BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
NGUYỄN VĂN THÀNH
NGHIÊN CỨU ĐIỀU CHẾ ALGINATE KHỐI LƯỢNG
PHÂN TỬ THẤP DÙNG LÀM THỰC PHẨM CHỨC NĂNG
HỖ TRỢ PHÒNG CHỐNG ĐÔNG MÁU
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
KHÁNH HÒA - 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
NGUYỄN VĂN THÀNH
NGHIÊN CỨU ĐIỀU CHẾ ALGINATE KHỐI LƯỢNG
PHÂN TỬ THẤP DÙNG LÀM THỰC PHẨM CHỨC
NĂNG HỖ TRỢ PHÒNG CHỐNG ĐÔNG MÁU
Chuyên ngành : Công nghệ chế biến thủy sản
Mã số : 9540105
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS. TS. VŨ NGỌC BỘI
2. PGS. TS. TRẦN THỊ THANH VÂN
KHÁNH HÒA - 2019
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Một số kết quả trong luận
án này được tài trợ kinh phí từ Đề tài hợp tác quốc tế: “Polysaccharide sulfate từ tảo
nâu Việt Nam: Cấu trúc và hoạt tính sinh học”, Mã số: VAST.HTQT.NGA. 06/13-14,
thuộc chương trình hợp tác quốc tế giữa Viện Nghiên cứu và Ứng dụng Công nghệ Nha
Trang với Liên bang Nga, Đề tài “Cấu trúc và hoạt tính sinh học của một vài ionic
Polysaccharide chiết tách từ tảo biển ở Nhật Bản và Việt Nam”, Mã số:
VAST.HTQT.NHATBAN.02/13-15, thuộc chương trình hợp tác quốc tế giữa Viện
Nghiên cứu và Ứng dụng Công nghệ Nha Trang với Nhật Bản và Đề tài: “Nghiên cứu
điều chế dẫn xuất polyguluronat sunphat hóa trọng lượng phân tử thấp từ nguồn rong
mơ Việt Nam để ứng dụng trong dược phẩm”, Mã số: VAST06.05/12-13 mà tôi là một
trong những thành viên tham gia thực hiện và đã được Chủ nhiệm đề tài đồng ý cho
phép sử dụng trong báo cáo Luận án. Các kết quả, số liệu nêu trong luận án là trung
thực, chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào.
Khánh Hòa, Ngày tháng 3 năm 2019
NGHIÊN CỨU SINH
NGUYỄN VĂN THÀNH
ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành Luận án này,
Trước hết tôi xin gửi tới Ban Giám hiệu Trường Đại học Nha Trang, Ban Chủ
nhiệm Khoa Công nghệ Thực phẩm, Lãnh đạo khoa Sau Đại học sự kính trọng, niềm tự
hào được học tập và nghiên cứu tại Trường trong những năm qua.
Sự biết ơn sâu sắc nhất tôi xin được giành cho các thầy: PGS. TS. Vũ Ngọc Bội -
Trưởng khoa Công nghệ Thực phẩm - Trường Đại học Nha Trang và PGS. TS. Trần Thị
Thanh Vân - Nguyên Trưởng phòng Hóa phân tích - Viện Nghiên cứu và Ứng dụng
Công nghệ Nha Trang đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và động viên tôi trong suốt quá
trình thực hiện Luận án.
Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS. Bùi Minh Lý - người thầy
đã tận tình hướng dẫn, truyền cảm hứng, định hướng nghiên cứu cho tôi trong giai đoạn
đầu thực hiện Luận án này. Vì lý do sức khỏe nên Thầy đã không thể tiếp tục hướng dẫn
nghiên cứu.
Xin chân thành cám ơn: Viện Nghiên cứu và Ứng dụng Công nghệ Nha Trang -
Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Chủ nhiệm đề tài quốc tế, mã số:
VAST.HTQT.NGA. 06/13-14, VAST.HTQT.NHATBAN.02/13-15 và VAST06.05/12-
13 đã hỗ trợ kinh phí để tôi hoàn thành Luận án có chất lượng.
Xin cám ơn Lãnh đạo Trường Đại học Kiên Giang đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho
tôi được đi học và hoàn thành Luận án này.
Xin chân thành cám ơn các thầy cô phản biện đã cho tôi những lời khuyên quý báu
để công trình nghiên cứu được hoàn thành có chất lượng.
Đặc biệt, xin được ghi nhớ tình cảm, sự giúp đỡ của: các cán bộ thuộc Viện Nghiên
cứu và Ứng dụng Công nghệ Nha Trang, Gia đình và bạn bè thân thiết đã giúp đỡ, chia
sẻ cùng tôi trong quá trình nghiên cứu.
Khánh Hòa, Ngày tháng 3 năm 2019
NGHIÊN CỨU SINH
NGUYỄN VĂN THÀNH
iii
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................................... viii
TÓM TẮT NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN ............................................xi
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ........................................................................................... 4
1.1. NGUỒN LỢI RONG NÂU TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM ............................. 4
1.1.1. Giới thiệu chung về rong nâu ................................................................................ 4
1.1.2. Một số thành phần hóa học của rong nâu .............................................................. 4
1.1.3. Tình hình sử dụng rong nâu trên thế giới .............................................................. 6
1.1.4. Rong nâu Việt Nam ............................................................................................... 7
1.2. TỔNG QUAN VỀ ALGINATE ............................................................................... 9
1.2.1. Giới thiệu về alginate ............................................................................................ 9
1.2.2. Cấu trúc và tính chất hóa học của alginate .......................................................... 10
1.2.3. Kỹ thuật tách chiết alginate từ rong nâu .............................................................. 13
1.3. ĐIỀU CHẾ ALGINATE KHỐI LƯỢNG PHÂN TỬ THẤP ................................ 20
1.3.1. Các nghiên cứu trên thế giới điều chế alginate khối lượng phân tử thấp ............ 20
1.3.2. Các nghiên cứu trong nước điều chế alginate khối lượng phân tử thấp .............. 25
1.4. ỨNG DỤNG CỦA ALGINATE VÀ ALGINATE KHỐI LƯỢNG PHÂN TỬ THẤP 28
1.5. QUÁ TRÌNH ĐÔNG MÁU VÀ HOẠT TÍNH CHỐNG ĐÔNG MÁU CỦA
ALGINATE ................................................................................................................... 32
1.5.1. Lý thuyết của quá trình đông máu ....................................................................... 32
1.5.2. Các nghiên cứu hoạt tính chống đông máu của alginate ..................................... 35
CHƯƠNG 2. NGUYÊN VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............. 39
2.1. NGUYÊN VẬT LIỆU ............................................................................................ 39
2.1.1. Rong mơ nguyên liệu .......................................................................................... 39
2.1.2. Nguyên vật liệu dùng cho xác định độc chất trên chuột ..................................... 41
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................................... 41
2.2.1. Phương pháp thu mẫu và xử lý mẫu .................................................................... 41
2.2.2. Các phương pháp phân tích fucoidan và sodium alginate ................................... 41
2.2.3. Các phương pháp phân tích thành phần hóa học cơ bản của rong nâu ............... 44