BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ
VIỆN PASTEUR THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
PHM TRN DIU HIN
ĐẶC ĐIỂM DCH T VÀ YU T NGUY CƠ
CA VIÊM GAN HOẠT ĐỘNG SAU SINH
PH N MANG THAI NHIM HBV MN
TI BNH VIN BNH NHIỆT ĐỚI
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
TP. HỒ CHÍ MINH, Năm 2025
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ
VIỆN PASTEUR THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
PHM TRN DIU HIN
ĐẶC ĐIỂM DCH T VÀ YU T NGUY CƠ
CA VIÊM GAN HOẠT ĐỘNG SAU SINH
PH N MANG THAI NHIM HBV MN
TI BNH VIN BNH NHIỆT ĐỚI
NGÀNH: DỊCH TỄ HỌC
SỐ: 9720117
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS.TS.BS. HOÀNG QUỐC CƯỜNG
2. TS.BS. LÊ MNH HÙNG
TP. HỒ CHÍ MINH, Năm 2025
MC LC
MỤC LỤC ................................................................................................................... i
LỜI CÁM ƠN ............................................................................................................. i
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... ii
DANH MC KÝ HIU VÀ CH VIT TT ........................................................ iii
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. vi
DANH MỤC HÌNH ................................................................................................. vii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ .......................................................................................... viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ .............................................................................................. viii
ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ....................................................................................... 4
1.1. Vi rút viêm gan B ................................................................................................. 4
1.1.1. Cấu trúc và chu trình sao chép của HBV .......................................................... 4
1.1.2. Dấu ấn huyết thanh của nhiễm HBV ................................................................ 5
1.2. Tình hình nhiễm HBV ở phụ nữ mang thai ......................................................... 7
1.2.1. Tình hình nhiễm HBV ở phụ nữ mang thai trên thế giới .................................. 7
1.2.2. Tình hình nhiễm HBV ở phụ nữ mang thai tại Việt Nam ............................... 10
1.3. Lây truyền HBV ................................................................................................. 12
1.3.1. Lây truyn HBV qua máu và dch tiết ............................................................ 12
1.3.2. Lây truyn HBV t m sang con..................................................................... 13
1.4. Diễn tiến tự nhiên của nhiễm HBV mạn khi mang thai ..................................... 14
1.4.1. Diễn tiến tự nhiên của nhiễm HBV mạn ......................................................... 14
1.4.2. Diễn tiến tự nhiên của nhiễm HBV mạn ở phụ nữ tuổi sinh đẻ ...................... 17
1.4.3. Sự thay đổi về miễn dịch ở phụ nữ trong thai kỳ ............................................ 17
1.4.4. Viêm gan hoạt động, viêm gan bùng phát sau sinh ........................................ 18
1.5. Các yếu tố nguy cơ của viêm gan hoạt động sau sinh ở phụ nữ mang thai nhiễm
HBV mạn................................................................................................................... 20
1.6. Điều trị viêm gan vi rút B mạn ở phụ nữ mang thai và điều trị dự phòng lây
nhiễm HBV từ mẹ sang con ...................................................................................... 25
1.6.1. Điều trị viêm gan vi rút B mạn ở phụ nữ mang thai ....................................... 26
1.6.2. Điều trị dự phòng lây nhiễm HBV từ mẹ sang con ........................................ 29
1.7. Tình hình nghiên cứu về viêm gan hoạt động sau sinh ở phụ nữ mang thai
nhiễm HBV mạn ....................................................................................................... 31
1.7.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới .................................................................. 31
1.7.2. Tình hình nghiên cu ti Vit Nam................................................................. 34
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................ 35
2.1. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................ 35
2.2. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................... 35
2.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ...................................................................... 35
2.4. Cỡ mẫu ............................................................................................................... 35
2.5. Tiêu chuẩn chọn mẫu ......................................................................................... 37
2.6. Biến số và định nghĩa các biến số trong nghiên cứu .......................................... 38
2.7. Kỹ thuật đo lường .............................................................................................. 40
2.8. Quy trình tiến hành ............................................................................................. 42
2.9. Thu thập số liệu và phân tích số liệu .................................................................. 45
2.10. Đạo đức trong nghiên cứu ................................................................................ 47
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ ........................................................................................... 49
3.1. Đặc điểm dịch tễ và dấu ấn vi rút của nhiễm HBV mạn ở phụ nữ mang thai đến
khám tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới .......................................................................... 49
3.1.1. Đặc điểm dân s - xã hi ca thai ph tham gia nghiên cu .......................... 49
3.1.2. Đặc điểm dch t và tin s liên quan đến HBV thai ph nhim HBV mn50
3.1.3. Đặc điểm du n HBV transaminases thai ph nhim HBV mn vào thi
điểm xem xét ch định dùng Tenofovir disoproxil fumarate .................................... 53
3.1.4. Đặc điểm ca thai ph nhim HBV mn có ch định dùng Tenofovir disoproxil
fumarate điu tr d phòng lây truyn HBV m-con và/hoặc điều tr viêm gan vi rút
B mn cho m ............................................................................................................ 55
3.1.5. Mối tương quan giữa qHBsAg và HBV DNA thai ph nhim HBV mn .. 56
3.2. Tỉ suất mới mắc của viêm gan hoạt động sau sinh ............................................ 58
3.2.1. T sut mi mc ca viêm gan hoạt động sau sinh theo các đặc điểm ca thai
ph nhim HBV mn ................................................................................................ 59
3.2.2. T l mi mắc tích lũy của viêm gan hot đng sau sinh ................................ 61
3.2.3. Đặc điểm của các trường hp viêm gan hot đng sau sinh ........................... 65
3.3. Các yếu tố nguy cơ của viêm gan hoạt động sau sinh ....................................... 67
Chương 4. BÀN LUẬN ............................................................................................ 70
4.1. Đặc điểm dịch tễ và dấu ấn vi rút của phụ nữ mang thai nhiễm HBV mạn tại
Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới ......................................................................................... 70
4.1.1. Đặc điểm dân số - xã hội của thai phụ tham gia nghiên cứu .......................... 70
4.1.2. Đặc điểm dịch tễ tiền sử liên quan đến HBV của thai phụ nhiễm HBV
mạn…. ....................................................................................................................... 72
4.1.3. Đặc điểm dấu ấn HBV và transaminases ở thai phụ nhiễm HBV mạn vào thời
điểm xem xét chỉ định dùng Tenofovir disoproxil fumarate (TDF) ......................... 74
4.1.4. Đặc điểm của thai phụ nhiễm HBV mạn chỉ định dùng Tenofovir disoproxil
fumarate điều trị dự phòng lây truyền HBV mẹ-con và/hoặc điều trị viêm gan vi rút
B mạn cho mẹ ............................................................................................................ 77
4.1.5. Mối tương quan giữa qHBsAg và HBV DNA ở thai phụ nhiễm HBV mạn . 77
4.2. Tỉ suất mới mắc của viêm gan hoạt động sau sinh ở phụ nữ mang thai nhiễm
HBV mạn................................................................................................................... 78
4.2.1. T sut mi mc ca viêm gan hoạt động sau sinh theo các đặc điểm ca thai
ph nhim HBV mn ................................................................................................ 78
4.2.2. Tỉ lệ mới mắc tích lũy của viêm gan hoạt động sau sinh ................................ 83
4.2.3. Đặc điểm của các trường hợp viêm gan hoạt động sau sinh ........................... 85
4.3. Các yếu tố nguy cơ của viêm gan hoạt động sau sinh ở phụ nữ mang thai nhiễm
HBV mạn................................................................................................................... 86
4.3.1. HBeAg ............................................................................................................. 89
4.3.2. HBV DNA ....................................................................................................... 90
4.3.3. qHBsAg ........................................................................................................... 91
4.4. Hạn chế của nghiên cứu ..................................................................................... 91