Kỹ thuật nuôi dế kinh doanh
Dế có nguồn gốc từ châu Phi và những nước có khí hậu nóng, sa
mạc và bán sa mạc. Do diều kiện khắc nhiệt nên chúng di cư qua các
vùng khác thích hợp hơn như vùng nhiệt đới và bán nhiệt đới. Dế
thuộc loại côn trùng bộ cánh thẳng, họ Gryllidae, tên tiếng anh là
Cricket. Dế thuộc loại vòng đời không hoàn toàn, chúng lớn lên nhờ
những lần lột xác, vòng đời gồm có trứng, ấu trùng và thành trùng.
Dế phân bố tại những vùng đất khô ráo, ấm, nơi có cây cối phát
triển. Chúng thuộc loài gây hại cây trồng, đa thực nên chúng ăn rất
nhiều thực vật như là rau củ, quả, mầm non, cây hoa màu,v.v.
I.2. Đặc tính sinh sản.
Tập tính của mối hay sống thành bầy đàn, bắt cặp giao phối, 1 con đực
có thể giao phối với nhiều con cái. Số trứng đẻ rất lớn có thể hơn 400
trứng, nhờ đặc điểm này mà chúng ta có thể nhân nhanh số lượng.
I.3. Đặc điểm dế đực và dế cái.
Dế mẹ trên lưng không có đốm vàng rõ, đuôi giao cấu dài.
Dế đực trên lưng có chấm vàng rõ, không có gai sinh dục dài
đực biết gáy để hấp dẫn dế cái. Chính nhờ đặc điểm này khiến cho
dế cái tìm đường tới dế đực để giao phối.
Khác hẳn với các loài côn trùng khác, con đực khi giao phối
chúng nằm trên lưng con cái, còn đối với loài dế thì ngược lại, tức là
con cái nằm trên lưng con đực.
Khi giao phối xong, dế cái có một chấm trắng đục khoảng
2mm.
Trứng dế sau đẻ có màu vàng, sau 4 – 6 ngày có màu vàng đục
hoặc xám tro.
Kích thước trứng là 2.5 – 3mm x 0.8 – 1mm.
Sau khoảng 7 ngày trứng sẽ nở.
Trứng được đẻ trong từng ổ, mỗi ổ từ vài chục đến vài trăn
trứng, trứng được đẻ nơi đất ấm. Trứng được dế mẹ đẻ liên tục
khonảg 10 ngày. Sau khi 10 – 15 ngày dế sẽ chết.
Thành trùng: Kích thước tối đa là 30 – 40mm, chiều dài phủc
cánh là 25mm chiều dài sải cánh là 20mm, chiều dài cơ thể là 38 –
40mm.
Tuổi thọ bình quân của dế khoảng 6 tháng tuổi. Trưởng thành có
cánh đầy đủ nên có thể phân biệt đâu là thành trùng, đâu là ấu
trùng.
Kỹ thuật nuôi dế
II.1. Chuẩn bị con giống
Chọn dế bố dế mẹ to khoẻ, cơ thẻ phát triển đầy đủ, không dị tật,
màu sắc cơ thể sáng đẹp. Mỗi thùng 45lít cho vào 2 con mái và một
con trống, như vậy đảm bảo chất lượng con giống cũng như đảm
bảo được số lượng và chất lượng trứng.
II.2. Chuẩn bị khay chậu nuôi
Dụng cụ: Khay hay chậu, hay máng nuôi đảm bảo vệ sinh, thoáng
mát, không lưu giữ nước và chất độc.
Dụng cụ rửa sạch bằng sà phòng, và nước sạch, sau đó đem phơi
khô.
Trên nắp phải đục nhiều lỗ để tạo độ thông thoáng cho thùng nuôi.
Thể tích 45 lít/xô, nếu là nhân giống thì 2 mẹ 1 bố trong thời gian ép
đẻ, nếu là nuôi dế thịt thì khoảng 300 con dế cong/thùng. Nếu thể
tích xô lớn 80lít thì số lượng dế cho vào tăng gấp đôi.
II.3. Đồ cho dế cư trú
Đó là dế tre, hay rổ tre, v.v. tuỳ theo độ tuổi mà kích thước dế khác
nhau. Nếu dế được 25 ngày tuổi trở đi thì dùng loại đế lớn. Vì dế rất
hay đánh nhau và lột xác để lớn nên, do đó cẩn phải có nơi để chúng
lẩn tránh và đảm bảo lột xác.
Một thùng khoảng 10 cái rế/45lít, và 25 cái rế/ xô 80 lít. Các rế sắp
xếp trồng lên nhau và chừa chỗ cho máng ăn và máng nước uống.
II.4. Đất
Đất phải đảm bảo sạch sẽ, không bị nhiễm sâu bệnh, hay ô nhiễm
thuốc trừ sâu và chất thải. Đất đảm bảo tơi xốp, thoáng khí, không
chứa trứng kiến, phải khử trùng trước khi đem sử dụng, và có thể
trộn lẫn xơ dừa.
II.5. Máng đựng thức ăn và máng nước
II.6. Thức ăn
Cám phải đảm bảo không mốc, hay có dấu hiệu mốc, bảo quản nơi
khô ráo thoáng mát, cho ăn trong ngày, sau mỗi ngày phải laọi cám
ra khỏi máng ăn.
Dưa hấu: cắt thành từng miếng nhỏ, vừa đủ, loịa bỏ phần ruột
đỏ vì dể bị thối và chỉ cho ăn trong ngày.
Rau: các laọi rau như cải xanh, cải ngọt, cỏ tươi,v.v. đảm bảo
sạch không sâu bệnh, hay thuốc trừ sâu.
Lưu ý:
 Thức ăn chỉ được cho ăn trong ngày, cho vào với lượng vừa đủ
và loại bỏ sau mỗi ngày, tránh hiện tượng thức ăn dư thừa còn lại
trong thùng nuôi.
 Không cho mầm đậu và các vì chúng làm rụng râu hay chân dế
dẫn tới dế chết.
III. Quy trình nuôi dế
III.1. Nuôi dế đẻ
III.2. Nuôi dế thịt
Dựa vào quy mô có 2 cách nuôi: Nuôi trong xô chậu nhỏ đối với quy
mô nhỏ và cho người mới bắt đầu, nuôi trong chuồng trại với quy
mô lớn hơn và dành cho người chuyên nghiệp.
III.2.1. Nuôi trong xô, chậu và khay
Thích hợp cho người mới lần đầu, tiện lợi và dễ quản lý. Dụng cụ
nuôi là chậu, khay, hay xô,v.v. Tuỳ ý, nhưng phải đảm bảo dế không
nhảy ra hay bỏ ra ngoài được, hoặc những côn trùng và động vật
khác nhảy vào, sự thông thoáng trong vật nuôi.
Số luợng tuỳ theo thể tích của vật nuôi: Nếu là chậu 45 lít thì lượng
dế con cho vào là 500 con, nếu thể tích là 80 lít lượng hco vào là 800
con dế con.
Cho 1 lớp đất vào vật nuôi, đồng thời thêm 10 cái rế như đã nói.
Máng ăn, máng uống cỏ tươi, thức ăn phải đầy đủ, đồng thời phải
tạo độ ẩm thích hợp bằng cách phun hơi nước vào đất. Đảm bảo vệ
sinh sạch sẽ, không bị nấm mốc, hay thức ăn ôi thiu đọng lại.
Thu hoạch: trong khoảng 40 ngày có thể thu hoạch được.
III.2.2. Nuôi chuồng trại
Ưu điểm của cách này nuôi với quy mô lớn, độ thông thoáng cao, giá
thành về lâu dài rẻ hơn. Nhưng nhược điểm là quản lý khó, thất
thoát cao, dế dễ bị chạy ra ngoài,… không thích hợp với người mới
bắt đầu nuôi.