LUẬN VĂN:
Giải pháp nâng cao chất lượng phân
tích tín dụng doanh nghiệp của
NHTM Việt Nam
LỜI MỞ ĐẦU
Tín dụng, đặc biệt là tín dụng doanh nghiệp, là hoạt động sinh lời lớn nhất
song cũng đem lại rủi ro cao nhất cho NHTM. Khi rủi ro này xảy ra có thể gây ra tổn
thất, làm giảm thu nhập của ngân hàng, nhiều khoản tài trợ mà tổn thất có thể chiếm
phần lớn vốn chủ, đẩy ngân hàng đến phá sản, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền
kinh tế. Do vậy ngân hàng phải tiến hành phân tích tín dụng các doanh nghiệp vay
vốn để giảm thiểu rủi ro có thể xảy ra. Chất lượng của các khoản vay phụ thuộc nhiều
vào hoạt động phân tích tín dụng, phân tích tín dụng đầy đủ sẽ giảm thiểu được rủi ro
trong hoạt động tín dụng của ngân hàng. Phân tích tín dụng có chất lượng cao, quyết
định cho vay của ngân hàng được bảo đảm và ngược lại, chất lượng phân tích tín
dụng có chất lượng thấp thì quyết định cho vay sẽ gặp rủi ro và tổn thất có thể xảy ra
cho ngân hàng. Hiện nay, công tác phân tích tín dụng nói chung và phân tích tín dụng
doanh nghiệp nói riêng đã được Ngân hàng Công thương Việt Nam- Chi nhánh
Thanh Xuân quan tâm nghiên cứu và triển khai thực hiện. Tuy nhiên, công tác phân
tích tín dụng doanh nghiệp này còn nhiều bất cập và chưa tiến gần đến tiêu chuẩn
quốc tế khiến chất lượng phân tích tín dụng doanh nghiệp của NHTM chưa cao. Vì
vậy, đề tài: “Giải pháp nâng cao chất lượng phân tích tín dụng doanh nghiệp của
NHTM Việt Nam” được lựa chọn nghiên cứu. Đề án nghiên cứu thực trạng và những
hạn chế của chất lượng hoạt động phân tích tín dụng doanh nghiệp của Ngân hàng
Công thương Việt Nam- Chi nhánh Thanh Xuân từ đó tìm ra những giải pháp nào
nhằm nâng cao chất lượng phân tích tín dụng doanh nghiệp của NHTM Việt Nam?
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là chất lượng phân tích tín dụng doanh nghiệp
Đề tài được nghiên cứu thông qua sử dụng các phương pháp nghiên cứu lý
thuyết kết hợp với thực tế, so sánh, phân tích và tổng hợp tài liệu.
Đề tài có kết cấu gồm 3 chương:
Chương 1: Tổng quan về chất lượng phân tích tín dụng doanh nghiệp của
NHTM.
Chương 2: Thực trạng chất lượng phân tích tín dụng doanh nghiệp của NHTM
Việt Nam
Chương 3: Giải pháp và kiến nghị nâng cao chất lượng phân tích tín dụng
doanh nghiệp của NHTM Việt Nam
CHƯƠNG I
TỔNG QUAN VỀ CHẤT LƯỢNG PHÂN TÍCH TÍN DỤNG
DOANH NGHIỆP CỦA NHTM
1.1.Phân tích tín dụng doanh nghiệp của NHTM:
1.1.1.Hoạt động tín dụng của NHTM
Tín dụng là hoạt động quan trọng nhất của các ngân hàng nói riêng và của các
tổ chức tín dụng nói chung, chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng tài sản, tạo thu nhập
từ lãi lớn nhất và cũng là hoạt động mang lại rủi ro cao nhất. Tín dụng là quan hệ vay
mượn, gồm cả cho vay và đi vay. Tuy nhiên, khi gắn tín dụng với chủ thể nhất định
như ngân hàng (hoặc các trung gian khác) thì chỉ bao hàm nghĩa là ngân hàng cho
vay. Tín dụng hiểu theo nghĩa chung nhất là một khái niệm chỉ mối quan hệ giữa các
chủ thể trong đó chủ thể này chuyển cho chủ thể kia quyền sử dụng một lượng giá trị
(có thể dưới hình thái hàng hóa hoặc hình thái tiền tệ) với những điều kiện nhất định
mà 2 bên thỏa thuận với nhau. Theo luật các tổ chức tín dụng của Việt Nam số
07/1997/QHX và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng số
02/2004/QHXI: “Hoạt động tín dụng là việc tổ chức tín dụng sử dụng vốn tự có,
nguồn vốn huy động được để cáp tín dụng”, trong đó cấp tín dụng là việc tổ chức tín
dụng thỏa thuận để khách hàng sử dụng một khoản tiền nhất định với nguyên tắc
hoàn trả.
Quy trình tín dụng tại ngân hàng thương mại bao gồm nhiều giai đoạn mang tính
chất liên hoàn, theo một trật tự nhất định, đồng thời có quan hệ chặt chẽ với nhau.
Mỗi giai đoạn của quy trình tín dụng có nội dung, nguyên tắc riêng nhằm đảm bảo
được tính an toàn cho khoản vay và lợi ích của khách hàng. Qui trình tín dụng của
ngân hàng gồm có các giai đoạn sau;
- Giai đoạn nhận hồ sơ đề nghị vay vốn của khách hàng
- Giai đoạn phân tích tín dụng
- Giai đoạn quyết định tín dụng
- Giai đoạn giải ngân
- Giai đoạn giám sát và thanh lý hợp đồng tín dụng
Trong đó phân tích tín dụng là phân tích khả năng sử dụng vốn vay và hoàn trả nợ
của khách hàng. Mục tiêu của phân tích tín dụng là tìm hiểu các tình huống có thể
dẫn đến rủi ro và tìm ra biện pháp để kiểm soát rủi ro đó.
Về cơ bản, qui trình tín dụng của các NHTM có các bước với nội dung giống
nhau nhưng tùy theo từng ngân hàng và địa bàn kinh doanh mà ngân hàng cũng có
những qui định khác nhau cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của mình, trong đó
phân tích tín dụng là một nội sung quan trọng trong quy trình tín dụng của NHTM.
1.1.2.Phân tích tín dụng của NHTM
1.1.2.1.Khái niệm, mục tiêu, yêu cầu và căn cứ đê phân tích tín dụng:
Doanh nghiệp là một chủ thể tồn tại trong môi trường xã hội luôn vận động,
biến đổi, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp chịu tác động bởi nhiều
yếu tố. Do vậy, có vô số nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc doanh nghiệp không
thể chi trả được nợ vay khi đến hạn. Nguyên nhân có thể là các yếu tố mang tính
khách quan, hệ thống như: bão lũ, hạn hán, động đất hay thay đổi môi trường pháp
lý, hệ thống chính trị… Nguyên nhân cũng có thể là những yếu tố mang tính chủ
quan của doanh nghiệp như: hoạt động kinh doanh kém hiệu quả, người quản lý thiếu
kinh nghiêm, năng lực…Khi những rủi ro này xảy ra nó có thể gây tổn thất làm giảm
thu nhập, thậm chí có thể đẩy ngân hàng đến phá sản. Vì vậy, để đưa ra quyết định có
chấp nhận cho doanh nghiệp vay vốn hay không, ngân hàng phải dự đoán và ước
lượng được rủi ro này thông qua công tác phân tích tín dụng.
Phân tích tín dụng là quá trình đánh giá toàn diện về nhu cầu vay vốn của
khách hàng phù hợp với những quy định của ngân hàng, có khả năng hoàn trả cho
ngân hàng hay không, đồng thời qua phân tích đó ngân hàng xác định mức độ rủi ro
có thể chấp nhận được trong quá trình cho vay. Đây là quá trình thẩm tra trước,
trong và sau khi ngân hàng cho vay, chiết khấu, cho thuê, bảo lãnh.
Mục tiêu của phân tích tín dụng là thu thập, phân tích thông tin và xác định
nội dung của hợp đồng tín dụng bao gồm: xác định vị trí trên thị trường, sức mạnh
cạnh tranh, rủi ro, mức độ thay đổi kỹ thuật, sức mạnh tài chính và khả năng thanh
toán của người vay trong quá khứ, hiện tại và tương lai, từ đó làm cơ sở để ngân hàng
điều chỉnh giá trị trong quan hệ tín dụng với khách hàng.
Phân tích tín dụng là công việc có vị trí hết sức quan trọng với ngân hàng, cần
phải được thực hiện một các nghiêm túc, thường xuyên và phải đảm bảo những yêu
cầu sau đây:
- Được xây dựng và thống nhất trong toàn ngân hàng, tránh tùy tiện duy ý chí.
Quy trình này cần phải được ban lãnh đạo ngân hàng thông qua và phổ biến
đến phòng liên quan cũng như tới từng cán bộ tín dụng trong ngân hang.
- Được xây dụng chi tiết trong nội dung phân tích, có hướng dẫn cụ thể về
nghiệp vụ, cũng như nhiệm vụ chức năng của mỗi cá nhân và phòng ban.
- Toàn bộ qui trình phải nhằm thực hiện nguyên tắc tín dụng ngân hàng.
Để đưa ra quyết định có cho vay hay không đối với một yêu cầu vay vốn của
doanh nghiệp, ngân hàng phải tiến hành phân tích tín dụng dựa vào các căn cứ như:
Hồ sơ xin vay của khách hàng, chính sách tín dụng của ngân hàng, các quy định của
Nhà nước và các nguồn thông tin: nguồn thông tin trực tiếp từ khách hàng, thông tin
từ ngân hàng, và các thông tin khác. Phân tích đầy đủ và đan xen giữa các thông tin
có được dựa trên các căn cứ trên để đưa ra quyết định đúng đắn để vừa đảm bảo tính
an toàn vừa đảm bảo tính sinh lời cho ngân hàng.
Phân tích tài chính doanh nghiệp là sử dụng một tập hợp các khái niêm,
phương pháp và công cụ cho phép xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác
về quản lý nhằm đánh giá tình hình tài chính của một doanh nghiệp, đánh giá rủi ro,
mức độ và chất lượng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Xét về mục đích phân
tích, mục đích của phân tích tín dụng doanh nghiệp là khác nhau với những đối tượng
sử dụng khác nhau: Nhà quản lý sẽ phân tích để có cái nhìn tổng quát về doanh
nghiệp, thực trạng, điểm yếu, điểm mạnh để có những chính sách điều chỉnh phù hợp
trong tương lai; Nhà đầu tư quan tâm đến khả năng sinh lời của doanh nghiệp… Với
tư cách là người cho vay, Ngân hàng phân tích tín dụng để biết về khả năng trả nợ
của doanh nghiệp, những rủi ro tiềm ẩn trong hoạt động của doanh nghiệp làm ảnh
hưởng tới khả năng chi trả nợ gốc và lãi của doanh nghiệp khi tới hạn. Về phương
pháp thực hiện và nguồn thông tin sử dụng, Phân tích tài chính doanh nghiệp được
tiến hành phổ biến bằng hai phương pháp là: Phương pháp tỷ số và phương pháp
Dupont, phân tích các chỉ tiêu tài chính và vì vậy nguồn thông tin sử dụng chủ yếu là
báo cáo tài chính của doanh nghiệp; Phân tích tín dụng doanh nghiệp do đòi hỏi tính
chính xác, khách quan, đầy đủ, kịp thời nên phần lớn đã được xây dựng thành các Hệ
