TÀI LIU X LÝ N CÓ VN 
I.
CÁC HÌNH THC PHÂN LOI N
a.
Khái nim
Phân loi n vic phân chia các khon n trong danh mc cho vay ca t chc tín dng (TCTD) vào các nhóm khác
nhau tng ng vi mc  ri ro ca khon n ó i vi TCTD.
Thông thng, n vay ti các ngân hàng bao gm :
- Các khon cho vay, ng trc, thu chi;
- Các khon chit khu, tái chit khu thng phiu và giy t có giá khác;
- Các khon bao thanh toán;
- Các khon cho vay theo phng thc phát hành và s dng th tín dng;
- Các hình thc cp tín dng khác theo quy nh ca pháp lut ( bao gm c các khon bo lãnh, cam kt
cho vay và chp nhn thanh toán…).
Mt s khái nim cn lu ý :
- N c cu li thi hn tr n
là khon n TCTD chp thun iu chnh k hn n hoc gia hn n
cho khách hàng;
- N quá hn là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và/hoc lãi ã quá hn thanh toán;
- N xu là các khon n thuc các nhóm 3, 4 và 5 theo tiêu chí phân loi n ti Quyt nh 493 (bao gm
: n di tiêu
chun, n nghi ng, n có kh nng mt vn).
b.
Phân loi n
(1)
Theo Quyt nh s 127/2005/Q-NHNN
Gm 3 loi :
- N vay tr úng hn;
- N c c cu li thi hn tr n (iu chnh k hn n hoc gia hn n);
- N quá hn.
Cách phân loi n này c s dng trong vic qun lý n hàng ngày, hàng tun, hàng tháng, quý, nm ti TCTD; phc
v cho công vic phân loi n trích lp và s dng d phòng  x lý ri ro tín dng.
(2)
Theo Quyt nh s 493/2005/Q-NHNN
Gm 5 nhóm :
- Nhóm 1 : N  tiêu chun;
- Nhóm 2 : N cn chú ý;
- Nhóm 3 : N di tiêu chun;
- Nhóm 4 : N nghi ng;
- Nhóm 5 : N có kh nng mt vn.
Cách phân loi n này c s dng chính thc trong báo cáo tài chính ca các TCTD, trên h thng thông tin tín dng
CIC, trong vic trích lp và s dng d phòng  x lý ri ro tín dng hàng tháng / hàng quý ti TCTD.....
Lu ý : các TCTD khác nhau tiêu chí phân loi n khác nhau (Theo phng pháp nh tính hoc theo phng pháp
nh lng).
c.
Phân loi nhóm n theo nh tính
Cn c vào kt qu t h thng xp hng tín dng ni b  xác nh ri ro i vi t ng khách hàng, TCTD phân loi
khách hàng vào các nhóm n tng ng và thc hin trích lp d phòng theo quy nh. Trong trng hp khách hàng có
nhiu hn 1 khon vay ti TCTD thì tt c các khon vay này cùng c xp vào chung trong 1 nhóm n. Theo ó các
nhóm n c nh ngh!a nh sau :
(1)
Nhóm 1 (N  tiêu chun)
các khon n khách hàng ã thc hin các cam kt tr n tt không có nghi ng v vic thanh toán y 
lãi và gc.
(2)
Nhóm 2 (N cn chú ý)
Là các khon n c TCTD ánh giá là có kh nng thu hi y  c n gc và lãi nhng có du hiu khách hàng suy
gim kh nng tr n. Tn tht cui cùng c tính s" không xy ra trong giai on này nhng có th s" xy ra nu nh#ng
iu kin bt li v$n tip tc tn ti.
(3)
Nhóm 3 (N di tiêu chun)
các khon n c TCTD ánh giá không kh nng thu hi n gc lãi khi n hn kh nng tn tht
mt phn n gc và lãi.
(4)
Nhóm 4 (N nghi ng)
Là các khon n c TCTD ánh giá là kh nng tn tht cao, không th thu hi toàn b và TCTD d trù s" phi gánh
chu tn tht cho khon n gc và / hoc lãi sau khi ã tính n giá tr thc t ca tài sn bo m.
(5)
Nhóm 5 (N có kh nng mt vn)
các khon n c TCTD ánh giá không còn kh nng thu hi sau m%i n lc thu hi n nh phát mãi tài sn
bo m, t tng.
d.
Phân loi nhóm n theo nh lng
(1)
Nhóm 1 (N  tiêu chun)
- Các khon n trong hn mà TCTD ánh giá là có kh nng thu hi y  c gc và lãi úng thi hn;
- Các khon n quá hn di 10 ngày;
- Các khon n c cu li thi hn tr n khách hàng ã liên tc tr y  n gc lãi theo thi hn
tr n c c cu li trong thi gian ti thiu 6 tháng i vi các khon n trungi hn, 3 tháng i vi các khon n
ng&n hn, k t ngày b&t u tr y  n gc và lãi theo thi hn ã c cu li;
- Các khon cam kt ngoi bng (khi TCTD cha phi thc hin ngh!a v theo cam kt) mà các TCTD ánh
giá khách hàng có kh nng thc hin y  các ngh!a v theo cam kt;
- Các khon n nhóm 2 chuyn sang nhóm 1 khi có y  2 iu kin sau :
N trong hn;
Khách hàng không còn bt k khon n nào khác thuc nhóm 2 n nhóm 5.
- Các khon n khác c chuyn sang nhóm 1 do Hi ng tín dng / Ban tín dng (nu có) hoc cp lãnh
o có thm quyn quyt nh.
(2)
Nhóm 2 (N cn chú ý)
- Các khon n quá hn t 10 n 90 ngày;
- Các khon cam kt ngoi bng (khi TCTD cha phi thc hin ngh!a v theo cam kt) mà các n v ánh
giá khách hàng không có kh nng thc hin các ngh!a v theo cam kt.
- 'i vi khách hàng có t 2 khon n tr( lên ti TCTD (k c khon n TCTD tham gia cho vay hp vn),
khi bt k 1 khon n nào b phân loi vào nhóm 2 thì phi phân loi toàn b d n ca các khon n thuc nhóm 1
còn li ca khách hàng vào n nhóm 2;
- Các khon n thuc nhóm 1 TCTD  cn c ánh giá kh nng tr n ca khách hàng b suy
gim khi :
nh#ng di)n bin bt li tác ng tiêu cc n môi trng, l!nh vc kinh doanh ca khách hàng
tng ng vi mc  ri ro thuc nhóm 2.
Các khon n ca khách hàng ti các TCTD khác b phân loi vào nhóm 2 (nu có thông tin);
Các ch tiêu tài chính hoc kh nng tr n ca khách hàng b suy gim liên tc hoc có bin ng ln
theo chiu hng suy gim vi mc  ri ro thuc nhóm 2.
Khách hàng cung cp không y , kp thi các thông tin tài chính trung thc các thông tin tài
chính theo yêu cu ca TCTD  ánh giá kh nng tr n ca khách hàng.
- Các khon n khác c chuyn sang nhóm 2 do Hi ng tín dng / Ban tín dng quyt nh.
(3)
Nhóm 3 (N di tiêu chun)
- Các khon n quá hn t 91 n 180 ngày;
- Các khon n c gia hn ln u;
- Các khon n thuc nhóm 1, 2 nhng c mi)n hoc gim lãi (gm : lãi pht chm tr, lãi trong hn, lãi
quá hn) do khách hàng không  kh nng tr lãi y  theo hp ng tín dng.
- Các khon TCTD phi tr thay i vi các khon bo lãnh, các khon thanh toán i vi chp nhn thanh
toán các khon cam kt ngoi bng ã quá hn di 30 ngày (c tính t ngày TCTD buc phi thc hin ngh!a v theo
các cam kt ngoi bng);
- 'i vi khách hàng có t 2 khon n tr( lên ti TCTD (k c khon n TCTD tham gia cho vay hp vn),
khi bt k mt khon n nào b phân loi vào nhóm 3 thì phi phân loi toàn b d n ca các khon n thuc nhóm
1, 2 còn li ca khách hàng vào nhóm 3;
- Các khon n thuc nhóm 1, 2 mà TCTD có  cn c ánh giá và phân loi vào n nhóm 3 khi :
nh#ng di)n bin bt li tác ng tiêu cc n môi trng, l!nh vc kinh doanh ca khách hàng
tng ng vi mc  ri ro thuc nhóm 3.
Các khon n ca khách hàng ti các TCTD khác b phân loi vào nhóm 3 (nu có thông tin).
Các ch tiêu tài chính hoc kh nng tr n ca khách hàng b suy gim liên tc hoc có bin ng ln
theo chiu hng suy gim vi mc  ri ro thuc nhóm 3.
Khách hàng cung cp không y , kp thi các thông tin tài chính trung thc các thông tin tài
chính theo yêu cu ca TCTD  ánh giá kh nng tr n ca khách hàng.
- Các khon n khác c chuyn sang nhóm 3 do Hi ng tín dng / Ban tín dng (nu có) hoc cp
thm quyn quyt nh.
(4)
Nhóm 4 (N nghi ng)
- Các khon n quá hn t 181 n 360 ngày;
- Các khon n c cu li thi hn tr n ln u quá hn di 90 ngày theo thi hn tr n c c cu li
ln u.
- Các khon n c cu li thi hn tr n ln th 2.
- Các khon TCTD phi tr thay i vi các khon bo lãnh, các khon thanh toán i vi chp nhn thanh
toán các khon cam kt ngoi bng ã quá hn t 30 ngày n 90 ngày (c tính t ngày TCTD buc phi thc hin
ngh!a v theo các cam kt ngoi bng);
- 'i vi khách hàng có t 2 khon n tr( lên ti TCTD (k c khon n TCTD tham gia cho vay hp vn),
khi bt k mt khon n nào b phân loi vào nhóm 4 thì phi phân loi toàn b d n ca các khon n thuc nhóm
1, 2, 3 còn li ca khách hàng vào nhóm 4;
- Các khon n thuc nhóm 1, 2, 3 mà TCTD có  cn c ánh giá và phân loi vào n nhóm 4 khi :
nh#ng di)n bin bt li tác ng tiêu cc n môi trng, l!nh vc kinh doanh ca khách hàng
tng ng vi mc  ri ro thuc nhóm 4.
Các khon n ca khách hàng ti các TCTD khác b phân loi vào nhóm 4 (nu có thông tin).
Các ch tiêu tài chính hoc kh nng tr n ca khách hàng b suy gim liên tc hoc có bin ng ln
theo chiu hng suy gim vi mc  ri ro thuc nhóm 4.
Khách hàng cung cp không y , kp thi các thông tin tài chính trung thc các thông tin tài
chính theo yêu cu ca TCTD  ánh giá kh nng tr n ca khách hàng.
- Các khon n khác c chuyn sang nhóm 4 do Hi ng tín dng / Ban tín dng (nu có) hoc cp
thm quyn quyt nh.
(5)
Nhóm 5 (N có kh nng mt vn)
- Các khon n quá hn trên 360 ngày;
- Các khon n c cu li thi hn tr n ln u quá hn t 90 ngày tr( lên theo thi hn tr n c c
cu li ln u.
- Các khon n c cu li thi hn tr n ln th 2 quá hn theo thi hn tr n ã c c cu li ln 2.
- Các khon n c cu li thi hn tr n ln th 3 tr( n (k c khon n cha b chuyn n quá hn ln
nào hoc ã chuyn n quá hn nhiu ln);
- Các khon TCTD phi tr thay i vi các khon bo lãnh, các khon thanh toán i vi chp nhn thanh
toán các khon cam kt ngoi bng ã quá hn t 91 ngày tr( lên (c tính t ngày TCTD buc phi thc hin ngh!a v
theo các cam kt ngoi bng);
- 'i vi khách hàng có t 2 khon n tr( lên ti TCTD (k c khon n TCTD tham gia cho vay hp vn),
khi bt k mt khon n nào b phân loi vào nhóm 5 thì phi phân loi toàn b d n ca các khon n thuc nhóm
1, 2, 3, 4 còn li ca khách hàng vào nhóm 5;
- Các khon n khoanh, n ch x;
- Các khon n thuc nhóm 1, 2, 3 và 4 mà TCTD có  cn c ánh giá và phân loi vào n nhóm 5 khi :
nh#ng di)n bin bt li tác ng tiêu cc n môi trng, l!nh vc kinh doanh ca khách hàng
tng ng vi mc  ri ro thuc nhóm 5.
Các khon n ca khách hàng ti các TCTD khác b phân loi vào nhóm 5 (nu có thông tin).
Các ch tiêu tài chính hoc kh nng tr n ca khách hàng b suy gim liên tc hoc có bin ng ln
theo chiu hng suy gim vi mc  ri ro thuc nhóm 5.
Khách hàng cung cp không y , kp thi các thông tin tài chính trung thc các thông tin tài
chính theo yêu cu ca TCTD  ánh giá kh nng tr n ca khách hàng.
- Các khon n khác c chuyn sang nhóm 5 do Hi ng tín dng / Ban tín dng (nu có) hoc cp
thm quyn quyt nh..
-
II.
BIN PHÁP X LÝ N XU, N CÓ VN
1.
Qun lý n và chuyn n quá hn
a.
Thu hi n trc hn
(1)
Các trng hp thu hi n trc hn
- Khách hàng vay và / hoc bên bo lãnh (nu có) vi phm Quy ch cho vay ca TCTD Nhà nc Vit Nam, Quy
ch cho vay ca TCTD;
- Khách hàng vay và / hoc bên bo lãnh (nu có) là t chc b gii th, ng ng hot ng, chia tách, hp nht, sáp
nhp, chuyn i hình thc, c phn hóa, thay i ch s( h#u...;
- Ngi i din theo pháp lut, ngi iu hành ca khách hàng vay và hoc bên bo lãnh (nu có) là t chc b
truy cu trách nhim hình s;
- Khách hàng vay / hoc bên bo lãnh (nu có) nhân cht không ngi th a k c TCTD chp
thun;
- Khách hàng vay / hoc bên bo lãnh (nu có) vi phm hp ng tín dng, hp ng th chp, cm c, các
cam kt vi TCTD;
- Khách hàng vay mt hoc mt s khon vay chuyn sang n quá hn nguy c không kh nng tr
n;
- Khách hàng vay cung cp thông tin sai s tht, không có thin chí tr n;
- Khách hàng vay và / hoc bên bo lãnh (nu có) có liên quan n các v kin e d%a n phn ln giá tr tài sn
ca khách hàng vay và / hoc bên bo lãnh (nu có);
- Thay i v t* giá ngoi t, giá mua bán vàng, giá mua bán chng khoán d$n n vic s tin vay vt quá giá
tr tài sn bo m, ngh!a v c bo m (trong trng hp khon vay có loi tin vay khác vi loi tin c dùng 
xác nh giá tr tài sn bo m, giá tr ngha v c bo m);
- Giá tr tài sn bo m b gim giá tr (do TCTD xác nh), nguy c không x thu hi n c hoc
nh#ng thay i khác;
- TCTD nc ngoài t chi thanh toán trong trng hp cho vay chit khu b chng t hàng xut khu;
- Các nguy c khác nh h(ng n kh nng tr n ca khách hàng....
(2)
Hng x
Sau mt thi gian nht nh – thông thng là 30 ngày k t ngày TCTD thông báo thu hi n trc hn khách
hàng v$n không thanh toán  n vay (bao gm : vn gc, lãi trong hn, lãi quá hn, phí các khon phi tr khác),
TCTD chuyn toàn b s d n ca khách hàng sang n quá hn và áp dng các bin pháp x lý theo quy nh ca pháp
lut  thu hi n vay, các chi phí có liên quan.
b.
Chuyn n quá hn và áp dng lãi sut n quá hn
(1)
Các phng thc tr n vay ph bin ti TCTD