Luận án Tiến sĩ Y học: Đặc điểm dịch tễ và yếu tố nguy cơ của viêm gan hoạt động sau sinh ở phụ nữ mang thai nhiễm HBV mạn tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới

Luận án nghiên cứu đặc điểm dịch tễ và yếu tố nguy cơ viêm gan hoạt động sau sinh ở phụ nữ mang thai nhiễm HBV mạn tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

vijiraiya

Tiểu luận y khoa

155

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

VIỆN PASTEUR THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

PHẠM TRẦN DIỆU HIỀN

ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ VÀ YẾU TỐ NGUY CƠ

CỦA VIÊM GAN HOẠT ĐỘNG SAU SINH

Ở PHỤ NỮ MANG THAI NHIỄM HBV MẠN

TẠI BỆNH VIỆN BỆNH NHIỆT ĐỚI

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC

TP. HỒ CHÍ MINH, Năm 2025

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

VIỆN PASTEUR THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

PHẠM TRẦN DIỆU HIỀN

ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ VÀ YẾU TỐ NGUY CƠ

CỦA VIÊM GAN HOẠT ĐỘNG SAU SINH

Ở PHỤ NỮ MANG THAI NHIỄM HBV MẠN

TẠI BỆNH VIỆN BỆNH NHIỆT ĐỚI

NGÀNH: DỊCH TỄ HỌC

MÃ SỐ: 9720117

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

1. PGS.TS.BS. HOÀNG QUỐC CƯỜNG

2. TS.BS. LÊ MẠNH HÙNG

TP. HỒ CHÍ MINH, Năm 2025

 
 
MỤC LỤC 
MỤC LỤC ................................................................................................................... i 
LỜI CÁM ƠN ............................................................................................................. i 
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... ii 
DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT ........................................................ iii 
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. vi 
DANH MỤC HÌNH ................................................................................................. vii 
DANH MỤC BIỂU ĐỒ .......................................................................................... viii 
DANH MỤC SƠ ĐỒ .............................................................................................. viii 
ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................. 1 
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ....................................................................................... 4 
1.1. Vi rút viêm gan B ................................................................................................. 4 
1.1.1. Cấu trúc và chu trình sao chép của HBV .......................................................... 4 
1.1.2. Dấu ấn huyết thanh của nhiễm HBV ................................................................ 5 
1.2. Tình hình nhiễm HBV ở phụ nữ mang thai ......................................................... 7 
1.2.1. Tình hình nhiễm HBV ở phụ nữ mang thai trên thế giới .................................. 7 
1.2.2. Tình hình nhiễm HBV ở phụ nữ mang thai tại Việt Nam ............................... 10 
1.3. Lây truyền HBV ................................................................................................. 12 
1.3.1. Lây truyền HBV qua máu và dịch tiết ............................................................ 12 
1.3.2. Lây truyền HBV từ mẹ sang con..................................................................... 13 
1.4. Diễn tiến tự nhiên của nhiễm HBV mạn khi mang thai ..................................... 14 
1.4.1. Diễn tiến tự nhiên của nhiễm HBV mạn ......................................................... 14 
1.4.2. Diễn tiến tự nhiên của nhiễm HBV mạn ở phụ nữ tuổi sinh đẻ ...................... 17 
1.4.3. Sự thay đổi về miễn dịch ở phụ nữ trong thai kỳ ............................................ 17 
1.4.4. Viêm gan hoạt động, viêm gan bùng phát sau sinh ........................................ 18 
1.5. Các yếu tố nguy cơ của viêm gan hoạt động sau sinh ở phụ nữ mang thai nhiễm 
HBV mạn................................................................................................................... 20 
1.6. Điều trị viêm gan vi rút B mạn ở phụ nữ mang thai và điều trị dự phòng lây 
nhiễm HBV từ mẹ sang con ...................................................................................... 25 

 
 
6.1. Điều trị viêm gan vi rút B mạn ở phụ nữ mang thai ....................................... 26 
6.2. Điều trị dự phòng lây nhiễm HBV từ mẹ sang con ........................................ 29 
7. Tình hình nghiên cứu về viêm gan hoạt động sau sinh ở phụ nữ mang thai 
nhiễm HBV mạn ....................................................................................................... 31 
7.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới .................................................................. 31 
7.2. Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam................................................................. 34 
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................ 35 
1. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................ 35 
2. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................... 35 
3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ...................................................................... 35 
4. Cỡ mẫu ............................................................................................................... 35 
5. Tiêu chuẩn chọn mẫu ......................................................................................... 37 
6. Biến số và định nghĩa các biến số trong nghiên cứu .......................................... 38 
7. Kỹ thuật đo lường .............................................................................................. 40 
8. Quy trình tiến hành ............................................................................................. 42 
9. Thu thập số liệu và phân tích số liệu .................................................................. 45 
10. Đạo đức trong nghiên cứu ................................................................................ 47 
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ ........................................................................................... 49 
1. Đặc điểm dịch tễ và dấu ấn vi rút của nhiễm HBV mạn ở phụ nữ mang thai đến 
khám tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới .......................................................................... 49 
1.1. Đặc điểm dân số - xã hội của thai phụ tham gia nghiên cứu .......................... 49 
1.2. Đặc điểm dịch tễ và tiền sử liên quan đến HBV ở thai phụ nhiễm HBV mạn50 
1.3. Đặc điểm dấu ấn HBV và transaminases ở thai phụ nhiễm HBV mạn vào thời 
điểm xem xét chỉ định dùng Tenofovir disoproxil fumarate .................................... 53 
1.4. Đặc điểm của thai phụ nhiễm HBV mạn có chỉ định dùng Tenofovir disoproxil 
fumarate điều trị dự phòng lây truyền HBV mẹ-con và/hoặc điều trị viêm gan vi rút 
B mạn cho mẹ ............................................................................................................ 55 
1.5. Mối tương quan giữa qHBsAg và HBV DNA ở thai phụ nhiễm HBV mạn .. 56 
2. Tỉ suất mới mắc của viêm gan hoạt động sau sinh ............................................ 58 

 
 
3.2.1. Tỉ suất mới mắc của viêm gan hoạt động sau sinh theo các đặc điểm của thai 
phụ nhiễm HBV mạn ................................................................................................ 59 
3.2.2. Tỉ lệ mới mắc tích lũy của viêm gan hoạt động sau sinh ................................ 61 
3.2.3. Đặc điểm của các trường hợp viêm gan hoạt động sau sinh ........................... 65 
3.3. Các yếu tố nguy cơ của viêm gan hoạt động sau sinh ....................................... 67 
Chương 4. BÀN LUẬN ............................................................................................ 70 
4.1. Đặc điểm dịch tễ và dấu ấn vi rút của phụ nữ mang thai nhiễm HBV mạn tại 
Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới ......................................................................................... 70 
4.1.1. Đặc điểm dân số - xã hội của thai phụ tham gia nghiên cứu .......................... 70 
4.1.2. Đặc điểm  dịch tễ  và  tiền sử  liên  quan đến  HBV của  thai  phụ nhiễm  HBV 
mạn…. ....................................................................................................................... 72 
4.1.3.  Đặc điểm dấu ấn HBV và transaminases ở thai phụ nhiễm HBV mạn vào thời 
điểm xem xét chỉ định dùng Tenofovir disoproxil fumarate (TDF) ......................... 74 
4.1.4.  Đặc điểm của thai phụ nhiễm HBV mạn có chỉ định dùng Tenofovir disoproxil 
fumarate điều trị dự phòng lây truyền HBV mẹ-con và/hoặc điều trị viêm gan vi rút 
B mạn cho mẹ ............................................................................................................ 77 
4.1.5.  Mối tương quan giữa qHBsAg và HBV DNA ở thai phụ nhiễm HBV mạn . 77 
4.2. Tỉ suất mới mắc của viêm gan hoạt động sau sinh ở phụ nữ mang thai nhiễm 
HBV mạn................................................................................................................... 78 
4.2.1. Tỉ suất mới mắc của viêm gan hoạt động sau sinh theo các đặc điểm của thai 
phụ nhiễm HBV mạn ................................................................................................ 78 
4.2.2. Tỉ lệ mới mắc tích lũy của viêm gan hoạt động sau sinh ................................ 83 
4.2.3. Đặc điểm của các trường hợp viêm gan hoạt động sau sinh ........................... 85 
4.3. Các yếu tố nguy cơ của viêm gan hoạt động sau sinh ở phụ nữ mang thai nhiễm 
HBV mạn................................................................................................................... 86 
4.3.1. HBeAg ............................................................................................................. 89 
4.3.2. HBV DNA ....................................................................................................... 90 
4.3.3. qHBsAg ........................................................................................................... 91 
4.4. Hạn chế của nghiên cứu ..................................................................................... 91 