Xử lý nợ xấu nhìn từ kinh nghiệm các nước

ử ừ ệ ướ ợ ấ X  lý n  x u nhìn t kinh nghi m các n c.

ệ ợ ề 1. Khái ni m v  mua bán n :

ạ ộ ợ ế ể ể ầ ổ Mua bán n  là ho t đ ng kinh t đ  trao đ i và chuy n giao ph n

ặ ả ả ợ ố tài s n đ c bi ả ệ  là các "kho n n  ph i thu" t t ừ ố ượ  đ i t ng này sang đ i

ượ ự ệ ể ấ ượ ạ ồ ợ ề t ng khác. Th c ch t, đó là vi c chuy n nh ng l i "quy n thu h i n "

ừ ộ ủ ợ ố ớ ủ ả ả ợ ợ t ợ  m t "kho n n  ph i thu" c a Bên bán n  (ch  n ) đ i v i Khách n

ụ ư ợ ở ể ợ ủ ợ sang cho Bên mua n  (ví d  nh  DATC) đ  Bên mua n  tr  thành ch  n

ạ ộ ớ ủ ợ ượ ợ ự ệ ư ậ m i c a Bên Khách n . Nh  v y, ho t đ ng mua bán n  đ c th c hi n

ủ ợ ủ ả ả ả ợ ợ ả   ố ớ đ i v i các kho n n  ph i thu (c a bên ch  n ) mà không ph i là n  ph i

ả ủ ợ tr  (c a bên khách n ).

ố ớ ủ ợ ụ ả ả ợ Ví d : Bên A (ch  n ) có "kho n n  ph i thu" 1000$ đ i v i Bên B

ệ ợ ộ ế ữ ế (khách n ) do phát sinh trong m t quan h  kinh t gi a 2 bên. Đ n nay,

ể ầ ư ầ ả ồ ộ ự ư ầ Bên A c n thu h i ph n tài s n này đ  đ u t vào m t d  án khác nh ng

ư ượ ề ặ ả Bên B ch a thanh toán đ ợ ư   c do khó khăn v  tài chính ho c kho n n  ch a

ạ ả ợ ớ ả ế đ n h n. Và Bên A bán kho n n  ph i thu này cho DATC v i giá 1000$,

ồ ợ ể ể ờ ộ ề ồ đ ng th i chuy n giao toàn b  "quy n thu h i n " cho DATC đ  DATC

ủ ợ ớ ủ ệ ở tr  thành ch  n  m i c a Bên B và khi đó Bên B có trách nhi m thanh

ữ ả toán 1000$ cho DATC mà không ph i thanh toán cho Bên A n a.

ả ồ ủ ệ ợ ọ

ộ • DATC: Công ty mua bán n  và tài s n t n đ ng c a Doanh nghi p)  ộ thu c B  tài chính.

ả ả ệ t Nam. • VAMC: Công ty Qu n lý và khai thác tài s n Vi

ử ừ ệ ướ ợ ấ 2. X  lý n  x u nhìn t kinh nghi m các n c.

ờ ỳ ủ ữ ả Trong th i l kh ng ho ng tài chính Châu Á nh ng năm 1997 – 1998,

ầ ớ ướ ậ ả ả ph n l n các n ự   c Đông Á đã l p các Công ty Qu n lý tài s n (AMC) tr c

ộ ướ ờ ớ ợ ấ ự ệ ằ ấ ồ thu c Nhà n c nh m thanh lý n  x u đ ng th i v i th c hi n tái c u

ệ ố ề ế trúc h  th ng ngân hàng nói riêng và n n kinh t nói chung.

ủ ướ ố Chính ph  các n c Indonesia, Malaysia, Hàn Qu c và Thái Lan đã thành

ả ậ ể ử ả ợ ồ ậ l p các công ty qu n lý tài s n t p trung (AMCs) đ  x  lý n , thu h i và

ợ ấ ủ ụ ể ả ế ậ ơ ấ ạ c  c u l i các kho n n  x u c a ngân hàng. C  th : Indonesia thi t l p

ổ ứ ử ấ ơ ớ ợ C  quan tái c u trúc ngân hàng (IBRA), v i Malaysia là T  ch c x  lý n

ậ ả ả ố qu c gia (DANAHARTA), Hàn Qu c ố  l p Công ty Qu n lý Tài s n

ầ ậ ấ ơ ỉ (KAMCO). Riêng Thái Lan ban đ u ch  thành l p C  quan tái c u trúc tài

ể ử ề ủ ế ấ chính (FRA) đ  x  lý các v n đ  c a các công ty tài chính và đ n năm

ậ ả ả ớ 2001, Thái Lan m i thành l p Công ty Qu n lý Tài s n (TAMC). Các công

ạ ộ ộ ố ấ ị ỉ ty này ch  ho t đ ng trong m t s  năm nh t đ nh.

ử ủ ể ặ ợ ượ ủ ­ Đ c đi m chung c a 4 công ty x  lý n  nói trên là đ c Chính ph  tài

ợ ố ổ ứ ậ ệ ử ụ ỉ ự ơ ộ tr  v n và t ch c t p trung h n vi c s  d ng m t mô hình ch  d a vào

ề ẽ ấ ặ ệ ố ề ấ ngân hàng. Đi u này có l là do tính ch t đ c thù có h  th ng v  các v n

ợ ấ ề đ  ngân hàng và quy mô n  x u.

ủ ướ ỉ ấ ả ả ụ ứ ­ Chính ph  các n c nói trên áp d ng hình th c mua s  t t c  các kho n

ơ ấ ạ ề ấ ả cho vay có v n đ  và c  c u l ợ ấ ủ i các kho n n  x u c a ngân hàng.

ề ả ủ    Mô hình AMCs mang tính kh  thi cao do nhi u ngân hàng không đ

ồ ự ể ự ợ ấ ủ ấ ả ngu n l c đ  t tái c u trúc các kho n n  x u c a mình thông qua các

ơ ữ ơ ở ị ự ủ ộ ơ đ n v  tr c thu c hay các công ty con c a ngân hàng. H n n a, c  s  pháp

ế ớ ở ự ẩ ớ ướ ạ ậ ẫ lý so v i các chu n m c th  gi i các n c này v n còn l c h u cũng

ầ ạ ự ầ ế ả góp ph n t o ra s  c n thi t ph i có AMCs.

ử ề ạ ặ   ợ ậ    (1) Malayxia: Các công ty x  lý n  t p trung cũng có các quy n h n đ c

ệ ể ắ ụ ổ ứ ử ủ ụ ả ợ ố bi t đ  c t gi m các th  t c pháp lý. Ví d , T  ch c x  lý n  qu c gia

ề ử ấ ả ợ ấ ể ả Malaysia có quy n x  lý t t c  các kho n n  x u chuy n giao mà không

ử ụ ủ ủ ả ả ầ c n ph i xin phép các ch  tài s n. TAMC c a Thái Lan cũng s  d ng

ạ ủ ể ề ả ộ ợ ồ quy n h n c a mình đ  bu c các con n  ph i ng i vào bàn đàm phán cho

ủ ệ ợ ả vi c thanh toán các kho n n  vay c a mình…

ướ ị ủ ữ ả ấ ọ c b  kh ng ho ng nghiêm tr ng nh t trong nh ng (2)  Hàn Qu cố : n

ệ ặ ệ ấ năm 1997­1998, vai trò tái c u trúc doanh nghi p, đ c bi ậ t là các t p đoàn

ế ả ụ ợ ấ ớ ế ộ kinh t (Chaebol) trong quá trình gi i quy t m t danh m c n  x u l n là

ụ ấ ố ượ ề ệ ừ ấ r t rõ ràng, cho dù nhi m v  m u ch t đ c đ  ra ngay t khi AMC đ ượ   c

ả ế ợ ấ ớ ố ậ thành l p là gi i quy t n  x u càng s m càng t t.

ủ ượ ậ ớ c thành l p ngay năm 1998 v i (3) Indonesia: IBRA c a Indonesia đ

ụ ệ ầ ậ ấ ơ m c tiêu ban đ u là t p trung h n vào tái c u trúc doanh nghi p. Tuy

ướ ợ ấ ự ể ả ả nhiên, tr c áp l c ph i nhanh chóng thanh lý các kho n n  x u đ  tài tr ợ

ụ ả ộ ị cho m t ngân sách ngày càng b  thâm h t, Công ty IBRA đã ph i bán các

ư ượ ả ể ừ ầ ấ ợ ấ kho n n  x u ch a đ c tái c u trúc k  t đ u năm 2002.

ồ ự ề ờ ấ    (4) Trung Qu cố , sau 4 năm giành r t nhi u th i gian và ngu n l c cho

ệ ệ ấ ướ ỡ ớ ế vi c tái c u trúc hàng trăm doanh nghi p Nhà n ả   c c  l n (chi m kho ng

ợ ấ ượ ả ổ ị ả ả 1/3 t ng giá tr  các kho n n  x u đ c 4 công ty qu n lý tài s n mua) ch ủ

ệ ụ ế ầ ạ ả ợ ổ ế y u thông qua nghi p v  bi n các kho n n  thành c  ph n t i các doanh

ủ ệ ệ ậ ố ơ nghi p này, 4 AMC c a Trung Qu c sau đó đã t p trung h n vào vi c bán

ợ ấ ụ ả và thanh lý các kho n n  x u thông qua các công c  khác nhau...

ư ự c Đông Nam Á khác, Thái Lan th c

ơ ả ằ

ướ i pháp c  b n. ố ơ ả ồ ả ả (5) Thái Lan: Cũng nh  các n ả ợ ấ ệ ử hi n x  lý n  x u b ng 03 gi i pháp     Các gi ự ế  này bao g m b m v n tr c ti p, công ty qu n lý tài s n

ơ ấ ợ AMC (Asset Management Company) và trung gian tái c  c u n  CDRC

ộ (Corporate Debt Restructuring Committee), trong đó AMC là m t trong

ữ ả ả ừ ờ ỳ ủ ụ ệ nh ng gi i pháp mà Thái Lan đã áp d ng khá hi u qu  t th i k  kh ng

ế ả ho ng cho đ n nay.

ủ ề ả ặ ộ ­ Kh ng ho ng tài chính Châu Á năm 1997 đã gây nhi u tác đ ng n ng

ệ ố ở ặ ệ ự ề n  lên h  th ng tài chính Thái Lan, đ c bi ợ t là khu v c ngân hàng. N

ụ ứ ự ạ ố ấ ủ x u c a khu v c ngân hàng liên t c gia tăng, cu i năm 1997 đ t m c cao

ủ ả ư ợ ụ ự ạ ổ ỷ ụ k  l c 46% trên t ng d  n  tín d ng đã t o áp l c cho Chính ph  ph i

ữ ả ề ấ ờ ị ư nhanh chóng đ a ra nh ng gi ể i pháp k p th i ki m soát v n đ  này.

ợ ấ ủ ự ử ể ệ ­ Kinh nghi m x  lý n  x u c a Thái Lan d a trên các AMC có th  chia

ờ ỳ ậ ự thành 02 th i k : phân tán và t p trung, trong đó mô hình phân tán có s

ủ ả ở ữ ướ ỗ ợ ở ể tham gia c a c  AMC s  h u nhà n ỹ c (h  tr  b i Qu  Phát tri n các

ở ữ ở ế ị ư Đ nh ch  tài chính­FIDF) và các AMC s  h u b i ngân hàng t nhân đ ượ   c

ầ ượ ụ ự ậ áp d ng l n l t năm 1998 và 1999; còn mô hình AMC t p trung d a trên

ậ ủ ả ả ự s  thành l p c a Công ty qu n lý tài s n Thái Lan (Thai Asset

ơ ế Management Corporation – TAMC) vào năm 2001. Ba c  ch  AMC có

ể ề ở ố ổ ứ ề ề ệ ả ồ nhi u đi m khác nhau ngu n g c t ch c, đi u kho n và đi u ki n các

ể ả ỉ ự ự ả ế ợ ấ ả xem B ng 1 tài s n chuy n giao ( ). Thái Lan ch  th c s  gi i quy t n  x u

ụ ậ ạ thành công theo mô hình AMC t p trung áp d ng trong giai đo n sau

ủ ả kh ng ho ng.

ơ ế ủ ể ả ặ B ng 1: Đ c đi m c a 3 c  ch  AMC

ị

ị ườ

ướ

ướ

ậ ướ

Phân tán và đ nh  ng ng th  tr h

ị Phân tán và đ nh  ướ c ng nhà n h

T p trung và đ nh  ng nhà n h

ị ướ c

ố

ộ

S  AMC

12 AMC ho t đ ng

ạ ộ 4 AMC thu c 5 ngân

1: Thai Asset  Management  Corporation (TAMC)

c (BAM, PAM,

ở ữ hàng s  h u nhà  ướ n SAM, và Radhanasin  AMC)

ộ

ỹ

ể

ở ữ S  h u

ư

B  Tài chính

ị

Các ngân hàng t nhân

Năm thành l pậ 8/1998

2001 ­ nay

ử

ủ ụ

ậ

ộ   ụ M c tiêu / đ ng ơ c  thành l p

ợ ấ ế ợ ấ   X  lý n  x u, tránh  i quy t n  x u và ố   ồ các th  t c pháp lý và  i ngu n v n tòa án

Qu  Phát tri n các  ế Đ nh ch  tài chính  (FIDF) 1998 (BBC), 1999  (UOBR), 2000 (KTB),  và 2002 (BMB và  SCIB) ả Gi ơ ấ ạ c  c u l ngân hàng

ự

ạ

ế

ơ ở C  s  ho t  đ ngộ

ự ả ể ạ

ể c chuy n sang

ự ử  ồ Ngu n nhân l c x ơ ợ ấ ở lý n  x u   các c   quan không đ  và ủ ể đ  tránh s  can  ệ ị ề thi p v  chính tr ợ ấ ủ N  x u c a các  ngân hàng m  ẹ ượ đ AMC con

ả ả FIDF đ m b o các  ế ượ trái phi u đ c phát  ể ạ ợ ấ ra đ  mua l i n  x u  ừ t  các ngân hàng nhà  cướ n

ả

ị ủ

ị

Trung bình 53%

ả

TAMC phát hành trái  ả phi u (có s  b o đ m  ủ c a FIDF) đ  t o  ợ ố ồ ngu n v n mua n   ấ ủ x u c a các TCTD.  ế ắ Nguyên t c gi i quy t  ấ ẻ ả tài s n x u là Chia s   ỗ ữ ờ  gi a TAMC và i – l l các TCTD ự D a trên giá tr  c a tài  ả ả s n b o đ m (33,2%)

m c 33% cho  ự ế

ặ

Không có tiêu chí l a ự ụ ị ọ ch n và đ nh giá c   ể Ở ứ th .  BAM, và giá th c t cho SAM và PAM

ỏ

ể

R t nhấ

Đáng k  (52% cho  KTB)

Đ nh giá  ể chuy n giao tài  ả s n trung bình  ị ủ (% c a giá tr   ầ ban đ u ho c  ị ổ giá tr  s  sách) ợ ấ ượ c  N  x u đ ổ   ể chuy n (% t ng ư ợ d  n )

ỷ

ế

ơ ấ

ậ

Tái c  c u ch m

Không xác đ nhị

ả ừ ứ ấ ả  m c  T t c  tài s n t ố ở ẩ ướ i chu n tr  xu ng, d ị ớ ổ v i t ng giá tr  là  784,4 t  Baht 73,46% tính đ n tháng  6/2003

ơ ấ Tái c  c u tài  ợ ấ ả s n (% n  x u

ể

ể

ể

ể

ể ượ c chuy n) đ ừ ệ ợ  vi c  L i ích t ợ ấ chuy n n  x u

ợ ấ ự ự

Đáng k  vì cho phép  các ngân hàng đáp  ầ ơ ấ ứ ng nhu c u c  c u  ố ồ ạ i ngu n v n l

ổ

Đáng k  vì các ngân  ể hàng có th  tách tài  ỏ ả ấ ả s n x u kh i b ng cân ờ ỗ ượ ố c chia  đ i. L i­l  đ ẻ ế ự ắ s  theo s  s p x p  ữ gi a TAMC và các t ứ ch c tài chính

ế

ể Không đáng k  do  chuy n n  x u  không th c s  tách  ỏ ả ợ ấ n  x u kh i b ng  ố ủ cân đ i c a các  ngân hàng. Các  ả ngân hàng ph i duy   ố   ứ trì m c an toàn v n ệ   ả ợ ấ cho c  n  x u hi n có và các AMC,  ả khi n cho tài s n  ứ ầ c n đáp  ng tăng  ấ g p đôi

ế ợ ữ ị ướ ướ ướ AMC phân tán – k t h p gi a đ nh h ng nhà n ị c và đ nh h ng

ị ườ th  tr ng

ượ ụ ỗ ­ Mô hình AMC phân tán đ c áp d ng theo cách m i ngân hàng thành

ẽ ượ ữ ể ợ ấ ủ ậ l p AMC riêng và n  x u c a các ngân hàng s  đ c chuy n sang nh ng

ố ớ ự ướ ậ ẽ AMC đó. Đ i v i khu v c nhà n c, các AMC sau khi thành l p s  phát

ợ ấ ừ ả ủ ự ả ế ể hành trái phi u (có s  đ m b o c a FIDF) đ  mua n  x u t các ngân

ế ẽ ượ ở ữ ế ạ hàng s  h u nó, trái phi u không bán h t s  đ c FIDF mua l ợ i, còn n

ị ườ ầ ư ấ ẽ ượ x u s  đ c bán ra ngoài th  tr ng cho các nhà đ u t trong và ngoài

ướ ự ư ư ợ ấ ượ ể n ố ớ c. Nh ng đ i v i khu v c t nhân, sau khi n  x u đ c chuy n

ị ườ ự ố ộ ị ổ ặ xu ng các AMC tr c thu c theo giá th  tr ng ho c giá tr  s  sách ròng,

ả ướ ẽ ả ự ệ ả ngân hàng s  thuê các công ty qu n lý tài s n n c ngoài th c hi n qu n

ả ủ ứ ớ ừ ả ị lý các tài s n c a AMC v i m c phí t 2 – 5% trên giá tr  tài s n ròng.

ả ế ợ ấ ­ Tuy nhiên, gi i quy t n  x u thông qua mô hình AMC phân tán đã

ợ ấ ở ư không thành công khi n  x u ủ  các AMC c a ngân hàng t ư ầ  nhân g n nh

ử ượ ứ ậ ả ố không x  lý đ c, th m chí m c an toàn v n mà các ngân hàng ph i duy

ấ ở ướ ủ ế ụ trì đã tăng lên g p đôi. Còn các ngân hàng nhà n c, m c tiêu ch  y u

ơ ấ ạ ể ả ứ ồ ố ủ c a chuy n hóa tài s n là c  c u l i ngu n v n ngân hàng ch  không

ọ ố ị ạ ủ ợ ấ ả tr ng tâm vào t i đa hóa giá tr  hoàn l i c a các kho n n  x u.

ậ ị ướ ướ AMC t p trung – theo đ nh h ng nhà n c

ả ậ ậ ả ộ Năm 2001, Thái Lan thành l p m t công ty qu n lý tài s n t p trung có tên

ớ ơ ế ạ ộ Thai Asset Management Corporation (TAMC) v i c  ch  ho t đ ng khá

ệ ố h  th ng:

ơ ở ạ ộ ơ ở ự ị ị ­ C  s  pháp lý: TAMC ho t đ ng d a trên c  s  pháp lý là Ngh  đ nh

ụ ấ ớ TAMC (TAMC Emergency Decree B.E. 2544) v i m c đích duy nh t là x ử

ệ ể ấ ề ợ ấ ấ ả lý tri t đ  v n đ  n  x u cho t t c  các TCTD.

ơ ế ạ ộ ồ ủ ộ ồ ủ ­ C  ch  ho t đ ng: H i đ ng thành viên c a TAMC bao g m  y ban

ạ ộ ủ ể ồ ố ki m toán và các thành viên bên ngoài. Ngu n v n ho t đ ng c a TAMC

ủ ế ừ ế ạ ỗ ợ ừ ch  y u t ế  phát hành trái phi u chi m 96%, còn l i 0,4% là h  tr  t

ờ ạ ủ ự ế ệ ớ Chính ph . TAMC th c hi n phát hành trái phi u có th i h n 10 năm v i

ả ủ ợ ấ ả ượ ẽ ị ể ể ự ả s  đ m b o c a FIDF đ  mua n  x u. Tài s n đ c chuy n giao s  đ nh

ợ ấ ẽ ự ả ả ả ị ắ   ệ ử giá theo giá tr  tài s n b o đ m. Vi c x  lý n  x u s  d a trên nguyên t c

ẻ ờ ỗ ữ ợ ế ợ ấ ể chia s  l i – l gi a TAMC và các TCTD bán n . N u n  x u có th  sinh

ờ ợ ẽ ượ ưở ầ ợ ế ậ l i thì ngân hàng bán n  s  đ c h ng 80% ph n l ợ i nhu n, còn n u n

ả ỗ ấ ẽ ả ị ấ ạ ỗ x u t o l thì ngân hàng đó s  ph i ch u 20% kho n l y.

ả ử ế ợ ấ ủ ể ầ i pháp x  lý: ­ Gi H u h t n  x u c a các ngân hàng chuy n sang TAMC

ấ ả ừ ố ớ ấ ộ ệ ả ả ấ qu n lý xu t phát t các doanh nghi p b t đ ng s n và s n xu t. Đ i v i

ế ấ ả ợ ự ệ ả ả các kho n vay có th  ch p không còn kh  năng tr  n , TAMC th c hi n

ế ấ ự ể ả ầ ố ị t ch thu tài s n th  ch p và bán thanh lý đ  hoàn ph n v n vay d a trên

ẻ ờ ỗ ố ớ ả ậ ấ ắ nguyên t c chia s  l i­l . Đ i v i các kho n vay mà TAMC nh n th y

ố ợ ả ợ ả ạ ớ ơ ủ ộ còn kh  năng tr  n , TAMC đã ch  đ ng ph i h p v i các c  quan đ i

ự ệ ế ể ư ả ụ ạ di n cho các khu v c kinh t đ  đ a ra các gi i pháp khôi ph c l ạ i ho t

ả ợ ủ ự ả ấ ạ ố ồ ộ đ ng s n xu t kinh doanh c a các khu v c đó, t o ngu n v n tr  n . Các

ả ầ ượ ượ ể ứ ự ư ự ệ ệ gi i pháp đi n hình l n l t đ c th c hi n khá toàn di n theo th  t u

ư tiên nh  sau:

ố ớ ố ợ ấ ộ ả ả ộ + Đ i v i các kho n vay thu c ngành b t đ ng s n: TAMC đã ph i h p

ẽ ớ ơ ặ ở ố ch t ch  v i C  quan Nhà ể  Qu c Gia (National Housing Authority) đ

ẽ ỗ ợ ọ ọ ự ề ề ơ ch n l c các d  án còn nhi u ti m năng và c  quan này s  h  tr  phát

ầ ư ự ề ể ả ấ ồ ố tri n và qu n lý bán d  án; riêng v n đ  ngu n v n đ u t ự  cho d  án,

ệ ớ ế ệ TAMC làm vi c v i hai TCTD là BankThai và Ngân hàng Ti t ki m Chính

ự ủ ể ấ ph  (Government Saving Bank) đ  cung c p tài chính cho các d  án trên

ị ườ ể ệ ắ ấ ờ phát tri n, hoàn thi n và bán ra th  tr ng trong th i gian ng n nh t có

th .ể

ự ả ố ớ ả ấ ậ ợ ả + Đ i v i các kho n n  trong khu v c s n xu t: TAMC t p trung gi i

ề ợ ấ ủ ế ấ ụ ủ ủ ặ quy t v n đ  n  x u c a 13 nhóm m c tiêu c a Chính ph , trong đó đ t

ọ ế ế ể ế ạ tr ng tâm vào các ngành thi t y u phát tri n kinh t ư  cũng nh  mang l i

ơ ộ ữ ệ ị ế Ư nh ng c  h i vi c làm và giá tr  kinh t ầ  cao.  u tiên đ u tiên là ngành

ệ ớ ệ ắ ệ ắ công nghi p s t thép. TAMC làm vi c v i Vi n S t Thép Thái Lan (Iron

ư ả and Steel Institute of Thailand) đ a ra các gi ư ỗ ợ ợ i pháp phù h p nh  h  tr

ư ấ ệ ể ậ ạ ỹ (tài chính, t ả  v n k  thu t) đ  các doanh nghi p trong tình tr ng khó tr

ể ả ồ ự ể ậ ấ ớ ợ n  sáp nh p v i nhau đ  tăng quy mô, ngu n l c và phát tri n s n xu t.

ố ớ ứ ệ ợ ị + Đ i v i các doanh nghi p vay n  đang giao d ch trên Sàn Ch ng khoán

ố ợ ớ Thái Lan (Stock Exchange of Thailand – SET), TAMC ph i h p v i SET

ơ ấ ụ ạ ế ể ạ ế ể đ  phát tri n các k  ho ch tái c  c u và khôi ph c l ị ổ i giá tr  c  phi u

ộ ố ệ ứ ự ẽ ệ ầ ẫ m t s  doanh nghi p d n đ u ngành, qua đó s  có hi u  ng tích c c cho

ỏ ơ ệ ộ các doanh nghi p nh  h n thu c ngành đó.

ư ỉ ử ầ ượ ợ ấ Trong khi AMC phân tán h u nh  ch  x  lý đ c n  x u v i t ớ ỷ ệ ấ  l r t nh ỏ

ố ợ ấ ượ ậ ớ ế thì v i AMC t p trung, tính đ n tháng 6/2003, s  n  x u đ c TAMC

ả ế ỷ ố ợ ầ ử ạ ổ gi i quy t là 784,4 t Baht, đ t 73,46% t ng s  n  c n x  lý. T  l ỷ ệ ợ  n

ệ ả ố ấ ủ ệ ố x u c a h  th ng ngân hàng Thái Lan gi m rõ r t xu ng 12,9% năm 2003,

ế ụ ầ ở ứ ổ ả ị ừ 10% năm 2004 và ti p t c gi m d n m c  n đ nh qua các quý t năm

ả xem B ng 2 ế 2005 đ n nay ( ).

ỷ ệ ợ ấ ổ ả B ng 2: T  l ư ợ ủ ệ ố  n  x u (%/t ng d  n ) c a h  th ng ngân hàng Thái

ạ Lan (giai đo n 2005 – 2011)

ồ ươ Ngu n: Ngân hàng trung ng Thái Lan (BoT)

ợ ấ ử ệ ả ả Kinh nghi m x  lý n  x u thông qua công ty qu n lý tài s n AMC ở

ọ ữ ự ự ệ ộ Thái Lan th c s  là m t bài h c h u ích cho Vi t Nam trong quá trình tái

ệ ố ặ ệ ố ả ợ ấ ầ ơ ấ c  c u h  th ng ngân hàng,đ c bi t trong b i c nh n  x u đang d n leo

thang.

* Đánh giá.

ợ ạ ả ự ố Nhìn chung, các kho n n  t i các qu c gia trong khu v c Đông Á

ườ ộ ặ ượ ả ấ ộ ả ả ằ th ng có chung m t đ c tính là đ c đ m b o b ng b t đ ng s n. Vì

ậ ề ị ự ệ ề ả ậ v y, các đi u lu t v  t ch biên tài s n không mang tính hi n th c cao

ự ả ủ ạ ả ả ộ ở (trong giai đo n cu c kh ng ho ng tài chính khu v c x y ra) đã c n tr

ả ả ả ả ợ ị ượ ngân hàng t ch thu tài s n đ m b o khi các kho n n  không đ ả c tr  đúng

ự ế ả ợ ấ ủ ế ễ ạ ạ h n. Th c t quá trình gi ả i quy t kh ng ho ng n  x u di n ra t i

ấ ượ ả ủ ề ị Indonesia cho th y IBRA đã đ ủ ể c quy n t ch biên tài s n c a các ch  th

ấ ờ ầ ế ầ ợ đi vay không h p tác mà không c n đ n các gi y t c n thi ế ừ t t phía toà

án.

ự ườ ạ Các AMC trong khu v c châu Á th ố ng xuyên công b  tình hình ho t

ạ ộ ế ả ả ộ đ ng và k t qu  ho t đ ng kinh doanh thông qua các b n báo cáo tháng,

ươ ợ ấ quý, trong đó nêu rõ các quy trình và ph ử ng pháp x  lý n  x u.

ủ ướ ự ậ ơ Chính ph  các n c trong khu v c châu Á cũng đã thành l p các c  quan

ạ ộ ủ ệ ả chuyên trách theo dõi và đánh giá hi u qu  ho t đ ng c a các AMC thông

ứ ộ ụ ồ ủ ợ ấ ố ượ ư ấ qua các tiêu chí nh : M c đ  ph c h i c a n  x u, s  l ng và ch t

ượ ả ượ l ng các kho n vay đ ấ c tái c u trúc…

ề ạ ạ ộ ả ỗ ủ ế ầ ệ H u h t ho t đ ng c a các AMC đ u t o ra các kho n l ậ , vì v y vi c

ệ ạ ừ ề ấ ạ ộ ủ ẻ chia s  thi t h i phát sinh t các ho t đ ng c a AMC là đi u r t đáng

ượ ề ượ ự ợ ừ đ c quan tâm. Các AMC trong khu v c Đông Á đ u đ c tài tr  t các

ủ ặ ướ ố ủ ồ ứ ngu n v n c a Chính ph  ho c d ụ ợ i các hình th c phát hành công c  n

ủ c a chính các AMC này.

ể ỗ ợ ủ ế ­  Chính ph  Indonesia đã phát hành trái phi u đ  h  tr  cho thanh

ả ủ ươ ươ ả kho n c a ngân hàng Trung ng và ch ả ng trình đ m b o an toàn cho

ườ ử ề ộ ệ ố ấ ợ ng i g i ti n; tài tr  cho quá trình tái c u trúc toàn b  h  th ng ngân

ư ệ ạ ợ ấ ủ ạ hàng cũng nh  vi c mua l i n  x u c a IBRA. Trong khi đó, t i Hàn

ợ ự ế ừ ố ủ Qu c, Thái Lan và Malaysia, tài tr  tr c ti p t Chính ph  là không đáng

ế ừ ố ầ ế ổ ồ ế ỉ ể k , ch  chi m t 0,4% đ n 20% t ng ngu n v n c n thi t.

ố ượ ạ ố ồ ủ ữ ấ c Chính ph  cung c p không nh ng ­  T i Trung Qu c, ngu n v n đ

ị ợ ấ ượ ế ả ỉ ỉ ộ ể ầ ch  chi m kho ng 3% giá tr  n  x u đ c chuy n giao mà ch  m t ph n

ề ặ ồ ợ ưở trong ngu n tài tr  này là ti n m t, còn l ạ ồ ạ ướ ạ i d i t n t i d ng nhà x ng,

ở ữ ở ả ướ ậ ụ v t d ng và các tài s n khác s  h u b i các ngân hàng tr c đó.

ế ươ ượ ủ ướ Phát hành trái phi u AMC là ph ng pháp đ c Chính ph  các n c

ử ụ ể ạ ự ạ ố ố khu v c Đông Á s  d ng đ  t o v n cho các AMC. T i Hàn Qu c và Thái

ế ế ợ ổ ồ ơ ố Lan, trái phi u AMC chi m h n 90% t ng ngu n tài tr  cho AMC; con s

ả ạ ố này vào kho ng 60% t i Trung Qu c và Malaysia.

ự ỗ ợ ủ ủ ủ ệ     S  h  tr  c a Chính ph  trong vi c nâng cao vai trò c a AMC trong

ố ả ế ợ ấ ủ su t quá trình gi ụ ỗ ợ ệ ố i quy t n  x u c a toàn h  th ng luôn là công c  h  tr

ợ ấ ừ ệ ẩ ể ế ộ ắ ự đ c l c cho vi c đ y nhanh ti n đ  chuy n giao n  x u t các ngân hàng

sang các AMC.

ươ ợ ấ ừ ủ ệ ị * Ph ng pháp đ nh giá c a AMC trong vi c mua n  x u t ngân hàng

ự ỳ ợ ấ ể ọ ộ ố ớ ế đóng vai trò c c k  quan tr ng đ i v i ti n đ  chuy n giao n  x u. Có 2

ươ ượ ử ụ ph ị ng pháp đ nh giá đã đ ự c các AMC trong khu v c Đông Á s  d ng:

(cid:0) ươ ị ổ ị ị ­ Ph ng pháp 1: đ nh giá theo giá tr  s  sách và đ nh giá theo giá tr ị

phù h p. ợ

(cid:0) ươ ầ ớ ạ ự ố Ph ng pháp 2: Ph n l n AMC t i các qu c gia khác trong khu v c

ụ ươ ợ ấ ợ ị ị Đông Á áp d ng ph ng pháp đ nh giá n  x u theo giá tr  phù h p.

ạ ố ộ T i Thái Lan, Hàn Qu c và Malaysia, giá mua trung bình dao đ ng

ừ ợ ẩ ủ ế ả ả t ị ổ  kho ng 1/3 đ n 1/2 giá tr  s  sách c a kho n n  x u.

ợ ấ ừ ể ậ ậ Sau khi xác nh n mua và nh n chuy n giao n  x u t các ngân hàng,

ụ ệ ạ ủ ổ ứ ợ ấ nhi m v  còn l i c a các AMC là t ỳ ả  ch c bán các kho n n  x u này tu

ủ ừ ụ ủ ụ ể ệ ặ ụ ợ ấ theo đ c đi m c a t ng danh m c n  x u, m c tiêu và nhi m v  c a

ờ ỳ ừ ố ậ ử ỹ AMC trong t ng th i k  hay các nhân t khác mà k  thu t x  lý các

ả ượ ọ ự ợ ấ kho n n  x u này đ c các AMC ch n l a.

ế ớ ạ ề ạ ố   *  T i các qu c gia trên th  gi i, có nhi u lo i mô hình công ty mua bán

ướ ố ư ố ợ n : ­ Công ty do Nhà n ặ c góp v n ho c công ty do t nhân góp v n.

ố ớ ợ ư ộ ậ ộ ố ộ ­ Đ i v i các công ty mua bán n  t ạ ộ  nhân, m t s  ho t đ ng đ c l p, m t

ặ ơ ạ ộ ự ủ ị ố s  khác là công ty con c a các ngân hàng ho c đ n v  ho t đ ng tr c

ợ ủ ử ộ ướ ườ ạ ộ thu c ngân hàng. Các công ty x  lý n  c a Nhà n c th ng ho t đ ng

ề ợ ấ ệ ố ệ ả ấ ố khá hi u qu  khi v n đ  n  x u mang tính h  th ng và khung pháp lý đ i

ệ ử ợ ẫ ế ớ v i vi c x  lý n  v n còn y u.

ị ườ ữ ạ ẳ ợ ấ ả Ch ng h n có nh ng lúc trên th  tr ng, các kho n n  x u không có

ườ ợ ủ ướ ụ ể ng ử i mua thì công ty x  lý n  c a Nhà n ơ c có th  là n i tiêu th  các

ệ ử ợ ấ ợ ấ ư ả kho n n  x u nói trên, và khi khung pháp lý cho vi c x  lý n  x u ch a

ượ ợ ủ ử ỏ ướ ể đ c “kh e” thì công ty x  lý n  c a Nhà n c có th  giúp rút ng n đ ắ ượ   c

ơ ữ ủ ử ệ ợ ạ ợ ấ quy trình x  lý n . H n n a, vi c Chính ph  mua l ả i các kho n n  x u

ợ ủ ử ướ ủ c a ngân hàng thông qua các công ty x  lý n  c a Nhà n ể ạ c có th  t o ra

ủ ề ệ ặ ấ ơ ộ c  h i cho Chính ph  áp đ t các đi u ki n giúp các ngân hàng tái c u trúc

ạ ấ ạ ộ ủ ề l ơ ấ i v n đ  tài chính và c  c u ho t đ ng c a mình.