao chdt
thdng bdo hiem, dong thdi c6 chinh sdch hd trd phu hdp de ngUdi
ddn tfch c gc tham gia; (3) Thgc hien cd hipu q ud chUdng trinh xda
ddi gidm ngheo ben vOng; (4) Thgc hipn tdt chfnh sdch Uu ddi ddi vdi
ngadi c6 cdng vd chfnh sdch trd giup xd hpi cho c dc ddi
tUdng bdo
trd xd hpi; (5) Nhd nadc tdng them ngudn lgc vd phdt huy vai trd chu
d qo de ndng cao phuc ldi xd hpi vd phdt trien da dgng hp thdng c dc
djch vu xd hpi cd bdn; (7) Huy dpng sg tham gia c ua todn xd hpi de
thgc hien tdt an sinh xd hpi vd phuc lpi xd hpi. n
e h f nh p h u, ng e d n g, ng ndde
P.V
ngoai eua qud'c g i a " .D
V...
42
THONG TIN & oy BAD KINH TE - XA HOI So 56 (8.2010)
Ngudn: Bank few Intetnationol Settlltments
mtmtiik»fm2t^ % ltrlwMlM(*»kMblkMil4 s thoang" Viec Hy Lap lam vao khdng h o i ng ng edn cd sd "gdp p h a n" khdng nhd cua viee chi tieu edng quy "sieu t h o i n g ", them
"' Tgi Olympics Athens 2004, t h^ v^n h$l hoanh trdng va t(5n kem nh(St trong ljch sCt, Chinh phu HyLqpdachI 12 ty euro (cao hon t6l 10t/sov<3l •* dy kign) song khSng cho ph6p bdt cO mijt bien hi^u qudng cdo nao dUcfc xudt hien tren dudng phd. DiSu ndy dd khi^n cho ngdn sdch qudc gia ndm 2004 thdm hgttdl 6,1% (so v61 GDP) trong khi giai hgn md khdi EU cho phep ch! Id 3%.
S6'56 (8.2010) THONG TIN & Dy BAO KINH TE-XA HOI
39
Cude khung h o i ng tren da bat d iu td khi Hy Lap trd thanh thanh vien chfnh thdc eua EU, chd ye'u do nhdng nguyen nhan sau: Thit nhat, nan tham nhung diin ra nghiem trgng: Theo d i nh g ii
J
DIEN DAN TRAO DOI
"< Ngu nhin vdo mOt sd di^ dn ddu tU eg t h^ ta nay d^n ndm 2030 nhU: di^ dn xdy di^ng Thu dd (601^ ,
USD). Nhd mdy di$n hgt nhdn d Ninh Thugn (hdn 10 ty USD)..., trong dd, ngudn von chu yeu Id tO ngdn sdch vd ng cdng, cd the thdy, ng cdng se ngdy mgt gia tdng.
"' Theo Vi^n Nghign cQu qudn l'^ kinh t^Trung aong, trong nhQng ndm gdn ddy, tdc dd tdng ndng
sudt cCio Vl$t Nam khd thdp vd tdng tradng GDP chu yeu nhd vdo vl0c gio tdng lao ddng vd vdn.
40
THONG TIN & oy BAD KINH TE - XA HOI So 56 (8.2010)
v io dd, bd m iy edng quyen thddng ddge n h an td'i thieu li 14 t h i ng lUdng, tham chf cd nam edn khdng ngdng "ldn m a n h" ve so ddgc ITnh tdi 16 t h i ng luong. Nhd vay, Iddng binh quan eao, thddng Idgng, nhdng lai ty le nghjeh vdi nhieu, trong khi viec lam thl ft, lai khdng cd nguy ed bj sa t h ii nen chat Idgng, hieu qua cdng viee. 2 chd "edng chdc" ludn la mo dde cua rat nhieu ngddi Hy Lap trong Theo Bg Tai chfnh Hy Lap, trong do tud'i di l i m. Hau q ui l i, ngan s i ch Hy Lap nam nao eung bj bgi n im 2009, Bd nay da tuyen chi, tham hut ngan s i ch lien tuc tang cao. dung khoing 27.000 cdng chdc Thd ba, tinb trang trdn lau tbue li mgt trong nhdng te nan khie'n mdi, tuy nhien, ed den 1/3 so Hy Lap ngay eang ngheo hdn so vdi c ic ndde trong EU, khie'n ndde niy edng chdc ehi de'n cdng sd "ngdi lam vao c i nh ng n in chdng chat. ehdi xdi ndde". Rd r i n g, ngan 2. Thdc trang nd cdng tai Vi?t Nam s i ch qud'c gia Hy Lap dang p h ii Theo bao c io g i im s it cua Uy ban T ii chfnh - Ngan saeh cGa g i nh mgt Iddng c d ng chdc Qud'c hgi, ng Chfnh phu dang tang cao, td 33,8% GDP nam 2007 len khd'ng lo ma khdng cd c i eh nao 36,2% GDP nam 2008, 4 1 , 9% GDP nam 2009 vi se tang len 44,6% GDP trong nam nay. g i im t ii ddgc bdi Hien p h ip ndde nay cam sa t h ii cdng chdc Ben eanh dd, mgt xu the rat d i ng lo ngai la trong giai doan 2001- n hi ndde. Tfnh de'n nam 2009, 2009, tham hut ngan sich ( ci trong va ngoai dd toin) tang td 2,8% GDP len tdi 9% GDP. Nhd vay, trong khi ng edng lien tue tang, ngan Iddng cdng chdc d Hy Lap sich lai ngay cang tham hut. Dieu nay vi pham mgt nguyen t ie cd bin chiem tdi 1/4 so' ngddi lam cdng trong q u in ly ng edng ben vdng, dd la nd cdng n g iy hdm nay p h ii dddc in Iddng eua ci ndde vi du lam tai trg bang thang dd ngan sich ngay mai. ft hay nhieu, hg v in ddge hddng mdc Iddng k hi cao so vdi mdc Tham hut ngan sich d Viet Nam da trd t h i nh "kinh nien", mdc Iddng binh quan d nhdng khu tham hut da vdgt ngddng " b io dgng do" 5% GDP theo thdng le qud'c vdc k h i c. Chi tfnh tien Iddng thu te, khien tfnh ben vdng cua ng cdng bi g i im sut. Trong khi dd, vdi nhu n h ip chfnh (chda ke t i en cau tie'p tuc dau td de p h it trien, chae chan ng edng cua Viet Nam se edn tang trong nhieu nam tdi"'. Vdi t^ le tie't kiem ngi dja chi khoang thddng, tien ho trg), sau khi trd 2 7% GDP trong khi mdc d iu tdtoan xa hgi mdi nam khoing 42% GDP, di c ic k h o i n, binh quan mgt ben canh vd'n d iu td ndde ngoai, Chfnh phu se p h ii tie'p tuc di vay rat edng chdc ddge iTnh 1.350 nhieu de bu dap khoan thie'u hut d iu td. euro/thing, trong khi ngddi lam edng an Iddng d eae khu vdc Tfnh ben vdng eua ng edng khdng chi phu thudc vao c in can ngan kinh doanh ngoai nha ndde chi sich ma edn phu thugc v io mgt so nhan to k h i e. Trddc tien-la tdc do dddc ITnh k h o i ng 750 tang trddng GDP. Tdc do tang CDP eao la dieu kign can de tang euro/thing. ngudn thu va dat t h i ng dd ngan s i c h. Tuy nhien, neu tang trddng GDP ehi do tang e ie ye'u to dau v io vat chat"' ma khdng tang ddgc nang Mdc IdOng binh quan cao, sua't, chae chan de'n mdt luc n io dd, td'e do tang trddng se giam. Dieu edng viec lai khdng nhieu, song nay ed nhieu k hi nang se x iy ra dd'i vdi Vigt Nam trong khoing 7-10 h iu he't edng ehde d Hy Lap deu n im tdi. dugc thddng v io djp cud'i nam. 0 c ic doanh nghiep ngoai qud'c Mdc lai sua't cao khie'n viee vay mdi va tai trd ng edng trd nen dat doanh, tuy thugc vao tinh hinh dd hdn va theo dd, i nh hddng tdi tfnh ben vdng cua ng edng. Trong khi s in xua't, kinh doanh eua tdng dd, mdc lai sua't lai phu thugc vao quan he cung - e lu tren thj trddng tien te va ky vgng lam p h it cua nen kinh te. nam, ngddi lam edng an iddng se ddgc thddng them k h o i ng 1 t h i ng luong (cdn ggi la t h i ng Idong thd 13). The nhdng h i ng nam, cdng ehde nha ndde
Vao d iu t h i ng 10/2009, tai Li mdt nen kinh te tham dung d iu td, d Viet Nam, nhu e lu tfn phien hgp toan the cua Uy ban dung ludn cao va lam p h it ri't khd kiem che d mdc tha'p. Bang Tai chfnh - Ngan sich cda Qude chdng cu the li ngay ci khi mdi chdm t h o it khdi suy g i im kinh te, hgi, chi sd ICOR nam 2009 ddgc chi sd gia tieu dung va lai sua't d Viet Nam da tang nhanh trd lai, b io c io da len den eon so' 8 - mdc eao hdn nhieu so vdi hau he't c ic nen kinh te trong khu vdc. He q ui eao nha't td trddc de'n nay. Dieu li khi Chfnh phu huy ddng vd'n bang c i eh p h it h i nh t r ii phie'u trong ndde, lgi suit p h ii tra da len tdi 11-12%; tddng t d, khi Chfnh phu nay ddng nghTa vdi hieu suit dau p h it hanh t r ii phie'u qud'c te, lgi suit p h ii tra cung eao hdn so vdi td eua Viet Nam da g i i hi han c ic dd'i thu eanh tranh (nhd Inddnexia va Philfppin) do mdc do rui 20%'"'. ro ldn hdn. Hai la, c in ra soat lai djnh Ben eanh dd, vdi viee gia nhap nhdm ndde cd mdc thu nhap trung nghTa nd edng vi cd sd thd'ng ke binh, c ic khoin vay qud'c te lAi dai eho Viet Nam se d in khdng cdn chfnh xac, rd r i n g, dong thdi c in nda ma thay vao dd la cae k h o in vay thddng mai vdi lai suit eao hdn lam rd sd k h ic biet ve con sdty le nhieu. ng cdng/GDP nam 2009 do phfa » Ben eanh tde do tang GDP, lam p h it vi lai suit, mdc do rui ro eua Viet Nam vi Ngan h i ng The gidi ng cdng eung phu thudc vao mdt v ii bie'n so vT md k h ie nhd mdc tham da cdng bd'^'. Ngoai ra, c in tfnh hut tai khoin vang lai va dd trd ngoai hd'i cda qude gia. Tren nhdng den i nh hddng eda eae dd an ldn phddng dien nay, Viet Nam eung dang cd nhdng bat Igi d i ng ke so vdi dang trong q ui trinh xet duyet len eie ddi thu canh tranh trong khu vdc. t'y' le ng edng trong 10, 20 hay 30 3. Bai hgc kinh nghigm do'i vdi Vigt Nam trong quan ly nd cong nam tdi cung nhd k hi nang ehi t ri Cugc khung hoing nd edng tai Hy Lap da d in de'n nhieu he luy nhd eua qude gia, trong dd, can Idd y khung hoing xi hgi, khdng h o i ng ehfnh trj vdi td'e do lan truyen rang mdc do td'n phf thdc te cd nhanh chdng trong e ie ndde khd'i EU va cd nguy ed lan ra toan eau. the t i ng them 25-50% so vdi dd Viet Nam dang trong giai doan can nhieu ngudn vd'n de d iu td, trong tfnh ban dau trong thdi gian dai dd, ngudn vd'n vay chie'm mgt ty trgng k hi Idn, theo dd, na edng se ed thdc hien dd i n. xu hddng tang cao trong eae nam tdi. Td trddng hgp eua Hy Lap, Viet Ba la, tang eddng hieu q ui sd Nam cung c in p h ii rut ra nhdng b ii hge kinh nghiem trong q u in ly dung ddng vd'n vay. Li mgt qud'c ng cdng, dd la: gia vdi tfch luy trong nen kinh te Mdt la, can xem xet ky Iddng viec vay them ng edng de ehi tieu cdn tha'p, thu ngan saeh eh? dd cdng trong bd'i e i nh t^ le dau td so vdi GDP qua eao nhd hien nay. chi thddng xuyen, c ic k h o in Ch? so' ICOR cua Vigt Nam qua cac n im danh cho dau td p h it trien rat hgn che, Viet Nam bugc p h ii vay de
ICOR QUA CAC GIAJ DOAN
™ Trong khi d d, chlsd IGOR cua Ttidi Lan Id 5,
1991-1995
1996-2000 2001-2003
2004-2006
2007-2008
cho thdy hl^u sudt kinh t^ cOa nadc bgn gdn gdp ddi nadc to.
p h it trie'n. Trong bd'i c i nh ng cdng ngay eang tang cao, viec sd dung cd hieu q ui vd'n vay bang e i ch g i im ICOR, tde li g i im tham nhung, lang phf, dau td dan t r i i , . .. trong sd dung ngudn vd'n vay la van de vd cung cap thie't.
"® Ndm 2009, Viet Nam cdng bd ty lg ng cdng/GDP Id 41%, trong khi dd, Ngdn hdng Thg gidl igi daa ra cons647%.
Ngudn: Vneeonmy.com.vn.
So 56 (8.2010) THONG TIN & Dy BAD KINH Tt - XA HOI
41
^
DIEN DAN TRAO DOI
Ben c a nh d d, n en g i im d an
ty
BAO D AM N G AY C A NG TOT H ON AN SINH XA HOI
t r g ng d iu td cua N ha ndde de c ic
VA P H UC 101 XA HOI
t h a nh p h in k i nh te k h ie cd cd h gi
e u ng t h am gia, v da g i up g i im bdt
g a nh n a ng eho C h f nh p h u, d d ng
t h di vda san se t r i ch n h i em c ho
c ic t h a nh p h in k i nh te k h ac t r o ng
xa h d i.
An sinli xa Inpi va phuc Igi xd \\o\ Id hp thong c dc chfnh sdch vd gidi phdp nham vCfd bao vp nridc song toi thieu c ua ngUdi ddn trade nhOng rui ro vd tdc dpng bd't thudng ve kinh te, xd hpi vd moi trUdng; vda gdp phan khong ngdng ndng cao ddi song vOt chd't vd tinh than cho nhdn ddn. Bao d am an sinh xd hpi vd phuc Ipi xd hpi Id mpt trong nhQng nhipm vu quan trpng c ua mdi q u o c g ia trong qud trinh phat trien.
Bdn
la, h o in t h i en va d d ng bg
Trong bdi viet "Bdo dam ngay cang
tot hdn an sinh xd hgi va
hda h a nh
lang p h ip
ly dd'i v di
edng t ic q u an ly ng e d n g, tie'n tdi
ehuan m dc hda
theo
t h d ng
Ie
qud'c t e, d ie b i e t, e in ed sd c d ng
khai t h d ng t in ve nd e d n g.
phuc 101 xa hgi la mqt ngi dung chu yeu cua Chlen IU0c phat trien kinh fe - xa hgi (KT-XH) 2011-2020", Uy vien Bp Chinh tri, Thu tUdng Chfnh phu NguySn Td'n Dung khang dinh: bdo d am ngdy cdng tdt hon an sinh xd hpi vd phuc lpi xd hpi luon Id mpt chu trUdng, nhipm vu Idn cua Dang vd Nhd nudc, the hipn bdn chdt tot dep cua che dp to vd CO y nghTa rd't quan trpng dd'i vdi sU dn dinh chfnh tri - xd hpi vd phdt trien ben vQng c ua dd't nadc.
Trddc d a y, v i ee q u in
ly ng
e d ng ddge giao eho rat n h i eu cd
Thgc hien Chie'n lapc phdt trien KT-XH 2001-2010, nhOng ndm qua, dUdc
quan n hi ndde q u in l y; v i ec c ap
b io
l a nh eho d o a nh n g h i ep vay
ng ndde n g o ii c u ng do n h i eu cd
quan c h ju t r i ch n h i e m. Do v a y,
sd l i eu k h d ng d d gc c ap n h at va
k h d ng theo m gt he thd'ng thd'ng
n h i ' t. H i en nay, Luat Q u in
ly l ig
cong tdc bao d dm an sinh xd hpi vd phuc Ipi xd hpi dd dot nhieu ket qua quan trpng. Hp thd'ng c dc chfnh sdch an sinh xd hpi vd phuc Ipi xd hpi ngdy cdng dong bp vd hodn thipn tren c dc ITnh vUc: xod ddi giam ngheo, gidi quyet vipc Idm, phdt trien hp thd'ng bdo hiem, au ddi ngUdi cd CQng vdi nadc, trp giup xd hpi, md rpng cdc dich vu xd hpi cdng cpng..., gdp phdn quan trpng ndng cao ddi sd'ng vdt chdt vd tinh thdn cua nhdn d d n, dn dinh vd phdt trien KT-XH ddt nadc. Tuy nhien, do nhieu nguyen nhdn, viec bdo d am an sinh xd hpi vd phuc ldi xd hpi d nUdc ta vdn con mpt sd bdt c gp vd ye'u kem nhdt dinh.
e d ng da t ap trung c d ng v i ee q u in
Chfnh VI vdy, bade song giai doqn chie'n iUdc mdi, Ddng vd Nhd
ly n ay ve c ho Bg T ai c h f n h. D ay
la m dt d jp de e h u ng ta ra soat,
t f nh t o in lai ta't ei c ic k h o in ng
c d ng eung n hd ng ndde ngoai eua
V i et N a m. VI v a y, Bd T ai e h f nh
c in cd n h d ng
t h d ng
t in
c d ng
k h a i, eu t h e, kjp t h d i, nha't q u in
ve ng edng t r en w e b s i te eua m i nh
nadc tiep tuc coi bdo d dm an sinh xd hpi vd phuc Ipi xd hpi Id mpt nhipm vu chu y e u, thadng xuyen. DO thdo Chien lapc phdt trien KT- XH 2011-2020 xde dinh; tdng tradng kinh te ket hdp hdi hda vdi tie'n bp vd cong bang xd hpi, khong ngdng ndng cao chdt lapng eupc sdng c ua nhdn ddn; phdt trien hp thdng an sinh xd hpi da dgng, ngdy cdng md rpng vd hieu qud... Tren cd sd bdo d dm tfnh ehu dpng, tfch c gc vd xd hpi hda c a o, hp thdng an sinh xd hpi vd phuc lpi xd hpi cdn dapc xdy dgng da tdng, linh hogt, ben vOng, cdng bang vi trdeh nhipm vd Ipi fch, chia se rui ro, phu hpp vdi dieu kipn KT-XH c ua dd't nUdc vd tiep c dn vdi thdng Ip qud'c te.
theo d u ng t i nh t h in c da d i eu 4 7,
Thu tadng nhdn mqnh: de hien thgc hda c dc muc tieu tren, cdn
Luat Q u in ly ng c d ng ve v i ec q uy
d j nh c d ng khai t h d ng t in ve ng
e d n g, " b ao g dm t d ng sd dd n d, cd
c au ng t r o ng n d d e, ng ndde n g o ai
cua C h f nh p h u, ng d d gc C h f nh
l a n h, ng c ua
c h f nh
p hu b io
q u y en d ja p h d o n g, so' l i eu vd'n
v ay
t h dc n h an va
t ri ng h i ng
n a m, cae c hi t i eu g i im sat nd
tqp trung thgc hipn cd hipu qud c dc nhipm vu vd gidi phdp: (1) Day manh trien khai c dc chUdng trinh phdt trien KT-XH gdn vdi gidi quyet lUdng hp vipc Idm; (2) Phdt trien ddng b p, da dang vd ndng c ao chdt thdng bdo hiem, dong thdi c6 chinh sdch hd trd phu hdp de ngUdi ddn tfch c gc tham gia; (3) Thgc hien cd hipu q ud chUdng trinh xda ddi gidm ngheo ben vOng; (4) Thgc hipn tdt chfnh sdch Uu ddi ddi vdi ngadi c6 cdng vd chfnh sdch trd giup xd hpi cho c dc ddi tUdng bdo trd xd hpi; (5) Nhd nadc tdng them ngudn lgc vd phdt huy vai trd chu d qo de ndng cao phuc ldi xd hpi vd phdt trien da dgng hp thdng c dc djch vu xd hpi cd bdn; (7) Huy dpng sg tham gia c ua todn xd hpi de thgc hien tdt an sinh xd hpi vd phuc lpi xd hpi. n
e h f nh p h u, ng e d n g, ng ndde
P.V
ngoai eua qud'c g i a " .D
V...
42
THONG TIN & oy BAD KINH TE - XA HOI So 56 (8.2010)
