ỦY BAN DÂN TỘC
TÀI LIỆU
CHUYÊN ĐỀ 14
KỸ NĂNG XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH
PHÁT TRIỂN MÔ HÌNH DU LỊCH CỘNG ĐỒNG
(Lưu hành nội bộ - Nhóm Cán bộ)
Hà Nội 2024
BẢN
PHÊ DUYỆT
LỜI NÓI ĐÀU
Kỹ năng xây dựng và thực hiện kế hoạch phát triển mô hình du lịch cộng
đồng nhằm góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử truyền thống,
phong tục, tập quán của người dân bản địa; bảo vệ môi trường sinh thái; đảm bảo
an ninh trật tự, an toàn xã hội. Qua đó, xây dựng môi trường du lịch thân thiện
gắn với Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số
và miền núi để giới thiệu, quảng bá, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước.
Mô hình du lịch cộng đồng là một loại hình du lịch do chính cộng đồng
người dân phối hợp tổ chức, quản lý và làm chủ để đem lợi ích kinh tế. Xây dựng
mô hình cơ bản hoàn chỉnh, hiệu quả về du lịch cộng đồng để nhân rộng trên địa
bàn toàn tỉnh; trong quá trình áp dụng cần có sự linh hoạt, sáng tạo phù hợp với
tình hình và điều kiện thực tế của từng địa phương.
Kết cấu nội dung tài liệu giới thiệu kỹ năng xây dựng và thực hiện kế hoạch
phát triển mô hình du lịch cộng đồng như sau.
I. Chính sách, văn bản hướng dẫn xây dựng mô hình phát triển Du lịch cộng
đồng theo Nghị quyết số 50/NQ-CP trong lĩnh vực du lịch; Quyết định số
2292/QĐ-BVHTTDL ban hành Chương trình hành động phát triển du lịch giai
đoạn 2021-2025.
II. Một số giải pháp xây dựng mô hình phát triển du lịch cộng đồng.
III. Một số kinh nghiệm trong xây dựng mô hình du lịch cộng đồng.
IV. Trao đổi thảo luận và giải đáp.
Do nội dung du lịch có phạm vi rộng, nên tài liệu này chỉ mang tính chất
tham khảo. Vì vậy, trong quá trình biên soạn, biên tập chuyên đề, các chuyên gia,
giảng viên ở các cấp cần nghiên cứu, chắt lọc, cập nhật, bổ sung các văn bản mới
hướng dẫn sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế (nếu có), đồng thời, bổ sung thông tin
về các lĩnh vực liên quan trên địa bàn, kết hợp với hình ảnh minh họa, ví dụ thực
tiễn… để phù hợp với từng nhóm đối tượng, địa bàn, quy mô, thời lượng và hình
thức tổ chức của mỗi lớp tập huấn.
Trân trọng cảm ơn!
ỦY BAN DÂN TỘC
MỤC LỤC
I. CHÍNH SÁCH, VĂN BẢN HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG MÔ HÌNH PHÁT
TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG ...................................................................... 1
1. Những vấn đề chung về du lịch cộng đồng ................................................... 1
1.1. Khái niệm du lịch cộng đồng ......................................................................... 1
1.2. Đặc điểm của du lịch cộng đồng .................................................................... 2
1.3. Tác động của du lịch lên cộng đồng .............................................................. 3
1.4. Phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững ....................................... 6
2. Nghị quyết số 50/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của Chính
phủ thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII trong lĩnh vực du lịch; Quyết định số
147/QĐ-TTg ngày 22/01/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến
lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 .............................................. 6
2.1. Mục tiêu .......................................................................................................... 6
2.2. Giải pháp ........................................................................................................ 7
2.3. Nhiệm vụ tập trung ....................................................................................... 13
3. Quyết định số 2292/QĐ-BVHTTDL ngày 13 tháng 08 năm 2021 của Bộ
trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về Chương trình hành động phát
triển du lịch giai đoạn 2021 - 2025 ................................................................... 14
3.1. Mục đích ....................................................................................................... 14
3.2. Yêu cầu ......................................................................................................... 14
3.3. Nhiệm vụ trọng tâm ..................................................................................... 14
3.4. Quyết định số 922/QĐ-TTg ngày 02 tháng 8 năm 2022 về Phê duyệt Chương
trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2021
– 2025 .................................................................................................................. 18
II. MỘT SỐ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN DU LỊCH
CỘNG ĐỒNG ........................................................................................................ 22
1. Lập kế hoạch phát triển Mô hình du lịch cộng đồng .................................... 22
1.1. Vai trò lập kế hoạch mô hình du lịch cộng đồng ......................................... 22
1.2. Mô hình du lịch cộng đồng .......................................................................... 23
1.3. Công cụ lập kế hoạch mô hình du lịch cộng đồng ....................................... 24
2. Tuyên truyền - vận động ................................................................................... 36
2.1. Khái niệm ..................................................................................................... 36
2.2. Nguyên tắc của tuyên truyền, vận động ....................................................... 37
2.3. Vai trò quan trọng của tuyên truyền, vận động trong du lịch cộng đồng ............. 37
3. Tập huấn các kỹ năng làm du lịch cộng đồng ................................................ 53
3.1. Nguyên tắc bình đẳng xã hội ........................................................................ 53
3.2. Tôn trọng văn hóa địa phương và các di sản thiên nhiên. ............................ 54
3.3. Chia sẻ lợi ích ............................................................................................... 54
3.4. Sở hữu và tham gia của địa phương ............................................................. 54
3.5. Tác động tích cực của du lịch cộng đồng ...................................................... 54
3.6. Du lịch cộng đồng góp phần nâng cao thu nhập .......................................... 55
3.7. Du lịch cộng đồng thúc đẩy sự công bằng .................................................... 55
3.8. Du lịch cộng đồng tạo ra việc làm ................................................................ 55
3.9. Du lịch cộng đồng bảo vệ và thúc đẩy di sản tự nhiên và văn hóa ................. 55
4. Kỹ năng làm du lịch cộng đồng ........................................................................ 55
4.1. Kỹ năng giao tiếp ......................................................................................... 55
4.2. Kỹ năng thuyết trình ..................................................................................... 62
4.3. Kỹ năng xử lý tình huống ............................................................................. 65
4.4. Quy trình đón tiếp khách lưu trú; công tác bố trí, sắp xếp phòng nghỉ, bảo
đảm vệ sinh hàng ngày ........................................................................................ 72
4.5. Quy trình nhận đặt phòng qua điện thoại ..................................................... 74
4.6. Quy trình hủy đặt phòng qua điện thoại ....................................................... 76
4.7. kỹ năng tổ chức, phục vụ ăn uống cho du khách ......................................... 77
5. Xác định mô hình du lịch cộng đồng ............................................................... 79
5.1. Xác định các bên liên quan .......................................................................... 79
5.2. Mô hình du lịch cộng đồng cần đáp ứng ...................................................... 80
5.3. Quy trình phát triển du lịch cộng đồng ........................................................ 82
6. Triển khai xây dựng mô hình du lịch cộng đồng ........................................... 84
6.1. Đào tạo .......................................................................................................... 84
6.2. Phân tích khoảng trống kỹ năng ................................................................... 84
6.3. Những đối tác xây dựng năng lực .................................................................. 84
7. Các kỹ năng xuyên suốt trong quá trình làm mô hình du lịch cộng đồng . 85
7.1. Đầu tư và phát triển ...................................................................................... 85
7.2. Bổ nhiệm quản lý mô hình .............................................................................. 85
7.3. Đề ra các mục đích, mục tiêu và k ế hoạch hành động .................................. 86
7.4. Đảm bảo sản phẩm có chất lượng ................................................................ 86
III. MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG XÂY DỰNG MÔ HÌNH DU LỊCH
CỘNG ĐỒNG ........................................................................................................ 87
1. Mô hình Homestay ............................................................................................. 87
1.1. Homestay ...................................................................................................... 87
1.2. Đặc trưng loại hình Homestay ..................................................................... 88
1.3. Các loại hình Homestay ............................................................................... 90
2. Mô hình Văn hóa ............................................................................................... 91
2.1. Du lịch văn hóa ............................................................................................ 91
2.2. Ý nghĩa du lịch văn hóa ............................................................................... 92
2.3. Các hình thức du lịch văn hóa Việt Nam ..................................................... 92
2.4. Một số điểm du lịch văn hóa ở Việt Nam .................................................... 93
3. Mô hình Du lịch ẩm thực .................................................................................. 95
3.1. Du lịch ẩm thực là ........................................................................................ 95
3.2. Vai trò ........................................................................................................... 95
3.3. Các loại hình hoạt động ẩm thực .................................................................. 96
3.4. Một điểm du lịch ẩm thực tại Việt Nam ...................................................... 97
4. Mô hình Du lịch miệt vườn ............................................................................... 99
4.1. Du lịch miệt vườn ......................................................................................... 99
4.2. Vai trò du lịch miệt vườn ............................................................................. 99
4.3. Một số khu du lịch miệt vườn ở Việt Nam ................................................ 100
5. Mô hình Du lịch sinh thái ............................................................................... 102
5.1. Du lịch sinh thái ......................................................................................... 102