LIEÂN XOÂ VAØ CAÙC NÖÔÙC ÑOÂNG AÂU( 1945-1991)
LIEÂN BANG NGA (1991- 2000)
Phần 2
Niên biểu các sự kiện chính trong công cuộc cải tổ của Goóbachốp
(1985 -1991 ).
Các lĩnh vực Thời gian Nội dung cải tổ Kết quả
cải tổ
1985-1987 Thực hiện chiến Kĩ thuật và trình độ
lược tăng tốc của công nhân không
phát triển được củng cố nên
KHKT, tập không dẫn đến tăng
trung vào CN tốc mà tăng nhanh
nặng các tai nạn và thảm
hoạ kinh tế
1987-1988 Thựcnhiện “Nhiệm vụ chính trị
đường lối c”cải quốc nội quan trọng
Kinh tế tổ” chủ yếu nhất” là chương trình
hướng vào “cải lương thực bị thất
cách kinh tế bại.
triệt để”chú
trọng cải tổ về
vấn đè ruộng
đất.
1989-1990 Thực hiện Không có hiệu lực,
đường lối xây thu nhập giảm sút
dựng kinh tế thị 10% (1990). Quần
trường có điều chúng bất bình, làng
tiết, ban hành sõng bãi công dân
hàng loạt điều lên khắp nơi.
luật mới về kinh
tế.
1985-1987 Thông qua “dự Bắt đầu xoá bỏ hệ tư
thảo mới” tưởng cộng sản chủ
nghĩa, thay vào là tư
tưởng cải tổ.
1988 G chính thức Cải tổ chính trị trở
trình bày tư thành trọng tâm.
tưởng cải tổ hệ
thống chínhtrị
tại Hội nghị
Đảng toàn quốc. Chính trị
1988-1999 Thông qua Luật Bầu Xô Viết tối cao
bầu cử mới do G đứng đầu
1985-1987 Thông qua “dự Bắt đầu xoá bỏ hệ tư
thảo mới” tưởng cộng sản chủ
nghĩa, thay vào là tư
tưởng cải tổ.
1990-1991 Thành lập hệ Cải tổ chính trị trở
thống chính thành trọng tâm.
quyềnTổng
thống và chuyển Các đảng phái và
qua chế đôk đa phong trào chính trị
dảng. bầu G làm hoạt động. Vai trò
Tổng thống lãnh đoạ của Đảng
Liên Xô. Cộng sản và chính
quyền Xô Viết bị thu
hẹp, chính trị xã hội
hỗn loạn.
19/8/1991- Một số người đảo chính thất bại ,
21/8/1991 Đảng và nhà Đảng CSLX bị đình
nước Lĩ tiến chỉ hoạt động, chính
hành đảo chính quyền Xô Viết bị giải
nhằm lật đôt G thể.
12/12/1991 11 nước cộng Nhà nước Liên bang
hoà tuyên bố Xô Viết tan rã.
thành lập cộng
đồng các quốc
gia độc lập (
SNG )
125/12/1991 Tổng thống G CNXH ở Liên Xô
từ chức, lá cờ sụp đổ sau 74 năm
đỏ búa liềm trên tồn tại.
điện Cremli hạ
xuống
- Sau khi h.dẫn Hs quan sát, tìm
hiểu công cuộc cải tổ của G qua
niên biểu, Gv phát vấn: Qua
quan sát tìm hiểu niên biểu, em
có nhận xét gì về công cộc cải tổ
của G?
- Hs thảo luận, phát biểu ý kiến.
- GV nhận xét, kết luận: Trong
bối cảnh k..hoảng CNXH ở LX,
cải tổ là hết sức cần thiết và tất
yếu, nhưng cải tổ như thế nào
mới là vấn đề quan trọng. Công
cuụoc cải tổ của g kéo dài 6 năm
nhưng đã phạm nhiều sai lầm
nghiêm trọng, đã xa rời những
nguyên lí của CN Mác – Lênin
về kinh tế, chính trị, xã hội như:
Chuyển sang kinh tế thị trường
quá vội vã, thiếu sự điều tiết của
Nhà nước,; thực hiện chế dộ
Tổng thống nắm mọi quyền lực
và đa nguyên về chính trị, thu
hẹp quyền lãnh đạo của Đảng
CS… Do vậy, việc cải cách
không những không khắc phục
đựợc những k. hoảng làm mà còn
đẩy LX vào tình trạng KH toàn
diện và trầm trọng hơn Cuối cùng
đã dẫn tới sự tan rã của nhà nước
Liêng bang Xô Viết và sự sụp đổ 2. Sự khủng hoảng của chế độ XHCN
của CNXH ở Liên Xô sau hơn 70 ở Đông Âu.
năm tồn tại.
* Hoạt động 1: cả lớp và cá
- Cuối thập niên 70 đầu thập niên 80, nhân
- GV đặt câu hỏi: Sự khủng nền kinh tế Đâu lâm vào tình trạng trì
hoảng của chế độ XHCN ở Đ.Âu trệ và nhân dân mất lòng tin với chế độ.
diễn ra như thế nào? Thất bại
của công cuộc cải tổ ở LX tác
động như thế nào đến các nước - Sự bế tắc trong công cuộc cải tổ của
Đ.Âu? LX và hoạt động phá hoại của các thế
- HS đọc SGK, trả lời câu hỏi. lực phản động làm cho cuộc k.hoảng
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận: của CNXH ở Đ.Âu càng thêm gay gắt.
Chịu tác động của cuộc k.hoảng Vai trò lãnh đạo của ĐCS bị thủ tiêu,
dầu mỏ 1973, vào cuối thập niên các nước chấp nhận chế độ đa dảng và
70 và đầu thập niên 80, nền kinh tiến hành tổng tuyển cử tự do..
tế Đ.Âu lâm vào tình trạng trì trệ
đời sống mọi mặt sa sút, lòng tin - Từ 1989 – 1991: Các nước Đ.Âu lần
của nhân dân suy giảm. Sai lầm lượt rời bỏ CNXH. CNXH ở Đ.Âu sụp
của trong công cuộc cải cách đổ.
cộng với thất bại trong cải tổ của
LX và hoạt động phá hoại của
thế lực phản động đã làm cho
cuộc k.hoảng của CNXH ở các
nước Đ.Âu ngày càng gay
gắt.Những người giữ trọng trách
trong đảng và nhà nước Đâu lần
lượt bỏ quyền lãnh đạo của Đảng,
chấp nhận chế độ đa nguyên,đa
đảng và tiến hành tổng tuyển cử,
chấm dứt chế độ XHCN. Các
nước Đ.Âu lần lượt từ bỏ chế độ
XHCN: Ba Lan. Tiêp Khắc,
Hungari…quay troẻ lại con
đường TBCN.Hầu hết các đảng
của công nhân đều đổi tên đảng,
phân chia thành nhiều phe phái
khác nhau, tên quốc kì, quốc ca,
quốc huy đều thay đổi lại.
- Tiếp đó, GV yêu cầu học sinh
quan sát hình 7 (“ Bức tường Béc
– lin” bị phá bỏ và hỏi: Bức tranh
“Bức tường Béc – lin” bị phá bỏ
nói lên điều gì?
- HS trao đổi, phát biểu.
- GV giải thích: Bức tường Béc –
lin là biểu tượng của sự chia cắt
nước Đức thành 2 quốc gia riêng
với 2 chế độ chính trị, kinh tế
khác nhau: CHLB Đức (TBCN),
CHDC Đức (XHCN).
Cuộc k.hoảng toàn diện ở CHDC
Đức đã dẫn đến tình tạng hnàg
ngàn người ở CHDC Đức di cư
bất hợp pháp sang CHKLB Đức 3. Nguyên nhân tan rã của chế độ
bằng mọi cách.. Không cứu vãn XHCN ở Liên Xô và các nước Đông
nổi tình hình, nhà cầm quyền Âu.
Đông Đức phải tuyên bố bỏ ngỏ - Mô hình CNXH đã xây dựng có nhiều
Bức tường Béc – lin.(9/11/1989 khuyết tật và thiếu sót: Đường lối lãnh
), sau đố, bức tường bị phá bỏ. đạo mang tính chủ quan, duy ý chí, thực
Đúng 0 giờ ngày 3/10/1990, tại hiện cơ chế tập trung QLBC làm cho
Nhà quốc hội nước CHDC Đức sản xuất trì trệ, thiếu dân chủ và công
đã diểna lễ hạ cờ CHDC Đức và bằng xã hội.
kéo cờ CHLB Đức. Với các sự - Không bắt kịp bước phát triển của
kiện đó, nước Đức thống nhất KHKT tiên tiến.
vơớitên gọi chung là CHLB Đức, - Khi tiến hnàh cải tổ, đã phạm phải
đi theo con đường TBCN. những sai lầm tên nhiều mặt, xa rời
những nguyên lí cơ bản của CN Mác - * Hoạt động 1: Cả lớp và cá
Lênin nhân
- GV yêu cầu HS gấp SGK, theo
dõi lại toàn bộ nội dung bài học
và phát vấn: Qua tìm hiểu về
công cuộc xây dựng CNXH ở LX
và các nước Đ. từ 1945 đến nửa
đầu 70, đặc biệt là qua tìm hiểu
cuộc k.hoảng của CNXH ở LX và
Đ.Âu, em hãy rút ra nguyên nhân
sụp đổ của CNXH ở LX và Đ.Âu?
- Hs nhớ lại kiến thức đã học, suy
nghĩ, thảo luận, phát biểu ý kiến
và bổ sung cho nhau.
- GV nhận xét , phân tích, cuối
cùng giúp học sinh rút ra 4
nguyên nhân chính như SGK đã
tổng kết.
* Hoạt động 2: cả lớp
GV nêu câu hỏi thảo luận: Từ sự
sụp đổ của LX và các nước Đ.Âu
em có nhận xét gì về công cuộc
xây dựng CNXH của các nước
XHCN hiện nay?
- Hs sinh nghĩ, thảo luận, phát
biểu
- GV tổng kết, bổ sung: Sự sụp
đổ của Lx và Đ.Âu là một tổn
thất chưa từng có trong lịch sử
phong trào cộng sản và công
nhân quốc tế, dẫn dến hệ thống
XHCN không còn tồn tại
nữa.Nhưng đây chỉ là sự sụp đổ
của mô hình CNXH chưa nhân
văn, chưa đúng đắn và là bước lùi
tạm thời của CNXH như Lênin
đã nói: “ Nếu người ta nhận xét
thực chất của vấn đề, thì có bao
giờ người ta thấy rằng trong lịch
sử có phương thức sản xuất nào
đúng vững ngay được, mà không III. Liên bang Nga ( 1991 – 2000).
liên tiếp trải qua nhiều thất bại,
nhiều sai lầm và tái phạm
không”.
Từ những đổ vỡ ấy, nhiều bài học
kinh nghiệm đau xót được rút ra
cho những nước XHCN ngày nay - Sau khi LX tan rã, LBN là quốc gia kế
đang tiến hành cải cách - đổi mới tục LX, trong thập niên 90, đất nước có
nhằm xây dựng CNXH đúng với nhiều biến đổi.:
bản chất nhânn văn của nó, phù + Kinh tế: Từ 1990 – 1995, kinh tế liên
hợp với hoàn cảnh và truyền tục suy thoái. Song từ 1996 đã phục hồi
thống văn hoá dân tộc.Nhân dân và tăng trưởng.
các nước XHCN trong đó có + Chính trị: Thể chế Tổng thống LBN.
nhân dân ta cần vững tin vào + Đối nội: Phgải đối mặt với nhiều
tương lai của CNXH, tin vào sự thách thức lớn do sự tranh chấp giữa
lãnh đoạ của Đảng CS, và cố các đảng phái và xung đột sắc tộc.
gắng hết mình trong sự nghiệp + Đối ngoại: Thực hiện đường lối thân
đổi mới đất nước. phương Tây, đồng thới phát triển các
mối quan hệ cới các nước châu Á ( * Hoạt động 1: Cả lớp và cá
T.Quốc, ASEAN) nhân
- GV hướng dấn HS quan sát
Liên bang Nga trên lược đồ và
thông báo: LBN có diện tích 17,1 - Từ năm 2000, Putinlên làm Tổng
triệu Km2, lớn gấp 1,6 lần diện thống, nước Nga có nhiề chuyển biến
tích diện tích toàn châu Âu, 1,8 khả quan và triển vọng phát triển.
lần lãnh thổ của Mĩ, là nước có
diện tích lớn nhất thế giới.Sau
khi Lxta rã, LBN là quốc gia kế
tục LX , được thừa địa vị pháp lí
của LX tại LHQ và tại cơ quan
ngoại giao của LX tại nước
ngoài.
- Sau đó GVđặt câu hỏi: Em hãy
nêu những nét chính tình hình
LBN từ 1991 – 2000? Tình hình
chung của nước Nga hiện nay ra
sao?
- HS theo dõi SGK và bằng kiến
thứ của mình phát biểu ý kiến.
- GV nhận xét, tổng hợp ngắn
gọn nét chính về LBN thập niên
90, cơ bản như trong SGK.Có thể
cùng các em thảo luận nước Nga
trong thời đại Putin…
- Nhìn chung, các em cần thấy
được là quốc gia kế tục LX
nhưng nước Nga đi theo một chế
độ chính trị khác trước.công cuộc
xây dựng đất nước đang,sẽ gặp
nhiều khó khăn, Song LBN đã
đạt được những thành tựu quan
trọng và có nhiêù triển vọng phát
triển trong tương lai.
4. Sơ kết bài học
* Củng cố:
1. Những thành tựu xây dựng CNXH của LX và Đ.Âu từ 1945 đến nửa đầu
những năm 70.
2. Quan hệ hợp tác toàn diện của LX và các nước XHCN Đ.Âu.
3. Sự khủng hoảng của CNXH ở LX và Đ.Âu từ nữa sau những năm 70 đến
1991. Nguyên nhân sự sụp đổ của CNXH.
4. Vài nét về LBN trong thập niên 90 và hiện nay.
* Dặn dò: Hs ôn bài, làm đầy đủ bài tập về nhà, tìm hiểu thêm về LBN
hiện nay.
- Bài tập:
1. Liên Xô chế tạo thành công bom nguyên tử vào thời gian nào?
a. 1949 b. 1950 c.1951 d.1957.
2. Nguyên nhân tan ra hệ thống CNXH ở LX và Đ.Âu:
a. Chủ quan, duy ý chí, thiếu dân chủ
b. Không bắt kịp bước phát triển của KHKT
c. Phạm nhiều sai lầm khi cải tổ
d.Các thế lựcthù địch chống phá
e. Tất cả cá ý trên.
3. Nối thời gian với sự kiện cho đúng:
Sự kiện Thời gian
Liên Xô phóng thành công vệ tinh 20/12/1922
nhân tạo
Liên Bang CHXHCN Xô Viết thành 10/1957
lập
G lên nắm quyễn lãnh đạo 4/1961
Liên Xô phóng tàu vũ trụ Phương 3/1985
Đông.
Cộng đồng quốc gia độc lập (SNG) 19/8/1991
thành lập
Đảo chính lật đổ Goócbachốp 21/12/1991
