ISSN: 2354 -1091 Journal of Science Tay Bac University (JTBU) https://sj.utb.edu.vn
70
L I CỦA NGƢỜI MÔNG ĐEN Ở XÃ TÀ XÙA, HUYN BC YÊN,
TỈNH SƠN LA: TRUYN THNG VÀ BIẾN ĐỔI
Nguyn Th Huyn
Trường Đại hc Tây Bc
THÔNG TIN BÀI BÁO
TÓM TT
Ngày nhn bài: 16/3/2024
Ngày nhận đăng: 17/7/2024
T khoá: Người Mông Đen; L
i; S biến đổi; Xùa;
Bc Yên
L i của người Mông Đen một nghi l quan trng, th hin
được nét đẹp mang tính đặc trưng trong văn hóa tộc người. Bài
viết y căn cứ trên các liệu điền s trình bày v chu trình
tiến hành l i truyn thống; trên sở đó làm một s biến
đổi trong đám cưới hin nay của người Mông Đen Xùa,
huyn Bc Yên, tỉnh Sơn La. Từ đó cho thấy s khác bit trong
phong tục cưới xin của nhóm Mông Đen so với các nhóm Mông
khác trên cùng địa bàn.
1. Đặt vấn đề
Xùa mt vùng cao nm phía bc
huyn Bc Yên, tỉnh Sơn La. Phía bắc, đông
bắc, tây bắc giáp Háng Đồng; phía nam giáp
Phiêng Ban; phía tây giáp Làng Chếu;
phía tây bắc giáp Xím Vàng; phía đông
đông nam giáp Suối T (huyn Phù Yên).
T huyn l đến U ban nhân dân đi theo
tnh l 112 dài 14,5 km. Tng din tích t nhiên
4.496,6 ha, trong đó đất nông nghip
2.437,87 ha. Đất đai phù hợp vi sn xut nông
- lâm nghiệp, như khai hoang ruộng bc thang,
trồng cây lương thc (lúa, ngô, sn), rng sinh
thái, trng c chăn nuôi đại gia súc, gia cm,
nuôi ong ly mt[1]. Đến cuối năm 2023, toàn
560 h vi 3.341 nhân khu, thành phn
dân tc ch yếu dân tc Mông chiếm 98%,
còn li s ít là các dân tộc khác như Kinh, Thái,
Dao, Mường...[3]. Hin nay Xùa gm 4
bn: Bn Xùa A, Bn B, Bn Chung Trinh
và Bn Trò A.
Người Mông Xùa gm 2 nhóm
chính Mông Hoa Mông Đen, trong đó
người Mông Đen vi các dòng h Mùa, Lù,
Phàng, Giàng... chiếm gần 50%, trú chủ yếu
tại các địa bàn gn trung tâm hoc giáp tnh
l 112 bn Xùa A bn Chung Trinh.
Do tp quán sng khép kín, kinh tế mang nng
tính t cp t túc, ít giao lưu, trao đi vi c
tộc người khác nên người Mông nói chung
người Mông Đen nói riêng vẫn còn gìn gi
được nhiều nét văn hóa truyền thng phong phú
đc sc. Tuy nhiên, cùng vi nhịp độ phát
trin kinh tế - hội địa phương, đc bit s
bùng n ca hoạt động du lch trong những năm
gần đây đã tác động trc tiếp dn ti nhiu thay
đổi sâu rộng trong đời sng kinh tế - hi
nhn thc của đồng bào, nhiu phong tc tp
quán đang chuyển biến để thích nghi vi tình
hình mới, trong đó những thay đi trong l
i truyn thng của người Mông Đen[2].
2. Phƣơng pháp nghiên cứu
Phương pháp điền dân tc hc được xác
định phương pháp nghiên cu ch đạo. Tác
gi đã thực hin nhiều đợt điền ngn t 3
đến 5 ngày trong khong thi gian t tháng
5/2017 đến tháng 10/2019. Trong quá trình điền
dã, tác gi đã cùng ăn, cùng tham gia vào
mt s hoạt động lao động vi người dân t đó
hòa nhp nhng hiu biết sâu sắc hơn về
đời sng kinh tế, văn hóa và phong tc tp quán
của đồng bào nơi đây. Các thao tác bản
trong phương pháp này bao gm:
- Thao tác quan sát tham d đưc tác gi s
dng trong suốt quá trình điền tại địa
phương đã tham dự tham d mt s đám
i của người Mông Đen vào dịp tháng
12/2018 và tháng 7/2019.
- 30 cuc phng vn sâu được thc hin vi
nhiều đối ợng khác nhau. Trong đó, tác gi
tp trung phng vấn các đối tượng người cao
tuổi, người am hiu phong tc tp quán, các
ông mi, dâu chú r b m chng ca
dâu... nhm tái hin hoàn chnh các nghi l
trong l i truyn thng của người Mông Đen
tại địa phương từ đó làm sở để so sánh, làm
rõ nhng biến đổi trong l i hin nay. Ngoài
ra, để biết được ý kiến ca h v nhng biến
Nguyn Th Huyn (2024) - (36): 69 - 76
ISSN: 2354 -1091 Journal of Science Tay Bac University (JTBU) https://sj.utb.edu.vn
71
đổi trong hôn nhân và cưới xin hin nay, tác gi
còn tiến hành mt s bui tho lun nhóm nh
vi các bn tr gm những người được hc
hành và những người nhà lao động sn xut.
- Trong quá trình thu thập liệu tham
d, tác gi cũng sử dng công c b tr ch yếu
chp nh quay video clip nhm ghi li
những liệu thc tế sinh động v đám cưới
của nhóm Mông Đen tại địa bàn nghiên cu.
Phương pháp hồi c phương pháp rt cn
thiết hết sc quan trọng đối vi tác gi, bi
kinh nghim nghiên cu còn hn chế. Theo đó,
tác gi đã gặp gỡ, trao đổi, lng nghe ghi
chép li k t những người ln tuổi, trưởng h
người Mông Đen... căn cứ vào liệu hi c để
thiết lp li các nghi l trong đám cưới truyn
thng, t đó so sánh, đánh giá làm các biến
đổi trong l i hin nay.
Ngoài ra, tác gi còn thc hin phương pháp
thng kê, phân tích, so sánh đối chiếu các
nguồn thông tin, liu, các s liu thu thp
được... nhằm đưa ra kết qu chính xác nht
trong quá trình nghiên cu.
3. Kết qu và bàn lun
3.1. Chu trình l i truyn thng ca
người Mông Đen ở xã Tà Xùa
3.1.1. Kéo v
“Kéo vợ” - (hay ) mt tp tục đặc bit
của người Mông, ch thc th hin giá tr
của người con gái khi g v nhà chồng. Người
Mông Đen Xùa quan nim, mt gái
không được “kéo” về nhà chồng thì cô gái đó s
không được cộng đồng gia đình chàng trai
coi trng. Vì vy, hin nay “kéo vợvn là nghi
l bt buc không cp v chng nào th
b qua.
Theo quan nim ca người Mông, ngày tt
s các ngày chẵn trong tháng, đặc bit các
ngày ln, ngày rng, ngày chó. vy h s
chn nhng ngày này để t chc kéo v và thc
hin các th tục đám cưới khác. Đoàn kéo v
thường s t 4 đến 5 người, trong đó 1-2
người ln tui giỏi ăn nói am hiểu phong tc
tập quán đi cùng bạn bè ca chàng trai.
Trước ngày kéo vợ, chàng trai gái đã
bàn bc, thng nht vi nhau v thời gian và địa
điểm kéo. Chàng trai cũng nhân dịp gái lên
nương hay xuống ch một mình... để gii thiu
mt s bn ca mình cho gái quen biết
trưc tránh khi t chc kéo v gái s b bt
ng. Người Mông thường t chc kéo v vào
ban đêm. Người ta kiêng kéo ban ngày bi cho
rằng ban ngày đang thời gian đi làm, nếu kéo
v vào ban ngày thì chng t gái đó i
biếng s b pht vạ. Đến thi gian hẹn, đợi
b m gái ng say, chàng trai s di chuyn
đến gn vách phòng ng ca gái nh
vào vách báo hiu rằng chàng trai đã đến để
gái chun bị. Ngay khi cô gái bước chân ra khi
ca, chàng trai nhanh chóng nm ly tay gái
dt ra xa nhà khong 20 - 30m sau đó sẽ bt
đèn pin làm ám hiu, gi các bn đi cùng ra
giúp kéo gái chy nhanh v phía trước. Quá
trình này phải được thc hin mt cách nhanh
chóng, cn thn, nh nhàng để không làm kinh
động đến b m gái. Trường hp nếu b gia
đình nhà gái phát hiện, chàng trai bn ca
mình vn tiếp tc o gái đi. Trong khi đó,
1-2 người ln tui s li nói chuyn, thuyết
phục gia đình nhà gái để h đồng ý không đui
theo nữa. Đồng thời, đoàn nhà trai sẽ phải đưa
cho b m những người h hàng nhà gái
đuổi theo, mỗi người s tin tm 20 - 30 nghìn
gi là tin l.
Đoàn kéo dâu phải gp rút kéo cô gái ra khi
bn mt cách nhanh nht đi bộ suốt đêm để
tr về. Lúc dâu bước chân qua ngưỡng ca
nhà chàng trai cũng lúc thủ tc kéo v
hoàn thành.
3.1.2. L thông báo và l thách cưới
L thông báo được thc hin vào ngay bui
sáng ngày hôm sau. Thông thường, để đi làm
th tục, người Mông Đen s phi nh đến hai
ông mi (mnh công) trong đó một ông mi
chính (ch mnh công) mt ông mi ph (l
mnh công).
Sáng sm, nhà trai m ln, làm cơm thết
đãi hai ông mối những người đã giúp kéo
dâu m qua cùng anh em dòng h. Trong ba
cơm chủ nhà thông báo rng t hôm nay gia
đình đã thêm con dâu mi. Đồng thi, mt
ln na nh v hai ông mi c gng giúp đỡ khi
sang nhà gái làm th tục để mi vic của đôi trẻ
được suôn s thun li.
Trong bữa cơm này, hai ông mối hi li
chàng trai gái “có thống nhất để i
không, nếu yêu nhau đã cưới nhau thì phi
ISSN: 2354 -1091 Journal of Science Tay Bac University (JTBU) https://sj.utb.edu.vn
72
đồng ý trước để hai ông đi hi thì nó d hỏi hơn
nhiều, để biết x lí” (Lù A Danh, 1996, bn
Xùa C). Sau khi xác nhn c hai đều đồng ý
thì hai ông mối lên đường. Lúc đi, trên tay ông
mi chính s cm theo một cái ô đen (phía trên
buc một cái khăn) tin hỏi cưới do ông ch
nhà trao. Ông mi ph đeo trên lưng một cái
c, trong c đựng thuc lào, can 5 lít rượu, 2
cái chén na úp lên ming 2 ng nứa đựng đầy
ợu 1 cái chăn nhỏ. Ngoài ra, gia đình nhà
trai còn phi chun b 2 con luc mt ít
cơm để ông mối đưa đi ăn trên đưng. Theo
phong tc, không k nhà gn hay xa khi đã đi
được nửa quãng đường, hai ông mi dng li
lấy gà, cơm rượu bày trên rừng để cúng
mi thn linh trên trời dưới đất, th công th
địa, thn núi, thn rng... v nhn l ca gia
chủ, đi theo giúp hai ông mối nói chuyn được
thun li, mi vic suôn sẻ... Sau đó, hai ông
mối ăn hết phần cơm này rồi tiếp tc
lên đường.
Đến nhà gái, hai ông mi bt buc phải đi
vào bng cửa chính. Trước hết ông mi chính
đi thẳng v phía bàn th ma treo ô lên vách
ờng phía đầu nhà. Ông mi ph t t h c
xung ly thuc lào ra chun b mi b m
gái để xin được làm th tc. Thuc lào nhà trai
dùng để dâng lên mi b m nhà gái loi đã
được phơi khô để nguyên lá. thuc lào phi
còn dính trên một đoạn thân cây. Người Mông
đây giải thích rng, s dĩ phải dùng loi thuc
lào như vậy để th hin s tôn trọng, đầu
cui của nhà trai đối với gia đình nhà gái.
Vic trao nhn thuốc lào đồng nghĩa với vic
chp nhn cho nhà trai làm th tc hỏi cưới nên
nhà gái để ông mối năn nỉ vài ln mới đồng ý.
Sau th tc trao nhn thuc lào, gia đình
nhà gái s ch định ông mối đại din cho phía
nhà gái để ông mối nhà trai đi mời về. Sau đó
th tc hỏi cưới mi bắt đầu được thc hin.
Quá trình này, ch ông mối hai bên gia đình
ngi nói chuyn, bàn bc vi nhau, nhà gái ngi
bên bếp la không tham gia. Khi cn s
quyết định thì ông mối đại din nhà gái s đến
hi ý kiến b m cô gái sau đó về truyn li cho
hai ông mối nhà trai được biết, nht khi tho
lun v tiền thách cưới. Trước đây, họ thách
cưới bng bc trng, khoảng 30 năm trở lại đây
thay bng tin mặt, dao động t 25 đến 30 triu
đồng. Vic trao - nhn tiền thách cưới được
thc hin qua th tc “lùa trâu vào chuồng”(lớ
nhù) do ông mi ph nhà trai một người đại
din nhà gái tiến hành. Một người đi trước
theo sàng tiền tượng trưng cho con trâu -
nghip, sức lao động của gia đình, một người đi
sau gi v cầm roi đuổi trâu, c hai cùng đưa
sàng tiền vào trong căn buồng ca b m gái
được mi uống 2 chén rượu hoặc 2 bát rượu
đã được chun b sẵn. Sau khi người đại din
nhà gái nhn tiền thì hai ông ra ngoài. Đến đây,
vic thông báo hỏi cưới kết thúc. Gia đình
nhà gái s m ln, thết đãi, cảm ơn hai ông
mối nhà trai, đồng thi ch nhà cũng chính thức
thông báo vi anh em h hàng rằng con gái đã
đi lấy chng, nay hai ông mối nhà trai đến
làm th tục để mọi người được biết.
Sau bữa cơm, hai ông mối nhà trai cáo t ra
về. Trường hp nhà gái thông báo s t chc l
i thì ô c s được để li nhà gái, khi
nào cưới nhà gái s th tc trao nhận để nhà
trai đưa về. Trường hp nhà gái không t chc
i thì th tục phía bên nhà gái coi như đã
hoàn thành. Chiếc ô được ông mi chính d
xuống để đưa về nhà trai. Phía nhà gái cũng
chun b 2 con luc một ít cơm đặt trong
c để hai ông mang theo. Khi v hai ông
dng ngh đúng chỗ ngh lúc đi, lấy gà, cơm,
u ra làm l cúng cm t các v thn linh, th
công th địa, thn núi, thn rừng đã giúp đỡ để
các ông th hoàn thành công việc. Sau đó,
hai ông ăn hết ri tiếp tục lên đường tr v báo
tin mng cho nhà trai. V đến i ông mối
chính đặt chiếc ô lên v trí vách phía đầu nhà
bên cnh bàn th ma treo đó cho đến khi
nào nhà trai t chức đám cưới xong mi đưc
phép m ra. Đến đây nhim v thông o
ca hai ông mi đã hoàn thành.
3.1.3. L nhp ma
L nhp ma (chài ùa đăng) được thc hin
vào ngày th 3 sau khi kéo v. L cúng thường
do một người am hiu phong tc tp quán hoc
thy mo trong bn thc hin. Ð nhập ma người
ta cn phi chun b hai con gà, mt trng và
mt mái. Ðầu tiên, người hành l s m rng
ca ma, tiến hành thắp hương vào các vị trí
quan trng trong ngôi nhà gm hai bên ca
chính, hai ct ma gian gia nhà hai bếp
chính, ph. Sau khi thắp hương xong, người
cúng đứng trước ca mặt hướng ra bên ngoài,
ISSN: 2354 -1091 Journal of Science Tay Bac University (JTBU) https://sj.utb.edu.vn
73
tay gi đôi bắt đầu lm nhm khn, ni
dung trước để gi hn gái v, sau thông
báo để ma ntrai nhp hn gái v cùng ma
t tiên. Người Mông Đen đây quan niệm
rng: “Trong quá trình kéo dâu thể hn
gái đã b rơi mất ngoài đường, vì thế phi gi
hn dâu về, đng ngoài đưng s b nng
b mưa, trâu đi trâu húc, người đi người đè lên
nên gi v cùng ma nhà trai” (Lù A Sê, 1982,
bản Xùa A). Người con gái sau l nhp ma
s chính thức được công nhn làm con dâu mi
trong gia đình, sống người nhà trai, chết
ma nhà trai. Trong l nhp ma, nếu gia đình nhà
trai không thích tên của dâu hoặc trước
đây dâu vấn đề v sc khỏe... thì người
hành l s đặt tên mi cho dâu. Ng ý rng
con dâu mới đã được sinh ra mt ln na
nhà chng, t nay cu mong s luôn được khe
mnh, hnh phúc. Mt khác, nếu người Mông
Hoa cùng sống trên địa bàn s tiến hành làm l
nhp ma ngay khi kéo dâu v, thì với người
Mông Đen, ch sau khi đã làm xong th tc
thông báo trao tiền thách cưới thì sáng ngày
th 3 người ta mi làm l nhp ma cho dâu.
Điu này th hiu rng, trong quan nim v
hôn nhân của người Mông Đen, phía nhà trai
vn luôn th hin s tôn trọng đối vi nhà gái,
ch khi nhà gái biết chp nhn cuc hôn
nhân này thì gia đình nhà trai mới làm l nhp
ma cô dâu v cùng ma nhà mình.
3.1.4. Thăm bố m v lần đầu
Ba ngày sau khi bắt dâu, nhà trai đưa con
dâu v thăm bố m v lần đầu (mông say n
tày). Đoàn đi, ngoài đôi vợ chng tr còn b
ca chú r (nếu b không đi được thì có th nh
anh trai, hoc chú, bác) một em gái chưa
chng. Th l vt duy nht không th thiếu
để đưa sang nhà gái bánh dày, không quan
trng s ng bánh dày ít hay nhiu nhưng
phi s chn. Gii thích cho điều này,
người cho rng s chn th hin cho s đủ
đầy, đôi cặp, cuc sng lứa đôi hạnh
phúc. Cũng người gii, s chẵn tượng
trưng cho con trai, số l ợng trưng cho con
gái. thế người ta s dng s chn vi hi
vng s sinh được con trai đầu lòng...
Khi đoàn nhà trai đến, nhà gái m ln mi
anh em, ng xóm đến chung vui, gii thiu
con r để mọi người nhn thc, nếu gia đình
không đủ tim lc thì m làm mt bữa cơm
nh tiếp đón đoàn nhà trai. Đoàn nhà trai sẽ
li thêm một vài ngày để giúp b m v làm
nhng công việc hàng ngày như lấy ci, lên
nương, chăn thả gia súc... Sau đó, đoàn nhà trai
lên đường tr v. Ln này dâu s mang theo
tt c đồ dùng, quần áo, trang ca mình v
hn bên nhà chng ch thi thoảng sang thăm
nom, giúp đỡ b m đẻ nhng lúc cn thiết.
3.1.5. Đám cưới nhà gái
Trước đây do đời sống khó khăn, phn ln
người Mông Đen Xùa không t chc
đám cưới bên nhà gái (hu chéo to sai). Do đó,
sau bữa cơm đón tiếp đoàn nhà trai đưa con gái
v thăm thì thông thưng th tục bên nhà gái đã
xong. Ch mt s gia đình điều kin mi t
chc l i. S người nhà trai sang d gm hai
ông mi nhà trai, dâu, chú r, mt phù r,
một phù dâu, hai người mt nam mt n đại
din b m chú rể. Đáng chú ý nhất trong l
i nhà gái th tc tr ô c cho ông
mi bên nhà trai. Th tc này do ông mi hai
nhà thc hiện. Trước hết, người ta mt cái
bàn nh ngay trước ca ma, ông mi bên nhà
trai rót 2 chén rượu đầy mi ông mi nhà gái
xin phép được làm th tục. Sau đó ông mối nhà
gái s rót li cho 2 ông mi nhà trai mỗi người
2 chén rượu đầy. Sau khi c 3 ông đã uống cn,
ông mi nhà gái g chiếc ô xuống đặt lên mt
bàn, c để dưới chân bàn. Th tục này được
thc hin bng những bài hát đối đáp gia hai
bên ông mi. Bắt đầu ông mi nhà gái s thưa
rng: “Bây giờ con trâu s giao cho b m nhà
trai, lên đồi thì phải chăn, xuống sui thì phi
xem. Bây gi con trâu không vi nhà gái na
con trâu li x mũi, cho y cho 2 ông mi
dt v giao cho b m nhà trai...”. Sau đó ông
mi chính nhà trai s đáp: “thế thì b m nhà
trai xin cảm ơn, cái sự đồng tình thì đm
bo vi b m là không bao gi phi s lo là b
m nhà trai không xem, không đm bo an
toàn, để cho con trâu phải đảm bo phát
triển...” (Lù A Sê, 1982, bn Xùa A). Sau
khi nhận được li cam kết t ông mi nhà trai,
c 3 ông mi ung hết một ợt rượu na, sau
đó ông mối nhà gái cm ô trao cho ông mi
chính nhà trai, l s được ông mi ph nhà
trai đeo trên lưng. Đoàn nhà trai xin phép ra về
để kp thi gian làm l ới bên nhà trai. Đến
ISSN: 2354 -1091 Journal of Science Tay Bac University (JTBU) https://sj.utb.edu.vn
74
đây các thủ tục đám cưới bên nhà gái đã
hoàn thành.
3.1.6. Đám i nhà trai
Theo phong tc của người Mông Đen
Tà Xùa, sau đám cưới nhà gái thì hôm sau s t
chức đám cưới nhà trai. Trường hp nhà gái
không t chức đám cưới thì nhà trai th t
chức đám cưới mức độ to, nh tùy vào điều
kin s chun b của gia đình. Để t chc
đám cưới nhà trai (hu chéo to tu), nhà trai s
nh đến s giúp đỡ ca anh em trong dòng h
hàng xóm xung quanh. Theo đó s mt
ban qun s t 8 đến 10 người đứng ra lo vic
t chức đám cưới, thết đãi khách khứa giúp ch
nhà. Người vai trò quan trng nht, ch đạo
mi việc trong đám cưới được gọi là “cang xử”.
Trước đây, đám cưới thường được t chc
vào bui ti. Bi vy, t sáng sm, nhà trai s
m lợn, để làm c ới, trong đó một phn
tht ngon nht s được ct thành tng miếng
nh treo gác bếp dành để chia cho những người
đã góp công sức vào đám cưới.
Đám cưới bên nhà trai mời đại din nhà gái
gm b m dâu, chú bác, anh ch em sang
d. Tuy nhiên, nếu đám cưới được t chc sm,
ch sau l kéo dâu t 1 đến 2 tháng thì b m
dâu không được sang d s do chú, bác đi
đại diện người ta quan niệm: dâu đi ly
chng, b m mt con gái đang buồn nếu sang
d đám cưới s làm gim bt không khí vui
mng t phía nhà trai. Nhưng nếu đám cưới t
chức sau đó từ 1 năm trở lên thì b m gái
bt buc phi tham d.
Người Mông Đen quan niệm, s chn s
may mn nên thông thường mt mâm c i
s 12 người ngồi. Trước mt mỗi người by
2 chén na, mt chén cao mt chén thp bi
người ta quan nim chén cao chng, chén
thp là v, phải có đôi có cặp thì cuc sng mi
hnh phúc. Trên mâm bày 4 bát tht luc. Bt
đầu th tc, người đại din trên tay cm mt cái
sàng và mt gói thuc lào, khi mun mi ai vào
ngi mâm thì s mời người đó 1 ít thuốc lào
ợng trưng cho lời mi ca ch nhà dt
người đó đi vòng quanh mâm c đến ngồi đúng
v trí mà người đại din sp xếp. Thông thường,
đầu mâm s v trí ca 2 ông mi, tiếp theo
ông cu các anh em trong dòng h. Sau khi
mời đủ s người, người đại din bắt đầu làm
th tc.
Thông thường đám cưới của người Mông
khi làm th tc s phi mi 3, 6 hoặc 9 lượt
u, mỗi lượt s ung 3 ln. Mỗi lượt mi
u ch yếu hát đối đáp giữa người đại din
2 ông mối. Lượt mời rượu th nhất người
đại din thay mt ch nhà cảm ơn 2 ông mối đã
giúp đỡ gia đình đi làm th tc thông báo bên
nhà gái. Lượt mời rượu th hai s chén rượu
thông báo cảm ơn anh em họ hàng khách
khứa đã đến d đám cưới... c lần lượt mi ln
mời rượu mi lần hát đối đáp. Chính thế
c người đại din ông mối đu phải người
am hiu v văn hóa tập quán của người
Mông để th đối đáp trôi chy, nếu mt
trong hai bên không th đối đáp lại được thì s
b pht 2 chén rượu. Sau khi kết thúc các lượt
mời rượu, một người đứng đầu bàn phía bếp
chính cm mt cái c giơ lên cao, mọi người
trong mâm sau khi đã uống cạn chén rượu s
đứng lên ném chén vào c, ai ném trt s b
phạt rượu cho đến khi ném trúng thì s được ăn
cơm. Lần t c như vậy đám cưới s được t
chức cho đến khi tt c mọi người đều đã được
mời vào mâm rượu.
Sau khi ăn uống xong, cui bui l, th tc
quan trng nht s được thc hiện. Đó lễ qu
ly t l m ô. Chiếc ô đen xuất hin trong
đám cưới của người Mông Đen t khi ông mi
nhà trai đi làm thủ tục thông báo cho đến khi t
chức đám cưới. Theo phong tc, ch khi nào
đám cưới nhà trai din ra thì chiếc ô này mi
được m ra cất đi. Theo ông mi Mùa A L
bn Xùa A, chiếc ô tượng trưng cho việc
gi hn ca gái trong đó, do vy ch khi
nhà trai t chức đám i (tc mi th tục cưới
hỏi đã xong xuôi) thì khi đó mới được phép m
ô ra. Th tc này do hai ông mi thc hin. Hai
ông mối đứng trên 1 cái ghế, mặt hướng ra ca
ma, ông mi chính tay cầm ô, đi din là chú r
phù r (có th em rut hoc em trai trong
h chưa vợ). Hai ông mi lần lượt đọc tên
khách mi tham d đám cưới những người
công giúp đỡ cho đám cưới được din ra tt
đẹp, thun bum xuôi gió theo vai trò quan
trng ca từng người trong đám cưới. Sau mi
lần đọc tên, chú r phù r phi qu ly 2 ln
để cảm ơn mọi người. Sau khi th tục này được
làm xong, ông mi chính m khăn buộc giũ