Chịu trách nhiệm nội dung:
Ban Gia đình Xã hội, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam
Biên soạn:
ThS. Hồ Phụng Hoàng Phoenix
ThS. Trần Thị Thu
Ban biên tập:
Nguyễn Thị Tuyết Mai
Đào Thị Vi Phương
Nguyễn Thị Thủy
KĨ NĂNG TƯ VẤN CÁ NHÂN VỀ LỰA CHỌN VÀ PHÁT TRIỂN NGHỀ NGHIỆP 1
MỤC LỤC
MỤC LỤC 1
TỪ VIẾT TẮT 2
LỜI NÓI ĐẦU 3
GIỚI THIỆU TÀI LIỆU 4
PHẦN I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TƯ VẤN HƯỚNG NGHIỆP 7
1. Khái niệm về tư vấn hướng nghiệp 8
2. Mục đích 8
3. Nhiệm vụ 8
4. Ý nghĩa của việc cha mẹ tham gia TVHN 10
5. Phân loại tư vấn hướng nghiệp 10
6. Các điều kiện để thực hiện TVHN thành công 11
PHẦN II. CÁC KỸ NĂNG VÀ LIỆU PHÁP TƯ VẤN HƯỚNG NGHIỆP
13
1. Sáu kĩ năng tư vấn hướng nghiệp 14
2. Hai liệu pháp TVHN 20
3. Mối quan hệ giữa các kĩ năng và liệu pháp TVHN 21
4. Sử dụng các kĩ năng và liệu pháp trong các giai đoạn TVHN 22
PHẦN III. VẬN DỤNG CÁC KĨ NĂNG VÀ LIỆU PHÁP VÀO VIỆC HỖ TRỢ 25
CÁC EM HỌC SINH PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HƯỚNG NGHIỆP
1. Xây dựng nhận thức bản thân 26
2. Xây dựng nhận thức nghề nghiệp 32
3. Xây dựng kế hoạch nghề nghiệp 34
PHẦN IV. MẪU KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG 37
PHẦN V. PHỤ LỤC 57
Phụ lục 1. Các lí thuyết hướng nghiệp cơ bản 58
Phụ lục 2. Phiếu Trắc nghiệm sở thích phần 1 và phần 2 73
Phụ lục 3. Bảng các nhóm tính cách theo lí thuyết mật mã Holland 76
Phụ lục 4. Bộ phiếu Trắc nghiệm sở thích và nghề nghiệp 82
Phụ lục 5. Bộ phiếu Trắc nghiệm khả năng và nghề nghiệp 86
Phụ lục 6. Giới thiệu cổng thông tin điện tử: Em chọn nghề gì? 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO 92
KĨ NĂNG TƯ VẤN CÁ NHÂN VỀ LỰA CHỌN VÀ PHÁT TRIỂN NGHỀ NGHIỆP
2
TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Nghĩa của từ
GD&ĐT Giáo dục và đào tạo
GDHN Giáo dục hướng nghiệp
GV Giáo viên
Hội LHPN Hội Liên hiệp Phụ nữ
HS Học sinh
THCS Trung học cơ sở
THPT Trung học phổ thông
KPTNN Khung phát triển nghề nghiệp
NĐTV Người được tư vấn
NTV Người làm tư vấn hướng nghiệp
PN Phụ nữ
TVHN Tư vấn hướng nghiệp
PHẦN I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TƯ VẤN HƯỚNG NGHIỆP
KĨ NĂNG TƯ VẤN CÁ NHÂN VỀ LỰA CHỌN VÀ PHÁT TRIỂN NGHỀ NGHIỆP 3
LỜI NÓI ĐẦU
Trong chương trình giáo dục hướng nghiệp do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định Tư vấn
hướng nghiệp là một nội dung quan trọng nhằm giúp học sinh chọn hướng học, chọn
nghề phù hợp. Tùy điều kiện từng nơi, học sinh có thể được tư vấn bởi những cán bộ tư
vấn hướng nghiệp tại các Trung tâm Kĩ thuật Tổng hợp - Hướng nghiệp hoặc Trung tâm Tư
vấn Hướng nghiệp, cũng có thể được tư vấn bởi giáo viên chủ nhiệm hoặc giáo viên hướng
nghiệp tại trường. Tuy nhiên, hiện nay lực lượng làm tư vấn hướng nghiệp còn nhiều bất
cập, vừa rất thiếu về số lượng, vừa yếu về kiến thức, kĩ năng tư vấn1. Trong khi đó, số lượng
học sinh có nhu cầu được tư vấn hướng nghiệp lại rất cao, nhất là khối học sinh cuối cấp
Trung học cơ sở và Trung học phổ thông. Để giải quyết vấn đề này, trước hết cần huy động
cha mẹ học sinh tham gia vào công tác hướng nghiệp trên cơ sở nâng cao nhận thức và
cung cấp những kiến thức, kĩ năng cơ bản về hướng nghiệp cho họ vì không ai gần gũi,
yêu thương và lo cho con bằng cha mẹ. Hơn nữa, điều mong ước lớn nhất của mỗi bậc cha
mẹ là được nhìn thấy con cái thành đạt, hạnh phúc trong cuộc sống riêng tư cũng như lao
động nghề nghiệp. Do đó, không ai khác, cha mẹ học sinh sẽ là những tư vấn viên nhiệt
tình nhất, có trách nhiệm nhất trong việc hướng nghiệp cho con.
Với mong muốn huy động được sự tham gia tích cực, có hiệu quả của các bậc cha mẹ và
cán bộ Hội LHPN vào công tác giáo dục hướng nghiệp cho thế hệ tương lai của đất nước,
Tổ chức Hợp tác phát triển và Hỗ trợ kỹ thuật vùng Flamăng, Vương quốc Bỉ (VVOB Việt
Nam) phối hợp với Trung ương Hội LHPN Việt Nam tổ chức biên soạn tài liệu “Kĩ năng tư
vấn cá nhân về lựa chọn và phát triển nghề nghiệp” nhằm cung cấp các thông tin cần
thiết về hướng nghiệp và một số kĩ năng tư vấn hướng nghiệp cho tập huấn viên Hội Phụ
nữ và cha mẹ học sinh.
Hy vọng rằng, tài liệu này sẽ được các cán bộ Hội Phụ nữ sử dụng một cách có hiệu quả
trong đợt tập huấn nhân rộng và phổ biến đến các bậc cha mẹ học sinh, qua đó giúp cha
mẹ nâng cao tầm hiểu biết về hướng nghiệp, đồng thời có khả năng hỗ trợ con trong
việc tìm hiểu và ra quyết định nghề nghiệp.
Hội LHPN Việt Nam và Tổ chức VVOB Việt Nam xin chân thành cám ơn ThS. Hồ Phụng Hoàng
Phoenix, chuyên viên tư vấn hướng nghiệp trường đại học RMIT Việt Nam, ThS. Trần Thị
Thu, nguyên Trưởng phòng Hướng nghiệp, Trung tâm Hỗ trợ Đào tạo và Cung ứng Nhân
lực, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các cán bộ của Hội LHPN 5 tỉnh tham gia chương trình và Ban
Biên tập đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu và hỗ trợ cho việc biên soạn tài liệu này.
Chúng tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của những người sử dụng tài liệu. Ý kiến
xin gửi về theo các địa chỉ:
Đào Thị Vi Phương: daoviphuong@gmail.com
Hồ Phụng Hoàng Phoenix: hophunghoang@ gmail. com
Trần Thị Thu: tranthu.edu@gmail.com
Ban Gia đình Xã Hội
Trung ương Hội LHPN Việt Nam
1 Cho đến nay, ở nước ta vẫn chưa có chuyên ngành đào tạo về hướng nghiệp và tư vấn hướng nghiệp.
