1
I. GIỚI THIỆU LUẬN ÁN
1. Tính cấp thiết của luận án
Rạn san hô là hệ sinh thái có tính đa dạng sinh học bậc nhất ở các đại
dương. Tại các vùng biển nhiệt đới, các rạn san hô góp phần tham gia hình
thành và bảo vệ hàng ngàn hòn đảo, bảo vệ các bờ biển và góp phần duy
trì cân bằng sinh thái môi trường biển. Các loài san hô là cơ sở của quần
thể rạn san hô biển, trong đó, san hô thủy tức với vai trò là kiến tạo rạn quan
trọng thứ 2 chỉ sau san hô cứng, góp phần đáng kể làm giảm quá trình suy
thoái rạn và có vai trò quan trọng trong quá trình phc hồi rạn san hô. Nhiều
phòng thí nghiệm khoa học đã nỗ lực tập trung vào việc nghiên cứu các hệ
sinh thái, đa dạng sinh học và hóa sinh của san hô.
Lipid là một thành phần hóa học quan trọng, chiếm tới 40% sinh khối
khô của san hô. Trong nghiên cứu hiện đại, thành phần hàm lượng các lớp
chất lipid, cũng như các axit béo phản ánh sự đa dạng sinh hóa, các nguồn
dinh dưỡng, các mối quan hệ cộng sinh, phc v cho việc nghiên cứu các
con đường sinh tổng hợp và sự vận chuyển theo chuỗi thức ăn các dạng
ban đầu của lipid trong cơ thể các loài sinh vật nói chung và san hô nói
riêng. Các lipid thuộc vào một lớp, nhưng khác nhau về thành phần gốc
acyl của các axit béo và vị trí của chúng trong phân tử lipid gọi là “các
dạng phân tử” của lớp lipid đó. Mỗi một dạng phân tử là một chất chất hóa
học riêng biệt, mỗi lớp chất lipid lại chứa hỗn hợp của hàng chc dạng
phân tử lipid. Nghiên cứu hóa học, hoạt tính sinh học của các lipid rất phức
tạp, việc phân lập từng hợp chất lipid rất khó khăn, sử dng chúng làm các
sản phẩm dược phẩm gặp nhiều hạn chế chính bởi đặc thù cấu trúc này.
Hiện nay, với sự góp sức của các thiết bị nghiên cứu hiện đại, khoa học
thế giới đã đạt được những tiến bộ lớn trong việc phân tích các thành phần
hóa học của dạng phân tử của một số lớp lipid không phân cực, như
triglycerid từ dầu thực vật. Thông tin về thành phần dạng phân tử của các
lipid từ động vật, đặc biệt là lipid phân cực ít hơn rất nhiều.
Tại Việt Nam, các nghiên cứu trước đây về lipid từ san hô mới chỉ
dừng ở mức độ nghiên cứu đa dạng sinh thái, đánh giá hiện trạng rạn san
hô, các nghiên cứu hóa sinh bước đầu thu được những số liệu về hàm
lượng lipid tổng, thành phần axit béo, thành phần các lớp chất, một số
nghiên cứu có đi sâu vào nghiên cứu thành phần các lớp chất lipid không
phân cực. Cho tới nay có rất ít các công trình nghiên cứu về thành phần
dạng phân tử của lớp chất phospholipid phân cực– lớp chất chứa đựng
nhiều thông tin về quá trình sinh tổng hợp lipid của san hô thủy tức ở Việt
Nam cũng như trên thế giới.
