Tài liệu sau đây trình bày một số kỹ thuật trồng và chăm sóc các loại cỏ có hàm lượng dinh dưỡng cao cho trâu bò. Tài liệu hữu ích cho các bạn sinh viên chuyên ngành Chăn nuôi và một số ngành có liên quan. Mời các bạn cùng tham khảo.
Ộ Ố Ồ Ỏ Ậ Ỹ K THU T TR NG M T S LOÀI C NUÔI BÒ
ỏ
ỏ ứ
ố
ả ứ ủ ể ọ ứ C là th c ăn chi n l c c a trâu bò ầ ơ ở C là th c ăn chính, là kh u ph n c s ỏ => Mu n nuôi bò ph i tr ng c ỏ ệ Tính toán di n tích tr ng c ầ + Căn c vào nhu c u v th c ăn thô xanh c a bò: kho ng 10% th tr ng theo
ố ứ ụ ấ ồ ộ
ủ ế ượ ủ ẩ ả ồ ồ ề ứ ể ọ VCT hay 2% th tr ng theo VCK ấ ủ ỏ ứ ồ
ả ọ
ỏ ồ ể t
ố ứ ặ ể ượ ủ ặ ờ ế c
ỏ
ể
ng bình quân là 200 kg/con ấ ướ ấ c tính năng su t 150 t n/ha/năm
ầ
ệ ầ ỏ ồ ộ + Căn c vào năng su t c a c : ph thu c gi ng, đ t tr ng và trình đ thâm canh ế + Kh năng c a các ngu n th c ăn thay th Ch n gi ng c tr ng ổ ưỡ ậ ng và khí h u th i ti + Căn c đ c đi m th nh ể ỏ ố + Đ c đi m c a các gi ng c có th tìm đ ươ ỏ ở ị ồ ệ đ a ph + Kinh nghi m tr ng c ng ụ ề ồ ệ Ví d v tính toán di n tích tr ng c ệ ồ ỏ ầ Tính di n tích c c n tr ng đ nuôi 10 bò ố ượ ả ử s bò có kh i l Gi ỏ ồ ỏ ị C đ nh tr ng là c voi, Cách tính: Nhu c u: 200kg/con x 10% x10 con x 365 ngày/năm = 73.000 kg/năm Di n tích c voi c n tr ng = 73.000/150.000 = 0,48 ha
Ỏ Ả Ể Ồ Ỏ Bài 1: QUY TRÌNH TR NG VÀ CHĂM SÓC C VOI, C S Đ NUÔI
BÒ
ề ệ ố ỏ ợ ệ ể ớ Các gi ng c thích h p v i đi u ki n sinh thái Vi ể ồ t Nam có th tr ng đ chăn
ạ nuôi bò g m có 4 lo i chính:
ồ ạ ỏ ể ắ ứ ề ả ồ ươ ố Lo i c hòa th o thân đ ng, s ng nhi u năm, tr ng đ c t ăn t i ho c ặ ủ
xanh nh c voi, c Su đăng...
ụ ồ ứ ố ồ ỏ ả ỗ
ư ươ ể Lo i hòa th o thân đ ng s ng h ng năm (m i năm tr ng 23 v ) tr ng đ ăn ng... ằ xanh nh cây ngô, cây cao l t
ể ắ ả
ư ỏ ạ ặ ủ i ho c ạ Lo i hòa th o thân bò hay thân b i tr ng đ c t ăn t ể ắ ự ữ ỏ ư ỏ ặ ỏ ươ ươ ụ ồ ỏ ả nh c Ghi nê (c s ), c Păng gô la, c ặ i ho c chăn th , ho c ỏ
ả ơ có th c t ph i khô làm c khô d tr ỏ Béc mu đa, c lông Pa ra.
ả ố ỏ ồ
ư ế ể ấ ấ i nh bò, dê, trâu. Sau đây là ph ổ ươ ng
ỏ ệ ồ ố ỏ ỏ ả C voi và c s là hai gi ng c hòa th o có năng su t cao, tr ng r t ph ạ bi n hi n nay đ chăn nuôi gia súc nhai l pháp tr ng và chăm sóc hai gi ng c nói trên:
1. C voiỏ (tên La tinh: Panisetum Purpurcum).
ồ ố ấ ổ ế ỏ Các gi ng c voi hi n đ
ỏ ỏ ộ
ệ ể ủ ộ ẩ ệ ộ ệ ộ ợ t đ thích h p tà t t đ . Nhi
ệ ớ 2530 ậ
ư ấ ừ ừ ế ạ ừ ơ ị t, có t ng canh tác sâu, giàu mùn, không a đ t cát và n i b ng p úng. ế tháng 6 đ n tháng 11. Chu tháng 4 đ n tháng 7, thu ho ch t
ả ầ ỏ ạ ừ ạ ấ ượ c tr ng Ph bi n cho năng su t cao là Kingrass, ớ t đ i xích i 34m. Đây là cây c thu c vùng nhi Selection 1. C voi có th cao t 0C. Cỏ ầ ậ ạ đ o, do v y nó c n đ đ m và nhi ầ ư ấ ố voi a đ t t ờ ụ ồ Th i v tr ng t ỳ ử ụ k s d ng 34 năm. ồ ướ Tr
ấ ị ế ồ c khi tr ng ph i c y, b a k , làm s ch c d i, bón lót 1,52 t n phân ể
ỹ chu ng/ha; 200300 kg supe lân/ha; 100200 phân kali/ha. N u đ t b chua, có th ổ b sung 5001.000 kg vôi/ha.
ằ ặ ở Tr ng b ng hom. Ch n hom bánh t 2,5 tháng tr
ạ ắ ẻ ừ t ả ọ ắ ừ
ồ ấ
ồ ố ầ ứ ắ ố ế ả ộ ứ ấ ắ ắ ỏ
ừ ể ỏ ạ ộ ứ ồ lên, ch t hom thành ạ ừ 24 m t, tr ng theo kho ng cách hàng cách hàng 60 cm, r ch t ng đo n ng n có t ộ ặ hàng sâu 1520 cm. Đ t hom g i đ u n i ti p nhau r i l p đ t dày 710 cm. M t 46 l a c t. Kho ng 45 50 ngày c t m t l a. C t làm năm c voi có th cho t th c ăn xanh khi c đ t đ cao 80120 cm.
ỏ ạ Chăm sóc c voi: Sau m i l n c t, bón phân đ m (n u bón phân urê thì
ấ ầ t ặ 60ừ ng g p đôi) ho c bón
ỗ ầ ắ ạ ồ
ỏ ấ Ở ữ ấ
ố ấ
ế ề ượ ế 100 kg/ha/1 l n bón; n u bón phân đ m sun phát thì li u l ặ ướ c phân chu ng. thêm phân NPK ho c n ấ ấ C voi cho năng su t ch t xanh r t cao 150200 t n/ha. ể ạ ừ ấ ỏ t, năng su t c có th đ t t ồ ộ nh ng ru ng đ ấ ỏ ấ ồ ớ ớ ố ệ ng nhanh nên khi tr ng v i di n tích l n nên b trí tr ng r i v
ưở ợ ỗ ợ ề ề ạ
ượ c 250300 t n/ha. Vì năng su t c r t cao do chăm bón t ả ụ ộ ố t c đ tăng tr ị thành nhi u đ t, m i đ t cách nhau 1015 ngày, đ phòng khi thu ho ch không k p ỏ ẽ ị c s b già. ế ể ỏ ạ ấ ồ ỏ
N u thâm canh đ c đ t năng su t 250 t n/ha thì tr ng 1 ha c voi có th ứ ấ ả ượ ể ặ ộ ể c 1214
ủ ỏ đám ng đ c xanh cho 1820 con bò cái sinh s n n i ho c có th nuôi đ bò cái v t s a.
ỏ ắ ữ ỏ c sỏ ả (tên khoa h c làọ
ị : C Ghinê ạ hay còn g i làọ ẫ ỏ ọ ạ ả ị
ỏ ả
Panicum mai 2. C Ghinê ạ ỏ mum): Là lo i c ch u h n và nóng, ch u d m đ p khi chăn th bò. C m c thành ề ụ b i, thân lá m m, bò thích ăn. ạ ỏ ả ỏ ả ả ả ỏ ồ ạ ỏ ỏ ả ệ ấ ề ắ ể ồ ỏ ả ự Có hai lo i c s : C s lá nh và c s lá to, c s lá nh tr ng đ xây d ng ặ ủ ồ ớ i chu ng ho c
các bãi chăn th , b o v đ t. C s lá l n tr ng đ c t cho ăn t xanh.
ờ ụ ồ ừ ế ạ ế tháng 6 đ n tháng 11.
ấ ồ ướ ậ ộ ơ ấ c, đ t cày sâu
ồ ừ Th i v tr ng: T tháng 4 đ n tháng 6, thu ho ch t ỳ ử ụ Chu k s d ng 45 năm. ầ Yêu c u đ t tr ng thu c lo i đ t cát pha, tránh n i ng p n 1520 cm. Bón lót phân chu ng 1,5 2 t n/ha, 200 kg lân, 100 kg kali/ha.
ồ ằ ớ ỗ ớ ạ ấ ấ ụ
ừ Tr ng b ng g c tách ra t ố ượ ấ ầ ả
ấ ầ ạ ầ ẫ ặ ọ ố các c m l n. M i khóm có 3 4 dành, xén b t lá ả ồ ng gi ng c n cho 1 ha kho ng 22,5 t n. Kho ng cách và đem tr ng ngay. L ặ ố ồ tr ng' khóm cách khóm 30 cm, r ch hàng cách hàng 4060 cm, sâu 15 cm. Đ t g c ể ở ồ ấ r i l p đ t d y 10 cm, đ h ph n ng n và d m ch t.
ỏ ứ ỏ ả ạ Chăm sóc c : Sau 12 l a thu ho ch, bón thêm 60100 kg urê. C s có th
ồ ả ặ ắ ố ầ ả
ế ấ ắ ạ ể ạ N u chăn th , năng su t có th đ t 5060 t n/ha. N u c t cho ăn t ồ i chu ng,
ể ạ ể tr ng đ chăn th bò ho c c t cho bò ăn. S l n chăn th luân phiên trong năm đ t 810 l n.ầ ế ấ ấ ấ ả ể ạ năng su t có th đ t 7080 t n/ha.
Ồ Ỏ Ậ Ỹ BÀI 2: K THU T TR NG C VA06
ượ ọ ỏ c g i là “c vua” vì có năng su t cao, d tr ng, hàm l
C VA06 còn đ ấ ỏ ưỡ ễ ồ ấ ạ ứ ấ ươ ố i t ượ ng ỏ t nh t cho gia súc ăn c , c đánh giá là lo i th c ăn t
ng r t cao, đ ỏ ắ
ư ả
ứ ỏ ụ ứ ố
l
ẳ ẻ ị ố t nên t ả ứ ạ ứ ộ ng m nh, s c sinh s n nhanh, m t cây có th đ đ
ứ ầ
ề ầ ỏ
ạ ỏ ượ ạ ượ ấ ượ ỏ ượ dinh d ầ gia c m và cá tr m c ... ọ ề C VA06 nh cây mía, thân th o, m c th ng, chi u cao bình quân 4 5m, ạ ấ ả ể ồ ị ấ ộ ạ d ng b i, thích ng r ng, s c ch ng ch u r t kho , có th tr ng trên t t c các lo i ổ ấ ồ ỷ ệ ố ố ộ ấ s ng sau khi tr ng r t cao đ t, có ph thích nghi r ng, s c ch ng ch u t ộ ưở ể ẻ ượ ố c 25 ≥ 98%. T c đ sinh tr ệ ố ấ ớ ệ ố – 30 nhánh/năm v i h s nhân trên 300 l n, m c cao nh t là 60 nhánh/năm, h s ậ nhân trên 500 l n. Đây là lo i c v ng vì v y ể ồ thâm canh c VA06 đ t đ đ tr ng t xa c voi v năng su t và ch t l ấ c năng su t, ch t l ấ ượ ấ ầ ng cao c n chú ý:
ọ ị
ụ ạ ồ ẻ ừ
ệ ẻ ặ ễ ưở ế
ậ ắ ắ ạ ỗ
ặ ể ỗ ơ ỷ ệ ố ạ ạ ạ ầ ng đ n m m ho c r ầ l s ng. Ngoài ra còn có th i đ tăng t
ỏ 1. Gi ng:ố ổ ở Ch n cây thành th c đ t 6 tháng tu i tr lên, kho , không b sâu b nh sau đó ắ ắ ặ ẹ ở ầ ế bóc h t lá b m m nách r i dùng dao s c c t thành t ng đo n (không b ho c kê ả ỗ ế lên mi ng g ch t đ tránh làm d p hom nh h gây sâu ắ ệ b nh), c t nghiêng, m i đo n 1 m t, m i m t có 1 m m nách. Đo n thân trên (phía ể ướ ể ắ ố g c) c a m t ng n h n đo n thân d ổ tách ch i đ tr ng khi c đã 12 năm tu i.
ượ ầ ắ ủ ồ ể ồ ấ ồ 2. Đ t tr ng: C VA06 có th tr ng đ c trên t
ạ ấ t c các lo i đ t. Tr ồ ể ồ ỏ ấ ằ ồ
ỏ ừ ỹ ướ ặ ạ ướ ườ ặ ồ ồ ướ ồ ể ệ ố ứ ng đ ng m c ho c b i tiêu n
ấ ố ồ ấ ỏ ấ ả c khi tr ng c n cày b a k , nh t s ch c . Tr ng trên đ t b ng nên tr ng theo lu ng đ ti n chăm sóc ổ ả ồ và t ố h c. Không nên tr ng trên đ t đã tr ng c voi.
ướ ẻ ạ
c. Tr ng trên đ t d c ph i tr ng theo đ ồ 3. Cách tr ng:ồ X rãnh sâu 15cm, d ẹ
ướ ặ ộ ớ ạ ả ị
i rãnh sau đó l ư ị ẵ ầ ể ấ ị ố
ủ ả ể ở ầ ể ổ ố ồ ồ ậ ộ ườ ư ồ
ấ ủ ộ ớ i rãnh bón các lo i phân lót sau đó ph m t l p đ t 0 ho c đ t n m ặ ặ ằ ẩ ị ồ m n r i nén nh . Đem hom đã chu n b s n đ t vào rãnh nghiêng 45 ồ ế i ph trên m m m t l p đ t m n kho ng 5cm, n u tr ng ngang d ầ ướ ẩ vào mùa m a ph i đ h đ u hom đ tránh b th i. Tr ng xong c n t i m ớ ng xuyên. (Có th b h c tr ng v i m t đ và cách tr ng nh trên). th ờ ụ ồ 4. Th i v tr ng:
ớ ắ ệ ề ộ ố ụ ấ ồ ả t nh t nên tr ng vào v Xuân kho ng
ư ố
ở ậ ộ ể ồ ả 5. M t đ và kho ng cách: ả Tr ng đ làm th c ăn thì kho ng cách cây 3050cm và hàng 65cm, kho ng
ươ ươ ắ ắ ề V i đi u ki n mi n B c Trung b t tháng 2 tr đi và trong su t mùa m a tháng 810. ả ứ 30.000 – 45.000 m t/ha, t ng 1.5002.200 m t/sào (500 m
ng đ ố ặ ấ ả ồ Tr ng l y hom làm gi ng kho ng cách cây và hàng 70cm x 90cm ho c 80 x
ả ắ ươ ươ ắ 100cm, kho ng 12.000 – 15.000 m t/ha, t ng đ ng 600750 m t/sào.
ồ ặ ỗ ố
ồ ướ
ữ ẩ ờ ễ i giúp cây ra r nhanh, chú ý t ướ ướ i n c gi
ầ ế ợ ạ ồ
ỗ ố ạ ầ ả
ợ ỗ ể ướ ỏ ầ ổ
6. Bón phân và chăm sóc: Bón lót 500700kg phân chu ng và 50100kg lân/sào ho c m i h c bón 100g ồ c phân chu ng phân h n h p NPK + 100g phân lân. Sau khi tr ng nên dùng n ầ loãng đ t m. Trong th i gian đ u ầ c n làm c 1 – 2 l n, l n 1 sau tr ng 1 tháng k t h p bón m i h c 10g đ m urê, ố ế ợ ầ l n 2 sau l n 1 kho ng 1 – 1,5 tháng k t h p bón m i h c 25g đ m urê và vun g c ể ờ ỳ ỏ ể đ tránh đ vì đây là th i k c phát tri n nhanh nh t. ầ ướ ướ ỗ ư ế ặ ạ N u g p khô h n thì m i tu n t c 1 l n nh ng không đ đ ng n
ỗ ố ấ ầ ể ể ọ ẻ ẻ ả ấ
ề ầ ả ỗ ầ ắ
ướ ụ ể ấ ầ ẻ ớ ổ c khi vào v đông nên bón 1
ằ ả ầ ướ c. i n ố Mu n có năng su t cao ph i bón thúc nhi u l n đ cây đ s m, đ kho và sinh ưở ng nhanh. Sau m i l n c t 2 ngày thì ph i bón phân b sung 10 – 13kg urê/sào tr ớ và x i xáo đ nâng cao năng su t. Tr l n phân ồ chu ng nh m đ m b o m m qua đông và tái sinh năm sau đ ượ ố c t t.
ư ả C VA06 ch ng sâu b nh r t t
ệ ế ứ ị ệ ấ ấ ố ấ ố sinh h c, h t s c tránh dùng thu c hoá ch t, t ệ t nh ng khi b b nh nên dùng các bi n pháp ữ ườ ố n t nh t nên gi v
ộ ố ỏ ọ ừ phòng tr ru ng thông thoáng.
ạ ử ụ
ồ ể ắ ượ ứ ầ ắ
ắ
ể ấ ứ ứ ế ấ ả ầ c l a đ u, c 20 – 40 ngày c t 1 l n, nói ặ ấ c, thu 6 – 7 l a/năm. Nên c t cách m t đ t ưở ng x u đ n kh năng tái sinh và tránh
ắ ư ễ
7. Thu ho ch và s d ng Sau tr ng 40 ngày là có th c t đ ắ ượ ả chung khi cây cao kho ng 1m thì c t đ ả 15cm, không c t quá th p đ tránh nh h ắ c t vào ngày m a vì d gây sâu b nh. ộ ớ ồ ắ ư ố L u ý v i ru ng tr ng c đ làm gi ng thì ch nên c t 2 – 3 l a đ u vào tr
ỉ ỉ ư ả ướ c i 6 – 8 lá trên ứ ầ ừ ạ l
ẹ ữ i ph n b lá bao m m nách).
ầ ư ố ấ ố
ệ ỏ ể ắ ế tháng 7 sau đó không c t ti p mà ch bóc lá nh ng ph i tr ầ ể ạ cây(nh ng lá bóc nên đ l ả Đây là lo i c có kh năng l u g c r t t ỉ ạ ầ ồ ả ừ ấ ụ t, tr ng 1 năm có th thu liên t c 6 – ứ năm th 2 – 6
ứ ạ ấ ờ ỳ ỏ C VA06 có hàm l
ng cao, đây là lo i th c ăn t ỏ ượ ầ ố ứ ừ ể ỏ
ạ ứ ứ ủ ể ị
ề ơ ả ứ ầ ặ ạ ỏ ể ạ ỏ ấ 7 năm. Năng su t năm đ u lo i c này ch đ t kho ng 250 t n/ha, t ấ là th i k cho năng su t cao nh t. ấ ưỡ ng dinh d t nh t cho các ắ ươ i, làm lo i gia súc ăn c , gia c m và cá tr m c . VA06 v a có th làm th c ăn t ữ ộ ỏ ặ chua, th c ăn hong khô ho c làm b t c khô đ nuôi bò th t, bò s a, dê, th c ăn ả ẫ ầ cá… mà không c n ho c v c b n không c n cho ăn thêm th c ăn tinh v n đ m
ể ể ỏ
ấ ng. Ngoài ra c VA06 có th dùng đ nuôi n m ặ ườ ể ể ặ ượ ề ấ ỗ ả ậ b o v t nuôi phát tri n bình th ệ ấ ăn, n m d c li u ho c dùng đ SX gi y, g và nhi u m t hàng tiêu dùng khác.
Ỏ Ỗ Ợ Ố Ạ Bài 3: GI NG C H N H P VÀ GIÀU Đ M
ồ ợ ố ề ỏ ỗ
ớ ể
ố ỏ ệ ố ộ ả ạ ỏ ả ọ ấ ượ i c ng sinh. Ch t l ậ ừ úc và đang đ
ệ ị ạ ỏ ố ộ ọ ậ Cadillo thu c h đ u, Sigual, Jarra,Callide) h hoà th o. Các gi ng này đ ỏ chung v i nhau và phát tri n theo l ượ nuôi bò cao s n. Hi n gi ng c này ph i nh p t ỉ t nh, thành nh : TP.H Chí Minh, Bình đ nh, Phú yên, Ngh An.... Đây là gi ng c h n h p g m nhi u lo i c (6 lo i c : Villomix, Aztec, ượ c gieo ợ ớ ng c cao, phù h p v i ở ộ ố ồ c tr ng m t s ể đ nuôi bò lai.
ự ủ ầ
ử ụ ế
ớ ố ề ấ
ạ ỏ ỗ ừ ứ ự ồ nhiên, cân đ i l
ỳ ố ể ưỡ ng t ệ ế ố ượ t chán vì đ
ả ạ ề ể ấ ộ ỗ ợ ố ả ồ ư ặ ố ể Đ c đi m gi ng: ộ ạ ỏ ạ ấ ượ ề ộ ề ng c đ t yêu c u v đ m m, kích thích s thèm ăn c a bò, đ đ m Ch t l ạ ỏ i. Năng trên c khô đ t 14 18%, chu k gi ng s d ng đ n 10 năm m i gieo l ợ ấ ỏ ấ su t c r t cao, ti m năng có th cho 500 550 t n/ha/năm. Là gi ng c h n h p ạ ể th c ăn ng đ m ngay t nên tăng đáng k ngu n dinh d ạ ỏ ề ượ c ăn nhi u lo i c . xanh cho gia súc, giúp ăn ngon mi ng, ăn không bi ỏ ọ ậ C i t o đ t m t cách đáng k vì trong h n h p có nhi u gi ng c h đ u.
