BỘ GIÁO DỤC
VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
-----------------------------
Hoàng Hải Sơn
NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ CẢNH BÁO SÉT
ÁP DỤNG CHO MỘT SỐ KHU VỰC TẠI VIỆT NAM
THEO NGUỒN SỐ LIỆU TỔNG HỢP
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC VẬT CHẤT
Hà Nội - 2024
BỘ GIÁO DỤC
VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
-----------------------------
Hoàng Hải Sơn
NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ CẢNH BÁO SÉT
ÁP DỤNG CHO MỘT SỐ KHU VỰC TẠI VIỆT NAM
THEO NGUỒN SỐ LIỆU TỔNG HỢP
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC VẬT CHẤT
Ngành: Vật lý địa cầu
Mã số: 9.44.01.11
c nhn ca Hc viện
Khoa hc và Công nghệ
Ngƣời hƣớng dẫn 1
TS. Nguyễn Xuân Anh
Ngƣời hƣớng dẫn 2
TS. Phạm Xuân Thành
Hà Nội - 2024
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án Nghiên cứu đánh giá cảnh báo sét áp dụng cho
một số khu vực tại Việt Nam theo nguồn số liệu tổng hợp công trình nghiên
cứu của chính mình dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Xuân Anh và TS.
Phạm Xuân Thành. Những thông tin trích dẫn sử dụng trong luận án này được ghi
nguồn gốc từ nhiều nguồn tài liệu tham khảo khác nhau. Các kết quả nghiên cứu
chung với các tác giả khác của tôi khi đưa vào luận án này đã được scho phép của
đồng tác giả. Ngoài ra thì các kết quả nghiên cứu số liệu trình bày trong luận án
chưa từng được công bố trong bất kmột công trình nào khác ngoài các công
trình công bố của tác giả hoàn toàn trung thực. Tác giả luận án đã hoàn thành
công trình y trong qtrình làm nghiên cứu sinh tại Học viện Khoa học Công
nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2024
Tác giả luận án
Hoàng Hải Sơn
ii
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Xuân Anh TS. Phạm Xuân Thành
đã hướng dẫn, chỉ bảo giúp đỡ tôi trong toàn bộ quá trình nghiên cứu, học tập
thực hiện luận án này.
Tôi cũng xin cảm ơn các nhà khoa học, cũng các Thầy, giảng dạy và
nghiên cứu Khoa Các khoa học trái đất - Học viện Khoa học Công nghệ, trực
thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam, đã giúp đỡ, tận tình giảng
dạy hướng dẫn tôi, cũng như các nghiên cứu sinh khác, trong quá trình nghiên
cứu, học tập và thực hiện luận án tại đây.
Nhân dịp y, tôi xin gửi lời cảm ơn đến TS. Nguyễn Văn Hiệp, GS.TS. Bùi
Công Quế, PGS.TS. Duyên Châu, TS. Phạm Thị Thu Hồng, ThS. Phạm
Khương...v.v. Ban lãnh đạo, phòng đào tạo các phòng chức năng của Học viện
Khoa học Công nghệ Việt Nam. Ban lãnh đạo Viện Vật địa cầu, giáo vụ phụ
trách đào tạo TS. Bùi Thị Nhung tập thể cán bộ viên chức Phòng Vật khí
quyển đã giúp đỡ và đồng hành cùng tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, học tập
thực hiện luận án này.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới bạn bè, đồng nghiệp đặc biệt
gia đình của tôi, đã tận tình hỗ trợ, giúp đỡ động viên tôi trong suốt quá trình
thực hiện luận án này.
Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2024
Tác giả luận án
Hoàng Hải Sơn
iii
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ CẢNH BÁO SÉT VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LIÊN
QUAN ......................................................................................................................... 5
1.1. Lịch sử nghiên cứu sét và mây dông................................................................. 5
1.1.1. Lịch sử nghiên cứu sét ................................................................................... 5
1.1.2. y dông ....................................................................................................... 7
1.2. Tình hình nghiên cứu cảnh báo sét trên thế giới ............................................. 11
1.3. Tình hình nghiên cứu cảnh báo sét tại Việt Nam............................................ 33
Kết luận chương 1 ..................................................................................................... 38
CHƢƠNG 2 SỐ LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP CẢNH BÁO SÉT ........................ 41
2.1. Các nguồn số liệu sử dụng trong nghiên cứu cảnh báo sét ............................. 41
2.1.1. Số liệu định vị sét ........................................................................................ 41
2.1.2. Số liệu cường độ điện trường ...................................................................... 48
2.1.3. Số liệu radar thời tiết và số liệu ảnh mây vệ tinh ........................................ 53
2.1.4. Các nguồn số liệu khác ................................................................................ 55
2.2. Phương pháp cảnh báo sét............................................................................... 57
2.2.1. Khu vực nghiên cứu cảnh báo sét ................................................................... 58
2.2.2. Cảnh báo sét dựa theo nguồn số liệu tổng hợp ............................................... 58
2.2.2.1. Cảnh báo sét khu vực huyện Gia Lâm ......................................................... 58
2.2.2.2. Cảnh báo sét khu vực thành phố Vũng Tàu ................................................. 61
2.2.3. Cảnh báo sét dựa theo phương pháp cải tiến và nguồn số liệu tổng hợp ........ 63
2.2.3.1. Cảnh báo sét dựa theo số liệu điện trường, số liệu vệ tinh số liệu định vị
sét .............................................................................................................................. 64
2.2.3.2. Cảnh báo sét dựa theo số liệu thiết bị cảnh báo sét, số liệu vệ tinh số liệu
định vị sét .................................................................................................................. 65