Lai Châu
Lai Châu là m t ột nhỉ biên gi iớ
thu c vùng ộTây B cắ Vi t Namệ,
phía B c giáp n c ắ ướ C ng hòaộ
Nhân dân Trung Hoa, phía Tây và
phía Tây Nam giáp t nh ỉĐi n Biênệ,
phía Đông giáp t nh ỉLào Cai, phía
Đông Nam giáp t nh ỉYên Bái, và
phía nam giáp t nh ỉS n Laơ.
Đ a lý t nhiênị ự
•Lai Châu có khí h u gióậ
mùa chí tuy n. Nhi t đế ệ ộ
trung bình năm kho ngả
21ºC-23ºC chia làm hai mùa,
mùa m aư và mùa khô.
•Đ a hình đ c t o b iị ượ ạ ở
nh ng dãy núi ch y dài theoữ ạ
h ng Tây B c - Đôngướ ắ
Nam, có nhi u đ nh núi caoề ỉ
nh đ nh ư ỉ Pu Sa Leng cao
3.096 m. Núi đ i cao vàồ
d c, xen k nhi u thungố ẽ ề
lũng sâu và h p, có nhi uẹ ề
cao nguyên, sông su i. Sôngố
có nhi u thác gh nh, dòngề ề
ch y l u l ng l n nênả ư ượ ớ
ti m năng thu đi n r tề ỷ ệ ấ
l n. ớ
L ch sị ử
X a kia Lai Châu đ t d i quy n đi u hành c a tù tr ng các dân t c ư ặ ướ ề ề ủ ưở ộ Thái, quy ph cụ
tri u đình Vi t Nam.ề ệ
Đây v n là m t châu thu c ph Đi n Biên, t nh ố ộ ộ ủ ệ ỉ H ng Hóaư x a.ư
Ti u quân khu ph Lai Châuể ụ g m châu Lai, châu Luân, châu Quỳnh Nhai, châuồ
Phong Th đ c thành l p theo Ngh đ nh ngày ổ ượ ậ ị ị 5 tháng 6 năm 1893 c a ủToàn quy nề
Đông D ngươ và tr c thu c t nh ự ộ ỉ V n Búạ t ngày ừ10 tháng 10 năm 1895. T nh V n Búỉ ạ
đ i tên thành t nh ổ ỉ S n Laơ năm 1904, do đó Lai Châu l i thu c t nh S n La.ạ ộ ỉ ơ
T nh Lai Châuỉ
T nhỉ
Chính tr và hànhị chính
Bí th ưt nhỉ yủ Nguy n Minh Quangễ
Chủ t ch ịHĐND Sùng Páo Mỷ
Chủ t ch ịUBND Lò Văn Giàng
Đ aị lý
T nhỉ lỵTh xã Lai Châuị
Mi nềTây B cắ
Di nệ tích 9.059,4 km²
Các thị xã /
huy nệ1 th xãị
5 huy nệ
Nhân kh uẩ
Số dân
• M tậ độ308.000 ng iườ
34 ng i/km²ườ
Dân t cộ Vi tệ, Thái, H'Mông, Dao, Giáy
Mã đi nệ tho iạ 23
Mã b u chínhư: 28
ISO 3166-2 VN-01
Website [1]
Bi n s xeể ố : 25
T nh Lai Châu đ c thành l p theo Ngh đ nh ngày ỉ ượ ậ ị ị 28 tháng 6 năm 1909 c a Toànủ
quy n Đông D ng. Lúc đó t nh Lai Châu g m các châu Lai, châu Quỳnh Nhai, châuề ươ ỉ ồ
Đi n Biên tách ra t t nh S n La, t nh l đ t t i th xã Lai Châu (nay là ệ ừ ỉ ơ ỉ ỵ ặ ạ ị th xã M ngị ườ
Lay thu c t nh Đi n Biên). Ngày ộ ỉ ệ 16 tháng 1 năm 1915 t nh Lai Châu b thay th b ngỉ ị ế ằ
Đ o Quan binh 4 Lai Châu d i s cai tr quân s .ạ ướ ự ị ự
Th i kỳ 1953-1955, t nh Lai Châu thu c Khu Tây B c, tách kh i Liên khu Vi t B c.ờ ỉ ộ ắ ỏ ệ ắ
Ngày 29/4/1955, t nh Lai Châu gi i th , 6 châu c a t nh Lai Châu cũ (M ng Tè,ỉ ả ể ủ ỉ ườ
M ng Lay, Sình H , Đi n Biên, Quỳnh Nhai, Tu n Giáo) tr c thu c ườ ồ ệ ầ ự ộ Khu t tr Tháiự ị
Mèo.
Ngày 18/10/1955, thành l p châu T a Chùa g m 8 xã, tách t châu M ng Lay.ậ ủ ồ ừ ườ
Ngày 27/10/1962, đ i tên Khu t tr Thái Mèo thành ổ ự ị Khu t tr Tây B cự ị ắ , đ ng th i táiồ ờ
l p t nh Lai Châu, g m 7 huy n: M ng Tè, M ng Lay, Sình H (nay là Sìn H ),ậ ỉ ồ ệ ườ ườ ồ ồ
Đi n Biên, Quỳnh Nhai, Tu n Giáo, T a Chùa. Đ n cu i năm 1975, gi i th c p Khuệ ầ ủ ế ố ả ể ấ
t tr .ự ị
Năm 1979, Quân Gi i phóng Nhân dân Trung Qu cả ố đã xâm lăng, đánh chi m t nh l ,ế ỉ ỵ
phá h y nhi u c s tr c khi rút quân v bên kia biên gi i.ủ ề ơ ở ướ ề ớ
Sau này t nh l chuy n v th xã Đi n Biên Ph , (nay là thành ph Đi n Biên Phỉ ỵ ể ề ị ệ ủ ố ệ ủ
thu c t nh Đi n Biên).ộ ỉ ệ
Tr c khi tách t nh, t nh Lai Châu có di n tích l n nh t ướ ỉ ỉ ệ ớ ấ mi n B c Vi t Namề ắ ệ , th haiứ
Vi t Nam (sau t nh ệ ỉ Đ c L cắ ắ ): 16.919 km², dân s 715.300 ng i (ố ườ 1999), g m thànhồ
ph Đi n Biên Ph (t nh l ), th xã Lai Châu và 10 huy n (tr c kia ch có 7 huy n).ố ệ ủ ỉ ỵ ị ệ ướ ỉ ệ
T ừ1 tháng 1 năm 2004, t nh Lai Châu tách thành hai t nh là t nh Lai Châu (m i) và t nhỉ ỉ ỉ ớ ỉ
Đi n Biênệ. T nh l m i chuy n v th xã Tam Đ ng (tr c đó g i là th tr n Phongỉ ỵ ớ ể ề ị ườ ướ ọ ị ấ
Th ) và g i là th xã Lai Châu (m i). Th xã Lai Châu cũ đ i tên là th xã M ng Layổ ọ ị ớ ị ổ ị ườ
(thu c t nh Đi n Biên).ộ ỉ ệ
Các đ n v hành chínhơ ị
Lai Châu có 1 th xã và 6 huy n:ị ệ
•Th xã ịLai Châu
•Huy n ệM ng Tèườ
•Huy n ệPhong Thổ
•Huy n ệSìn Hồ
•Huy n ệTam Đ ngườ
•Huy n ệThan Uyên (tr c kia thu c t nh ướ ộ ỉ Lào Cai)
•Huy n ệTân Uyên (tách ra t hu ên ừ ỵ Than Uyên)
Giao thông
M ng l i giao thông ch y u là đ ng b . T nh có qu c l 12 ch y qua n i t thànhạ ướ ủ ế ườ ộ ỉ ố ộ ạ ố ừ
ph ốĐi n Biên Phệ ủ t i ớTrung Qu cố (qua c a kh u Ma Lu Thàng), có qu c l 4D n iử ẩ ố ộ ố
t i th tr n Sa Pa (Lào Cai). Th xã Lai Châu m i cách ớ ị ấ ị ớ Hà N iộ kho ng 402 km (qua Làoả
Cai).
Du l chị
Du l ch văn hoáị
Lai Châu có 20 dân t c, m i dân t c đ u có nh ng nét riêng trong đ i s ng văn hoáộ ỗ ộ ề ữ ờ ố
truy n th ng. Ch phiên vùng cao là n i bi u hi n r t rõ nh ng nét văn hoá đ c trề ố ợ ơ ể ệ ấ ữ ặ ưng
đó.
•Dinh th ựĐèo Văn Long thu c xã Lê L i – huy n ộ ợ ệ Sìn Hồ, là khu dinh th c aự ủ
ông vua Thái bù nhìn trong kháng chi n ch ng Pháp. Dinh th tr thành di tíchế ố ự ở
l ch s , giáo d c lòng t hào dân t c, ch ng tích cho vi c h b k cúi đ u làmị ử ụ ự ộ ứ ệ ạ ệ ẻ ầ
nô l và là n i thăm quan tìm hi u nh ng nét ki n trúc đ c tr ng, mang b nệ ơ ể ữ ế ặ ư ả
s c văn hoá Thái. ắ
•Bia Lê L i: đ c kh c trên vách đá b B c sông Đà, nay thu c xã Lê L i –ợ ượ ắ ờ ắ ộ ợ
huy n Sìn H . ệ ồ
•Di ch kh o c h c n n văn minh c a ng i Vi t c nh di tích N m Phé,ỉ ả ổ ọ ề ủ ườ ệ ổ ư ậ
N m Tun ậ ở Phong Thổ; đã tìm th y công c c a th i kỳ đ đá; nh ng công cấ ụ ủ ờ ồ ữ ụ
b ng đ ng c a n n văn hoá Đông S n th i đ i ằ ồ ủ ề ơ ờ ạ Hùng V ngươ , như tr ng đ ng ố ồ
C nh quan thiên nhiênả
•Lai Châu có nhi u cao nguyên cao trên 1.500m, mây, s ng ph b n mùa, khíề ươ ủ ố
h u trong lành, mát l nh quanh năm nh : ậ ạ ư cao nguyên Sìn Hồ, h Th uồ ầ , Dào San
...
•Lai Châu có nhi u đ nh núi cao, sông su i nhi u thác gh nh, nh : đ nh Phan Xiề ỉ ố ề ề ư ỉ
Păng (3.143m), dãy Pu Sam Cáp (cao trên 1.700 m), sông Đà, sông N m Naậ,
sông N m Mu … ậ
•Su i n c nóng, n c khoáng là s n v t thiên nhiên t ng cho Lai Châu nh núiố ướ ướ ả ậ ặ ư
đá Ô, đ ng Tiên (Sìn H ); su i n c nóng Vàng Bó (Phong Th ); su i n cộ ồ ố ướ ổ ố ướ
nóng Nà Đông, Nà Đon (Tam Đ ng); su i n c khoáng (Than Uyên); … vàườ ố ướ
các h thu đi n l n khác. ồ ỷ ệ ớ
•Pú Đao: M t b n ng i Mông nh v i 887 ng i dân t nh Lai Châu đ cộ ả ườ ỏ ớ ườ ở ỉ ượ
khách hàng c a m t hãng l hành n c ủ ộ ữ ướ Anh b u là m t trong năm đi m đ nầ ộ ể ế
h p d n nh t ấ ẫ ấ ở Đông Nam Á.[2] Xã Pú Đao (ti ng Mông có nghĩa là “đi m caoế ể
nh t”) thu c huy n Sìn H , cách th xã ấ ộ ệ ồ ị M ng Layườ 13km.
Bách khoa toàn th m Wikipediaư ở