Luận án Tiến sĩ Răng Hàm Mặt: Nghiên cứu đặc điểm vi khuẩn và đánh giá hiệu quả sát khuẩn trong điều trị răng viêm quanh cuống mạn tính bằng chlorhexidine

Luận án tiến sĩ Răng Hàm Mặt của Dương Thị Phương Linh, thực hiện tại Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược Lâm sàng 108, tập trung vào nghiên cứu đặc điểm vi khuẩn và đánh giá hiệu quả sát khuẩn của Chlorhexidine trong điều trị răng viêm quanh cuống mạn tính (VQCRMT). Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng do VQCRMT là một bệnh lý phổ biến và phức tạp, đòi hỏi phương pháp điều trị hiệu quả để ngăn ngừa các biến chứng.

Luận án này cung cấp bằng chứng khoa học về hiệu quả của Chlorhexidine trong điều trị VQCRMT, hỗ trợ các bác sĩ nha khoa trong việc lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp.

Luận án này được thực hiện với mục tiêu: (1) Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của răng VQCRMT tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương Hà Nội. (2) Đánh giá sự thay đổi của hệ vi sinh vật trong quá trình điều trị răng VQCRMT có sử dụng Chlorhexidine bằng kỹ thuật metagenomics. (3) Đánh giá kết quả điều trị nội nha răng VQCRMT ở nhóm bệnh nhân nghiên cứu.

Nghiên cứu sử dụng thiết kế kết hợp mô tả cắt ngang, đánh giá sự thay đổi theo diễn tiến điều trị, và can thiệp lâm sàng có nhóm chứng. Cỡ mẫu được xác định là 60 răng (30 răng/nhóm), lựa chọn ngẫu nhiên từ bệnh nhân đáp ứng tiêu chuẩn. Các răng được chia thành 2 nhóm: nhóm I điều trị bằng NaOCl, EDTA kết hợp Chlorhexidine, và nhóm II chỉ sử dụng NaOCl và EDTA. Mẫu vi khuẩn được thu thập 3 lần: trước bơm rửa (S1), sau bơm rửa (S2), và sau đặt calcium hydroxide (S3), sau đó phân tích bằng kỹ thuật metagenomics để xác định thành phần và sự thay đổi của hệ vi sinh vật.

Kết quả nghiên cứu cho thấy:

1. Đặc điểm lâm sàng VQCRMT: Tuổi thường gặp ≥ 45, tỷ lệ nữ cao hơn nam. Nguyên nhân chủ yếu do sang chấn và viêm tủy. Triệu chứng cơ năng thường gặp là đau răng, thực thể là gõ đau. Tổn thương trên X-quang có ranh giới rõ và kích thước ≤ 5mm chiếm ưu thế.

2. Thay đổi hệ vi sinh vật: Kỹ thuật metagenomics xác định 27 ngành và 467 chi vi khuẩn, trong đó Firmicutes, Proteobacteria, Bacteroidota, Actinobacteriota chiếm ưu thế. Sau điều trị, tỷ lệ các ngành và chi thay đổi, đặc biệt ở nhóm sử dụng Chlorhexidine. Phân tích chỉ thị sinh học cho thấy sự chuyển dịch quần thể VSV từ ít lợi khuẩn sang nhiều lợi khuẩn hơn ở nhóm dùng Chlorhexidine. Chi Porphyromonas liên quan đến triệu chứng đau.

3. Kết quả điều trị nội nha: Tỷ lệ thành công sau 12 tháng ở nhóm dùng Chlorhexidine cao hơn (93,1%) so với nhóm không dùng (89,66%). Tổn thương ≤ 5mm có tỷ lệ thành công cao hơn.

Kết luận: Chlorhexidine có hiệu quả trong điều trị VQCRMT, giúp thay đổi hệ vi sinh vật theo hướng có lợi và cải thiện kết quả lâm sàng.