Luận văn: NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT TRỒNG HOA LILY TẠI BA BỂ-BẮC KẠN

Chia sẻ: Carol123 Carol123 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

202
lượt xem 77
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hoa là một trong các loại cây trồng có vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Ở nước ta, nghề trồng hoa đã mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhiều địa phương, góp phần không nhỏ trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Đối với Bắc Kạn, nghề trồng hoa mặc dù chưa phát triển nhưng đã có những góp đáng kể, là nguồn thu nhập chính của một số hộ nông dân ở phường Sông Cầu-thị xã Bắc Kạn....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT TRỒNG HOA LILY TẠI BA BỂ-BẮC KẠN

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM NGUYỄN VĂN TẤP NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH TRƢỞNG, PHÁT TRIỂN VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT TRỒNG HOA LILY TẠI BA BỂ-BẮC KẠN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN, NĂM 2008 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM NGƢỜI THỰC HIỆN KS. NGUYỄN VĂN TẤP NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH TRƢỞNG, PHÁT TRIỂN VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT TRỒNG HOA LILY TẠI BA BỂ-BẮC KẠN CHUYÊN NGÀNH TRỒNG TRỌT MÃ SỐ: 60.62.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC 1. TS. Đỗ Tuấn Khiêm 2. PGS.TS. Đào Thanh Vân THÁI NGUYÊN, NĂM 2008 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa hề sử dụng cho bảo vệ một học vị nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn đều đã được cảm ơn. Các thông tin, tài liệu trình bày trong luận văn này đã được ghi rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, ngày 10 tháng 11 năm 2008 TÁC GIẢ Nguyễn Văn Tấp Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn tới TS. Đỗ Tuấn Khiêm-Phó Giám đốc phụ trách Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bắc Kạn, PSG. TS. Đào Thanh Vân - Phó Trưởng Khoa nông học Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong quá trình triển khai thực hiện đề tài. Chân thành cảm ơn tới các cán bộ thuộc Trung tâm ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ tỉnh Bắc Kạn: KS. Nguyễn Văn Tuấn, KS. Hoàng Thị Bình, ....đã giúp đỡ tôi trong quá trình theo dõi thí nghiệm; hộ gia đình bà Bùi Thị Nam đã tham gia mô hình trồng hoa LiLy tại Ba Bể. Đồng thời tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới UBND tỉnh Bắc Kạn, Ban lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bắc Kạn, các đồng nghiệp Phòng quản lý khoa học và công nghệ đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi được học tập, nghiên cứu và hoàn thành khoá học cũng như thực hiện đề tài. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô giáo Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, đặc biệt là các thầy cô giáo Khoa sau Đại học đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập tại trường. Một lần nữa tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tất cả những giúp đỡ quý báu đó. TÁC GIẢ Nguyễn Văn Tấp Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
MỤC LỤC Mục lục Trang Danh mục các bảng Danh mục các đồ thị Danh mục chữ viết tắt MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Sự cần thiết phải tiến hành nghiên cứu ......................................................... 1 2. Mục đích ........................................................................................................ 2 3. Yêu cầu .......................................................................................................... 2 PHẦN 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ VỀ HOA ...................................... 3 1.1. Cơ sở khoa học của việc nghiên cứu phát triển hoa Lily ở Bắc Kạn ......... 3 1.1.1.Cơ sở khoa học của việc nghiên cứu giống ............................................. 3 1.1.2.Cơ sở của việc nghiên cứu thời vụ ........................................................... 3 1.1.3. Cơ sở của việc nghiên cứu mật độ trồng ................................................. 3 1.1.4. Cơ sở thực tiễn ........................................................................................ 4 1.2. Nguồn gốc và phân loại hoa Lily ............................................................... 5 1.2.1. Nguồn gốc ............................................................................................... 5 1.2.2. Phân loại hoa Lily ................................................................................... 6 1.3. Đặc điểm thực vật học và yêu cầu sinh thái của hoa Lily........................ 10 1.3.1. Đặc điểm thực vật học của hoa Lily ..................................................... 10 1.3.2.Yêu cầu điều kiện sinh thái của hoa Lily ............................................... 14 1.4. Tình hình sản xuất và tiêu thụ hoa trên thế giới....................................... 16 1.4.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ hoa cắt trên thế giới .............................. 16 1.4.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ hoa Lily trên thế giới ............................ 19 1.5. Tình hình sản xuất và nghiên cứu hoa ở việt nam .................................. 23 1.5.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ hoa ở Việt Nam .................................... 23 1.5.2. Tình hình sản xuất và nghiên cứu hoa Lily ở Việt Nam ....................... 25 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
1.6. Nghiên cứu về kỹ thuật sản xuất hoa lily ................................................. 29 1.6.1. Đất trồng................................................................................................ 29 1.6.2. Thời vụ .................................................................................................. 30 1.6.3. Mật độ, khoảng cách trồng .................................................................... 30 1.6.4. Cách trồng ............................................................................................. 31 1.6.5. Chăm sóc sau khi trồng ......................................................................... 31 1.6.6. Nghiên cứu về sâu bệnh hại .................................................................. 32 1.6.7. Thu hoạch và bảo quản hoa Lily ........................................................... 33 1.7. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội vùng Đồn Đèn-Ba Bể ....................... 34 1.7.1. Địa hình ................................................................................................. 34 1.7.2. Khí hậu .................................................................................................. 34 1.7.3. Đất đai ................................................................................................... 36 1.7.4. Kinh tế-xã hội ........................................................................................ 37 PHẦN 2. VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................................................................................... 38 2.1.Vật liệu, địa điểm, thời gian nghiên cứu ................................................... 38 2.1.1. Vật liệu nghiên cứu ............................................................................... 38 2.1.2. Địa điểm nghiên cứu ............................................................................. 38 2.1.3.Thời gian nghiên cứu ............................................................................. 38 2.2. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 38 2.2.1. Nghiên cứu tình hình sinh trưởng, phát triển và chất lượng hoa của một số giống Lily nhập nội từ Hà Lan. .................................................................. 38 2.2.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của thời vụ trồng tới sinh trưởng, phát triển và khả năng cho năng suất, chất lượng của giống Sorbonne tại Ba Bể -tỉnh Bắc Kạn. ................................................................................................................. 38 2.2.3. Nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ đối với sinh trưởng và phát triển của giống Lily Sorbonne. ....................................................................................... 38 2.2.4. Xây dựng mô hình sản xuất hoa Lily tại tỉnh Bắc Kạn......................... 38 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
2.3. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 39 2.3.1. Nghiên cứu tình hình sinh trưởng, phát triển và chất lượng hoa của một số giống Lily tại Ba Bể- Bắc Kạn ................................................................... 39 2.3.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của thời vụ trồng tới sinh trưởng, phát triển và chất lượng hoa của giống Sorbonne tại Ba Bể-tỉnh Bắc Kạn ......................... 39 2.3.3. Nghiên cứu ảnh hưởng mật độ trồng tới sự sinh trưởng và phát triển của giống hoa Lily Sorbonne tại Ba Bể Bắc Kạn .......................................... 40 2.3.4. Xây dựng mô hình trồng hoa lily tại tỉnh Bắc Kạn ............................... 41 2.3.5. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi ................................................... 41 2.3.6. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 44 2.3.7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ................................................................ 44 PHẦN 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ...................................................... 45 3.1. Đặc điểm sinh trưởng, phát triển và chất lượng hoa của một số giống Lily tại Ba Bể-Bắc Kạn ........................................................................................... 45 3.1.1. Tình hình sinh trưởng và phát triển của các giống Lily ........................ 45 3.1.2. Một số đặc điểm hình thái ..................................................................... 49 3.1.3. Thời gian sinh trưởng của các giống Lily ............................................. 52 3.1.4. Chất lượng của 3 giống Lily ................................................................. 54 3.1.5. Tình hình sâu bệnh hại chính của các giống Lily ................................. 56 3.1.6. Hiệu quả kinh tế .................................................................................... 57 3.2. Ảnh hưởng của thời vụ trồng tới sinh trưởng, phát triển và chất lượng hoa của giống Sorbonne tại Ba Bể-tỉnh Bắc Kạn .................................................. 59 3.2.1. Đặc điểm sinh trưởng và phát triển của giống Sorbonne qua các thời vụ khác nhau......................................................................................................... 59 3.2.2. Các giai đoạn sinh trưởng phát triển của giống Sorbonne qua các thời vụ ..................................................................................................................... 63 3.2.3. Đặc điểm hình thái và chất lượng của giống Sorbonne ở các thời vụ .. 66 3.2.4. Tình hình sâu bệnh hại .......................................................................... 68 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
3.2.5. Hiệu quả kinh tế .................................................................................... 70 3.3. Ảnh hưởng của mật độ trồng tới sự sinh trưởng và phát triển của giống hoa lily Sorbonne tại Ba Bể-Bắc Kạn ............................................................. 72 3.3.1. Đặc điểm hình thái và sinh trưởng của giống Sorbonne ở các mật độ trồng khác nhau ............................................................................................... 73 3.3.2. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến các giai đoạn sinh trưởng, phát triển của giống lily Sorbonne .................................................................................. 76 3.3.3. Đặc điểm hình thái và chất lượng hoa ở các mật độ trồng khác nhau .. 78 3.3.4. Tình hình sâu bệnh hại .......................................................................... 80 3.3.5. Hiệu quả kinh tế .................................................................................... 81 3.4. Kết quả xây dựng mô hình trồng hoa tại Đồn Đèn Ba Bể ....................... 82 3.4.1. Kết quả triển khai mô hình .................................................................... 83 3.4.2. Hiệu quả kinh tế của mô hình ............................................................... 84 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 86 1. Kết luận ....................................................................................................... 86 2. Kiến nghị ..................................................................................................... 87 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 88 PHỤ LỤC ......................................................................................................... 1 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng Tên bảng Trang Bảng 3. 1. Tỉ lệ mọc mầm của các giống Lily ................................................ 46 Bảng 3. 2. Số lá và động thái ra lá của các giống Lily.................................... 46 Bảng 3. 3. Chiều cao và động thái tăng trưởng chiều cao cây của các giống Lily .......................................................................................................... 48 Bảng 3. 4. Một số đặc điểm hình thái của các giống Lily .............................. 50 Bảng 3. 5. Một số đặc điểm hình thái của các giống Lily .............................. 51 Bảng 3. 6. Thời gian sinh trưởng của các giống Lily (ngày) .......................... 52 Bảng 3. 7. Các giai đoạn phát triển của các giống hoa Lily ........................... 53 Bảng 3. 8. Đặc điểm hình thái và chất lượng hoa của các giống Lily ............ 54 Bảng 3. 9. Độ bền hoa cắt và độ bền tự nhiên của các giống Lily (ngày) ...... 55 Bảng 3. 10. Mức độ nhiễm một số sâu bệnh hại chính ................................... 56 Bảng 3. 11. Hiệu quả kinh tế của các giống Lily (10,8m2/giống) ................. 58 Bảng 3. 12. Ảnh hưởng của thời vụ đến tỉ lệ nẩy mầm của giống Sorbonne 59 Bảng 3. 13. Ảnh hưởng của thời vụ đến động thái ra lá của giống Sorbonne 60 Bảng 3. 14. Ảnh hưởng của thời vụ đến động thái tăng trưởng chiều cao cây của giống Lily Sorbonne ......................................................................... 62 Bảng 3. 15. Ảnh hưởng của thời vụ đến các giai đoạn sinh trưởng của giống Sorbonne (ngày) ...................................................................................... 63 Bảng 3. 16. Ảnh hưởng của thời vụ đến các giai đoạn phát triển của giống Lily Sorbonne .......................................................................................... 65 Bảng 3. 17. Ảnh hưởng của thời vụ đến đặc điểm hình thái và chất lượng hoa của giống Sorbonne ............................................................................... 66 Bảng 3. 18. Độ bền hoa cắt và độ bền tự nhiên qua các thời vụ trồng của giống Sorbonne ....................................................................................... 68 Bảng 3. 19. Mức độ nhiễm một số sâu bệnh hại chính ................................... 68 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Bảng 3. 20. Hiệu quả kinh tế trồng Sorbonne ở các thời vụ (10,8m2/vụ)....... 70 Bảng 3. 21. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến đặc điểm hình thá i và động thái ra lá của giống Sorbonne ......................................................................... 73 Bảng 3. 22. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến động thái tăng trưởng chiều cao cây của giống Sorbonne .......................................................................... 75 Bảng 3. 23. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến thời gian sinh trưởng của giống Sorbonne (ngày) ...................................................................................... 76 Bảng 3. 24. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến các giai đoạn phát triển của giống Sorbonne ....................................................................................... 77 Bảng 3. 25. Đặc điểm hình thái và chất lượng hoa của giống Sorbonne ở các mật độ trồng khác nhau ........................................................................... 78 Bảng 3. 26. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến độ bền của hoa lily Sorbonne 79 Bảng 3. 27. Mức độ nhiễm một số sâu bệnh hại chính ................................... 80 Bảng 3. 28. Hiệu quả kinh tế ở các mật độ trồng (10,8m2)............................. 81 Bảng 3. 29. Đặc điểm hình thái và sinh trưởng của giống Sorbonne trong mô hình .......................................................................................................... 83 Bảng 3. 30. Đặc điểm hình thái và chất lượng hoa của mô hình .................... 84 Bảng 3. 31. Hiệu quả kinh tế của mô hình ...................................................... 85 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ Đồ thị Tên Đồ thị Trang Đồ thị 3. 1. Động thái ra lá của các giống Lily ............................................... 47 Đồ thị 3. 2. Động thái tăng trưởng chiều cao cây các giống Lily ................... 49 Đồ thị 3. 3. Động thái ra lá của giống Sorbonne ở các thời vụ ....................... 61 Đồ thị 3. 4. Động thái tăng trưởng chiều cao cây của giống Sorbonne ở các thời vụ...................................................................................................... 63 Đồ thị 3. 5. Động thái ra lá của giống Sorbonne ở các mật độ trồng ............. 74 Đồ thị 3. 6. Động thái tăng trưởng chiều cao cây ở các mật độ trồng ............ 76 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
DANH MỤC CHỮ VIỆT TẮT CS: Cộng sự DNU: Đường kính nụ DTHAN: Đường kính thân cuối cùng (cách gốc 10 cm) Euro: Đồng tiền châu Âu GA3: Gibberellin HCAY: Chiều cao cây HNU: Chiều cao nụ MS: Môi trường dinh dưỡng cơ bản OT: Oriantal x trumpet. ppm: Phần triệu (parts per million) SOHOA: Số hoa nở Sorbo: Sorbonne Star: Starfighter STS: Silver thiosunfate TGST: Thời gian sinh trưởng. TLA: Tổng số lá TNU: Tổng số nụ USD: Đô la Mỹ VU 1. Công thức 1 trồng ngày 8/11/2006, dự kiến hoa nở dịp 8/3/2007 VU 2. Công thức 2 trồng ngày 8/9/2007, dự kiến hoa nở dịp 20/11/2007 VU 3. Công thức 3 trồng ngày 8/10/2007, dự kiến h oa nở dịp tết âm lịch năm 2007 sang năm 2008 Yell: Yelloween Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
1 MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết phải tiến hành nghiên cứu Hoa là một trong các loại cây trồng có vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Ở nước ta, nghề trồng hoa đã mang lại hiệu quả kinh tế c ao cho nhiều địa phương, góp phần không nhỏ trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Đối với Bắc Kạn, nghề trồng hoa mặc dù chưa phát triển nhưng đã có những góp đáng kể, là nguồn thu nhập chính của một số hộ nông dân ở phường Sông Cầu-thị xã Bắc Kạn. Do quá trình đô thị hoá, diện tích trồng hoa ở thị xã Bắc Kạn gần như không còn nữa; trong khi đó nhu cầu về hoa của người dân không ngừng tăng cao, vì thế nghề trồng hoa ở Bắc Kạn vẫn có điều kiện phát triển. Nghề trồng hoa có thể tạo công ăn việc làm cho nhiều người lao động, đồng thời tạo nguồn thu nhập không nhỏ cho các hộ gia đình trồng hoa ở Bắc Kạn. Nhưng trong thời gian qua, Bắc Kạn chưa có sự quan tâm thoả đáng để nghề trồng hoa phát triển. Đặc biệt là công tác nghiên cứu thử nghiệm và xây dựng mô hình sản xuất hoa có giá trị kinh tế cao ở các vùng có điều kiện sinh thái thuận lợi. Người dân muốn trồng hoa nhưng thiếu giống tốt, thiếu kỹ thuật, thiếu định hướng từ các cơ quan quản lý và các nhà chuyên môn vì vậy mà không dám đầu tư vào lĩnh vực mới mẻ này. Xuất phát từ những lý do trên, trong hai năm 2005 -2006 tỉnh Bắc Kạn đã tiến hành thử nghiệm trồng một số loài hoa tại vùng Đồn Đèn-huyện Ba Bể và vùng Đèo Gió-huyện Ngân Sơn. Kết quả thấy rằng, các giống hoa cơ bản phù hợp với điều kiện sinh thái của địa phương, đặc biệt là hoa Lily, có hoa to, màu sắc đẹp, mùi thơm giữ được lâu và mang lại hiệu quả kinh tế khá cao. Do đó tỉnh có kế hoạch mở rộng diện tích trồng hoa Lily ở những vùng có điều kiện sinh thái phù hợp. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
2 Tuy nhiên, Lily là giống cây trồng mới, các biện pháp kỹ thuật trồng, chăm sóc, nhất là thời vụ trồng, mật độ trồng phù hợp... chưa được nghiên cứu một cách hệ thống và đầy đủ. Chính vì vậy, chúng tôi triển khai đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm sinh trƣởng, phát triển và một số biện pháp kỹ thuật trồng hoa Lily tại Ba Bể-Bắc Kạn" làm cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc mở rộng sản xuất hoa Lily tại địa phương. 2. Mục đích Xác định khả năng thích ứng của hoa Lily và một số biện pháp kỹ thuật trong sản xuất hoa Lily tại tỉnh Bắc Kạn. 3. Yêu cầu - Nghiên cứu đặc điểm sinh vật học của một số giống Lily trồng tại tỉnh Bắc Kạn. - Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật trồng giống lily Sorbonne ở tại tỉnh Bắc Kạn. - Xây dựng mô hình trồng hoa Lily tại tỉnh Bắc Kạn. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
3 PHẦN 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ VỀ HOA 1.1. Cơ sở khoa học của việc nghiên cứu phát triển hoa Lily ở Bắc Kạn 1.1.1.Cơ sở khoa học của việc nghiên cứu giống Cây hoa Lily mới được phát triển mạnh ở nước ta những năm gần đây, giống Lily đưa vào sản xuất chủ yếu là nhập nội từ Hà Lan, Trung Quốc hoặc Đài Loan, chúng chưa được nghiên cứu khảo nghiệm tại các vùng sinh thái một cách hệ thống trước khi trồng, nên dẫn đến một số giống có chất lượng hoa kém, mẫu mã xấu, nở hoa không đúng dịp... gây khó khăn cho người sản xuất, hiệu quả kinh tế thấp, có khi dẫn đến thất bại. Nghiên cứu giống sẽ giúp chúng ta nắm bắt được đặc điểm sinh trưởng, phát triển, khả năng phù hợp của chúng với điều kiện ngoại cảnh, từ đó có thể lựa chọn được những giống phù hợp với điều kiện của địa phương trước khi đưa vào sản xuất. 1.1.2.Cơ sở của việc nghiên cứu thời vụ Ở mỗi một thời vụ có điều kiện ngoại cảnh khác nhau, ảnh hưởng đến sinh trưởng phát triển của cây cũng khác nhau. Hơn nữa, Lily là cây hoa cao cấp, hoa thường nở tập trung, giá trị kinh tế cao. Ở những ngày thường, nhu cầu loại hoa này không lớn, khả năng tiêu thụ hoa khó, giá bán thấp, trong khi đó những dịp lễ, tết như: ngày 8/3, ngày 20/11, tết Nguyên đán, nhu cầu về hoa Lily là rất lớn, dễ tiêu thụ trên thị trường, giá bán cao. Nghiên cứu thời vụ trồng Lily ở nước ta chưa nhiều, việc nghiên cứu thời vụ không những giúp chúng ta xác định được thời gian trồng hợp lý mà còn xác định được thời vụ trồng có hiệu quả kinh tế cao. 1.1.3. Cơ sở của việc nghiên cứu mật độ trồng Mỗi một loại cây trồng, yêu cầu trồng ở một mật độ nhất định mới sinh trưởng, phát triển thuận lợi, cho năng suất và chất lượng cao. Đối với hoa Lily, tuỳ theo mục đích thương mại làm hoa cắt cành hay hoa chậu mà người ta trồng ở mật độ khác nhau. Ở nước ta, hoa Lily là một cây mới, nghiên cứu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
4 mật độ trồng còn ít, việc nghiên cứu để xác định mật độ trồng phù hợp sẽ góp phần xây dựng quy trình kỹ thuật và mức đầu tư hợp lý để nâng cao hiệu quả kinh tế cho người sản xuất. 1.1.4. Cơ sở thực tiễn Bắc Kạn là tỉnh miền núi, vùng cao nằm ở phía Bắc Việt Nam, có địa hình phức tạp, chia cắt mạnh, độ cao trung bình từ 500 -600m, đặc biệt có một số vùng có độ cao từ 700-1000m so với mặt biển như ở các huyện Ngân Sơn, Ba Bể, Chợ Đồn... Khí hậu nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa , á nhiệt đới và một số khu vực mang đặc tính ôn đới, mùa đông đến sớm, mùa mưa đến muộn. Tổng diện tích tự nhiên của tỉnh là 485.943 ha. Trong đó: Đất Nông nghiệp: 37.798 ha chiếm 7,78%, đất Lâm nghiệp: 333.059 ha, chiếm 68,53%, còn lại là đất khác (Cục Thống kê tỉnh Bắc Kạn, 2007)[5]. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bắc Kạn lần IX đề ra nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2006-2010 đối với ngành nông lâm nghiệp là: "Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, tận dụng những tiềm năng lợi thế của địa phương về đất đai, khí hậu thời tiết ở từng vùng sinh thái để nâng cao giá trị kinh tế trên một đơn vị diện tích, tạo vùng sản xuất hàng hoá tập trung, góp phần xoá đói giảm nghèo, từng bước cải thiện và ổn định đời sống cho nhân dân". Trong những năm qua, tỉnh Bắc Kạn đã có nhiều cố gắng để phát triển kinh tế-xã hội thông qua chương trình ứng dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất và đời sống, như: quy hoạch vùng trồng cây ăn quả, xây dựng mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ trong việc tr ồng, chăm sóc một số cây ăn quả đặc sản tại địa phương: Hồng không hạt Ba Bể; Cam, Quýt Quang Thuận; Đào, Lê Ngân Sơn; tuyển chọn cây đầu dòng chè Shan (Tuyết),...đã đem lại những kết quả to lớn, góp phần không nhỏ trong Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
5 việc nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống của đồng bào các dân tộc trong tỉnh. Đặc biệt hoa Lily là cây trồng mới đưa vào địa phương trồng thử nghiệm, bước đầu sinh trưởng, phát triển tốt và cho thu nhập khá cao tại khu vực Đồn Đèn-huyện Ba Bể và Đèo Gió-huyện Ngân Sơn. Với những thuận lợi về khí hậu, thời tiết, đất đai như trên, Bắc Kạn có thể phát triển trồng hoa Lily ở những vùng sinh thái phù hợp, góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thực hiện thắng lợi mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bắc Kạn lần IX đề ra. Để có cơ sở khoa học và thực tiễn trước khi phát triển loại hoa này tại Bắc Kạn, chúng tối tiến hành nghiên cứu khảo nghiệm một số giống hoa Lily nhập nội; nghiên cứu khả năng sinh trưởng, phát triển của của chúng ở một số thời vụ và nghiên cứu mật độ trồng hợp lý để chọn lọc ra giống hoa Lily, thời vụ và mật độ trồng phù hợp, nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế cho người trồng hoa. Vì vậy, việc triển khai đề tài trên ở tỉnh Bắc Kạn có ý nghĩa rất lớn, là cơ sở khoa học và thực tiễn để tỉnh chỉ đạo tri ển khai mở rộng mô hình trồng hoa Lily có hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống cho nhân dân, đặc biệt là đồng bào tái định cư tại khu vực Đồn Đèn -Khuổi Luông huyện Ba Bể. 1.2. Nguồn gốc và phân loại hoa Lily 1.2.1. Nguồn gốc Lily là một trong những loài hoa quan trọng nhất trên thế giới (Barba- Gonzalez.R & CS, 2005)[26]. Hiện nay trên thế giới có khoảng trên 80 loài Lily khác nhau (Comber, 1949) [33], nó có nguồn gốc ở vùng Himalaya và được mở rộng tới các vùng núi ở Bắc bán cầu (De Jo ng, 1974 ; http://www.the-genus-lilium.com) [36], [65], phân bố từ 100 đến 600 vĩ Bắc. Phần lớn các giống hoa Lily thương mại, như: lai châu Á, lai Phương Đông... đều có nguồn gốc từ Nhật Bản và Trung Quốc (Beattie and White, 1993) [27]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
6 Do có vẻ đẹp sang trọng, hương thơm quyến rũ và giá trị kinh tế cao nên hoa Lily nhanh chóng được phát triển ở nhiều nước trên thế giới, như: Hà Lan, Italia, Canada, Pháp, Mỹ, Úc, Nhật, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan, Ấn Độ, Thái Lan ... 1.2.2. Phân loại hoa Lily Căn cứ vào đặc điểm hình thái, nguồn gốc, thời gian sinh trưởng, màu sắc hoa... người ta có thể phân loại hoa Lily thành các nhóm khác nhau. Dưới đây là một số cách phân loại hoa Lily như sau: a. Dựa vào sự ưa thích của các giống Lily: Theo "Công nghệ mới trồng hoa cho thu nhập cao-cây Lily" của tác giả Đặng Văn Đông và Đinh Thế Lộc (2004)[9], phân Lily thành 4 nhóm: + Nhóm 1: Nhóm Lily Phương Đông (Oriental Lily): phần lớn có nguồn gốc từ các chủng L. auratum và L. speciosum, L. japonicum, L. rubellum ... + Nhóm 2: Nhóm Lily Á Châu (Asiatic Lily), gồm những chủng có nguồn gốc từ châu Á, như : L.lancifolium, L.lechtlinii, L.maximwiczii, L.pumilum, L.bulbiferum, L.davidii... + Nhóm 3: Nhóm Lily thơm. (Longiflorum Lily) với các chủng loại L.longiflorum, Lily Đài Loan (L.formosanum), Lily trắng (L.candidum), Lily Vương (L.regale) là chính. + Nhóm 4: Nhóm Lily Tinh Diệp (Martagon Lily), gồm Lily Hán Lâm (L.hansonii), Lily Tinh Diệp (L.martagon) là chính, cùng với L.chalcedonicum, Lily ốc đan (L.cernuum, L.davidii, L.lancifolium...) lai tạo chọn lọc ra. b. Phân loại theo Hội làm vườn Hoàng gia Anh: Hội làm vườn Hoàng gia Anh (1964) dựa vào nguyên sản bố mẹ, đặc trưng hình thái, màu sắc hoa người ta chia Lily thành 9 nhóm: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
7 b1. Nhóm Lily lai châu Á (Asiatic hybrids) Gồm những giống lai có nguồn gốc ở châu Á, hoa nở vào đầu mùa hè, là nhóm lai giữa các loài: L.lancifolium (syn.L.tigrinum), L. cernuum, L. davidii, L. maximowiczii, L.maculatum, L.hollandicum, L. amabile, L. pumilum, L. concolor, và L. bulbiferum...Đây là nhóm dễ trồng và cũng dễ ra hoa nhất. Nhóm này có đặc điểm là màu hoa rất phong phú: đỏ thẫm, cam, vàng, hồng, xanh tía, mầu mận và trắng; nhìn chung hoa không có mùi thơm. Dựa vào hình dáng hoa nhóm này lại được phân ra làm 3 loại: hướng lên trên, hướng ra ngoài và hướng xuống dưới - Loại hoa hướng lên trên: mọc đơn hoặc trên hoa tự, ra hoa sớm. Các giống thường thấy như: Angel’s Touch, Aurora Borealis, Peachy Keen, Gold Ballerina... - Loại hoa hướng ra ngoài: giống thường thấy là Apricot Pixels, Fire Mountain, Grand Cru, Orange Art, Braudwine... - Loại hoa chúc xuống: gồm các giống: Ambrosia, King Pete, Blackbuttylly, Wtonella... b2. Nhóm Lily lai Tinh Diệp (Martagon hybrids) Là nhóm Lily có nguồn gốc từ các loà: L.martagon với L.hansonii, L medeoloides, and L.tsingtauense. Nhóm Martagons là loại Lily ưa bóng, thân cao, hoa hơi hướng xuống dưới, nhiều màu sắc: vàng, trắng, hồng, xanh tía, cam, màu hoa cà... Một số giống như: Black Prince, Blush, Brocade, Cadense, Autumn Color, Attiwaw, Terrace City... b3. Nhóm Lily lai hoa trắng (Candidum hybrids) Bao gồm giống lai của các loài L.candidum, L.chalcedonicum, L monadelphum và một số giống khác của châu Âu, bao gồm cả L.martagon. Nhưng nhóm này ít thấy ở thị trường. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
8 Một số giống thuộc nhóm này như: Beerensiik, Prankfonce, Whito Might, Smetterling, Baa, Lilylover-UT, Frostweed, John benoot, Mahans 30.... b4. Nhóm lai Lily châu Mỹ (American hybrids) Là nhóm Lily bắt nguồn từ phía bắc châu Mỹ, gồm những giống lai của các loài như: L.pardalinum, L.parryii, L.humboldtii và L.kelloggii. Một số giống thương mại: parvum #30, parvum#31, parvum#32, parvum#33, kelloggii #3301, bolanderi #4201, canadense var. coccineum #24, parvum var. hallidayi #33 , rubescens #22, Lilium shastense #1801 , superbum #19... b5. Nhóm lai Lily thơm (Longiflorum hybrids) Nhóm này có mùi thơm, gồm những giống lai bắt nguồn từ Lily thơm L.longiflorum (Easter Lily) và Lily Đài Loan (L.formosanum) lai tạo ra; hoa có hình dáng giống loa kèn. Một số giống thuộc nhóm này, như: Gelria, Avita Come, Snow Queen, Ice Queen, Longistar, Evening Star, Yel low Tullican, Casa Rosa, Ace of hearts, Dragoon, Bermuda Lily... b6. Nhóm Lily lai loa kèn (Trumpet hybrids) Bắt nguồn từ loài Lily châu Á, như: Lily Vương (L.regale), Lily Thông Giang (L.sargentiae), Lily Nghi Xương (L.luecanthum)...Hoa hình loa kèn, có thể hoa hướng ra ngoài hoặc hướng xuống dưới, có hương thơm, đặc biệt là ban đêm. Một số giống thuộc nhóm này: Black Dragon, Copper King, Golden Sunburst, Midnight, Moonlight, African queen, Pink Perfection,… b7. Nhóm lai Phương Đông (Oriental hybrids) Phần lớn các giống thuộc nhóm này do lai một số chủng L.auratum và L.speciosum. Đặc điểm là thân có chiều hướng cao, hoa khá to, hướng ra ngoài và có hương thơm. Hiện nay có rất nhiều giống Lily lai Phương Đông được đưa vào sản xuất thương phẩm, như: Cas a blanca, Angelique, Dizzy, Maru, Souvenir, Rio regro, Pink expressions, Stargazer, Sorbonne, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn