Chính sách phát triển du lịch bền vững Cát Bà, Hải Phòng: Luận văn thạc sĩ Chính sách công

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ………../……… BỘ NỘI VỤ …./….

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THỊ THU TRANG CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG KHU DU LỊCH CÁT BÀ, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI, NĂM 2017

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ………../……… BỘ NỘI VỤ …./….

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THỊ THU TRANG CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG KHU DU LỊCH CÁT BÀ, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG Mã số: 60 34 04 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐẶNG THÀNH LÊ

HÀ NỘI, NĂM 2017

LỜI CAM ĐOAN

Ngoài sự hướng dẫn, giúp đỡ của TS.Đặng Thành Lê, luận văn này là sản

phẩm của quá trình tìm tòi, nghiên cứu và trình bày của tác giả. Mọi số liệu,

quan điểm, quan niệm, kết luận của các tài liệu và các nhà nghiên cứu khác được

trích dẫn theo đúng quy định. Vì vậy, tác giả luận văn xin cam đoan đây là công

trình nghiên cứu của riêng mình.

Hà Nội, ngày 22 tháng 6 năm 2017 Tác giả Lê Thị Thu Trang

LỜI CẢM ƠN

Em xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới thầy hướng dẫn khoa

học TS. Đặng Thành Lê đã tận tâm giúp đỡ, chỉ bảo trong suốt quá trình nghiên

cứu và hoàn thiện luận văn thạc sỹ chuyên ngành chính sách công công.

Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, Khoa Sau đại học, các khoa, ban

và các thầy cô Học viện Hành chính Quốc gia đã tạo điều kiện thuận lợi cho em

hoàn thành đề tài luận văn cao học này.

Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến Sở Du lịch, Sở Nội vụ thành phố Hải

Phòng, Ủy ban nhân dân huyện Cát Hải đã giúp đỡ em trong việc chuẩn bị, thu

thập tài liệu.

Cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp, những người đã hết lòng động viên,

khích lệ em trong quá trình thực hiện luận văn.

Hà Nội, ngày 22 tháng 6 năm 2017 Tác giả Lê Thị Thu Trang

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 7. Kết cấu của luận văn Chương 1: Cơ sở lý luận về chính sách phát triển du lịch bền vững

1 1 3 6 7 7 8 9 10

1.1. KHÁI NIỆM CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

1.1.1. Một số khái niệm liên quan

1.1.2. Chính sách phát triển du lịch bền vững

1.2. VỊ TRÍ, VAI TRÒ CỦA CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ- XÃ HỘI

24 1.3. NỘI DUNG CỦA CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

26 1.4. CÁC YÊU CẦU ĐỐI VỚI CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

1.5. KINH NGHIỆM TRONG NƯỚC VÀ QUỐC TẾ VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

1.5.1. Kinh nghiệm quốc tế

1.5.2. Kinh nghiệm trong nước

1.5.3. Một số bài học có thể vận dụng đối với phát triển du lịch bền

Tiểu kết chương 1

33 vững tại khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng

Chương 2: Thực trạng chính sách phát triển du lịch bền vững tại Khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng

36

2.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ KHU DU LỊCH CÁT BÀ, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

2.1.1. Vị trí địa lý, địa hình, khí hậu

2.1.2. Tài nguyên thiên thiên

2.2. KHÁI QUÁT VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG TẠI KHU DU LỊCH CÁT BÀ, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

2.2.1. Cơ sở pháp lý xây dựng chính sách phát triển du lịch bền

vững tại khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng

2.2.2. Nội dung chính sách phát triển du lịch bền vững Khu du lịch

Cát Bà, thành phố Hải Phòng 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG TẠI KHU DU LỊCH CÁT BÀ, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG THÔNG QUA PHÂN TÍCH SWOT

2.3.1. Điểm mạnh

2.3.2. Điểm yếu

2.3.3. Cơ hội 69

2.3.4. Thách thức 70

Tiểu kết chương 2

2.3.3. Nguyên nhân của điểm yếu

73 73

Chương 3: Một số định hướng và giải pháp hoàn thiện chính sách phát triển du lịch bền vững tại Khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng 3.1. QUAN ĐIỂM PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG KHU DU LỊCH CÁT BÀ 3.2. MỤC TIÊU, ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG TẠI KHU DU LỊCH CÁT BÀ, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG TRONG THỜI GIAN TỚI 3.3. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỨNG KHU DU LỊCH CÁT BÀ

3.3.1. Xây dựng chính sách phát triển du lịch bền vững Khu du lịch Cát Bà cần đặt trong mối quan hệ với Quy hoạch du lịch Cát Bà và các quy hoạch ngành liên quan theo mục tiêu bền vững

3.3.2. Cần nhấn mạnh tới công tác tuyên truyền, quảng bá, các

hoạt động xúc tiến du lịch

3.3.3. Cần tập trung hơn vào các giải pháp nhằm bảo vệ tài nguyên 79 thiên nhiên và môi trường tự nhiên

3.3.4. Đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật 80

3.3.5. Đào tạo nguồn nhân lực 82

Tiểu kết chương 3

3.3.6. Tăng cường liên kết du lịch và phát triển sản phẩm du lịch Cát Bà 83

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 85

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ 87

88 TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn

Tăng trưởng kinh tế là một trong những chỉ tiêu quan trọng của chính

sách điều hành kinh tế vĩ mô của mỗi quốc gia. Do đó, việc xác định được vai

trò của những nhân tố đóng góp cho tăng trưởng là rất cần thiết nhằm giúp

nhà quản lý hoạch định chính sách hiệu quả, đảm bảo tăng trưởng bền vững

trong dài hạn. Trong cấu thành tăng trưởng kinh tế của một quốc gia bao gồm

đóng góp của nhiều thành phần như vốn, lao động và các ngành dịch vụ. Một

trong những ngành dịch vụ đóng vai trò then chốt phải kể đến là du lịch. Theo

Stefan Franz Schubert (2011) ngành du lịch đóng góp vào tăng trưởng của

quốc gia thông qua nhiều kênh khác nhau. Thứ nhất, du lịch thu hút số lượng

lớn lao động, tạo ra việc làm qua đó sẽ cải thiện thu nhập của người lao động.

Thứ hai, du lịch sẽ kích thích xây dựng mới cơ sở hạ tầng và tăng cạnh tranh

của các doanh nghiệp trong cùng lĩnh vực. Thứ ba, du lịch là một kênh phổ

biến để khuếch tán kiến thức công nghệ, gia tăng nghiên cứu phát triển và

tích lũy vốn con người. Thứ tư, quốc gia phát triển du lịch sẽ thu về một

lượng lớn ngoại tệ, qua đó giảm gánh nặng trong việc thanh toán hàng hóa

nhập khẩu phục vụ trong sản xuất và tiêu dùng [1,11]

Ở Việt Nam, trong thời gian qua, nhận thức được tầm quan trọng của du

lịch, nhà nước đã ban hành chính sách phát triển du lịch hướng tới phát triển

bền vững. Nhờ vậy, du lịch Việt Nam đã có nhiều khởi sắc. Theo Báo cáo

thường niên Travel&Tourism Economic Impact 2016 Viet Nam của Hội đồng

Du lịch và Lữ hành thế giới công bố hồi tháng 3/2016 với mức 6,6% đóng

góp cho GDP, du lịch Việt Nam đứng thứ 40/184 nước về quy mô đóng góp

trực tiếp vào GDP và xếp thứ 55/184 nước về quy mô tổng đóng góp vào

GDP quốc gia. Cụ thể, tổng đóng góp của du lịch vào GDP Việt Nam, bao

gồm cả đóng góp trực tiếp, gián tiếp và đầu tư công là 584.884 tỷ đồng

(tương đương 13,9% GDP). Trong đó, đóng góp trực tiếp của du lịch vào

GDP là 279.287 tỷ đồng (tương đương 6,6% GDP). Với những đóng góp

trên, du lịch thực sự có khả năng làm thay đổi bộ mặt kinh tế của nước ta.

[2,34]

Thành Phố Hải Phòng với nhiều tiềm năng về du lịch cũng đã ban hành

chính sách phát triển du lịch từ rất sớm nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi

thế của thành phố, nhất là về cảnh quan thiên nhiên, tài nguyên nhân văn,

đảm bảo môi trường sinh thái, đa dạng các loại hình và sản phẩm du lịch, thu

hút đầu tư, tăng nhanh tỷ trọng du lịch trong tổng GDP của thành phố; tạo

việc làm, nâng cao dân trí; giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và đặc thù văn hóa

địa phương, phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, ngành và toàn dân phát

triển du lịch, góp phần thúc đẩy chuyển dịch nhanh cơ cấu kinh tế theo hướng

công nghiệp hóa - hiện đại hóa.

Trong các điểm du lịch ở Hải Phòng, Cát Bà được coi như viên ngọc

quý, là điểm đến được nhiều du khách lựa chọn. Vì vậy, UBND thành phố

Hải Phòng cũng đã xây dựng chính sách phát triển du lịch Cát Bà gắn với du

lịch bền vững. Đề án Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch bền vững quần đảo Cát

Bà đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050 được cũng thông qua vào năm 2014.

Đây là một cú hích cho du lịch Cát Bà phát triển với mục tiêu đưa Cát Bà trở thành

điểm du lịch xanh đẳng cấp quốc tế, xứng đáng với vị thế và tiềm năng của đảo

ngọc; trong đó chú trọng đến chất lượng tăng trưởng du lịch, phát triển du lịch quần

đảo Cát Bà trở thành động lực kinh tế cho phát triển kinh tế - xã hội của thành phố

Hải Phòng và đồng bằng sông Hồng; khai thác có hiệu quả các tiềm năng và lợi thế;

phát triển các sản phẩm du lịch chất lượng và dịch vụ đặc trưng; ưu tiên phát triển

du lịch cao cấp kết hợp hài hòa với du lịch đại chúng để đáp ứng nhu cầu đa dạng

của thị trường; bảo tồn và tôn tạo các giá trị tài nguyên; phát triển du lịch gắn liền

với bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội… Nghị quyết số 16 -NQ/TW

của Ban thường vụ Thành uỷ Hải Phòng cũng xác định “Xây dựng Cát Bà trở thành

một trung tâm du lịch sinh thái của cả nước và quốc tế”.

Tuy nhiên, trên thực tế, chính sách phát triển du lịch bền vững tại Cát

Bà vẫn chưa đạt được hiệu quả như mong muốn khi triển khai trong thực tế.

Mục tiêu và giải pháp của chính sách này vẫn chưa tạo ra động lực phát triển

du lịch bền vững tại địa phương. Chính vì vậy, là một người con của Cát Bà,

học viên đã lựa chọn hướng nghiên cứu “Chính sách phát triển du lịch bền

vững khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng” để thực hiện.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn

2.1. Hướng nghiên cứu về du lịch

Du lịch đang là một trong những lĩnh vực thu hút sự quan tâm của nhiều

nhà khoa học nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau. Cho đến nay, có

nhiều công trình nghiên cứu đề cập tới nội dung phát triển du lịch.

Giáo trình “Kinh tế du lịch”, GS.TS.Nguyễn Văn Đính, Trần Thị Minh

Hòa, Trường Đại học Kinh tế quốc dân 2008 đề cập tới những vấn đề về du

lịch dưới góc độ kinh tế như khái niệm, vai trò, mối quan hệ giữa du lịch và

phát triển kinh tế- xã hội.

Cuốn sách “Tài nguyên và môi trường du lịch Việt Nam” của TS.Phạm

Trung Lương (chủ biên), NXB Giáo dục 2000 bên cạnh việc cung cấp những

vấn đề lí luận cơ bản về du lịch đã phân tích, đánh giá thực trạng của du lịch

Việt Nam về điểm mạnh, điểm yếu, các cơ hội và thách thức đặt ra.

Đề án “Phát triển du lịch biển, đảo và vùng ven biển Việt Nam đến năm

2020” của Viện Nghiên cứu phát triển du lịch xác định rõ các định hướng

phát triển chủ yếu của du lịch biển trong mối quan hệ với Chiến lược phát

triển du lịch Việt Nam; với các mục tiêu chiến lược về phát triển kinh tế biển;

đảm bảo khai thác có hiệu quả những tiềm năng và lợi thế về du lịch biển gắn

với việc đảm bảo an ninh quốc phòng và phù hợp với xu thế hội nhập của

Việt Nam với khu vực và quốc tế.

Theo đó, ở Việt Nam, du lịch biển có vai trò đặc thù và vị trí quan trọng trong

chiến lược phát triển du lịch của cả nước. Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam

đến năm 2010 và Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2010

được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã xác định 7 khu vực trọng điểm ưu tiên

phát triển du lịch, trong số đó đã có tới 5 khu vực là thuộc dải ven biển. Mặc dù cho

đến nay, nhiều tiềm năng đặc sắc của du lịch biển, đặc biệt là hệ thống đảo, bao

gồm cả quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, chưa được đầu tư khai thác một cách

tương xứng, cho dù ở dải ven biển hiện đã có tới 70% các khu, điểm du lịch trong

cả nước, hàng năm thu hút khoảng 48-65% lượng khách du lịch.Thu nhập từ hoạt

động du lịch biển chiếm tỷ trọng cao trong thu nhập du lịch Việt Nam. Đồng thời

phát triển du lịch biển là một nhiệm vụ quan trọng nhằm đẩy mạnh phát kinh tế

biển Việt Nam theo tinh thần Nghị quyết số 27/2007/NQ-CP ngày 30/5/2007 của

Chính phủ nhằm thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung

ương Đảng khóa X về “Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020”.

Các công trình nghiên cứu nói trên đã cung cấp cơ sở lý luận về du lịch, làm

nền tảng để học viên xây dựng hệ thống lý thuyết về chính sách phát triển du lịch.

2.2. Hướng nghiên cứu về chính sách phát triển du lịch bền vững

Đi sâu phân tích các chính sách phát triển du lịch ở Việt Nam nói chung

và phát triển du lịch bền vững nói riêng có thể kể tới đề tài nghiên cứu khoa

học cấp cơ sở “Tổng quan hệ thống chính sách phát triển du lịch Việt Nam”

do TS.Hồ Thị Kim Thoa làm chủ nhiệm, Viện Nghiên cứu phát triển du lịch,

2014. Theo đánh giá của nhóm tác giả, xuất phát từ tính chất của ngành du

lịch là một ngành liên ngành, liên vùng và có tính xã hội cao, các chính sách

đối với ngành du lịch vì thế cũng mang tính phức tạp và đa dạng. Các chính

sách phát triển du lịch không chỉ có những chính sách nội bộ trong ngành mà

còn có sự tham gia của nhiều ngành khác có liên quan vì bản thân du lịch

không thể tự phát triển du lịch nếu không có sự tham gia, hỗ trợ của các

ngành khác. Tuy nhiên, các chính sách phát triển du lịch Việt Nam hiện nay

vẫn còn thiếu tính đồng bộ và chưa có hệ thống, chưa có một cái nhìn tổng

thể để có thể nhận thấy được những mặt ưu và nhược điểm của các chính sách

đối với phát triển du lịch hiện nay.

Ngoài ra, có thể kể tới một số công trình nghiên cứu về chính sách phát

triển bền vững du lịch ở các địa phương như:

- Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển du lịch tỉnh Đak Lak theo

hướng bền vững, Luận văn thạc sĩ của học viên Mai Thị Thùy Dung, ĐH Sư

phạm thành phố Hồ Chí Minh 2007;

- Phát triển du lịch tỉnh Bình Định theo hướng bền vững, Luận văn thạc

sỹ của học viên Trương Thị Thu, ĐH Đà Nẵng 2011;

- Kỷ yếu Hội thảo khoa học: Phát triển bền vững du lịch biển Nha

Trang- Khánh Hòa, tổ chức tại Nha Trang tháng 1/2013…

- Đề xuất giải pháp phát triển bền vững du lịch sinh thái Phú Yên.

Nguyễn Trần Liên Hương, Viện Môi trường và Tài nguyên, 2009.

Các công trình nghiên cứu này tập trung phân tích, đánh giá thực trạng phát

triển du lịch theo hướng bền vững ở các địa phương khác nhau ở Việt Nam.

2.3. Hướng nghiên cứu về du lịch bền vững tại khu du lịch Cát Bà

Đi sâu phân tích, đánh giá tiềm năng, thực trạng du lịch Hải Phòng, có

thể kể tới một số công trình sau:

- Du lịch Hải Phòng- Thực trạng, phương hướng và giải pháp, Luận văn

thạc sĩ kinh tế của Phạm Thị Khánh Ngọc, 1999

- Phát triển du lịch ở Hải Phòng trong bối cảnh hội nhập quốc tế, Luận

văn thạc sĩ kinh tế chính trị, Trần Ngọc Hương, 2012

- Hướng dẫn du lịch Hải Phòng, Sở Văn hóa- thể thao và du lịch, NXB

Hải Phòng (2015). Cuốn sách khổ nhỏ (10 x 15cm), 124 trang như một cuốn

sổ tay thuận tiện, hữu ích với khách du lịch, giúp họ dễ dàng tra cứu, nhanh

chóng hiểu biết về miền đất, hòa nhập với nhịp sống, phong tục tập quán của

người Hải Phòng.

- Đề tài NCKH cấp Bộ "Đánh giá tác động của hoạt động du lịch đến tài

nguyên, môi trường khu vực Hải Phòng – Quảng Ninh", Viện Nghiên cứu

phát triển du lịch 2004. Theo đó, khu vực Hải Phòng - Quảng Ninh là một

trong 7 trọng điểm phát triển du lịch của cả nước cần được tập trung đầu tư

phát triển. Đối với trọng điểm này, khu vực Hạ Long - Cát Bà đóng một vai

trò đặc biệt có tính chất là hạt nhân cơ bản và sẽ được ưu tiên quy hoạch phát

triển thành một khu du lịch biển lớn có tầm cỡ quốc tế ở nước ta. Đề tài đã hệ

thống được những tài nguyên du lịch chủ yếu ở khu vực Hải Phòng – Quảng

Ninh cũng như đã tổng quan được hiện trạng phát triển du lịch ở khu vực Hải

Phòng - Quảng Ninh đến thời điểm nghiên cứu (2004), trong đó xác định được

những loại hình du lịch/hoạt động du lịch có khả năng gây những tác động đến

tài nguyên, môi trường du lịch như hoạt động xây dựng phát triển các khu du

lịch; hoạt động tham quan du lịch ở các khu bảo tồn thiên nhiên,cảnh quan gắn

với văn hoá, lễ hội ở khu vực vịnh Hạ Long, Cát Bà và Đồ Sơn.

Các công trình nghiên cứu nói trên đã giúp học viên xây dựng hệ thống

cơ sở lý luận cũng như đánh giá được thực trạng du lịch và du lịch bền vững

tại khu du lịch Cát Bà thành phố Hải Phòng. Tuy nhiên, hiện chưa có công

trình nào nghiên cứu đầy đủ chính sách phát triển du lịch bền vững tại khu du

lịch Cát Bà- Hải Phòng.

3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn

3.1. Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu của đề tài luận văn là nghiên cứu chính sách phát

triển du lịch bền vững tại khu du lịch Cát Bà - thành phố Hải Phòng dựa trên

hệ thống lý luận về chính sách công, từ đó đề xuất một số biện pháp nhằm

hoàn thiện chính sách này trong thời gian tới.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục đích nói trên, học viên thực hiện các nhiệm vụ sau:

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về chính sách công, chính sách phát triển du

lịch bền vững.

- Đánh giá nội dung chính sách phát triển du lịch bền vững tại khu du lịch

Cát Bà, thành phố Hải Phòng.

- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện chính sách phát triển

du lịch bền vững tại khu du lịch Cát Bà.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là chính sách phát triển du lịch bền vững

tại khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về thời gian: đề tài thu thập tài liệu phục vụ cho việc đánh giá nội dung

chính sách phát triển du lịch bền vững tại khu du lịch Cát Bà- Hải Phòng từ

năm 2009 cho đến nay.

- Về không gian: nghiên cứu tại thị trấn Cát Bà và các xã: Trân Châu;

Việt Hải; Phù Long; Gia Luận; Hiền Hào; Xuân Đám.

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Phương pháp luận

Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận chủ đạo là

duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Để hoàn thành luận văn, học viên sử dụng các phương pháp nghiên cứu

cụ thể sau đây:

5.2.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu tài liệu

Nghiên cứu đường lối, chủ trương, chính sách và các văn bản pháp luật

của Đảng, Nhà nước, của thành phố Hải Phòng liên quan tới đề tài nghiên cứu

là chính sách phát triển du lịch bền vững tại khu du lịch Cát Bà nhằm xây

dựng hệ thống lý thuyết của đề tài.

Ngoài ra, học viên cũng tìm kiếm các bài báo, luận văn, luận án, các bài

viết có liên quan nhằm bổ sung cho hệ thống cơ sở lý luận của đề tài.

5.2.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn

- Phương pháp điều tra xã hội học

Nhằm cung cấp các bằng chứng có tính thuyết phục để đánh giá chính

sách phát triển du lịch bền vững tại khu du lịch Cát Bà, học viên sử dụng

phương pháp điều tra xã hội học để thu thập ý kiến của các bên có liên quan

tới chính sách trong thực tế.

Mẫu nghiên cứu gồm có 200 khách thể, bao gồm:

- Cán bộ, công chức, viên chức tại Sở Du lịch, Sở Nội vụ thành phố Hải

Phòng, UBND huyện Cát Hải;

- Khách du lịch tới Cát Bà;

- Người dân địa phương đang sinh sống tại Khu du lịch Cát Bà.

Tác giả khảo sát dựa trên bảng hỏi được thiết kế phù hợp với nội dung

đánh giá chính sách phát triển du lịch bền vững khu du lịch Cát Bà trong thời

gian từ tháng 3 đến tháng 4/2017 (có thể xem bảng hỏi tại Phụ lục 1),

- Phương pháp thống kê

Các tài liệu thống kê đảm bảo giá trị pháp lý được sử dụng triệt để phục

vụ cho việc nghiên cứu. Nguồn số liệu được thu thập, tổng hợp, xử lý dựa vào

kết quả các cuộc điều tra, các báo cáo của Sở Du lịch thành phố Hải Phòng,

của UBND thành phố Hải Phòng; UBND huyện Cát Hải nhằm gia tăng giá trị

thực tiễn của luận văn.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

- Xây dựng hệ thống cơ sở lý luận của đề tài bao gồm chính sách, du lịch,

chính sách phát triển du lịch bền vững với những nội dung cơ bản là khái niệm,

vai trò, mối quan hệ giữa chính sách phát triển du lịch và các chính sách kinh

tế- xã hội …

- Đánh giá được nội dung chính sách phát triển du lịch bền vững tại thành

phố Hải Phòng bao gồm mục tiêu và các giải pháp dựa trên các phương pháp

điều tra có độ tin cậy cao và dựa trên các tài liệu thu thập được.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách phát triển du lịch

bền vững tại khu du lịch Cát Bà trong thời gian tới.

7. Kết cấu của luận văn

Luận văn “Chính sách phát triển du lịch bền vững khu du lịch Cát

Bà, thành phố Hải Phòng” được nghiên cứu thông qua 3 chương (ngoài

phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục):

- Chương 1. Cơ sở l ý luận về chính sách phát triển du lịch bền vững.

- Chương 2. Thực trạng chính sách phát triển du lịch bền vững tại khu

du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng.

- Chương 3. Một số định hướng và giải pháp hoàn thiện chính sách

phát triển du lịch bền vững tại khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải

Phòng.

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ Ý LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

1.1. Khái niệm chính sách phát triển du lịch bền vững

1.1.1. Một số khái niệm liên quan

Ra đời vào những năm 1950, với cuốn sách Khoa học chính sách: sự phát

triển gần đây về phạm vi và phương pháp (Harold D. Lasswell và Daniel

Lerner), Bài Định hướng chính sách (Harold D. Lasswell) đã đặt nền móng cho

khoa học chính sách. Khoa học chính sách công phát triển nhanh chóng từ giữa

những năm 60 của thế kỷ XX, nổi bật nhất là một loạt công trình của Yehezkel

Dror. Khác với những ngành khoa học xã hội truyền thống, hoạt động nghiên

cứu chính sách công định hướng đề ra những giải pháp cụ thể cho các vấn đề

thực tế. Việc nghiên cứu chính sách công không chỉ hiểu rõ những vấn đề lý

thuyết, mà cao hơn là nhằm vận dụng lý thuyết và bằng chứng thực tiễn để thiết

kế, triển khai và đánh giá chính sách, từ đó cải thiện điều kiện sống của người

dân ở các quốc gia.

Theo James Anderson: "Chính sách là một quá trình hành động có mục đích

theo đuổi bởi một hoặc nhiều chủ thể trong việc giải quyết các vấn đề mà họ quan

tâm". Các chính sách có thể được đề ra và thực hiện ở những tầng nấc khác nhau:

Chính sách của Liên hiệp quốc, chính sách của một đảng, chính sách của Chính

phủ, chính sách của chính quyền địa phương, chính sách của một bộ, chính sách

của một tổ chức, đoàn thể, hiệp hội, chính sách của một doanh nghiệp…

Các tổ chức, các doanh nghiệp, các hiệp hội, đoàn thể… có thể đề ra những

chính sách riêng biệt để áp dụng trong phạm vị một tổ chức, doanh nghiệp, hiệp

hội hay đoàn thể đó. Các chính sách này nhằm giải quyết những vấn đề đặt ra

cho mỗi tổ chức, chúng chỉ có hiệu lực thi hành trong tổ chức đó, vì vậy, chúng

mang tính chất riêng biệt và được coi là những "chính sách tư", tuy trên thực tế

khái niệm "chính sách tư" hầu như không được sử dụng.

1.1.1.1. Chính sách công

Những chính sách do các cơ quan hay các cấp chính quyền trong bộ máy

nhà nước ban hành nhằm giải quyết những vấn đề có tính cộng đồng được gọi là

chính sách công. Khoa học chính sách nghiên cứu các chính sách nói chung,

nhưng tập trung chủ yếu vào việc nghiên cứu các chính sách công nhằm mục

tiêu nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý của Nhà nước.

Thomas R. Dye lại đưa ra một định nghĩa ngắn gọn về chính sách công,

song định nghĩa này lại được nhiều học giả tán thành. Theo ông, "chính sách

công là cái mà Chính phủ lựa chọn làm hay không làm". Ba mặt quan trọng của

định nghĩa này là:

Thứ nhất, không giống như các định nghĩa khác, nó không bàn luận về "mục

tiêu" hay "mục đích" của chính sách. Các chính sách là các chương trình hành động

riêng biệt; việc áp dụng các chính sách không có nghĩa là tất cả những ai đồng tình

với chính sách sẽ có cùng một mục đích như nhau. Trên thực tế, một số chính sách

ra đời không phải vì sự nhất trí về mục tiêu, mà bởi vì nhiều nhóm người khác nhau

đồng tình với chính sách đó với nhiều nguyên do khác nhau.

Thứ hai, định nghĩa của Dye thừa nhận rằng, các chính sách phản ánh sự

lựa chọn làm hay không làm. Việc quyết định không làm có thể cũng quan trọng

như việc quyết định làm. Điều này hoàn toàn hợp lý trong trường hợp Chính phủ

ra quyết định không can thiệp vào hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước.

Thứ ba, một điểm được nhấn mạnh ở đây là các chính sách không chỉ là

những đề xuất của Chính phủ về một vấn đề nào đó, mà cũng là cái được thực hiện

trên thực tế. Nói cách khác, định nghĩa của Dye về những cái mà Chính phủ làm

hoặc không làm, chứ không phải là cái mà họ muốn làm hoặc lập kế hoạch để làm.

Wiliam N. Dunn cho rằng "chính sách công là một kết hợp phức tạp những

sự lựa chọn liên quan lẫn nhau, bao gồm cả các quyết định không hành động,

do các cơ quan nhà nước hay các quan chức nhà nước đề ra". Ông dùng thuật

ngữ "sự lựa chọn" – đây là điểm đáng lưu ư để tránh sự nhầm lẫn giữa chính

sách với các khái niệm khác như quyết định hành chính.

B. Guy Peter đưa ra định nghĩa: "chính sách công là toàn bộ các hoạt động

của Nhà nước có ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến cuộc sống của mọi công

dân". Định nghĩa này khẳng định chủ thể ban hành và thực thi chính sách công

là Nhà nước, đồng thời nhấn mạnh tác động của chính sách công đến đời sống

của người dân với tư cách là một cộng đồng.

Từ điển bách khoa Việt Nam đã đưa ra khái niệm về chính sách như sau:

"chính sách là những chuẩn tắc cụ thể để thực hiện đường lối, nhiệm vụ. Chính

sách được thực hiện trong một thời gian nhất định, trên những lĩnh vực cụ thể

nào đó. Bản chất, nội dung và phương hướng của chính sách tùy thuộc vào tính

chất của đường lối, nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa…". Định nghĩa này

không làm rõ được thực chất của chính sách, chỉ đưa ra một cách hiểu chung

chung là những chuẩn tắc để thực hiện đường lối, nhiệm vụ trong một thời gian

nhất định và trên những lĩnh vực cụ thể. Định nghĩa như vậy không chỉ nói về

chính sách, mà có thể hiểu là bất kỳ một kế hoạch, một hoạt động nào đó.

Cuốn Giáo trình Hoạch định và phân tích chính sách công của Học viện Hành

chính Quốc gia, NXB Khoa học và Kĩ thuật 2008 của TS.Nguyễn Hữu Hải (chủ

biên) đã xác định "chính sách công là những hành động ứng xử của Nhà nước với

các vấn đề phát sinh trong đời sống cộng đồng, được thể hiện bằng nhiều hình thức

khác nhau, nhằm thúc đẩy xã hội phát triển"[9,45]. Khái niệm này đã bao quát

được các đặc trưng cơ bản của chính sách công, vừa thể hiện được bản chất của

Tuy có rất nhiều cách định nghĩa khác nhau về chính sách công như đã nêu

trên, song điều đó không có nghĩa là chính sách công mang những bản chất khác

nhau. Thực ra, tùy theo quan niệm của mỗi tác giả mà các định nghĩa đưa ra nhấn

mạnh vào đặc trưng này hay đặc trưng khác của chính sách công. Những đặc

trưng này phản ánh chính sách công từ các góc độ khác nhau, song chúng đều

hàm chứa những nét đặc thù thể hiện bản chất của chính sách công, bao gồm:

Một là, chủ thể ban hành chính sách công là Nhà nước. Nếu chủ thể ban

hành các "chính sách tư" có thể là các tổ chức tư nhân, các đoàn thể chính trị – 20

công cụ chính sách với tư cách là công cụ định hướng của nhà nước.

xă hội, cũng như các cơ quan trong bộ máy nhà nước để điều tiết hoạt động

trong phạm vi tổ chức, đoàn thể hay cơ quan riêng biệt đó thì chủ thể ban hành

chính sách công chỉ có thể là các cơ quan trong bộ máy nhà nước. Vấn đề ở đây

là các cơ quan trong bộ máy nhà nước vừa là chủ thể ban hành chính sách công,

vừa là chủ thể ban hành "chính sách tư". Sự khác biệt là ở chỗ các "chính sách

tư" do các cơ quan nhà nước ban hành là những chính sách chỉ nhằm giải quyết

những vấn đề thuộc về nội bộ cơ quan đó, không có hiệu lực thi hành bên ngoài

phạm vi cơ quan.

Hai là, các quyết định này là những quyết định hành động, có nghĩa là

chúng bao gồm cả những hành vi thực tiễn. Chính sách công không chỉ thể hiện

dự định của nhà hoạch định chính sách về một vấn đề nào đó, mà còn bao gồm

những hành vi thực hiện các dự định nói trên. Chính sách công trước hết thể hiện

dự định của các nhà hoạch định chính sách nhằm làm thay đổi hoặc duy trì một

hiện trạng nào đó. Song, nếu chính sách chỉ là những dự định, dù được ghi thành

văn bản thì nó vẫn chưa phải là một chính sách. Chính sách công cần phải bao gồm

các hành vi thực hiện những dự định nói trên và đưa lại những kết quả thực tế.

Ba là, chính sách công tập trung giải quyết một vấn đề đang đặt ra trong

đời sống kinh tế – xă hội theo những mục tiêu xác định. Chính sách công là một

quá trình hành động nhằm giải quyết một vấn đề nhất định. Khác với các loại

công cụ quản lý khác như chiến lược, kế hoạch của Nhà nước là những chương

t nh hành động tổng quát bao quát một hoặc nhiều lĩnh vực kinh tế – xã hội, đặc

điểm của chính sách công là chúng được đề ra và được thực hiện nhằm giải

quyết một hoặc một số vấn đề liên quan lẫn nhau đang đặt ra trong đời sống xã

hội. Chính sách công chỉ xuất hiện trước khi đó đã tồn tại hoặc có nguy cơ chắc

chắn xuất hiện một vấn đề cần giải quyết.

Bốn là, chính sách công gồm nhiều quyết định có liên quan lẫn nhau. Các

quyết định này có thể bao gồm cả luật, các quyết định dưới luật, thậm chí cả

những tư tưởng của các nhà lãnh đạo thể hiện trong lời nói và hành động của họ.

Song, chính sách không đồng nghĩa với một đạo luật riêng biệt hay một văn bản

nào đó. Chính sách là một chuỗi hay một loạt các quyết định cùng hướng vào

việc giải quyết một vấn đề chính sách, do một hay nhiều cấp khác nhau trong bộ

máy nhà nước ban hành và thực thi trong một thời gian dài. Một chính sách có

thể được thể chế hóa thành các văn bản pháp luật để tạo căn cứ pháp lý cho việc

thực thi, song nó còn bao gồm những phương án hành động không mang tính bắt

buộc, mà có tính định hướng, kích thích phát triển.

Tóm lại, chính sách công là tập hợp các quyết định quản lý do các chủ thể

khác nhau trong bộ máy nhà nước ban hành nhằm giải quyết các vấn đề công

cộng nhằm thúc đẩy xã hội phát triển theo định hướng.

Trước thế kỷ XIX, du lịch là hiện tượng của xã hội, đi du lịch chủ yếu

những người giàu có, nó bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp với ý nghĩa là đi một vòng.

Du lịch gắn liền với nghỉ ngơi, giải trí, tuy nhiên do hoàn cảnh, thời gian và khu

vực khác nhau, dưới mỗi góc độ nghiên cứu khác nhau nên khái niệm du lịch

cũng không giống nhau.

Khái niệm về du lịch theo quan điểm rộng rãi hiện nay được Hội nghị quốc

tế về thống kê du lịch ở Ottawa - Canada tháng 6 năm 1991 đưa ra: "Du lịch là

hoạt động của con người đi tới một nơi ngoài môi trường thường xuyên (nơi ở

thường xuyên của mình) trong khoảng thời gian đã được tổ chức du lịch quy

định trước, mục đích của chuyến đi không phải là để tiến hành các hoạt động

kiếm tiền trong phạm vi của vùng tới thăm".

Khái niệm về du lịch được sử dụng rộng rãi hiện nay thường dựa vào sự chuyển

động của con người trên một khoảng cách nơi xuất phát và nơi đến, thời gian và mục

đích chuyến đi. Vì vậy, thuật ngữ du lịch là chuyển động của con người đã được Tổ

chức Du lịch Thế giới và các nước Mỹ, Anh, Canada, Úc, chấp thuận . Nhưng điều

này gây ra những khó khăn về thông tin thống kê cho các học giả khi sử dụng để

phát triển cơ sở dữ liệu, mô tả hiện tượng du lịch và phân tích nó.

1.1.1.2. Du lịch

Định nghĩa trong Từ điển Bách khoa về Du lịch (Viện hàn lâm): Du lịch là

tập hợp các hoạt động tích cực của con người nhằm thực hiện một dạng hành

trình, là một công nghiệp liên kết nhằm thỏa mãn các nhu cầu của khách du

lịch… Du lịch là cuộc hành trình mà một bên là người khởi hành với mục đích đó

được chọn trước và một bên là những công cụ làm thỏa mãn các nhu cầu của họ.

Khái niệm về du lịch theo Luật Du lịch năm 2005 quy định "Du lịch là các

hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường

xuyên của mình nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng

trong khoảng thời gian nhất định”.

Khái niệm về du lịch bao gồm khái niệm các yếu tố dưới đây:

- Khách du lịch: Khách du lịch là người đi du lịch hoặc kết hợp đi du lịch,

trừ trường hợp đi học, làm việc hoặc hành nghề để nhận thu nhập ở nơi đến.

Khách du lịch là những người đi du lịch với mục đích là luôn muốn khám phá

thế giới tự nhiên, xã hội nhằm thoả mãn nhu cầu về tâm lý và tinh thần. Vì vậy,

khách du lịch thường quan tâm sản phẩm du lịch nơi họ đến. Nên vấn đề khai

thác tài nguyên, tổ chức các dịch vụ tại các điểm du lịch là một trong yếu tố

quan trọng để khách du lịch sẽ quyết định đến việc lựa chọn điểm đến và các

hoạt động du lịch trong chuyến đi của họ.

- Hoạt động du lịch: trên cơ sở mục đích của khách du lịch có thể thấy. Hoạt

động du lịch là hoạt động của khách du lịch, của tổ chức, cá nhân kinh doanh du

lịch, của cộng đồng dân cư và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến du lịch.

Trong hoạt động du lịch các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cho khách du lịch là

những nhà kinh doanh họ coi du lịch là một cơ hội lớn để thu lợi bằng việc cung

cấp hàng hoá và dịch vụ mà thị trường du khách yêu cầu. Chính phủ của các nước,

những nhà chính trị coi hoạt động du lịch là yếu tố thiết yếu đối với nền kinh tế

thông qua các khoản thuế từ chi tiêu của du khách và gắn liền với thu nhập của

người dân. Dân cư tại điểm du lịch là người dân địa phương tại các điểm du lịch họ

thường coi du lịch như một nhân tố văn hoá và việc làm.

Với cách hiểu trên đây cho thấy du lịch là tổng thể những hiện tượng và

những mối quan hệ phát sinh từ sự tác động qua lại lẫn nhau giữa khách du lịch,

những nhà kinh doanh du lịch, chính quyền sở tại và cộng đồng dân cư địa

phương trong quá trình thu hút và lưu giữ khách du lịch. Bản chất của du lịch là

“ngành kinh tế dịch vụ”. Dịch vụ du lịch là một loại hình dịch vụ nhằm thoả mãn

nhu cầu cho khách du lịch trong suốt thời gian đi du lịch. Du lịch một mặt mang

ý nghĩa thông thường việc đi lại của con người với mục đích nghỉ ngơi giải trí

mặt khác, du lịch là hoạt động gắn chặt với kết quả kinh tế, sản xuất, tiêu thụ do

chính nó tạo ra.

1.1.1.3. Phát triển bền vững

Trên nhiều diễn đàn và văn kiện của cộng đồng quốc tế cũng như trong

các chính sách, chương trình hành động của các quốc gia, vấn đề phát triển

bền vững đang nổi lên như một trong những mối quan tâm hàng đầu của toàn

nhân loại.

Phát triển được hiểu là một quá trình tăng trưởng bao gồm nhiều yếu tố

cấu thành khác nhau về kinh tế, chính trị, xã hội, kỹ thuật, văn hoá… Phát

triển là xu hướng tự nhiên tất yếu của thế giới vật chất nói chung, của xã hội

loài người nói riêng.

Khái niệm bền vững ở đây được hiểu là tỷ lệ sử dụng một tài nguyên

không vượt quá tỷ lệ bổ sung tài nguyên đó. Sử dụng bền vững tồn tại khi nhu

cầu về một tài nguyên thấp hơn cung cấp mới hay sự phân phối và tiêu dùng

một tài nguyên được giữ ở mức thấp hơn sản lượng bền vững tối đa.

Thuật ngữ "Phát triển bền vững" xuất hiện lần đầu tiên vào

năm 1980 trong ấn phẩm Chiến lược bảo tồn Thế giới (công bố bởi Hiệp hội

Bảo tồn Thiên nhiên và Tài nguyên Thiên nhiên Quốc tế - IUCN) với nội

dung rất đơn giản: "Sự phát triển của nhân loại không thể chỉ chú trọng tới

phát triển kinh tế mà còn phải tôn trọng những nhu cầu tất yếu của xã hội và

sự tác động đến môi trường sinh thái học".

Khái niệm này được phổ biến rộng rãi vào năm 1987 nhờ Báo cáo

Brundtland (còn gọi là Báo cáo Our Common Future) của Ủy ban Môi trường và

Phát triển Thế giới - WCED (nay là Ủy ban Brundtland). Báo cáo này ghi rõ: Phát

triển bền vững là "sự phát triển có thể đáp ứng được những nhu cầu hiện tại mà

không ảnh hưởng, tổn hại đến những khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ

tương lai..." . Nói cách khác, phát triển bền vững phải bảo đảm có sự phát triển

kinh tế hiệu quả, xã hội công bằng và môi trường được bảo vệ, gìn giữ.

Năm 1992, Hội nghị thượng đỉnh về Môi trường và Phát triển của Liên

hợp quốc được tổ chức ở Ri-ô đơ Gia-nê-rô đề ra Chương trình nghị sự toàn

cầu cho thế kỷ XXI, theo đó, phát triển bền vững được xác định là: “Một sự

phát triển thỏa mãn những nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không làm hại đến

khả năng đáp ứng những nhu cầu của thế hệ tương lai”. Theo đó, ba trụ cột

phát triển bền vững được xác định là:

Thứ nhất, bền vững về mặt kinh tế, hay phát triển kinh tế bền vững là

phát triển nhanh và an toàn, chất lượng;

Thứ hai, bền vững về mặt xã hội là công bằng xã hội và phát triển con

người, chỉ số phát triển con người (HDI) là tiêu chí cao nhất về phát triển xã

hội, bao gồm: thu nhập bình quân đầu người; trình độ dân trí, giáo dục, sức

khỏe, tuổi thọ, mức hưởng thụ về văn hóa, văn minh;

Thứ ba, bền vững về sinh thái môi trường là khai thác và sử dụng hợp lý tài

nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng môi trường sống.

Hình 1.1. Quan niệm về phát triển bền vững

Hệ xã hội Phát triển

bền vững

Hệ kinh tế Hệ tự nhiên

Nguồn: Lưu Đức Hải, Nguyễn Ngọc Sinh, Quản lý môi trường cho sự phát

triển bền vững, NXB ĐHQG Hà Nội 2010

Cho tới nay, quan niệm về phát triển bền vững trên bình diện quốc tế đã

đạt được sự thống nhất chung và mục tiêu để thực hiện phát triển bền vững

trở thành mục tiêu thiên niên kỷ.

Ở Việt Nam, chủ đề phát triển bền vững cũng đã được chú ý nhiều trong

giới nghiên cứu cũng như những nhà hoạch định đường lối, chính sách. Quan

niệm về phát triển bền vững thường được tiếp cận theo hai khía cạnh:

Một là, phát triển bền vững là phát triển trong mối quan hệ duy trì những

giá trị môi trường sống, coi giá trị môi trường sinh thái là một trong những

yếu tố cấu thành những giá trị cao nhất cần đạt tới của sự phát triển.

Hai là, phát triển bền vững là sự phát triển dài hạn, cho hôm nay và cho

mai sau; phát triển hôm nay không làm ảnh hưởng tới mai sau.

Trong mục 4, Điều 3, Luật Bảo vệ môi trường, phát triển bền vững được

định nghĩa: “Phát triển bền vững là phát triển đáp ứng được nhu cầu của thế

hệ hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu đó của các

thế hệ tương lai trên cơ sở kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế,

bảo đảm tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường”. Đây là định nghĩa có tính tổng

quát, nêu bật những yêu cầu và mục tiêu trọng yếu nhất của phát triển bền

vững, phù hợp với điều kiện và tình hình ở Việt Nam.

1.1.2. Chính sách phát triển du lịch bền vững

Sự tăng trưởng nhanh chóng của du lịch là một nguyên nhân dẫn đến suy

thoái môi trường ở các vùng du lịch: ô nhiễm khí và nước do xả thải quá khả

năng tự làm sạch của môi trường, thay đổi cảnh quan để xây dựng cơ sở hạ

tầng; ảnh hưởng xấu đến đa dạng sinh học, mất giá đồng tiền, xung đột về lợi

ích xã hội vào mùa du lịch, tệ nạn xã hội bùng phát, xói mòn bản sắc văn hóa

bản địa... Trước những vấn đề tiêu cực đặt ra, Tổ chức du lịch thế giới (WTO)

và các nhà nghiên cứu đã tìm kiếm một giải pháp nhằm bảo đảm sự phát triển

hài hòa giữa phát triển du lịch với bảo vệ môi trường. Du lịch bền vững ra đời

trong thập kỷ 90 nhằm giải quyết những vấn đề đòi hỏi nêu trên.

Theo World conservation Union 1996, “Du lịch bền vững là việc di

chuyển và tham quan đến các vùng tự nhiên một cách có trách nhiệm với môi

trường để tận hưởng và đánh giá cao tự nhiên (và tất cả những đặc điểm văn

hóa kèm theo, có thể là trong quá khứ và hiện tại) theo cách khuyến cáo về

bảo tồn, có tác động thấp từ du khách và mang lại lợi ích cho sự tham gia

chủ động về kinh tế xã hội của cộng đồng địa phương”

Tổ chức Du lịch Thế giới (WTO) đã đưa ra định nghĩa: "Du lịch bền vững

là việc đáp ứng các nhu cầu hiện tại của du khách và vùng du lịch mà vẫn đảm

bảo những khả năng đáp ứng nhu cầu cho các thế hệ du lịch tương lai”.

Tại Việt Nam, “Du lịch bền vững” là một khái niệm còn khá mới mẻ. Đã

có một số công trình nghiên cứu về phát triển du lịch trên khía cạnh bền

vững. Mặc dù còn những quan điểm chưa thật sự thống nhất về khái niệm

phát triển du lịch bền vững, cho đến nay đa số ý kiến các chuyên gia trong

lĩnh vực du lịch và các lĩnh vực có liên quan khác ở Việt Nam đều cho rằng:

“Phát triển du lịch bền vững là một hoạt động khai thác một cách có quản lí

các giá trị tự nhiên và nhân văn nhằm thỏa mãn nhu cầu đa dạng của khách

du lịch, có quan tâm đến lợi ích kinh tế dài hạn trong khi vẫn đảm bảo sự

đóng góp cho bảo tồn và tôn tạo các nguồn tài nguyên, duy trì được sự toàn

vẹn văn hóa để phát triển hoạt động du lịch trong tương lai; cho công tác bảo

vệ môi trường và góp phần nâng cao mức sống của cộng đồng địa phương”.

Tuy có nhiều khái niệm về du lịch bền vững nhưng tập trung lại nó phải

có những nội dung chủ yếu sau đây:

- Giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên và môi

trường nhân văn. Du lịch phải thân thiện với môi trường.

- Đảm bảo lợi ích nhiều mặt của cộng đồng dân cư địa phương. Tăng thu

nhập cho địa phương.

- Phải có trách nhiệm về phát triển du lịch hôm nay và cả mai sau. Vì

vậy du lịch bền vững đồng nghĩa với du lịch trách nhiệm.

Du lịch bền vững có 3 hợp phần chính, đôi khi được ví như “ba chân”

(International Ecotourism Society, 2004):

Thân thiện môi trường. Du lịch bền vững có tác động thấp đến nguồn lợi

tự nhiên. Nó giảm thiểu các tác động đến môi trường (động thực vật, các sinh

cảnh sống, nguồn lợi sống, sử dụng năng lượng và ô nhiễm …) và cố gắng có

lợi cho môi trường.

Gần gũi về xã hội và văn hoá. Nó không gây hại đến các cấu trúc xã hội

hoặc văn hoá của cộng đồng nơi mà chúng được thực hiện. Thay vào đó thì

nó lại tôn trọng văn hoá và truyền thống địa phương. Khuyến khích các bên

liên quan (các cá nhân, cộng đồng, nhà điều hành tour, và quản lý chính

quyền) trong tất cả các giai đoạn của việc lập kế hoạch, phát triển và giám sát,

giáo dục các bên liên quan về vai trò của họ.

Có kinh tế. Nó đóng góp về mặt kinh tế cho cộng đồng và tạo ra những

thu nhập công bằng và ổn định cho cộng đồng địa phương cũng như càng

nhiều bên liên quan khác càng tốt.

Chính sách phát triển du lịch bền vững theo tác giả, là hệ thống các

quyết định quản lý của các cơ quan nhà nước nhằm đáp ứng các nhu cầu

hiện tại của du khách và vùng du lịch mà vẫn đảm bảo những khả năng đáp

ứng nhu cầu cho các thế hệ du lịch tương lai.

1.2. Vị trí, vai trò của chính sách phát triển du lịch bền vững đối với sự phát triển

kinh tế- xã hội

Phát triển du lịch bền vững là một vấn đề phức hợp và mang nhiều ý

nghĩa hơn chỉ là một cơ hội tạo thu nhập. Với xu thế tăng dần tỉ trọng ngành

công nghiệp và dịch vụ, giảm dần tỉ trọng ngành nông nghiệp, ngành du lịch

đang ngày càng chiếm giữ vị trí quan trọng trong cơ cấu GDP của các quốc

gia, trong đó có Việt Nam.

Chính phủ nhiều quốc gia đã xác định chính sách phát triển du lịch bền

vững có vai trò quan trọng trong hệ thống các chính sách kinh tế- xã hội, là

động lực phát triển của nhiều nước.

Xây dựng và thực hiện có hiệu quả chính sách phát triển du lịch bền

vững sẽ có tác động tích cực tới toàn bộ nền kinh tế, cụ thể:

- Giúp chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng thu nhập quốc dân. Du lịch là

một ngành kinh tế mang tính tổng hợp, liên ngành, liên vùng và xã hội hoá.

Do vậy công việc phát triển du lịch góp phần thúc đẩy các nền kinh tế khác

phát triển thông qua việc đáp ứng các sản phẩm du lịch phục vụ nhu cầu của

khách du lịch như: phương tiện vận chuyển, thông tin liên lạc, cấp điện, cấp

nước…Thu nhập từ du lịch sẽ đóng góp vào việc nâng cao đời sống vật chất

cũng như tinh thần của người dân địa phương thông qua các hoạt động du lịch

góp phần đô thị hoá các địa phương có điểm du lịch.

- Góp phần giải quyết công ăn việc làm cho người lao động, tăng thu nhập

cho một cộng đồng địa phương thông qua cung cấp các sản phẩm du lịch phục

vụ nhu cầu của khách.

- Góp phần cải thiện cơ sở vật chất hạ tầng và dịch vụ du lịch: Phát triển

du lịch kéo theo các dịch vụ đi kèm góp phần cải thiện về cơ sở hạ tầng và

dịch vụ xã hội cho địa phương như : thông tin liên lạc, y tế, đường giao thông,

các khu vui chơi giải trí…do có các dự án về du lịch kéo theo các dự án khác

đầu tư về cơ sở hạ tầng tới khách du lịch.

- Tạo điều kiện giao lưu văn hoá giữa các vùng, các cộng đồng và quốc

tế. Việc phát triển du lịch tạo ra cơ hội giao lưu văn hoá của người dân trong

vùng và các địa phương trong cả nước với người nước ngoài thông qua giao

tiếp với khách du lịch. Phát triển du lịch làm rút ngắn khoảng cách về cơ sở

hạ tầng cũng như nhận thức của người dân địa phương. Những tác động về văn

hoá của du lịch làm thay đổi cả hệ thống nhận thức đó là tư cách cá nhân, quan

hệ gia đình, lối sống tập thể, hành vi đạo đức, nghi lễ truyền thống….qua tiếp

xúc trực tiếp hay gián tiếp của người dân địa phương với du khách.

Tuy nhiên, trong thực tế, khi triển khai thực hiện chính sách phát triển du

lịch bền vững cũng có thể gặp phải một số vấn đề cần giải quyết:

- Ảnh hưởng tới kết cấu dân số (số lượng, thành phần) theo ngành nghề

do nhu cầu về nhân lực và sức hút thu nhập từ du lịch. Du lịch phát triển sẽ

thu hút một lượng lớn lao động từ các ngành nghề khác đặc biệt là ngành

nông nghiệp khiến cho lực lượng sản xuất lương thực ngày càng giảm đi đáng

kể nhất là khu vực hay vùng có điểm du lịch. Hiện tượng nhập cư của lao

động du lịch, các nhà kinh doanh du lịch từ nơi khác đến và vấn đề di cư của

người dân địa phương trong khu du lịch nhằm giải phóng mặt bằng để xây

dựng cơ sở du lịch cũng gây ra nhiều vấn đề khác nhau như: mâu thuẫn giữa

người dân địa phương với những nhà đầu tư, mâu thuẫn với dân lao động du

lịch nhập cư tìm kiếm việc làm…

- Tạo áp lực lên cơ sở hoạt động du lịch: Do tính mùa vụ của hoạt động

du lịch cho nên vào thời kỳ cao điếm số lượng khách đến cũng như nhu cầu

sinh hoạt của du khách có thể vượt quá mức khả năng đáp ứng về dịch vụ 30

công cộng và cơ sở hạ tầng của người dân địa phương như còn ùn tắc giao

thông, các nhu cầu về cung cấp nước, năng lượng, xử lý chất thải vượt quá

khả năng của địa phương nơi diễn ra hoạt động du lịch.

- An ninh và trật tự an toàn xã hôi bị đe dọa: Du lịch ngày càng phát

triển càng thu hút đông đảo du khách cả nội địa và quốc tế. Nhiều đối tượng

khách đến cùng đến một điểm hoặc địa phương nên khó kiểm soát được hết

hoạt động của khách. Do vậy các tệ nạn phát sinh do nhu cầu của khách như

nạn mại dâm, cờ bạc, ma tuý và tranh dành khách giữa người dân địa phương.

- Thay đổi phương thức tiêu dùng. Việc phát triển du lịch đã làm tăng

thu nhập cũng như mức sống của người dân địa phương, làm tăng sức mua

đồng thời cũng làm tăng giá cả hàng hoá nguyên liệu và thực phẩm. Điều này

thể hiện rõ nhất ở sự chi tiêu thoải mái của khách du lịch làm giá cả các mặt

hàng trong khu vực bị đẩy lên làm ảnh hưởng tới cơ cấu tiêu dùng của nơi có

các hoạt động du lịch, đặc biệt là những người có thu nhập thấp.

- Chuẩn mực xã hội bị thay đổi trong một số trường hợp làm suy thoái

văn hoá truyền thống.

- Tăng nguy cơ mắc bệnh lây truyền xã hội: Du lịch gắn liền với việc tiếp

xúc giữa người dân địa phương với khách du lịch, do vậy sự thâm nhập của

các dòng khách khác về địa lý chủng tộc sẽ kéo theo nguy cơ lan truyền các

loại bệnh khác nhau (bệnh đường ruột, bệnh ngoài da, bệnh lây truyền qua

đường tình dục..). Ngoài ra ô nhiễm môi trường như rác thải, nước bẩn…sẽ

làm ảnh hưởng tới sức khoẻ cộng đồng địa phương.

Ở Việt Nam, nhấn mạnh tới tầm quan trọng của chính sách phát triển du

lịch, ngày 16/1/2017, thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

đã ký ban hành Nghị quyết số 08-NQ/TW về phát triển du lịch trở thành

ngành kinh tế mũi nhọn. Theo đó, sự phát triển của ngành Du lịch đã và đang

góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và xuất khẩu tại chỗ; bảo tồn

và phát huy giá trị di sản văn hóa, tài nguyên thiên nhiên; tạo nhiều việc làm,

nâng cao đời sống nhân dân; đẩy mạnh quá trình hội nhập quốc tế, quảng bá

hình ảnh đất nước, con người Việt Nam. Tuy nhiên, nếu phát triển du lịch

một cách cực đoan, không quan tâm tới bảo vệ môi trường thì sau một

khoảng thời gian nhất định, tăng trưởng du lịch sẽ không đạt được.

1.3. Nội dung của chính sách phát triển du lịch bền vững

1.3.1. Mục tiêu

Để chính sách phát triển du lịch bền vững đạt được hiệu quả, cần hướng

tới việc đảm bảo đạt được 3 mục tiêu cơ bản sau:

- Đảm bảo sự phát triển bền vững về kinh tế: Đảm bảo sự tăng trưởng,

phát triển ổn định lâu dài về mặt kinh tế của du lịch, góp phần tích cực vào

phát triển kinh tế của quốc gia và cộng đồng.

- Đảm bảo sự bền vững về tài nguyên và môi trường: Thể hiện ở việc sử

dụng hợp lý các tiềm năng tài nguyên và điều kiện môi trường. Việc khai

thác, sử dụng tài nguyên du lịch cho phát triển cần được quản lý sao cho

không chỉ thoả mãn nhu cầu hiện tại mà còn đảm bảo cho nhu cầu phát triển

du lịch qua nhiều thế hệ. Bên cạnh đó trong quá trình phát triển, các tác động

của hoạt động du lịch đến môi trường sẽ được hạn chế đi đôi với những đóng

góp cho nỗ lực tôn tạo tài nguyên, bảo vệ môi trường.

- Đảm bảo sự bền vững về xã hội: Theo đó sự phát triển du lịch có những

đóng góp cụ thể cho phát triển văn hóa, đảm bảo sự công bằng trong phát

triển, xóa đói giảm nghèo.

Hình 1.2. Tam giác mục tiêu phát triển du lịch bền vững

TAM GIÁC MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

Phát triển kinh tế

MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

Bảo vệ tài nguyên du lịch

Phát triển văn hóa, thực hiện công bằng

Nguồn: Du lịch bền vững, Nguyễn Đình Hòe – Vũ Văn Hiếu (2001), NXB Đại học sư phạm Hà Nội

1.3.2. Giải pháp

Để đảm bảo đạt được 3 mục tiêu cơ bản trên, việc thực hiện chính sách

phát triển du lịch bền vững cần đồng thời kết hợp nhiều giải pháp với nhau.

Trong đó, các giải pháp cần được ưu tiên thực hiện bao gồm:

- Sử dụng nguồn tài nguyên một cách bền vững.

- Giảm tiêu thụ quá mức và xả thải nhằm giảm chi phí khôi phục các suy

thái môi trường, nâng cao chất lượng du lịch.

- Phát triển phải gắn liền với bảo tồn tính đa dạng.

- Phát triển du lịch lồng ghép với quy hoạch phát triển của địa phương,

quốc gia.

- Đẩy mạnh các hoạt động phát triển kinh tế địa phương cũng như hạn

chế tối thiểu thiệt hại môi trường.

- Thu hút sự tham gia của cộng đồng địa phương.

- Tăng cường sự trao đổi tham khảo ý kiến cộng đồng địa phương và các

chủ thể có liên quan đảm bảo tính lâu dài trong giải quyết các vấn đề liên

quan đến hoạt động du lịch.

- Đào tạo đội ngũ nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ trong hoạt

động du lịch, nhằm cải thiện các sản phẩm du lịch.

- Phát huy trách nhiệm trong việc cung cấp thông tin cho du khách một

cách đầy đủ để nâng cao sự tôn trọng của du khách đến môi trường tự nhiên,

xã hội và văn hóa khu du lịch.

- Triển khai các hoạt động nghiên cứu nhằm giải quyết có hiệu quả các

vấn đề đảm bảo lợi ích cho các chủ thể liên quan.

1.4. Các yêu cầu đối với chính sách phát triển du lịch bền vững

Để chính sách phát triển du lịch bền vững đạt được hiệu quả, cần phải

phải tiếp cận và thực hiện một cách toàn diện, hài hoà các yêu cầu sau:

Thứ nhất, liên quan tới hệ sinh thái. Phát triển du lịch phải chú ý đến

việc duy trì các hệ thống trợ giúp cuộc sống (đất, nước, không khí và cây

xanh), bảo vệ sự đa dạng và ổn định của các loài và các hệ sinh thái. Cơ sở

hạ tầng, cơ sở vật chất – kỹ thuật phải được thiết kế, tổ chức phù hợp với điều

kiện cho phép (giới hạn) của môi trường. Vì điều kiện của môi trường thay

đổi theo không gian và thời gian, phát triển du lịch phải phù hợp với điều

kiện môi trường ở mỗi vùng khác nhau.

Thứ hai, về hiệu quả. Sử dụng có hiệu quả nguồn vốn và lao động bỏ ra

trong hoạt động kinh doanh du lịch. Hiệu quả liên quan đến việc đánh giá các

phương thức, biện pháp đo lường chi phí, thời gian, lợi ích của cá nhân xã hội

thu được thông qua hoạt động du lịch. Việc này đòi hỏi quy mô và sự ổn định

thích hợp của các thị trường du lịch.

Thứ ba, công bằng: Bình đẳng và thừa nhận các nhu cầu cá nhân, hộ gia

đình, các nhóm xã hội, giữa thế hệ hiện tại và thế hệ tương lai, giữa con người

và thiên nhiên.

Thứ tư, về bản sắc văn hoá: Bảo vệ và duy trì chất lượng cuộc sống,

các truyền thống văn hoá đặc sắc như tôn giáo, nghệ thuật và thể chế. Du

lịch phải tăng cường bảo vệ văn hoá thông qua chính sách du lịch văn hoá.

Thứ năm, về cộng đồng: Cộng đồng địa phương tham gia vào quá trình

du lịch một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua hoạt động đầu tư kinh

doanh du lịch và các hoạt động khác có liên quan như công nghiệp, thủ công

mỹ, nông nghiệp…

Thứ sáu, cân bằng: Phát triển du lịch phải tạo được sự liên kết, cân đối

và hài hoà giữa kinh tế và môi trường, giữa nông nghiệp và du lịch, giữa các

loại hình du lịch liên ngành để tạo hiệu quả tổng hợp.

Thứ bảy, phát triển: Khai thác các tiềm năng làm tăng khả năng cải

thiện chất lượng cuộc sống. Tăng trưởng là kết quả của sự phát triển, nhưng

không đồng nghĩa với sự khai thác triệt để và phá huỷ môi trường.

1.5. Kinh nghiệm trong nước và quốc tế về chính sách phát triển du lịch bền

vững

1.5.1. Kinh nghiệm quốc tế

1.5.1.1. Xây dựng mô hình du lịch bền vững của cộng đồng Châu Âu

(Ecomost: european Community Models of Sustainable Tourism)

Mô hình Ecomost được xây dựng thử nghiệm tại Mallorka, Tây Ban

Nha. Đây là một trung tâm du lịch lớn nhất châu Âu. Mallorka phát triển

được là nhờ du lịch, 50% thu nhập nhờ du lịch cuối tuần. Để khắc phục tình

trạng suy thoái của ngành du lịch ở Mallorka, một chương trình nghiên cứu

xây dựng mô hình du lịch bền vững đã được tiến hành. Theo mô hình

ECOMOST, phát triển du lịch bền vững cần gắn kết ba mục tiêu chủ yếu là:

- Bền vững về mặt sinh thái: Bảo tồn sinh thái và đa dạng sinh học, phát

triển du lịch cần phải tôn trọng khả năng tải của hệ sinh thái.

- Bền vững về mặt văn hoá xã hội: Bảo tồn được bản sắc văn hóa xã hội

muốn vậy mọi người quyết định phải có sự tham gia của cộng đồng.

- Bền vững về mặt kinh tế: Đảm bảo hiệu quả kinh tế và quản lý tốt tài

nguyên sao cho tài nguyên có thể tiếp tục phục vụ cho các thế hệ tương lai.

Bốn yêu cầu chính nhằm duy trì khu du lịch:

- Dân số cần được duy trì hợp lý và giữ vững bản sắc văn hoá;

- Cảnh quan cần duy trì được sự hấp dẫn du khách;

- Không làm gì gây hại cho sinh thái;

- Có một cơ chế hành chính hiệu quả. Cơ chế này phải nhằm vào thực

hiện các nguyên tắc, phát triển bền vững, đảm bảo thực thi mọi kế hoạch hiệu

quả và tổng hợp cho phép sự tham gia của cộng đồng vào hoạch định các

chính sách du lịch.

ECOMOST đã chia nhỏ các mục tiêu của du lịch bền vững thành các thành

tố và sau đó các thành tố được nhận diện và cách đánh giá qua các chỉ thị:

- Thành tố văn hoá xã hội: Dân số phù hợp, bảo tồn hiệu quả kinh tế và

bảo tồn bản sắc văn hoá.

- Thành tố du lịch: Thoả mãn du khách và các nhà kinh doanh tour du

lịch, bảo trì và hiện đại hoá điều kiện ăn ở giải trí.

- Thành tố sinh thái: Khả năng tải, bảo tồn cảnh quan, sự quan tâm đến

môi trường.

- Thành tố chính sách: Đánh giá được chất lượng du lịch chính sách định

hướng sinh thái, quy hoạch vùng, sự tham gia của cộng đồng và các nhóm

quyền lực trong quá trình quy hoạch.

ECOMOST xây dựng một kế hoạch hành động cụ thể trong đó chia các

hành động dựa vào mức độ ưu tiên và xác định rõ trách nhiệm của các cá

nhân và các tổ chức liên quan.

1.5.1.2. Xây dựng mô hình du lịch bền vững tại Làng HIGASHI,

OKINAWA, Nhật Bản

Làng Higashi, thuộc đảo Okianawa, Nhật Bản có diện tích 82 km2, trong đó

có 73% diện tích là rừng nhiệt đới. Làng Higashi có dân số 1.900 người; ngành

nghề chủ yếu của cư dân địa phương là làm du lịch, nông nghiệp trồng dứa, xoài,

màu lương thực…

Tài nguyên thiên nhiên nổi bật là có 10ha rừng ngập mặn, vườn hoa đỗ quyên

có hơn 5.000 cây và một số loài động vật quý hiếm được coi là tài sản quốc gia

Nhật Bản là: Chim Gallorallus Okinawa thuộc họ Gà nước, Chim Sapheopipo

Noguchii thuộc họ Gõ Kiến, Bọ cánh cứng Cheirotonus Jambar. Mỗi năm, Làng

Higashi đón trung bình khoảng 300.000 khách du lịch.

Hoạt động du lịch của làng gồm:

- Du lịch tham quan ngắm cảnh trong làng;

- Du lịch xanh: Trải nghiệm làm nông nghiệp, nghỉ trọ nhà dân (home stay);

Nội dung chương trình du lịch:

Khách du lịch khi đến làng được đón tiếp tại trụ sở tổ chức Hiệp hội xúc tiến

du lịch của làng để được giới thiệu và kết nối các hoạt động du lịch tại thôn. Khách

du lịch được sẽ được tham gia Lễ nhập Làng do Hiệp hội tổ chức (lễ gặp mặt giới

thiệu giữa người khách du lịch và người dân địa phương nơi khách du lịch đến ở).

Sau lễ đón nhập làng, khách du lịch được các gia đình đón về lưu trú và tham gia

các hoạt động du lịch trải nghiệm tại gia đình. Ngày thứ 2, khách du lịch được đi

tham quan du lịch theo chương trình tour du lịch theo chương trình (thăm quan

rừng ngập mặn, ngắm vườn hoa đỗ quyên, thăm các bãi biển, phong cảnh), các gia

đình có trách nhiệm đưa, đón khách du lịch đi tham quan phong cảnh do Hiệp hội

xúc tiến du lịch của Làng tổ chức chung cho toàn bộ khách du lịch, thăm quan nhà

trưng bày của làng (giống như một viện bảo tàng nhỏ về lịch sử, phong tục tập

quán, sinh hoạt của người dân địa phương và tài nguyên du lịch của làng). Những

ngày tiếp theo, khách du lịch tham gia các hoạt động du lịch xanh, trải nghiệm làm

nông nghiệp như làm đất, thu hoạch nông sản, cho gia súc ăn…Một điểm đáng chú

ý, là khách du lịch khi đến ở trọ tại gia đình được sinh hoạt chung như thành viên

trong gia đình, từ sinh hoạt đến làm việc.

Sau 2 đến 3 ngày hoặc có thể lâu hơn (theo chương trình tua) khách du lịch

được gia đình người dân đưa trở lại trụ sở tổ chức Hiệp hội xúc tiến du lịch của

Làng để trở về. Sau lễ chia tay và chụp ảnh lưu niệm, khách du lịch được các công

ty Lữ hành đón trở về.

Kinh nghiệm thành công:

- Du lịch cộng đồng do người dân làm chủ;

- Chia sẻ lợi ích hài hòa các công ty du lịch, tổ chức xúc tiến du lịch và người

dân địa phương;

- Du lịch gắn với hoạt động giáo dục môi trường;

1.5.2. Kinh nghiệm trong nước

1.5.2.1. Xây dựng chính sách phát triển du lịch bền vững theo hướng

dựa vào cộng đồng ở Hội An, Quảng Nam

Đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững và chất lượng dựa trên các

giá trị văn hóa và sinh thái hiện có… là hướng phát triển ngành kinh tế du lịch ở

Hội An trong những năm qua..

Theo hướng phát triển, chính quyền thành phố chủ trương đẩy mạnh du lịch

cộng đồng, tạo điều kiện để người dân được hưởng lợi ngay trên chính di sản của

mình. Những năm gần đây, thành phố đã cho phát triển nhiều loại hình dịch vụ lưu

trú trong dân. Loại hình homestay hiện nay rất phát triển, kể cả các biệt thự du lịch

ở các vùng ven. Sắp tới, thành phố sẽ mở rộng hơn nữa những quy định để tạo điều

kiện tối đa cho các chủ hộ kinh doanh cũng như các doanh nghiệp có điều kiện đầu

tư phát triển mạnh hơn nữa loại hình này nhằm đem lại lợi ích cho nhiều người

dân”. Trong năm, đã có 217 cơ sở với gần 890 phòng lưu trú được đưa vào hoạt

động, nâng tổng số cơ sở hiện có lên hơn 430 cơ sở với gần 7.600 phòng. Công tác

quản lý trên lĩnh vực này luôn được chỉ đạo thường xuyên, kịp thời điều chỉnh

hướng không gian phát triển phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương.

Năm 2017, Hội An tiếp tục mở rộng không gian du lịch cộng đồng tại các

vùng quê, làng nghề các khu vực nông thôn, hải đảo cùng với sự đa dạng và làm

phong phú thêm các sản phẩm du lịch văn hóa, sinh thái. Trong bối cảnh cạnh tranh

ngày càng cao, du lịch Hội An sẽ gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng

bền vững, chất lượng.

1.5.2.2. Phát triển du lịch bền vững ở thành phố Hồ Chí Minh

Với mục tiêu tăng cường xúc tiến đầu tư, quảng bá đầu tư, thương mại, du lịch

để giới thiệu hình ảnh Thành phố Hồ Chí Minh với các nước trên thế giới, nhằm

thu hút khách du lịch và tìm kiếm cơ hội đầu tư, chính quyền thành phố đã chú

trọng phát triển du lịch bền vững gắn với việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn

hóa dân tộc; giữ gìn cảnh quan, bảo vệ môi trường; bảo đảm an ninh, quốc phòng,

trật tự an toàn xã hội...

Với vị trí nằm ở trung tâm có mạng lưới giao thông đường bộ, hàng không và

đường thủy, Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những cầu nối giữa Việt Nam và

quốc tế. Với lịch sử hơn 300 năm tuổi, có nhiều tài nguyên du lịch hấp dẫn, đặc biệt

là tài nguyên du lịch nhân văn như: di tích lịch sử địa đạo Củ Chi, Dinh Thống

Nhất, bảo tàng Chứng tích chiến tranh, di tích lịch sử văn hoá Nhà thờ Đức Bà, Nhà

hát Thành phố và các trung tâm giải trí như Công viên văn hoá Đầm Sen, khu du

lịch Suối Tiên, hệ du lịch sinh thái biển Cần Giờ… Thành phố Hồ Chí Minh là một

trong những địa phương dẫn đầu về việc thu hút khách du lịch. Những năm 2006 –

2010, lượng khách du lịch quốc tế đến Thành phố tăng bình quân 15% năm, năm

2000 - năm đầu tiên của chương trình hành động quốc gia về du lịch - khách quốc

tế đến thành phố là 1.100.000 lượt đến năm 2006 đã đạt 2.350.000 lượt và năm

2010 đạt 3,1 triệu lượt khách quốc tế, chiếm hơn 60% tổng lượt khách quốc tế đến

Việt Nam. Khách du lịch nội địa tăng đều đặn hàng năm, ngay cả trong thời kỳ chịu

tác động của suy thoái kinh tế với tỷ lệ từ 20 đến 30%/năm. Doanh thu ngành du

lịch Thành phố tăng bình quân 30%/ năm: năm 2006 đạt 16.200 tỷ đồng, đến năm

2010 đã là 41.000 tỷ đồng, chiếm 45% tổng doanh thu du lịch cả nước và đóng góp

5,5% GDP của Thành phố.

Lượng du khách đến Thành phố ngày càng tăng càng đặt ra cho ngành du lịch

những cơ hội và thách thức để duy trì và phát triển bền vững. Từ điều kiện cụ thể

của địa phương, những năm qua, theo hướng phát triển du lịch bền vững, Đảng bộ

Thành phố đã chủ trương: “Đưa ngành du lịch thành phố thực sự là một ngành công

nghiệp với sản phẩm chất lượng cao, có sức cạnh tranh với các trung tâm du lịch

của các nước trong khu vực”, coi du lịch là thế mạnh và là một trong những ngành

kinh tế mũi nhọn, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Chương trình số

05-CTr/TU, về “Chương trình hỗ trợ chuyển dịch cơ cấu kinh tế (giai đoạn 2006 -

2010)” đã lập kế hoạch một cách cẩn thận, nhằm thực hiện mục tiêu: “Xây dựng

chiến lược phát triển thương hiệu du lịch của Thành phố; liên kết với các tỉnh,

thành xây dựng và phát triển các khu du lịch đạt chuẩn quốc tế. Tập trung đầu tư cơ

sở hạ tầng và hệ thống khách sạn của Thành phố, xây dựng sản phẩm du lịch có lợi

thế cạnh tranh, tăng cường công tác quảng bá xúc tiến vào các thị trường trọng

điểm, gắn với mở rộng hợp tác liên kết và kêu gọi đầu tư, đào tạo nguồn nhân lực”.

Theo đó, việc tăng cường xúc tiến đầu tư, quảng bá đầu tư, thương mại, du

lịch để giới thiệu hình ảnh Thành phố với các nước trên thế giới, nhằm thu hút

khách du lịch tới Thành phố và tìm kiếm cơ hội đầu tư, từ đó tranh thủ vốn của các

nhà đầu tư nước ngoài phát triển kinh tế Thành phố nói chung cũng như đầu tư

thương mại du lịch nói riêng được quan tâm. Đặc biệt là việc chú trọng phát triển

du lịch bền vững gắn với việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc; giữ

gìn cảnh quan, bảo vệ môi trường; bảo đảm an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã

hội; đảm bảo hài hòa tương tác giữa khai thác phát triển du lịch với bảo vệ giá trị

tài nguyên tự nhiên và nhân văn để vừa làm thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch,

vừa tạo cơ sở động lực cho sự phát triển kinh tế của Thành phố được thực hiện

đồng bộ.

Trong đó, cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch được quan tâm đặc

biệt. Bằng nguồn vốn đầu tư của Trung ương cũng như nguồn vốn địa phương,

Thành phố đã ưu tiên đầu tư và hoàn thiện các công trình hỗ trợ cho tuyến du lịch

đường Rừng Sác, tuyến đường vành đai Tân Sơn Nhất, xây dựng cầu Phú Mỹ,

đường hầm Thủ Thiêm, xây dựng Công viên Lịch sử Văn hoá các dân tộc... Ngành

du lịch đã đa dạng hóa sản phẩm du lịch, tăng cường, củng cố và cải thiện chất

lượng các sản phẩm du lịch đã có; tiếp tục nâng cao chất lượng các điểm tham quan

có sức thu hút cao như: Khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi, hội trường Thống Nhất,

Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, Bưu điện thành phố, Nhà thờ Đức Bà, hệ thống

các chùa… Đồng thời xây dựng các sản phẩm mới và mang tính đặc thù như: Triển

khai đề án khu phố đi bộ ở quận 1 tại đường Đồng Khởi - Nguyễn Huệ; xây dựng

tuyến du lịch tham quan khu phố Đông y quận 5 kết hợp với nhà hàng thực dưỡng.

Chú trọng các sản phẩm du lịch liên tuyến, liên vùng, với khu vực phụ cận và ra

các nước như Campuchia, Thái Lan, Xingapo… Chủ trương phát triển du lịch bền

vững đúng hướng của Đảng bộ Thành phố cùng với sự nỗ lực phấn đấu của toàn

ngành đã mang lại kết quả đáng khích lệ cho sự phát triển du lịch của Thành phố

Hồ Chí Minh.

1.5.3. Một số bài học có thể vận dụng đối với phát triển du lịch bền

vững tại khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng

Từ những mô hình phát triển du lịch bền vững ở một số quốc gia, đã rút ra

một số bài học có thể vận dụng đối với Cát Bà như sau:

- Nâng cao nhận thức về phát triển du lịch bền vững cho các chủ thể liên quan.

Du lịch - ngành kinh tế tổng hợp quan trọng, việc phát triển du lịch góp phần nâng

cao dân trí, tạo việc làm và phát triển kinh tế - xã hội, vì vậy, phát triển du lịch bền

vững có nghĩa nó sẽ kéo theo sự phát triển chung về kinh tế, xã hội và môi trường.

- Phát triển du lịch bền vững theo hướng cộng đồng là cách đóng góp vào

phát triển du lịch bền vững ở địa phương các hoạt động như: giao lưu, trao đổi, học

hỏi kinh nghiệm. Đây là con đường ngắn nhất đưa lý luận vào thực tiễn. Việc tham

gia của cộng đồng địa phương vào hoạt động du lịch không chỉ giúp họ tăng thêm

thu nhập, cải thiện đời sống mà sẽ làm tăng ý thức trách nhiệm của cộng đồng với

sự phát triển của du lịch bởi lúc này quyền lợi của họ đã gắn liền với sự phát triển

du lịch. Họ sẽ là người có trách nhiệm hơn với việc bảo vệ môi trường, tài nguyên

du lịch, chăm lo đến việc nâng cao chất lượng sản phẩm.

- Đa dạng hoá sản phẩm và các loại hình du lịch, nâng cao chất lượng để đạt

tiêu chuẩn quốc tế; nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch bền vững. Hiện nay du

lịch bền vững đang đứng trước một thử thách là cần phát triển các sản phẩm du lịch

có chất lượng, có khả năng thu hút cao song không làm ảnh hưởng xấu đến môi

trường thiên nhiên và văn hóa bản địa.

- Đào tạo các hướng dẫn viên và diễn giải viên du lịch bền vững là một trong

những nguyên tắc có tính chất then chốt đối với sự phát triển bền vững của du lịch.

Chú trọng đào tạo hướng dẫn viên, diễn giải viên là người bản địa, vì họ là những

người có hiểu biết sâu sắc về lịch sử, phong tục tập quán, văn hóa bản địa và tài

nguyên du lịch, có tâm huyết xây dựng quê hương. Họ sẽ là những người chuyển

tải một cách rõ ràng nhất về giá trị của tài nguyên thiên nhiên, thông tin du lịch và

văn hóa, tập quán bản địa đến với du khách trong quá trình thực hiện hướng dẫn du

lịch. Diễn giải viên, hướng dẫn viên du lịch được xem là linh hồn của đoàn khách,

sứ giả của doanh nghiệp, của địa phương và đất nước để đón tiếp và phục vụ khách

du lịch, là người chịu trách nhiệm chủ yếu trong công việc giới thiệu cho khách du

lịch các di sản văn hóa, các di tích lịch sử, các lễ hội truyền thống. Do đó, đòi hỏi

người hướng dẫn chuyên môn cao, kiến thức rộng, có trình độ ngoại ngữ và tâm

huyến với nghề, có ý thức cao trong hoạt động bảo vệ môi trường và tuyên truyền

giáo dục bảo vệ môi trường.

Tiểu kết chương 1

Như vậy có thể thấy, cùng với xu hướng giảm tỉ trọng của ngành nông nghiệp,

tăng dần tỉ trọng của ngành công nghiệp và đặc biệt là của ngành dịch vụ, ở các

quốc gia trên thế giới có tiềm năng phát triển du lịch, trong đó có Việt Nam, du lịch

đang dần chiếm ưu thế. Để phát huy được thế mạnh đó, chính phủ các nước đã và

đang hình thành chính sách phát triển du lịch bền vững với tư cách là một bộ phận

của hệ thống chính sách kinh tế- xã hội. Với việc nghiên cứu vai trò, nội dung, các

yêu cầu của chính sách phát triển du lịch bền vững cũng như kinh nghiệm của một

số quốc gia và địa phương liên quan tới chính sách này, luận văn đã tổng quan được

cơ sở lí thuyết liên quan tới chính sách phát triển du lịch bền vững. Đây là tiền đề

để tác giả nghiên cứu và đánh giá thực trạng chính sách phát triển du lịch bền vững

tại Khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng.

CHƯƠNG 2

THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

TẠI KHU DU LỊCH CÁT BÀ, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

2.1. Khái quát chung về Khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng

2.1.1. Vị trí địa lý, địa hình, khí hậu

- Vị trí địa lý, địa hình:

Khu du lịch Cát Bà bao gồm khu Dự trữ Sinh quyển Cát Bà, Vườn quốc gia

Cát Bà và quần đảo Long Châu, thuộc huyện Cát Hải, thành phố Hải Phòng. Khu

du lịch Cát Bà cách thành phố Hải Phòng 45 km về phía Đông và cách thủ đô Hà

Nội 150km về phía Đông - Nam. Phía Bắc và phía Đông giáp Vịnh Hạ Long; phía

Nam giáp Vịnh Bắc Bộ; phía Tây giáp đảo Cát Hải.

- Địa hình:

Khu du lịch Cát Bà có diện tích là 33.670 ha, bao gồm 13.478 ha đất tự nhiên

và 20.192 ha mặt biển và được bảo vệ bởi Vùng đệm rộng lớn nằm ở phía Tây Bắc

và Tây Nam với diện tích là 13000 ha, bao gồm 3.984 ha đất tự nhiên và 9016 ha

mặt nước. Phần lớn diện tích Khu du lịch Cát Bà là đảo đá vôi. Địa hình đặc trưng

là các vách dốc đứng lởm chởm tai mèo, các đỉnh, chóp của các khối núi đá vôi

hiểm trở với các hang động trong các khối núi đá vôi. Các thung lũng karst hẹp bị

bao quanh bởi dãy núi kéo dài chủ yếu theo phương Tây Bắc - Đông Nam. Các

tùng, áng khoét sâu vào bờ đảo. Các bãi triều bùn rộng lớn và khá bằng phẳng, trên

bề mặt bãi phát triển rừng ngập mặn tươi tốt. Các bãi cát vỏ vôi sinh vật và mảnh

cành san hô.

Khu du lịch Cát Bà có đặc trưng đa dạng sinh học cao với chức năng là Vườn

quốc gia và Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Cát Bà, có nhiều kiểu rừng mưa nhiệt

đới xanh quanh năm (Hệ sinh thái rừng trên núi đá vôi, rừng ngập nước ngọt, rừng

ngập mặn), còn có 1045,2 ha rừng nguyên sinh trên đảo đá vôi lớn nhất của Việt

Nam, với nhiều loài quý hiếm, trong đó Voọc Đầu Trắng là đặc hữu và biểu tượng

của đảo. Vùng triều và biển xung quanh đảo có khu hệ động thực vật phong phú,

cạnh ngư trường đánh bắt hải sản lớn.

Khu du lịch Cát Bà thuộc ven bờ Hải Phòng có khí hậu vừa mang đặc điểm

chung của đồng bằng Bắc Bộ, vừa có những đặc điểm vi khí hậu của một đảo đá

vôi ven biển, với đặc điểm cơ bản vùng nhiệt đới có mùa đông lạnh. Là đảo ven

bờ, khu vực còn chịu sự chi phối của biển dưới tác động của gió biển - đất làm

điều hoà khí hậu, tạo nên mùa đông ấm hơn và mùa hè mát hơn so với đất liền.

- Khí hậu:

Chất lượng nước biển Cát Bà thuộc loại tốt. Nhiệt độ nước biển thay đổi trong khoảng 15oC đến 31oC, oxy hòa tan từ 5,12mg/l - 7,27 mg/l. pH của nước biển biến

đổi trong một khoảng khá hẹp, từ 7,9 đến 8,3. Độ muối dao động từ 19‰ đến 34‰.

Hàm lượng kim loại nặng trong nước nằm trong giới hạn cho phép.

2.1.2. Tài nguyên thiên thiên

Khu du lịch Cát Bà có 388 hòn đảo lớn, nhỏ được bao phủ bởi thực vật nhiệt

đới. Do còn lưu giữ được vẻ hoang sơ hài hòa giữa cảnh quan rừng xanh và biển

xanh như một miền ký ức sống động về lịch sử hình thành và phát triển của trái đất

còn lưu giữ được - Khu du lịch Cát Bà được biết đến với tên gọi thân thương là

“Cát Bà - Đảo Ngọc”.

Khu du lịch Cát Bà là nơi hệ sinh thái đa dạng nổi bật toàn cầu với nhiều hệ

sinh thái (7 hệ sinh thái) như: rừng mưa nhiệt đới trên núi đá vôi, hang - động, rừng

ngập mặn, bãi triều, hồ nước mặn, động thực vật đáy mềm và các rạn san hô rộng

lớn.

Khu du lịch Cát Bà còn là trung tâm đa dạng sinh học cao của thế giới có giá trị

toàn cầu được Tổ chức bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN) xếp loại. Tiêu biểu là sự có

mặt của 3.860 loài thực vật và động vật trên cạn và dưới biển. Có tới 130 loài được xác

định là các loài quý hiếm, được đưa vào sách đỏ Việt Nam và thế giới, trong đó có 76

loài nằm trong dach mục quý hiếm của IUCN, 21 loài đặc hữu. Đặc biệt loài Voọc Cát

Bà (Trachypithecus poliocephalus) là loài đặc hữu, hiện nay chỉ còn một quần thể với

63 cá thể phân bố duy nhất ở Cát Bà. Voọc Cát Bà cùng với một số loài thực vật và

động vật được IUCN xếp hạng ở cấp cực kỳ nguy cấp.

Khu hệ sinh vật biển của Khu du lịch Cát Bà cũng hết sức phong phú. Cho

đến nay, đã phân loại được 177 loài san hô, trong đó có 166 loài san hô cứng (hard

coral) và 11 loài còn lại thuộc các nhóm các bộ san hô bò (Stolonifera), san hô

mềm (Alcyonaria), san hô sừng (Gorgonacea). Bên cạnh đó, vùng biển Cát Bà còn

là nơi sinh sống và phát triển của 196 loài cá biển (marine fish), 102 loài rong biển

(alga), 131 loài động vật phù du (zooplankton), 400 loài thực vật phù du

(Phytoplankton) và 658 loài động vật đáy (zoobenthos).

Khu du lịch Cát Bà có 388 hòn đảo lớn nhỏ, đã hình thành lên các quần thể

vịnh biển đẹp và cảnh quan thơ mộng thu hút hàng trăm nghìn lượt khách du lịch

đến thăm quan các năm như: vịnh Cát Bà, Vịnh Lan Hạ, Khu vực đảo Long Châu.

Đan giữa các vịnh hình thành lên các bãi tắm tự nhiên. Theo thống kê hiện có 40

bãi tắm (bãi triều cát) lớn nhỏ, trong đó có các bãi tắm đẹp là bãi tắm Cát Cò I, Cát

Cò 2, Cát Cò 3, bãi Cát Dứa, bãi Ba Trái Đào...

Hang động ở Cát Bà mà một dạng sinh cảnh tiêu biểu của địa hình karst. Hơn

thế nữa, hệ thống hang động ở Cát Bà rất độc đáo do nó chứa đựng cả hang trên cạn

và hang dưới biển. Các loài động vật phổ biến ở hang động là dơi, chân bụng và

côn trùng. Đặc biệt, các hang động ở Cát Bà còn là nơi có nhiều di chỉ khảo cổ

quan trọng. Quần đảo Cát Bà cò nhiều hệ thống hang động đẹp, kỳ thú. Là địa điểm

thu hút nhiều du khách đến thăm quan. Hiện nay, có 4 hang, động đang được vào

khai thác du lịch đó là: Động Thiên Long, Hang Đá Hoa, Động Trung, Hang Quân

Với những giá trị vô cùng quý báu về đa dạng sinh học như trên, Khu du lịch

Cát Bà đã được Chính phủ Việt Nam ra quyết định lập Vườn quốc gia năm 1984;

Khu bảo tồn biển quốc gia năm 2010; Danh lam thắng cảnh - di tích quốc gia đặc

biệt cấp quốc gia năm 2013 và được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển

thế giới năm 2004. Hiện nay Hồ sơ đề cử Quần đảo Cát Bà là Di sản thiên nhiên

Thế giới đã được hoàn thiện trình lên Thủ tướng Chính phủ đề xem xét gửi đến

UNESCO vào thời điểm thích hợp.

2.2. Khái quát về chính sách phát triển du lịch bền vững tại Khu du lịch Cát

Bà, thành phố Hải Phòng

2.2.1. Cơ sở pháp lý xây dựng chính sách phát triển du lịch bền vững tại

khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng

Chính sách phát triển du lịch bền vững tại khu du lịch Cát Bà, thành phố

Hải Phòng được xây dựng dựa trên các văn bản sau:

- Luật Du lịch số 44/2005/QH11 ngày 14/06/2005;

- Nghị định số 92/2007/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày

01/06/2007 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Du lịch;

- Nghị định số 180/2013/NĐ- CP của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung

một số điều của Nghị định số 92/2007/NĐ- CP quy định chi tiết thi hành một

số điều của Luật Du lịch;

- Quyết định số 201/2013//QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành

ngày 22/01/2013 về việc phê duyệt Chiến lược phát triển Du lịch Việt Nam

đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030;

- Quyết định số 271/2006/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành

ngày 27/11/2006 về việc phê duyệt “Điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch tổng thể

phát triển kinh tế- xã hội thành phố Hải Phòng đến năm 2020”;

- Quyết định số 1448/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành

ngày 16/09/2009 về việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng

thành phố Hải Phòng đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050;

- Quyết định số 142/2008/QĐ-UBND của UBND thành phố Hải Phòng

ban hành ngày 17/01/2008 về việc phê duyệt “Rà soát, điều chỉnh, bổ sung

quy hoạch tổng thể phát triển du lịch thành phố Hải Phòng đến năm 2020”;

2.2.2. Nội dung chính sách phát triển du lịch bền vững Khu du lịch

Cát Bà, thành phố Hải Phòng

2.2.2.1. Mục tiêu

- Phát triển du lịch bền vững tại Khu du lịch Cát Bà phải trở thành động

lực kinh tế cho phát triển kinh tế- xã hội của thành phố Hải Phòng và vùng

đồng bằng sông Hồng.

- Khai thác có hiệu quả các tiềm năng và lợi thế so sánh về nguồn lực du

lịch, tạo ra được sự khác biệt về sản phẩm du lịch để nâng cao tính cạnh tranh

của du lịch Cát Bà trong mối quan hệ gắn kết phát triển du lịch với Đồ Sơn,

Hạ Long, Vân Đồn và các trung tâm du lịch khác ở vùng đồng bằng sông

Hồng và cả nước, khu vực và quốc tế.

- Phát triển Cát Bà trở thành đảo “Ngọc bích” nơi du khách sẽ có những

trải nghiệm tốt nhất về các giá trị sinh thái- cảnh quan toàn cầu; nơi nỗ lực

bảo gồm sẽ được hỗ trợ bởi những công nghệ “xanh” hiện đại và những hoạt

động dựa trên nguyên tắc của du lịch bền vững mà nòng cốt là du lịch sinh

thái và du lịch cộng đồng.

- Bảo tồn và tôn tạo các giá trị tài nguyên. Phát triển du lịch phải chú

trọng bảo tồn các giá trị mang tầm quốc tế về sinh thái, đa dạng sinh học, về

cảnh quan môi trường, giá trị địa chất cũng như các giá trị di sản văn hóa, lịch

sử cho phát triển du lịch bền vững ở Cát Bà.

2.2.2.2. Các giải pháp

Một là, nâng cao nhận thức về du lịch. Nhận thức đúng về du lịch, đặc

biệt là du lịch bền vững đối với phát triển kinh tế, gắn với bảo tồn và phát

triển cộng đồng thông qua hoạt động tọa đàm, tập huấn, tham quan học tập,

thông tin sẽ tạo ra sự đồng thuận.

Hai là, giải pháp về quản lý. Cần thành lập các cơ quan chuyên trách

phát triển du lịch tại Cát Bà. Trong đó tổ chức bộ máy quản lý bao gồm:

- Sở Du lịch: Chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành thành phố và

UBND huyện Cát Hải chỉ đạo việc thực hiện chính sách phát triển bền vững

khu lịch Cát Bà.

- Sở Kế hoạch và Đầu tư: chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa Thể thao và

Du lịch, UBND huyện Cát Hải xây dựng các chính sách đặc thù nhằm thu hút

vốn đầu tư phát triển du lịch.

- UBND huyện Cát Hải: quản lý việc thực hiện chính sách phát triển bền

vững khu lịch Cát Bà.

Ba là, giải pháp về cơ chế, chính sách. Cần thực hiện đồng bộ chính

sách phát triển du lịch bền vững với các chính sách khác như chính sách thuế,

chính sách thu hút vốn đầu tư, chính sách bảo vệ môi trường…

Bốn là, giải pháp về quảng bá và tiếp thị du lịch, trong đó, cần nâng cao

năng lực của Trung tâm xúc tiến du lịch Hải Phòng.

Năm là, giải pháp về phát triển nguồn nhân lực, nhấn mạnh tới đào tạo, bồi

dưỡng nâng cao năng lực, tay nghề, kĩ năng của lao động du lịch tại Cát Bà.

Sáu là, giải pháp về tài chính, thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước để

phát triển du lịch bền vững tại Cát Bà.

Bảy là, giải pháp liên kết phát triển du lịch với các lãnh thổ khác nhau

nhằm cho phép khai thác lợi thế tương đối của nhau về tài nguyên du lịch, về

vị trí trong giao thông, về hạ tầng và cơ sở vật chất kĩ thuật và các nguồn lực

khác cho phát triển du lịch.

2.3. Đánh giá chung về chính sách phát triển du lịch bền vững Khu du

lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng thông qua phân tích swot

2.3.1. Điểm mạnh

2.3.1.1. Đã xác định mục tiêu phát triển du lịch gắn với bảo vệ môi trường

và bảo tồn các giá trị văn hóa- lịch sử tại Khu du lịch Cát Bà.

Cụ thể, về phát triển du lịch với mục tiêu Cát Bà trở thành viên ngọc xanh, bộ

mặt du lịch nơi đây đã có nhiều khởi sắc. Mục tiêu trên được xây dựng dựa trên

những tiềm năng có sẵn tại đây.

Thứ nhất, về tài nguyên du lịch nhân văn

Đạt được kết quả này một phần cũng do Cát Bà được thiên nhiên ưu đãi với

nhiều hệ thống di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh thu hút được khách du lịch.

Hiện nay đảo Cát Bà có 11 di tích được xếp hạng, trong đó có 3 di tích được

xếp hạng di tích cấp quốc gia: (1) Di tích lịch sử văn hóa Bác Hồ về thăm Làng cá,

Di tích khảo cổ Cái Bèo (2) và Quần đảo Cát Bà được xếp hạng là Di tích quốc gia

đặc biệt - Danh lam thắng cảnh (3) và 8 di tích được xếp hạng cấp thành phố là

(1)Di tích lịch sử kháng chiến Đình, xã Trân Châu, (2) Di tích Đồn Cổ, xã Xuân

Đám, (3) Di tích lịch sử văn hóa xã Phù Long, (4) Di tích lịch sử Đình - Chùa Gia

Lộc, (5) Di tích lịch sử - văn hóa Đình Nghĩa Lộ, (6) Di tích lịch sử văn hóa Cụm

đình chùa Văn Chấn, xã Văn Phong, (7), Di tích lịch sử văn hóa Chùa Hòa Hy, thị

trấn Cát Hải, (8) Di tích lịch sử văn hóa Đình Hoàng Châu, xã Hoàng Châu...

Bên cạnh các di tích được xếp hạng, trên đảo Cát Bà còn có một số đình chùa

tuy chưa được xếp hạng song hàng năm thu hút đông khách du lịch và nhân dân địa

phương đến thăm quan, vãn cảnh và hành hương như: Chùa Thiên Ứng, Chùa Linh

Ứng xã Trân Châu, Đền Áng Ván, Đền Tùng Rinh thị trấn Cát Bà, Đền Hiền Hào,

xã Hiền Hào, Đền Bến, xã Gia Luận, Hệ thống đền, miếu xã Xuân Đám, Pháo đài

Thần Công đỉnh cao 177, thị trấn Cát Bà...

Cùng với hệ thống các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, Cát Bà còn có rất

nhiều các lễ hội gắn với văn hóa biển. Các làng, xã trên đảo Cát Bà nằm giáp biển

nên các hoạt động Lễ hội của cư dân vùng đảo Cát Bà mang đặc trưng văn hóa tâm

linh của người dân vùng biển như: chèo thuyền, đua thuyền là sinh hoạt văn hoá,

hội đua thuyền chính là ngày hội xuống nước của các làng chài Cát Hải. Chính ở

nơi đầu sóng ngọn gió, với sức sống, tinh thần lao động sáng tạo, người dân ở đây

đã để lại những giá trị văn hoá độc đáo. Ngoài các lễ hội xuân đầu năm gắn với các

hoạt động tín ngưỡng tâm linh đầu năm tại các đền, chùa còn có một số lễ hội

truyền thống được tổ chức hàng năm thu hút đông đảo du khách và nhân dân tham

gia là Lễ hội làng cá Cát Bà, Lễ hội cầu ngư của nhân dân thị trấn Cát Hải; lễ hội

Xa Mã, xã Hoàng Châu...

Lễ hội Làng cá Cát Bà gắn với sự kiện kỷ niệm ngày Bác Hồ về thăm Làng cá

và Kỷ niệm ngày Truyền thống ngành thủy sản Việt Nam được tổ chức vào dịp

31.3 và ngày 01.4 dương lịch hàng năm. Lễ hội được tổ chức với nhiều hoạt động

văn hóa truyền thống đặc trưng của người dân vùng biển là đua thuyền rồng, đua

thuyền thúng, lễ cầu ngư, rước nước, rước kiệu và nhiều hoạt động văn hóa, văn

nghệ khác.

Lễ hội cầu ngư thị trấn Cát Hải là lễ hội truyền thống lâu đời của nhân dân thị

trấn Cát Hải và các xã lân cận, được tổ chức vào ngày 21 tháng Giêng hàng năm.

Lễ hội được tổ chức với các hoạt động như: lễ tế Thủy Thần Long Vương, cầu cho

mưa thuận, gió hòa, mùa biển bội thu. Vào ngày lễ hội diễn ra, nhân dân trong xã

có tục làm bánh trôi nước để thờ cúng thần linh, tổ tiên và mời bạn bè, du khách ở

xa đến chơi thưởng thức.

Lễ hội Xa Mã xã Hoàng Châu vào ngày 10 tháng 6 âm lịch là hoạt động lễ hội

tâm linh lâu đời của nhân dân xã Hoàng Châu. Lễ hội với hoạt động trò thi kéo ngựa

chiến hay còn gọi là xa mã (rước kiệu) diễn ra giữa trai tráng trong làng. Lễ hội là dịp

để nhân dân trong xã thờ cúng thần hoàng làng, đồng thời để thanh niên trai tráng

trong làng thể hiện sức mạnh trai tráng và tinh thần thượng của võ dân tộc trong đấu

tranh làm chủ thiên nhiên và chống giặc ngoại xâm. Nhìn chung các Lễ hội ở cư dân

vùng đảo Cát Bà tuy không nhiều song là những lễ hội có nhiều dấu ấn đặc sắc và thu

hút đông đảo khách du lịch và nhân dân tham gia.

Thứ hai, về nguồn nhân lực hoạt động trong ngành du lịch

Đảo Cát Bà có dân số năm 2015 là 16.456 người, trong đó có 12.539 người

trong độ tuổi lao động. Đây được xem là thời điểm dân số lý tưởng của đảo Cát Bà.

Qua số liệu thống kê có thể thấy dân số Cát Bà là dân số trẻ, có số người trong độ

tuổi lao động ở tỷ lệ cao. Cát Bà có nguồn nhân lực dồi dào để phục vụ cho hoạt

động du lịch. Theo kinh nghiệm tại Nhật Bản dân số trẻ là tài nguyên lao động quý

giá, tạo sinh khí, động lực cho du lịch Cát Bà phát triển.

Hiện nay, mỗi năm du lịch Cát Bà thu hút từ 3.000 đến 3.500 lao động trực

tiếp. Vào những tháng cao điểm, số lao động trực tiếp làm việc trong ngành du lịch

khoảng 5.000 lao động, đủ sức tải phục vụ cho khoảng 12.000 lượt khách du

lịch/ngày.

0.17%

3.73% 1.10%

Dưới 15

45.03%

Từ 15 - 34

Từ 35 - 55

49.97%

Từ 55 - 60

Trên 60

Nguồn: Chi cục Thống kê huyện Cát Hải, 2015

Hình 2.1. Biểu đồ cơ cấu độ tuổi lao động du lịch Cát Bà

Về cơ cấu độ tuổi: Theo kết quả điều tra lao động trong ngành du lịch Cát Bà

năm 2015, cho thấy lao động của du lịch Cát Bà là lao động trẻ, có khoảng 45% lao

động có tuổi đời từ 15 đến 34 tuổi, có gần 50% lao động có độ tuổi từ 35 đến 55, còn

lại là độ tuổi trên 55 và dưới 15.

Thứ ba, về cơ sở vật chất, tài chính

Kết cấu hạ tầng như đường giao thông, điện, nước, bưu chính, viễn thông là

những điều kiện không thể thiếu được trong quá trình khai thác tài nguyên phục vụ

du lịch.

Trong những năm gần đây, hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật: đường giao

thông, điện nước được đầu tư và ngày càng hoàn thiện. Nhiều dự án đầu tư về cơ sở

hạ tầng kỹ thuật được đầu tư và đưa vào sử dụng đã tạo đà thuận lơi phục vụ phát

triển du lịch Cát Bà, tiêu biểu như: Dự án đường xuyên đảo Đình vũ - Cát Hải - Cát

Bà, dự án đường Cát Cò 3 - Gia Luận; dự án mở rộng mặt bằng khu Trung tâm du

lịch; các dự án cung cấp nước ngọt về thị trấn Cát Bà, dự án tuyến phà Gia Luận -

Tuần Châu, Dự án điện lưới quốc gia 35KV ra đảo Cát Hải…và hiện nay Nhà nước

đang triển khai các dự án Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng và dự án đường ô tô cầu

Tân Vũ - Lạch Huyện trên địa bàn huyện Cát Hải. Các dự án đầu tư đem đến cho

Cát Bà một diện mạo mới, ngày càng văn minh, hiện đại, bước đầu tạo nên vóc

dáng của một đô thị du lịch hiện đại, một trung tâm du lịch sinh thái của cả nước và

quốc tế nhằm khai thác có hiệu quả tiềm năng kinh tế biển để phục vụ phát triển

kinh tế.

Bảng 2.1.Thống kê cơ sở vật chất trong phục vụ du lịch giai đoạn 2009 - 2015

Stt

Các chỉ tiêu

Năm

2009

2011

2013

2014

2015

Tổng số khách sạn, nhà nghỉ

112

122

148

154

165

1.1 Khách sạn 4 sao

1.2 Khách sạn 3 sao

1.3 Khách sạn 2 sao

1.4 Khách sạn 1 sao

Tổng số phòng nghỉ

1.985

2.234

2.531

2.769

3.060

Tổng số giường nghỉ

4.050

4.500

4.942

5.315

5.803

Xe ô tô

Tàu du lịch

Tổng số nhà hàng (gồm cả bè nổi)

Tổng số lao động phục vụ du lịch

2.400

2.750

3.000

3.300

3.500

Nguồn Phòng Văn hóa Thông tin thể thao và Du lịch huyện Cát Hải

Số lượng các khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng và phương tiện vận tải du lịch

tăng nhanh về số lượng và chất lượng dịch vụ trong những năm gần đây. Năm

2009, đảo Cát Bà có 112 khách sạn, nhà nghỉ với 1.985 phòng nghỉ và 31 nhà hàng.

Qua từng năm, số lượng khách sạn và nhà nghỉ, nhà hàng đều được tăng nhanh.

Một số khách sạn được đầu tư, nâng cấp mở rộng quy mô diện tích sử dụng, tăng số

phòng nghỉ. Tính đến hết năm 2015, du lịch Cát Bà có tổng số 165 khách sạn và

nhà nghỉ với tổng số 3.060 phòng nghỉ và 5.803 giường.

Nhìn chung, Khu vực đảo Cát Bà có 55 nhà hàng kinh doanh chuyên biệt.

Ngoài ra, tại hầu hết các khách sạn, nhà nghỉ đều phục vụ ăn, uống tại khách sạn

với các món ăn từ bình dân đến các món đặc sản. Phần lớn các nhà hàng trên địa

bàn đảo Cát Bà đã được ngành y tế cấp giấy chứng nhận đủ vệ sinh.

Nhiều nhà hàng, khách sạn đã được gắn biểu tượng Dự trữ Sinh quyển Thế

giới, thể hiện đạt chuẩn về dịch vụ của cơ sở kinh doanh. Qua điều tra phỏng vấn

người địa phương, hơn 70% câu trả lời đều cho rằng hiện tại Cát Bà có đủ cơ sở lưu

trú và nhà hàng để phục vụ nhu cầu ăn nghỉ của khách.

Số phương tiện tham gia hoạt động du lịch - dịch vụ trên địa bàn tăng cả về số

lượng và chất lượng.

Về đường bộ: Huyện Cát Hải có 119,125 km đường bộ, trong đó có 28,04 km

đường tỉnh, 48,38 km đường huyện và 29,5 km đường xã. Hệ thống giao thông

đường tỉnh, huyện được rải nhựa, toàn bộ hệ thống đường giao thông xã và liên xã

được bê tông hóa. Hệ thống đường giao thông cơ bản đáp ứng yêu cầu phục vụ dân

sinh và phục vụ du lịch. Các tuyến đường giao thông chính là:

- Đường du lịch ven biển từ thị trấn Cát Bà đến Cái Viềng qua các xã Trân

Châu, Xuân Đám, Hiền Hào, Phù Long dài trên 30 km. Đây là tuyến đường du lịch

kết hợp dân sinh, là tuyến giao thông chính của huyện Cát Hải.

- Cầu Tân Vũ- Lạch Huyện vừa được thông xe kĩ thuật vào tháng 5/2017 đã

tạo thuận lợi cho phát triển du lịch Cát Bà.

- Tuyến đường Cát Bà - Gia Luận - Tuần Châu tuyến đường đạt tiêu chuẩn

đường giao thông miền núi cấp, dài 24 km.

- Tuyến đường Vườn Quốc gia Cát Bà - Cái viềng 14km; tuyến đường này nối

với tuyến đường du lịch ven biển từ thị trấn Cát Bà đến Cái Viềng tạo thành tuyến

giao thông thứ 2 từ Hải Phòng đi đến trung tâm du lịch Cát Bà.

Về đường thủy:

Do điều kiện đặc thù là đảo nên giao thông đường thủy là giao thông được khá

nhiều du khách ưu thích. Giao thông đường thủy đến với Cát Bà bao gồm các

tuyến: Bến Bính - thị trấn Cát Bà; Hải Phòng - Cát Hải - Cát Bà đi qua 2 phà Đình

Vũ - Ninh Tiếp và Bến Gót - Cái Viềng; Gia Luận - Tuần Châu; Liên vận kết hợp

chạy liên thông bằng xe ô tô và tàu thủy tuyến Hải Phòng - Cát Bà.

Đội tàu vận tải du lịch đã phát triển theo hướng hiện đại và hoạt động có hiệu

quả. Chủ các phương tiện đã tích cực chủ động đóng mới, nâng cấp các phương tiện

phục vụ đa dạng nhu cầu du lịch của du khách, nhiều phương tiện đã có buồng cho

khách lưu trú qua đêm, tham quan và thưởng thức ẩm thực trên vịnh.

Về đường hàng không: Tại đỉnh cao 177, cách Trung tâm thị trấn Cát Bà 1

km có một sân bay trực thăng bảo đảm đầy đủ yêu cầu về kỹ thuật để các máy bay

trực thăng hoạt động an toàn. Hiện nay, sân bay trực thăng này vẫn đang được sử

dụng.

Thứ tư, về cấp điện

Từ năm 2008, dự án đường giây tải điện 35 KV đã hoàn thành và đưa điện

lưới quốc gia về Cát Bà, tạo ra đông lực thúc đẩy ngành du lịch Cát Bà phát triển.

Hiện nay dự án đường dây tải điện 110kv Chợ Rộc (Quảng Ninh) - Cát Bà đang

được gấp rút hoàn thành, sẽ bảo đảm nguồn cung cấp điện ổn định cho khu vực đảo

Cát Bà.

Thứ năm, về cấp nước

Nước sử dụng cho khu vực Cát Bà hiện nay chủ yếu là nước ngầm được khai

thác tại đảo Cát Bà và nước tại các suối trên đảo Cát Bà. Tuy nhiên nguồn nước

cung cấp hiện nay chưa bảo đảm đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêu dùng và phục vụ du

lịch.

Hiện nay, trên địa bàn huyện có 4 hồ chứa nước ngọt, trong đó có 01 hồ chứa

đã hoàn thành và đưa vào sử dụng với dung tích hồ chứa từ 250.000m đến

280.000m3; có 03 hồ chứa đang được triển khai xây dựng tại xã Trân Châu, Xã

Xuân Đám và xã Phù Long theo Quyết định số 439/QĐ-TTg ngày 03/01/2009 của

Thủ tướng Chính phủ. Theo thiết kế các dự án, sau khi hoàn thành, tổng dung tích

các hồ chứa nước ngọt trên đảo Cát Bà là 1.024.850 m3. Toàn bộ những hồ chứa

nước này sẽ bảo đảm cung cấp đầy đủ nước cho sản xuất, sinh hoạt và kinh doanh

của khu vực đảo Cát Bà.

Thứ sáu, về bưu chính, viễn thông

100% các xã, thị trấn khu vực đảo Cát Bà có điểm Bưu điện văn hoá, có nhà

văn hóa xã. Hệ thống các mạng điện thoại viễn thông phát triển mạnh mẽ với nhiều

dịch vụ tiện ích cho người sử dụng, nhất là các dịch vụ của mạng điện thoại di

động. Hiện nay, mạng di động Vinaphone, Mobile phone và mạng Viettel đã được

phủ sóng toàn bộ trên địa bàn đảo Cát Bà. Hệ thống đường truyền cáp quang

internet tốc độ cao được kết nối đến Cát Bà, bảo đảm cung cấp đầy đủ các dịch vụ

sử dụng internet cho người sử dụng.

Từ năm 2013, tại trung tâm du lịch Cát Bà được lắp đặt WiFi tốc độ cao miễn

phí cho người sử dụng.

Về chỉ tiêu máy điện thoại: Từ năm 2009 đến nay, dân cư khu vực đảo Cát Bà

đã đạt chỉ tiêu 30 máy điện thoại/ 100 dân.

Thứ bảy, về dịch vụ chăm sóc y tế

Việc cung cấp các dịch vụ y tế ở Cát Bà còn hạn chế. Khu vực đảo Cát Bà có

1 bệnh viện (Bệnh viện Đa khoa Cát Bà), nên việc chăm sóc sức khoẻ ở tuyến ban

đầu cho người dân chủ yếu thông qua các trạm xá ở thị trấn và các xã.

Thứ tám, về nguồn vốn đầu tư phát triển du lịch

- Nguồn vốn ngân sách: Từ năm 2006 đến nay, trên địa bàn thành phố Hải

Phòng có 17 dự án thuộc nguồn vốn ngân sách với tổng số vốn 622,294 tỉ đồng đầu

tư xây dựng kết cấu hạ tầng công cộng phục vụ du lịch, trong đó gần 50% là đầu tư

vào Khu du lịch Cát Bà.

- Nguồn vốn ngoài ngân sách: có 19/34 dự án đầu tư vào thành phố được triển

khai ở khu du lịch Cát Bà với số vốn đăng ký đầu tư 52.559,857 tỉ đồng và 173,5

triệu USD. Các lĩnh vực đầu tư chủ yếu là khách sạn, nhà hàng, khu nghỉ dưỡng,

khu vui chơi giải trí, sân golf...

- Nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài: có 15 dự án đầu tư vào du lịch từ

nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài với tổng số vốn 931,54 triệu USD.

Thứ chín, về quảng bá du lịch

Hoạt động quảng bá du lịch Cát Bà đã được quan tâm với nhiều hình

thức đa dạng.

- Xây dựng sản phẩm du lịch mới và tạo dựng thương hiệu du lịch

Loại hình du lịch cơ bản của Cát Bà được lựa chọn và tập trung đầu tư và

phát triển trong thời gian qua là du lịch sinh thái biển kết hợp với du lịch nghỉ

dưỡng, thể thao; du lịch cộng đồng; du lịch hội nghị, hội thảo và văn hóa, lễ hội.

- Về phương thức quảng bá du lịch

Thực hiện theo phương pháp truyền thống: phát hành tập gấp, áp phích,

bài thuyết minh tour du lịch, đĩa hình, sách hướng dẫn du lịch, bản đồ du

lịch… bằng nhiều thứ tiếng;

Duy trì và nâng cấp website du lịch, truyên truyền trên các phương tiện

thông tin đại chúng trong nước và quốc tế.

Với mục tiêu khai thác tiềm năng du lịch, du lịch Cát Bà đóng góp lớn đối với

sự phát triển của du lịch Hải Phòng, là cực quan trọng góp phần thúc đẩy du lịch

Hải Phòng phát triển. Năm 2011, khách du lịch đến Hải Phòng đạt 4.172.000 lượt

(có 558.000 khách quốc tế) trong đó khách du lịch đến Cát Bà là 1.203.000 lượt (

có 310.000 lượt khách quốc tế). Năm 2015, khách du lịch đến Hải Phòng đạt

4.500.000 lượt (568.000 khách quốc tế), trong đó khách du lịch đến Cát Bà là

1.324.000 lượt (có 340.000 lượt khách quốc tế).

Qua số liệu thống kê cho thấy số khách du lịch đến Cát Bà trung bình chiếm

khoảng 30% tổng số khách du lịch đến với thành phố Hải Phòng, song số khách

quốc tế đến Cát Bà hàng năm chiếm trên 60% tổng số khách quốc tế đến Hải

Phòng. Để du lịch Hải Phòng vươn ra tầm quốc tế thì du lịch thành phố Hải Phòng

cần đặt du lịch Cát Bà vào vị trí trung tâm.

Bên cạnh đó, với vị trí tự nhiên, Cát Bà còn là cầu nối giữa hai thành phố Hải

Phòng - Quảng Ninh và là một trong ba trung tâm du lịch lớn của khu vực là Cát Bà

- Đồ Sơn - Hạ Long.

Bảng 2.2. Cơ cấu các ngành kinh tế của huyện Cát Hải giai đoạn 2009- 2015 (%)

Nội dung

Năm 2009 Năm 2011 Năm 2013 Năm 2014 Năm 2015

Tỷ trọng ngành du lịch - dịch vụ 63,4 64 66 67 68,4

Tỷ trọng ngành CN - xây dựng 13,2 13 16 17 16,8

Tỷ trọng ngành nông nghiệp 23,4 23 18 16 14,8

Nguồn: Chi cục Thống kê huyện Cát Hải

Du lịch là ngành kinh tế trung tâm của huyện Cát Hải, ngày càng chiếm tỷ

trọng lớn trong cơ cấu kinh tế xã hội của huyện Cát Hải. Du lịch đóng góp lớn vào

tổng giá trị sản phẩm của cơ cấu kinh tế huyện Cát Hải.

Qua bảng thống kê 2.2 cho thấy: Tỷ trọng ngành du lịch tăng dần đều qua các

năm, năm 2009 tỷ trọng ngành du lịch là 63,4% thì đến năm 2015,tỷ trọng ngành

du lịch chiếm 68,4% cơ cấu kinh tế của huyện. Tỷ trọng ngành du lịch đóng góp

Nông nghiệp 19%

Công nghiệp, xây dựng 15%

Du lịch - dịch vụ 66%

bình quân 65,7% trong cơ cấu kinh tế của huyện.

Biểu đồ 2.2. Tỷ trọng bình quân GDP các ngành kinh tế huyện Cát Hải giai đoạn 2009 – 2015

Du lịch với vị trí là ngành kinh tế trung tâm có tác động thúc đẩy các ngành

kinh tế khác của huyện Cát Hải phát triển, nhất là các ngành khai thác, nuôi trồng

hải sản và nông nghiệp. Du lịch phát triển thu hút ngày càng đông du khách đến với

Cát Bà, qua đó đòi hỏi phải có thêm nguồn thực phẩm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng 58

của du khách. Để đáp ứng nhu cầu về thực phẩm phục vụ du lịch thì các ngành khai

thác và nuôi trồng hải sản và nông nghiệp cũng phát triển. Đầu ra cho sản phẩm

nông nghiệp và hải sản được bảo đảm. Các sản phẩm của nông nghiệp, ngư nghiệp

như: hải sản, nông sản được các nhà, hàng, khách sạn trên địa bàn thu mua làm nguyên

liệu chế biến món ăn phục vụ khách du lịch.

Bên cạnh các nhu cầu về ăn, nghỉ thì nhu cầu về vui chơi, giải trí, thể thao, giao lưu,

cung ứng các dịch vụ y tế cũng là những nhu cầu của số đông khách du lịch, do đó tác

Quần đảo di sản Cát Bà - Khu dự trữ sinh quyển thế giới - Danh lam thắng

cảnh di tích quốc gia đặc biệt với những giá trị tài nguyên du lịch tự nhiên

phong phú, hấp dẫn, giá trị đặc biệt mang tính toàn cầu được đông đảo du khách

trong và ngoài nước yêu thích. Trong giai đoạn 2009 - 2015, du lịch Cát Bà đã

có bước phát triển tích cực trên lộ trình trở thành một trung tâm du lịch sinh thái

Quốc gia và hướng đến quốc tế sau năm 2017.

động thúc đẩy các hoạt động vui chơi, giải trí, thể thao, y tế phát triển.

Bảng 2.3: Thống kê kết quả hoạt động kinh doanh du lịch Cát Bà giai đoạn 2009 - 2015

Thực hiện qua các năm

TT

Chỉ tiêu

Năm 2009 Năm 2011

Năm 2013 Năm 2014

Năm 2015

Đơn vị tính

Tổng số lượt khách

1.005.000

1.203.000

1.335.000

1.324.000

L/k

1.126.500

1.1 Khách quốc tế

L/k

286.200

303.500

310.000

320.500

340.400

1.2 Khách nội địa

L/k

718.800

823.000

893.000

1.014.500

983.600

Tỷ.đồng

335,4

369,8

541,0

590,7

587,9

132,2%

112%

106,8%

111%

99,17%

63,4%

64%

66%

67%

68,4%

Tổng doanh thu từ DL-DV Tốc độ tăng trưởng lượng khách Tỷ trọng giá trị sản xuất ngành du lịch trong cơ cấu ngành kinh tế

Nguồn: Chi cục Thống kê huyện Cát Hải

Năm 2009, du lịch Cát Bà đạt mốc đón một triệu khách du lịch trong một

năm. Đánh dấu một bước phát triển của du lịch Cát Bà. Từ năm 2009 đến năm

2015, mỗi năm du lịch Cát Bà đều đón trên một triệu khách du lịch trong đó có

trung bình là 26,17 % là khách du lịch quốc tế. Du lịch dịch vụ đóng góp tỷ lệ 59

lớn trong tổng giá trị sản xuất theo cơ cấu ngành kinh tế của huyện Cát Hải.

Bảng 2.4. Thống kê số lượng khách du lịch thành phố Hải Phòng giai đoạn 2009 – 2015

Thực hiện qua các năm

Đơn

TT

Chỉ tiêu

vị

Năm 2009 Năm 2011

Năm 2013 Năm 2014

Năm 2015

tính

Tổng

số

lượt

L/k

4.003.000 4.075.000

4.228.000

4.500.000

4.921.000

khách

1.1 Khách quốc tế

L/k

593.000

546.000

564.000

568.000

1.2 Khách nội địa

L/k

3.410.000 3.529.000

3.664.000

3.932.000

4.353.000

Nguồn: Cổng thông tin điện tử thành phố Hải Phòng

- Du lịch Cát Bà ngày càng khẳng định vị thế là ngành kinh tế trung tâm

của huyện Cát Hải.

Quần đảo Cát Bà với những giá trị đặc biệt toàn cầu về đa dạng sinh học,

mỹ học, cấu trúc địa chất, địa mạo và di chỉ khảo cổ học …được đông đảo du

khách trong nước và quốc tế biết đến là một trong những trung tâm du lịch sinh

thái hấp dẫn nhất của đất nước và hướng đến quốc tế.

Từ năm 2009, mỗi năm du lịch Cát Bà đón trên một triệu khách du lịch,

trong đó có trung bình 26% là khách quốc tế. Doanh thu từ hoạt động du lịch -

dịch vụ bình quân đạt 484,9 tỷ đồng. Ngành du lịch - dịch vụ đóng góp bình

quân 66,6% trong cơ cấu tổng giá trị sản xuất của huyện Cát Hải. Tỷ trọng nhóm

ngành du lịch - dịch vụ trong cơ cấu kinh tế của huyện Cát Hải ngày càng tăng

cao từ 63,4% năm 2009 đến năm 2015 tăng lên 68,4%.

Du lịch đã đã đóng góp lớn cho thu ngân sách của huyện Cát Hải. Số thu

ngân sách từ du lịch năm sau cao hơn năm trước. Trung bình mỗi năm, thu ngân

sách từ du lịch đạt trên 27.122 triệu đồng, trong đó có trên 17.199 triệu đồng thu

thuế ngoài quốc doanh. Năm 2015, số thu ngân sách từ du lịch đạt 41.243 triệu

đồng, bằng 50% kế hoạch thu ngân sách của huyện Cát Hải trong năm 2015.

Điều đáng phấn khởi bởi nguồn thu ngân sách từ du lịch là nguồn thu có tính ổn

định cao. Thu từ du lịch đã góp phần quan trọng trong việc điều tiết ngân sách 60

chi cho đầu tư các dự án phát triển kinh tế, hạ tầng giao thông, kỹ thuật và chi

cho sự nghiệp văn hóa, xã hội của huyện Cát Hải.

Bảng 2.5. Thống kế số thu ngân sách từ du lịch giai đoạn 2009 – 2015

Triệu đồng

Thực hiện qua các năm

Số

Chỉ tiêu

2009

2011

2013

2014

2015

1 Thu thuế ngoài quốc doanh

8.636

10.854

18.883

19.359

28.267

2 Thu thuế từ du lịch

3.454

4.342

6.609

6.776

7.076

3 Thu phí tham quan

983

2.635

3.795

3.887

4 Tổng cộng

14.099

18.189

30.138

31.942

41.243

Nguồn: Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Cát Hải

Du lịch phát triển đã thúc đẩy các ngành nông nghiệp, thủy sản, công

nghiệp, tiểu thủ công nghiệp phát triển. Các sản phẩm nông nghiệp, thuỷ sản

được sản xuất và tiêu thụ thuận lợi hơn.

Các dự án đầu tư về hạ tầng du lịch đã góp phần làm thay đổi diện mạo,

cảnh quan của huyện, đồng thời vừa phục vụ phát triển du lịch, vừa phục vụ dân

sinh của nhân dân trên địa bàn thị trấn Cát Bà. Du lịch đã tạo ra số thu cho ngân

sách, lợi nhuận cho các doanh nghiệp và thu nhập của nhân dân địa phương. Du

lịch đã góp phần từng bước cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân

dân trên địa bàn đảo Cát Bà.

2.3.1.2. Đã quan tâm tới mục tiêu bảo vệ môi trường và tôn tạo di tích lịch

sử, văn hóa

Du lịch là ngành kinh tế trung tâm của đảo Cát Bà nói riêng và huyện Cát

Hải nói chung. Phát triển du lịch Cát Bà bền vững vừa là mục tiêu vừa là động

lực phát triển kinh tế - xã hội của huyện Cát Hải. Phát triển du lịch gắn với bảo

tồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ và tôn tạo các di tích lịch sử văn hóa là trách

nhiệm của chính quyền và nhân dân các xã, thị trấn trên đảo Cát Bà. Đây là một

điểm mạnh trong chính sách phát triển du lịch tại địa bàn. Trên thực tế, xây

dựng chính sách phát triển du lịch nhưng gắn với bảo vệ môi trường và tôn tạo

di tích lịch sử là một yêu cầu rất khó khăn.

Với tiềm năng, lợi thế về phát triển du lịch sinh thái, trong những năm qua

việc phát triển du lịch ở đảo Cát Bà được gắn chặt với các hoạt động bảo vệ môi

trường và bảo tồn và phát huy các di tích lịch sử văn hóa. Nhận thức của các cấp

chính quyền, cộng đồng dân cư về những giá trị của Quần đảo Cát Bà và ý nghĩa

của việc bảo vệ môi trường Quần đảo Cát Bà trong cộng đồng ngày càng được

nâng lên. Bảo vệ môi trường được xem là tiêu chí hàng đầu trong việc triển khai

các dự án đầu tư trên địa bàn; mọi dự án đầu tư, kinh doanh vào địa bàn đảo Cát

Bà đều phải có báo cáo đánh giá tác động môi trường của các cơ quan có thẩm

quyền phê duyệt. Chính quyền huyện Cát Hải có chủ trương không chấp nhận

các dự án phát triển công nghiệp trên địa bàn thị trấn Cát Bà. Công tác bảo vệ

rừng, bảo vệ các hệ sinh thái và nguồn lợi thủy sản được triển khai hiệu quả với

nhưng việc làm cụ thể như: thực hiện tiếp giảm 50% số ô lồng nuôi trồng hải sản

trên vịnh Lan Hạ vì gây ô nhiễm môi trường; trồng bổ sung rừng; phá bỏ bờ đê bao

đầm, hồ nuôi trồng thủy sản khu vực rừng ngập mặn xã Phù Long để hoàn trả, phục

hồi môi trường tự nhiên; Tổ chức các cuộc thi cấp huyện về tìm hiểu về giá trị tài

nguyên thiên nhiên Quần đảo Cát Bà; Tổ chức ngày toàn dân chung tay vì quần

đảo Cát Bà xanh, sạch, đẹp; triển khai các dự án bảo vệ nguồn lợi thủy sản ven bờ.

Đi đôi với bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, hoạt động bảo vệ, tôn tạo các di tích

lịch sử văn hóa cũng được triển khai thực hiện có hiệu quả. Tiếp tục bảo vệ và đưa

vào khai thác các điểm di tích lịch sử văn hóa phục vụ khách tham quan, du lịch

như: Di chỉ khảo cổ Bến Bèo, Pháo đài Thần Công, Hang Quân Y…Hoàn thiện các

thủ tục hồ sơ và đề nghị nhà nước và thành phố Hải Phòng xếp hạng nhiều di tích

lịch sử có giá trị như: Di tích lịch sử văn hóa Bác Hồ về thăm Làng cá, Di tích khảo

cổ Cái Bèo, Di tích quốc gia đặc biệt - Danh lam thắng cảnh Quần đảo Cát Bà...

Đặc biệt hiện nay hồ sơ đề cử công nhận Cát Bà là di sản thiên thiên thế giới đã

được hoàn thiện và đang được Chính phủ xem xét để gửi đến UNESCO vào thời

2.3.1.3. Mục tiêu chính sách phát triển du lịch bền vững Khu du lịch Cát

điểm thích hợp.

Bà đã gắn chặt với phát triển văn hóa, giải quyết việc làm, nâng cao đời sống

vật chất và tinh thần của nhân dân.

Du lịch Cát Bà phát triển là điều kiện thuận lợi để phát triển văn hóa, giải

quyết việc làm và nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho nhân dân. Mỗi năm

ngành du lịch thu hút trên 3.500 lao động làm việc, vào những tháng cao điểm

có đến 5.000 lao động làm việc trong lĩnh vực du lịch Cát Bà. Bên cạnh đó, du

lịch cũng có tác động thúc đẩy các ngành, nghề kinh tế khác phát triển qua đó

cũng tạo thêm việc làm và thu nhập cho người dân.

Du lịch phát triển là điều kiện thuận lợi để mở rộng giao lưu các nền văn

hóa của các dân tộc trong nước và văn hóa các nước trên thế giới thông qua

những người khách du lịch. Du lịch phát triển cũng là điều kiện để cộng đồng địa

phương được tiếp cận với nhiều thành tựu khoa học tiên tiến và các giá trị văn hóa

tiến bộ của các nước, các dân tộc trên thế giới thông qua khách du lịch đến Cát Bà.

Mặt khác do yêu cầu của phát triển du lịch và nhiều công trình dự án hạ

tầng kỹ thuật được đầu tư nhằm phục vụ du lịch, đồng thời phục vụ dân sinh.

Các dịch vụ văn hóa, văn nghệ, y tế, giáo dục cũng có điều kiện để cải thiện và

nâng cao. Phát triển du lịch Cát Bà là điều kiện để tổ chức và nâng tầm quy mô

của các lễ hội gắn với việc tổ chức các sự kiện du lịch. Ở đảo Cát Bà, huyện Cát

Hải, Lễ hội Làng Cá thường được tổ chức gắn với sự kiện khai trương du lịch

vào dịp ngày 31/3 đến ngày 01/4 hàng năm.

2.3.1.4. Phát triển du lịch còn hướng tới góp phần tăng cường hợp tác và

hội nhập quốc tế đã được đề ra trong mục tiêu của chính sách

Phát triển du lịch đã góp phần tăng cường sự hợp tác và hội nhập quốc tế.

Hoạt động giao lưu, hợp tác quốc tế được thực hiện thông qua hoạt động của các

tổ chức phi chính phủ, các quốc gia, vùng lãnh thổ trong các khuôn khổ hợp tác

quốc tế về những vấn đề liên quan đến phát triển du lịch và bảo vệ các giá trị tài

nguyên thiên nhiên Quần đảo Cát Bà. Quần đảo Cát Bà với những giá trị tàu

nguyên thiên nhiên đặc hữu mang tính toàn cầu đã thu hút sự quan tâm của

nhiều tổ chức quốc tế, các tổ chức truyền thông, các cơ quan thông tấn, báo chí

trong nước và quốc tế đã góp phần thúc đẩy quá trình hợp tác quốc tế của huyện

đảo Cát Hải nói riêng và thành phố Hải Phòng nói chung. Trên bình diện Quốc

tế, Quần đảo Cát Bà được xem như biểu tượng của thành phố Hải Phòng. Mặt

khác, phát triển du lịch là điều kiện quan trọng để thu hút sự quan tâm và thiện cảm

của cộng đồng quốc tế đối với các vấn đề quốc tế của Việt Nam, trong đó có vấn đề

ủng hộ của cộng đồng quốc tế đối với việc bảo vệ chủ quyền biển đảo Quần đảo

Cát Bà.

Bên cạnh đó du lịch là phương thức hiệu quả nhất trong việc phát triển các

hoạt động đối ngoại nhân dân. Thông qua du lịch, nhân dân bản địa có sự tiếp

xúc, đối thoại, giao lưu với du khách quốc tế, qua đó tăng cường sự hiểu biết,

tình cảm hữu nghị lẫn nhau giữa dân tộc Việt Nam với bạn bè quốc tế. Sự hiếu

khách, thân thiện của cư dân Cát Bà và đội ngũ nhân viên hoạt động ở du lịch

Cát Bà góp phần tạo nên những ấn tượng, tình cảm tốt đẹp của mỗi người khách

quốc tế đối với Thành phố Hải Phòng và đất nước.

Rất hài

Không hài

Rất không

Ý kiến

Dịch vụ

Hài lòng

lòng

hài lòng

lòng

khác

Toàn chuyên đi

0,33

56,66

Phong cảnh

58,66

0,66

0,33

38,33

Môi trường

51,33

6,66

0,33

40,66

Quà lưu niệm

11,66

25,33

Giao thông

22,66

10,33

2,33

0,667

Dich vụ giải trí, thể thao

32,33

2,33

Món ăn

9,33

2,33

57,33

Phong ngủ

4,66

0,66

60,66

Chất lượng của nhân viên

35,66

6,66

2,33

55,33

Các tour du lịch

30,33

58,66

Môi trường an ninh

41,33

2,33

0,333

Sự thân thiện của cư dân

42,66

3,33

0,33

0,66

*Nguồn: Tác giả

Bảng 2.6 Bảng tổng hợp điều tra về mức độ hài lòng đối với các dịch vụ du lịch Cát Bà (%)

Với 200 phiếu khảo sát với đối tượng là cán bộ, công chức, viên chức, khách

du lịch và người dân địa phương về mức độ hài lòng đối với các dịch vụ du lịch Cát

Bà, số lượng người hài lòng chiếm tỉ lệ khá cao (khoảng từ 38 đến trên 60%). Điều

này cho thấy chính sách phát triển du lịch bền vững Cát Bà đã có những tác động

tích cực tới bức tranh du lịch nơi đây.

2.3.2. Điểm yếu

2.3.2.1. Mục tiêu phát triển du lịch gắn với phát triển bền vững đã được xây

dựng nhưng chưa được hiện thực hóa trong thực tế

Một là, về Quy hoạch phát triển du lịch

Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của huyện Cát Hải được xây

dựng và phê duyệt vào năm 2004. Qua 10 năm thực hiện, do sự tác động của nhiều

nguyên nhân nên đến nay một số nội dung quy hoạch không còn phù hợp, đòi hỏi

cần điều chỉnh, bổ sung quy hoạch làm căn cứ để hoạch định chiến lược, giải pháp

và lựa chọn các mục tiêu ưu tiên cho phát triển kinh tế - xã hội của huyện Cát Hải

cũng sự phát triển du lịch Cát Bà.

Xây dựng và hoàn thiện quy hoạch phát triển du lịch Cát Bà bền vững là căn

cứ để xây dựng chiến lược, kế hoạch tổng thể và giải pháp phát triển du lịch Cát

Bà; đồng thời là điều kiện kiên quyết để phát triển du lịch Cát Bà bền vững trong

tương lai. Ngày 05 tháng 12 năm 2014, UBND thành phố Hải Phòng đã ban hành

Quyết định 2732/QĐ-UBND phê duyệt “Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch bền

vững quần đảo Cát Bà đến năm 2015, tầm nhìn đến năm 2020” với mục tiêu phát

triển du lịch tại Cát Bà phải trở thành động lực kinh tế cho phát triển kinh tế- xã hội

của thành phố Hải Phòng và cho phát triển du lịch ở vùng đồng bằng sông Hồng và

duyên hải Đông Bắc.

Du lịch là ngành kinh tế liên quan đến tổng thể các lĩnh vực của đời sống xã

hội, do đó để phát triển du lịch ngoài việc xây dựng các quy hoạch tổng thể phát

triển kinh tế - xã hội, quy hoạch du lịch cần xây dựng quy hoạch ngành liên quan

để bảo đảm sự phát triển hài hòa, bền vững của du lịch. Đối với Cát Bà, đó là các

quy hoạch về nuôi trồng hải sản, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch kiến trúc không

gian đô thị, quy hoạch về địa điểm xử lý rác thải, chất thải...

Hai là, về chất lượng nguồn nhân lực

Chưa qua đào tạo

Đã qua ĐT nhưng không có chứng chỉ

Sơ cấp nghề

76%

Trung cấp

Đại học, cao đẳng

Nguồn: Chi cục Thống kê huyện Cát Hải, 2015

Hình 2.3. Biểu đồ cơ cấu trình độ lao động du lịch Cát Bà

Mặc dù số lượng nhân lực làm việc trong ngành du lịch ở Cát Bà chiếm tỉ lệ

lớn, tuy nhiên chất lượng của lao động hoạt động trong ngành nhìn chung còn hạn

chế; số lao động đã qua đào tạo đạt tỷ lệ thấp. Có 76% lao động chưa qua đào tạo,

8% lao động đã qua đào tạo nhưng không có chứng chỉ, 5% trình độ là sơ cấp, 9%

trình độ là trung cấp, còn lại là trình độ đại học, cao đẳng. Chất lượng lao động

thấp, là nguyên nhân dẫn đến chất lượng dịch vụ lao động Cát Bà còn hạn chế.

Ba là, về cơ sở vật chất, tài chính

Mặc dù số lượng khách sạn về cơ bản đáp ứng được nhu cầu của du khách,

nhưng chất lượng các khách sạn ở du lịch Cát Bà còn thấp, số lượng khách sạn đạt

chuẩn chưa nhiều; có 32 khách sạn đạt tiêu chuẩn 1 đến 4 sao. Hầu hết các khách

sạn, cơ sở kinh doanh lưu trú tại Cát Bà do tư nhân quản lý đều có giấy phép kinh

doanh, chấp hành tốt chính sách thuế đối với nhà nước. Các khách sạn, nhà nghỉ

trên địa bàn nhiều về số lượng nhưng chủ yếu vẫn là cơ sở có quy mô nhỏ, phần lớn

chỉ từ 10 đến 30 phòng. Các cơ sở lưu trú đạt chất tiêu chuẩn từ một sao trở lên ít

về số lượng. Bên cạnh đó, còn một số những cơ sở xây dựng từ nhiều năm trước

nên đang bị xuống cấp, kinh doanh kém hiệu quả, chất lượng phục vụ kém.

Ngoài hệ thống khách sạn và nhà hàng ăn uống, các cơ sở dịch vụ vui chơi,

giải trí ở Cát Bà hầu như rất nghèo làn, chất lượng không cao. Khách du lịch đến

Cát Bà chủ yếu để tham quan và ngắm cảnh, hoạt động vui chơi, giải trí phục vụ

khách du lịch ở Cát Bà vào ban đêm còn rất hạn chế. Hiện nay, vào buổi tối khách

du lịch chủ yếu tham gia các hoạt động: mua quà lưu niệm, đi dạo bằng xe đạp

quanh khu du lịch, hát karaoke, nghe nhạc ở các quán bar, vũ trường hoặc trải

nghiệm các dịch vụ mát xa, tẩm quất… Khu vực trung tâm du lịch Cát Bà hiện có

17 cơ sở kinh doanh karaoke, 06 quán bar (trong đó có 02 vũ trường nhỏ) và 06 cơ

sở kinh doanh dịch vụ mát xa.

Về vận chuyển, mặc dù đa dạng các loại hình đường bộ, đường thủy, tuy

nhiên, vào những ngày cao điểm mùa hè thì số lượng phương tiện tàu, xe trên đảo

vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu đi lại của du khách, đặc biệt là qua hai tuyến phà

Đình Vũ - Ninh Tiếp, Bến Gót - Cái Viềng còn mất quá nhiều thời gian gây tâm lý

khó chịu cho du khách. Các hãng tàu, xe chưa có sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất

nhau về thời gian chạy, thường hay tập trung vào một thời điểm nên xảy ra tình

trạng lúc thì thiếu phương tiện, lúc thì thiếu khách.

Bốn là, về dịch vụ y tế: các trạm xá ở đảo không chỉ thiếu về đội ngũ cán bộ y

tế mà các trang thiết bị khám chữa bệnh cũng rất nghèo nàn

2.3.2.2. Các giải pháp phát triển du lịch đã được xây dựng cụ thể trong

chính sách, song chưa giúp du lịch Cát Bà phát triển tương xứng với tiềm năng, lợi

thế hiện có

So sánh với du lịch Hạ Long thì du lịch Cát Bà có nhiều điểm tương đồng về

tài nguyên thiên nhiên, địa lý, khí hậu và sản phẩm du lịch. Nếu Hạ Long được du

khách trong và ngoài nước biết đến là một Di sản thiên nhiên thế giới với những giá

trị ngoại hạng mang tính toàn cầu về thẩm mỹ, địa chất, sinh học và văn hoá - lịch

sử, vịnh Hạ Long gắn liền với thành phố Hạ Long thì Cát Bà cũng được biết đến là

Khu dự trữ sinh quyển thế giới với những giá trị đặc biệt mang tính toàn cầu về đa

dạng sinh học, mỹ học, cấu trúc địa chất, địa mạo và di chỉ khảo cổ học. Song việc

khai thác các tiềm năng, lợi thế cho phát triển du lịch Cát Bà so với Hạ Long còn

nhiều hạn chế.

So sách các chỉ tiêu về số lượng khách và doanh thu giữa du lịch Cát Bà và du

lịch Hạ Long ta nhận thấy các chỉ tiêu của du lịch Cát Bà rất hạn chế. Năm 2009,

tổng số khách du lịch đến Cát Bà đạt 1.005.000 lượt, bằng 36,34% so với số khách

du lịch đến Hạ Long; doanh thu từ hoạt động du lịch đạt 335 tỷ đồng bằng 23,94%

doanh thu du lịch Hạ Long. Năm 2015, số khách du lịch đến Cát Bà đạt 1.324.000

lượt khách du lịch bằng 27,76% tổng số khách du lịch đến Hạ Long; doanh thu đạt

587,9 tỷ đồng bằng 24,24% doanh thu du lịch Hạ Long.

Biểu 2.7. Số liệu so sánh về du lịch Cát Bà và du lịch Hạ Long giai đoạn 2009 – 2015

Đơn vị

Du lịch Cát Bà Du lịch Hạ Long Cát Bà/

Hạ Long

Năm

Tổng số khách

2.765.000

1.005.000

36,34%

Số khách quốc tế

1.422.000

286.000

20,11%

Năm 2009

Khách trong nước

1.344.000

718.000

53,42%

Doanh thu

1.399 tỷ đồng

335 tỷ đồng

23,94%

Tổng số khách

3.500.000

1.126.500

32,18%

Số khách quốc tế

1.800.000

303.000

16,83%

Năm 2011

Khách trong nước

1.700.000

823.000

48,41%

Doanh thu

1.944 tỷ đồng

370 tỷ đồng

19,03%

Tổng số khách

4.031.000

1.203.000

29,84%

Số khách quốc tế

2.063.000

310.000

15,03%

Năm 2013

Khách trong nước

1.968.000

893.000

45,37%

Doanh thu

2.236 tỷ đồng

541 tỷ đồng

24,19%

Tổng số khách

4.323.000

1.335.000

30,88%

Số khách quốc tế

2.345.000

320.000

13,64%

Năm 2014

Khách trong nước

1.978.000

1.015.000

51,31%

Doanh thu

2412 tỷ đồng

598 tỷ đồng

24,79%

Tổng số khách

4.768.000

1.324.000

27,76%

Số khách quốc tế

2.464.000

340400

13,81%

Năm 2015

Khách trong nước

2.304.000

983600

42,69%

Doanh thu

2.425 tỷ đồng

587,9 tỷ đồng

24,24%

*Nguồn: Tổng hợp từ các Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội của TP Hạ Long và

của huyện Cát Hải

Năm 2009

Năm 2011

Năm 2013

Năm 2014

Năm 2015

5,000,000 4,500,000 4,000,000 3,500,000 3,000,000 2,500,000 2,000,000 1,500,000 1,000,000 500,000 0

Du lịch Cát Bà

Du lịch Hạ Long

Hình 2.4. Biểu đồ so sánh số lượng khách du lịch Cát Bà

và du lịch Hạ Long giai đoạn 2009 - 2015

2500

2000

Năm 2009

1500

Năm 2011

Năm 2013

1000

Năm 2014

Năm 2015

500

0 Du lịch Cát Bà

Du lịch Hạ Long

ĐVT: Tỷ đồng

Hình 2.5: Biểu đồ so sánh doanh thu từ du lịch Cát Bà

và du lịch Hạ Long giai đoạn 2009 - 2015

.

Các sản phẩm du lịch của huyện Cát Hải đơn điệu, thiếu hấp dẫn, chủ yếu là

các sản phẩm du lịch sinh thái như tắm biển, tham quan rừng, vịnh, đảo... còn thiếu

các sản phẩm du lịch cao cấp, khu vui chơi giải trí tổng hợp có chất lượng cao.

Du lịch Cát Bà còn thiếu những dịch du lịch và các khu nghỉ dưỡng cao cấp.

Trong tổng số 165 khách sạn, nhà nghỉ chỉ có 01 khách sạn đạt tiêu chuẩn 4 sao,

còn lại là 31 khách sạn đạt tiêu chuẩn từ 1 đến 3 sao. Chất lượng dịch vụ du lịch

còn thấp.

Theo kết quả điều tra về mức độ hài lòng về các sản phẩm và dịch vụ Cát Bà

năm 2012 của Chi cục Thống kê huyện Cát Hải, trong số 635 khách du lịch được

hỏi có 37,1% cho rằng dịch vụ du lịch Cát Bà chưa phong phú.

2.3.2.3. Chính sách phát triển du lịch bền vững Khu du lịch Cát Bà chưa gắn với

quy hoạch, chiến lược phát triển du lịch tại địa bàn trong tương lai dài hạn.

Do đó, các cơ quan quản lý nhà nước không tính toán được sức tải không gian và

giới hạn “đỏ” của sự phát triển, vì vậy, chưa có biện pháp để xác định được sức tải du

lịch Cát Bà để có pháp khắc phục những hạn chế cho phù hợp. Trong năm 2016,

Trung tâm Xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch thành phố Hải Phòng đã được thành

lập với mục tiêu tạo ra diện mạo mới cho du lịch Hải Phòng nói chung và du lịch Cát

Bà nói riêng thông qua xúc tiến, kêu gọi các nhà đầu tư.

Du lịch Cát Bà hoạt động còn mang nặng tính thời vụ; đông khách du lịch đến

vào mùa hè nhưng vắng về mùa đông.

Năm

Th.1

Th.2

Th.3

Th.4

Th.5

Th.6

Th.7

Th.8

Th. 9 Th.10 Th.11 Th.12

Bảng 2.8. Thống kê tổng số lượng khách du lịch qua các tháng giai đoạn 2009 – 2015 Số khách du lịch qua từng tháng (Lượt khách) Tổng

cộng

2009

32.000

47.000

37.000

85.000

112.000

209.000

190.000

105.000

65.000

28.000

45.000

50.000

1.005.000 2011

30.000

45.000

32.000

60.000

123.000

249.000

255.000

160.000

75.000

27.000

33.900

36.600

1.126.500 2013

28.000

35.000

78.000

142.000

201.000

277.000

150.000

118.000

42.000

49.500

54.500

1.203.000 2014

40.000

45.000

30.000

67.000

164.000

235.000

310.000

154.000

123.000

48.000

54.200

64.800

1.335.000 2015

42.000

47.000

33.000

87.000

190.000

255.000

325.000

84.000

93.000

52.000

56.000

60.000

1.324.000 Tổng

172.000

212.000

167.000

377.000

731.000

1.149.000

1.357.000

653.000

474.000

197.000

238.600

265.900

5.993.500 cộng

2,87%

3,54%

2,79%

6,29%

12,19%

19,17%

22,64%

9,39%

7,91%

3,29%

3,98%

4,44%

100%

%

*Nguồn: Phòng Văn hóa TTTT và Du lịch huyện Cát Hải

Hình 2.6. Đồ thị biểu diễn tổng số lượng khách du lịch đến Cát Bà

qua các tháng giai đoạn 2009 – 2015

Qua phân tích bẳng thống kê số khách du lịch đến Cát Bà chia cho từng tháng

giai đoạn 2009- 2015 cho thấy khách du lịch đến Cát Bà chủ yếu từ tháng 4 cho đến

tháng 9 hàng năm. Khách du lịch đến Cát Bà đông nhất vào các tháng 6 (19,17%),

tháng 7 (22,64%) và ít nhất là vào tháng 1 (2,87%), tháng 3 (2,79). Các tháng 4, 5,

8 và tháng 9 khách đến du lịch Cát Bà ở mức trung bình đạt từ 6 đến 12%. Các

tháng còn là tháng 2, tháng 10,11 và tháng 12 khách du lịch đến không đáng kể,

chủ yếu là khách ngoại quốc.

Tuy nhiên có một điểm rất đáng chú ý là mặc dù khách du lịch đến ít vào các

tháng mùa đông song lại là tháng có khách du lịch quốc tế đến nhiều nhất trong

năm. Theo biểu thống kê khách du lịch quốc tế cho thấy tháng 12 là tháng có số

lượng khách du lịch quốc tế đến Cát Bà đông nhất (12,78%), tháng 11 đứng thứ 2

chiếm 11,78%, các tháng 1, 2, 3, 4, 9 và tháng 10 đều đạt từ trên 7% đến 10%. Các

tháng mùa hè 4,5,6 và tháng 7 số lượng khách quốc tế đến Cát Bà ít hơn so các

tháng còn lai. Song qua phân tích biểu đồ thống kê cho thấy khách du lịch quốc tế

đến Cát Bà có biên độ giao động không lớn, được trải đều qua các tháng.

Bảng 2.9: Thống kê tổng số lượng khách quốc tế qua các tháng

giai đoạn 2009 - 2015

Năm

Số khách du lịch qua từng tháng (lượt khách) Tổng

Th.1

Th.2

Th.3

Th.4

Th.5

Th.6

Th.7

Th.8

Th. 9

Th.10

Th.11

Th.12

cộng

2009

20.000

38.000

24.000

30.000

23.000

21.200

20.000

15.000

18.000

30.000

32.000

286.200 2011

20.000

33.000

20.000

27.000

20.000

18.500

18.000

18.500

35.500

26.500

32.700

33.800

303.500 2013

20.000

24.000

25.000

18.000

31.500

18.200

18.500

27.700

30.500

37.700

38.900

310.000 2014

29.500

27.500

20.500

21.700

20.800

17.700

18.400

20.500

26.800

30.500

40.100

46.500

320.500 2015

29.800

29.300

22.800

23.700

26.800

18.500

19.300

20.300 24.700

33.500

43.400

48.300

340.400 Tổng

cộng

119.300

147.800

111.300

127.400

108.600

107.400

93.900

92.800

129.700

139.000

183.900

199.500

1.560.600 Tỷ lệ %

7,64%

9,47%

7,25%

8,16%

6,94%

6,88%

6,02%

5,94%

8,30%

8,90%

11,78%

12,78%

100%

* Nguồn: Phòng Văn hóa TTTT và Du lịch

Hình 2.7. Đồ thị biểu diễn lượng khách du lịch quốc tế đến Cát Bà giai

đoạn 2009 – 2015

Sự biến động khách du lịch trong nước tỷ lệ thuận với sự biến động của tổng

số khách du lịch. Số khách du lịch trong nước đến Cát Bà đông nhất vào tháng 7

chiếm 28,50%, tiếp đến là các tháng 6 chiếm 23,50%, tiếp theo lần lượt là các

tháng 5 là 14,04%, tháng 8 là 12,64%, tháng 9 là 7,54%, tháng 4 là 5,63%. Các

tháng còn lại vào mùa đông (1,2,3,10,11,12) khách du lịch trong nước đến Cát Bà

không đáng kể từ 1,23 đến 1,50%.

Qua phân tích bảng thống kê số lượng khách du lịch đến Cát Bà chia cho các

tháng trong năm cho thấy du lịch Cát Bà chia ra làm hai mùa rõ rệt. Khách đến

đông vào thời điểm mùa hè (từ tháng 4 đến tháng 9) và ít về mùa đông (từ tháng

1,2,3 và tháng 10,11 và tháng 12). Nguyên nhân của việc này là do du lịch Cát Bà

là du lịch sinh thái tắm biển nên du khách đến Cát Bà đông vào mùa hè chủ yếu là

khách trong nước đến để du lịch nghỉ mát và tắm biển vào mùa hè. Do đó, khiến

lượng khách du lịch đến Cát Bà tăng cao vào các tháng mùa hè. Vào mùa đông

khách du lịch trong nước ít đi du lịch, do thời tiết lạnh, song đây lại là thời điểm

khách du lịch quốc tế đến Cát Bà đông hơn cả. Do đó, việc thu hút khách du lịch

Quốc tế đến với Cát Bà chính là giải pháp cho hoạt động du lịch vào mùa đông của

du lịch Cát Bà.

Bảng 2.10: Thống kê tổng số lượng khách trong nước qua các tháng

giai đoạn 2009 - 2015

*ĐVT: lượt khách

Năm

Th.1

Th.2

Th.3

Th.4

Th.5

Th.6

Th.7

Th.8

Th. 9 Th.10 Th.11 Th.12

Số khách du lịch qua từng tháng Tổng

cộng

2009

12.000

9.000

13.000

55.000

89.000

187.800

170.000

90.000

50.000

10.000

15.000

18.000

718.800 2011

10.000

12.000

33.000

103.000

230.500

237.000

141.500

39.500

500

1.200

2.800

823.000 2013

8.000

11.000

53.000

124.000

169.500

258.800

131.500

90.300

11.500

11.800

15.600

893.000 2014

10.500

17.500

9.500

45.300

143.200

217.300

291.600

133.500

96.200

17.500

14.100

18.300

1.014.500 2015

12.200

17.700

10.200

63.300

163.200

236.500

305.700

63.700

68.300

18.500

12.600

11.700

983.600 Tổng

cộng

52.700

64.200

55.700

249.600

622.400

1.041.600

1.263.100

560.200

344.300

58.000

54.700

66.400

4.432.900 Tỷ lệ %

1,19%

1,45%

1,26%

5,63%

14,04%

23,50%

28,50%

12,64%

7,54%

1,30%

1,23%

1,50%

100%

* Nguồn: Phòng Văn hóa TTTT và Du lịch huyện Cát Hải

Hình 2.8 .Đồ thị biểu diễn lượng khách du lịch trong nước đến Cát Bà

qua các tháng giai đoạn 2009 - 2015

Giao thông đi lại khó khăn, chi phí cho các nhu cầu cơ bản khi đến du lịch

Cát Bà đắt hơn so với các trung tâm du lịch trong khu vực. Giao thông là vấn đề

bất lợi và hạn chế của du lịch Cát Bà. Hiện nay, khách du dến Cát Bà chủ yếu đi

bằng 3 tuyến đường chính.

Một là, tuyến đường bộ Đình Vũ - Cát Hải - Cát Bà, đi qua tuyến phà là tuyến

phà Đình Vũ - Ninh Tiếp và Bến Gót - Cái Viềng. Chiều dài hành trình từ trung

tâm thành phố đến Cát Bà khoảng 55 km; Tổng thời gian đi từ trung tâm thành phố

Hải Phòng đến Cát Bà khoảng 03 giờ.

Hai là, Tuyến Phà Tuần Châu - Gia Luận - Cát Bà. Chiều dài hành trình

khoảng 30 km; thời gian hành trình 02h.

Ba là, Tuyến đường Thủy từ Bến Bính đi Cát Bà bằng tàu cao tốc; chiều dài

hành trình khoảng 41 km; thời gian hành trình khoảng 01 giờ.

Việc di chuyển từ trung tâm thành phố đến Cát Bà hoặc từ Tuần Châu (Hạ

Long) về đến Cát Bà dù tuyến đường không dài song thời gian hành trình tốn nhiều

thời gian. Mặt khác, vào các mùa cao điểm du lịch các tháng hè, tình trạng quá tải

khách thường xuyên xảy ra, nên các doanh nghiệp và các đơn vị kinh doanh vận tải

không đáp ứng yêu cầu đi lại của nhân, nhất là hai việc di chuyển bằng đường bộ

tuyến Cát Bà - Cát Hải - Hải Phòng qua hai phà Đình Vũ - Ninh Tiếp và Bến Gót -

Cái Viềng và Tuyến đường Cát Bà - Tuần Châu qua phà Gia Luận - Tuần Châu.

Vào những ngày cao điểm khách đi đường bộ qua hai tuyến phà phà Đình Vũ -

Ninh Tiếp và Bến Gót - Cái Viềng và Tuyến đường Cát Bà - Tuần Châu thường

phải đợi phà từ 1 đến 4 giờ nên gây tâm lý bức xúc và phản cảm cho khách du lịch.

Mặt khác cước phí giao thông đi Cát Bà so với một số trung tâm du lịch khác

đắt hơn 2 lần. Theo số liệu điều tra chi tiêu khách du lịch năm 2012 của Chi Cục

Thống kê huyện Cát Hải, mức cước phí trung bình cho một khách du lịch đến Cát

Bà tính từ thành phố Hải Phòng là 262.000 đồng cho cả 2 chiều. Nếu tính cho giá

thực tế năm 2013 ta được như sau:

Chi phí cước phí giao trung bình năm 2013 cho khách du lịch = Chi phí cước

phí năm 2012 + Chi phí cước phí năm 2012 x chỉ số CPI 2013.

= 262.000 + 262.000 x 6,04% = 278.000 đồng/2 lượt = 139.000 đồng.

Qua khảo sát thực tế giá vé phương tiện vận chuyển hành khách tuyến Cát Bà

- Hải Phòng cho thấy giá vé thấp nhất là 130.000đ/người/lượt và giá vé cao nhất

220.000đ/người/lượt. Ngoài ra, khi khách du lịch đến Cát Bà họ muốn di chuyển

trong nội bộ đảo Cát Bà khi đi tham quan du lịch họ phải chi thêm tiền mua vé xe

buýt hoặc đi xe ôm. Do đó khiến chi phí cho việc đi lại đến Cát Bà cũng tăng cao

hơn so với nhiều trung tâm du lịch khác trong khu vực.

Bảng 2.11: Bảng giá vé tàu, xe tuyến Cát Bà - Hải Phòng và ngược lại

Số

Công ty kinh doanh vận

Giá vé/

Hình thức vận

Thời gian hành

TT

chuyển hành khách

người/ lượt

chuyển

trình

Công ty Cổ phần vận tải và

Liên vận Xe ô tô

130.000đ

du lịch Cát Bà

- Tàu - Xe ô tô

Công ty cổ phần Phát triển

Liên vận Tàu -

150.000đ

02 giờ 15 phút

Hải Phòng

Xe ô tô

02 giờ 00 phút

Công ty Cổ phần Vận Tải và

200.000đ

Tàu tốc hành

Du lịch Hải Phòng

Công ty Cổ phần khu du

220.000đ

Tàu tốc hành

01 giờ 00 phút

lịch đảo Cát Bà

*Nguồn: Tác giả

50 phút

Nếu so sánh từ thời gian hành trình và chi phí từ Hà Nội đi đến một số trung

tâm du lịch khu vực miền Bắc và đến Cát Bà cho ta thấy rõ vấn đề giao thông đã

và đang là vấn đề thách thức của du lịch Cát Bà. Với khoản cách là 150 km từ Hà

Nội đi Cát Bà, thời gian hành trình là 5 giờ, dài gấp 1,66 lần so với thời gian đi Hạ

Long - Quảng Ninh và 2,5 lần thời gian đi Tràng An - Ninh Bình. Cước phí giao

thông từ Hà Nội đi Cát Bà bình quân mất 209.000 đồng, đắt gấp 2 lần cước phí đi

thành phố Hạ Long và Khu du lịch Trang An - Ninh Bình.

Bảng 2.12: Bảng so sáng độ dài, chi phí và thời gian hành trình từ Hà Nội

đi một số điểm trung tâm du lịch và Cát Bà

Thời gian hành trình

Tuyến giao thông

Độ dài

Cước phí

trung bình

150 km

5 giờ

209.000

HN - HP - Cát Bà

150 km

3 giờ

100.000đ

HP - TP Hạ Long

100km

2 giờ

100.000đ

HN - Khu du lịch Tràng An - Ninh Bình

*Nguồn: Tác giả

+ Chí phí Giao thông Hà Nội - Cát Bà = Chí phí tuyến HN - HP + Chi phí

HP - Cát Bà = 70.000 + 139.000 = 209.000 đ.

Cước phí giao thông đến Cát Bà đắt gấp 2 lần so với đi Hạ Long, Quảng Ninh

và Tràng An - Ninh Bình khiến chi phí chi cho nhu cầu cơ bản của khách du lịch

khi đi Cát Bà tăng cao hơn khi đến tham quan các Trung tâm du lịch trong khu vực

miền Bắc.

2.3.2.4. Chính sách phát triển du lịch bền vững Khu du lịch Cát Bà được dự

báo được những hệ lụy về xã hội và môi trường khi đẩy nhanh tốc độ phát triển du

lịch.

Việc phát triển du lịch tại Quần đảo Cát Bà khiến khoảng cách giàu nghèo

trong giai tầng dân cư ngày càng gia tăng. Những người được hưởng lợi ích từ du

lịch có điều kiện phát triển và trở nên giàu có, khiến khoảng cách về thu nhập của

người hưởng lợi ích từ du lịch và những người lao động không được hưởng lợi ích

từ lao động gia tăng. Mặt khác, do tác động của du lịch nên giá cả hàng hóa dịch vụ

tăng cao trong mùa du lịch, khiến những người lao động hưởng lương (công chức,

viên chức, người lao động ...) và một bộ phận nông dân, ngư dân phải chịu tác động

của việc tăng giá hàng hóa dịch vụ tiêu dùng. Do đó, dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ về mâu

thuẫn xã hội, gây mất ổn định giữa những người hưởng lợi từ du lịch và những người

lao động, người hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Đây là yếu tố đe dọa đến việc

phát triển bền vững xã hôi của du lịch Cát Bà.

Mặt khác, ô nhiễm môi trường, nhất là ô nhiễm môi trường trên biên trên các

vịnh thuộc Quần đảo Cát Bà là rất đáng quan ngại, đe dọa đến sự phát triển bền

vững của huyện.

2.3.3. Cơ hội

Quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới

năm 2004. Năm 2013, Quần đảo Cát Bà được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt -

Danh lam thắng cảnh Quần đảo Cát Bà, Quần đảo Cát Bà có phần lớn diện tích là

Vườn Quốc Gia, Khu bảo tồn biển. Những danh hiệu này là công cụ hữu hiệu để

quảng bá du lịch Cát Bà đến với du khách trong nước và quốc tế.

Phát triển du lịch Cát Bà bền vững nhận được sự quan tâm đầu tư, ủng hộ

lớn của các tổ chức quốc tế, Chính phủ, TP Hải Phòng. Nhiều dự án đầu tư đã và

đang được triển khai đầu tư trên địa bàn đảo Cát Bà.

Quần đảo Cát Bà có vị trí thuận lợi nằm trong tam giác tăng trưởng năng

động nhất khu vực miền Bắc là Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh. Quần đảo Cát

Bà có vị trí liền kề với hai trung tâm du lịch Đồ Sơn và Hạ Long, đặc biệt là nằm

kề vịnh Hạ Long - Di sản thiên nhiên thế giới, một thương hiệu du lịch mạnh đã

được được đông đảo du khách trong nước và Quốc tế biết đến. Đây là điều kiện để

thuận lợi để liên kết du lịch và thu hút khách du lịch theo “dòng chảy” khách du

lịch giữa các trung tâm du lịch.

2.3.4. Thách thức

- Du lịch Cát Bà phát triển tự phát, thiếu các quy hoạch quản lý ngành và quy

hoạch không gian đô thị, do đó, việc phát triển đô thị du lịch thiếu mỹ quan, không

tương xứng với định hướng là trung tâm du lịch sinh thái của cả nước và quốc tế.

Do đó dẫn đến khó khăn trong công tác quản lý nhà nước về du lịch và bảo vệ tài

nguyên môi trường.

- Chưa xây dựng được chiến lược phát triển du lịch qua từng giai đoạn, dài

hạn, trung hạn và ngắn hạn. Do đó chưa có giải pháp phát triển cho du lịch được

hiệu quả.

- Hoạt động quảng bá du lịch không có tính kế hoạch, còn mang tính cục bộ.

Các cơ quan chức năng chưa làm tốt công tác phổ biến thông tin du lịch và quảng

bá tài nguyên du lịch tịch tại chỗ, trực quan. Du khách chưa được tư vấn kịp thời và

cung cấp đầy đủ về thông tin du lịch.

- Du lịch Cát Bà còn mang nặng tính thời vụ, do đó dẫn đến lãnh phí nguồn

lực đầu tư xã hội. Các khách sạn, nhà nghỉ và các cơ sở du lịch chỉ hoạt động chủ

yếu và mùa hè, và hoạt động cầm chừng vào mùa đông, do đó, dẫn đến lãng phí về

cơ sở vật chất của cơ sở kinh doanh du lịch do không có thu nhập vào mùa đông

nhưng chi phí bảo dưỡng, khấu hao, nhất là hao mòn vô hình về cơ sở vật chất vẫn

tiếp diễn. Giao thông đi lại cách trở, khó khăn.

- Cơ chế phân chia lợi ích từ du lịch giữa các doanh nghiệp, chính quyền và

cộng đồng dân cư địa phương còn bất cập, do đó không động viên, khuyến khích

cộng đồng dân cư, nhất là cộng đồng dân cư các xã, thị trấn sinh sống ở vùng đệm

Vườn Quốc gia tích cực tham gia bảo vệ môi trường và bảo vệ tài nguyên thiên

nhiên. Tình trạng săn bắt chim, thú, khai thác gỗ chưa được khắc phục triệt để.

Phần lớn cư dân sinh sống tại các xã vùng đệm của Vườn Quốc gia Cát Bà chưa

được hưởng lợi ích trực tiếp từ hoạt động du lịch.

- Du lịch Cát Bà chịu sự cạnh tranh trực tiếp của du lịch Hạ Long.

- Quần đảo Cát Bà chịu ảnh hưởng sâu sắc của biến đổi khí hậu, nước biển

dâng và bão và triều cường. Mùa du lịch Cát Bà vào mùa hè, nhưng mùa hè cũng là

mùa của Bão, nếu bão xảy ra nhiều sẽ ảnh hưởng đến việc thu hút khách du lịch

đến với Cát Bà.

- Biến đổi và suy thoái tài nguyên môi trường biển do tác động của các dự án

đầu tư ở khu vực quần đảo Cát Bà, nhất là sự tác động do việc xây dựng dự án

Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng.

2.3.5. Nguyên nhân của điểm yếu

2.3.5.1. Nguyên nhân chủ quan

- Nhận thức của xã hội đối với vai trò phát triển du lịch nói chung và phát

triển du lịch bền vững nói riêng còn hạn chế, quản lý nhà nước về du lịch còn thụ

động, thiếu chuyên nghiệp.

- Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với ngành du lịch thiếu tính ổn định,

chưa phát huy hiệu lực, hiệu quả; quản lý liên ngành, liên vùng còn hạn chế. Không

có tổ chức quản lý du lịch ở cấp huyện, dẫn đến sự thiếu hụt về thông tin quản lý và

các biện pháp cần thiết để thực hiện quản lý nhà nước.

Sự phối hợp các ngành, các cấp chưa được thường xuyên trong việc quản lý

các hoạt động xung quanh và trong các khu, điểm tham quan du lịch, nên nhiều

hoạt động dịch vụ tự phát gay mất trật tự, mỹ quan, không phù hợp theo quy hoạch

phát triển du lịch.

- Trình độ năng lực cán bộ quản lý, điều hành tour còn hạn chế, chưa tạo được

nhiều thiện cảm đối với du khách trong và ngoài nước đến với Cát Bà.

2.3.5.2. Nguyên nhân khách quan

Ngành Du lịch chịu tác động tiêu cực của những bất ổn chính trị, xung đột,

khủng bố, dịch bệnh, thiên tai, khủng hoảng kinh tế- tài chính của các quốc gia

trong khu vực và các thị trường truyền thống.

Sự cạnh tranh giữa các địa phương có sự tương đồng về nguồn tài nguyên và

loại hình du lịch đã ảnh hưởng trực tiếp đến các dòng khách truyền thống của Cát

Bà. Các sản du lịch còn trùng lắp với các địa phương trong vùng, chưa thực hiện

các giải pháp để đa dạng hóa sản phẩm tạo sản phẩm đặc thù riệng biệt, thị trường

còn hạn hẹp. Đầu tư còn giới hạn và trình độ năng lực của nguồn nhân lực chưa đáp

ứng kịp yêu cầu đổi mới, phát triển ngành.

Môi trường ô nhiễm, giá cả không được quản lý… cũng tác động tới du lịch

Cát Bà.

Tiềm năng du lịch khá phong phú, nhưng vốn đầu tư khai thác thiếu, biện

pháp huy động vốn, kêu gọi đầu tư chưa kịp thời để động viên mọi nguồn vốn, mọi

thành phần kinh tế tham gia.

Công tác xúc tiến du lịch chưa được đẩy mạnh, chưa đi vào chiều sâu và chưa

nhắm đến các thị trường mục tiêu. Chưa phối hợp các tổ chức cũng như cung cấp

thông tin cần thiết hỗ trợ các doanh nghiệp tìm biện pháp đẩy mạnh thực hiện trực

tiếp kinh doanh lữ hành quốc tế, nên dù lượng khách tăng cao mà hiệu quả không

cao.

Tiểu kết chương 2

Qua những nội dung đã nghiên cứu ở chương 2 và căn cứ vào thực trạng chính

sách phát triển du lịch bền vững Khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng, có thể

đưa ra một số kết luận sau:

- Việc phát triển du lịch bền vững ở Khu du lịch Cát Bà trong những năm gần

đây đã có những đóng góp tích cực về mặt kinh tế, góp phần nâng cao chất lượng

cuộc sống của người dân địa phương.

- Tuy nhiên sự phát triển du lịch một cách mạnh mẽ cũng gây ra những tác

động tiêu cực tới tài nguyên, môi trường và đời sống xã hội của người dân địa

phương, phát triển du lịch chưa đi cùng với bảo vệ môi trường. Đó là dấu hiệu của

phát triển du lịch chưa bền vững.

Đây là cơ sở để tác giả nghiên cứu và tìm ra các cách thức và giải pháp

nhằm hoàn thiện chính sách phát triển du lịch bền vững Khu du lịch Cát Bà

trong tương lai.

CHƯƠNG 3

MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN

CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

TẠI KHU DU LỊCH CÁT BÀ, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

3.1. Quan điểm phát triển bền vững Khu du lịch Cát Bà

- Phát triển du lịch Cát Bà bền vững vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc

đẩy phát triển kinh tế - xã hội của huyện Cát Hải nói riêng và thành phố Hải Phòng

nói chung. Phát triển du lịch Cát Bà trở thành ngành kinh tế trung tâm của huyện

Cát Hải.

- Đa dạng các loại hình và sản phẩm du lịch, thu hút đầu tư, tăng nhanh tỷ

trọng du lịch trong tổng GDP. Phát triển du lịch Cát Bà theo hướng chú trọng về

chất lượng tăng trưởng. Khai thác có hiệu quả các tiềm năng, lợi thế so sánh về tài

nguyên du lịch, tạo tính khác biệt về các sản phẩm du lịch để nâng cao tính cạnh

tranh của Du lịch Cát Bà với các trung tâm du lịch trong khu vực Bắc Bộ và cả

nước.

- Ưu tiên phát triển các sản phẩm du lịch chất lượng cao, đồng thời phát triển

du lịch đại chúng để đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách; từng bước nâng cao

chất lượng, hiệu quả của du lịch Cát Bà.

- Phát triển du lịch đi đôi với bảo tồn và tôn tạo tài nguyên thiên nhiên và

phát triển văn hóa, nâng cao thu nhập, giải quyết sinh kế cho nhân dân địa phương.

Phát triển du lịch phải chú trọng bảo tồn các giá trị tài nguyên thiên nhiên mang

tính toàn cầu về sinh thái, đa dạng sinh học, cảnh quan môi trường và bảo tồn phát

triển các giá trị về văn hóa, lịch sử của cộng đồng dân cư vùng quần đảo Cát Bà.

- Quan tâm và chia sẻ lợi ích từ hoạt động du lịch cho cộng đồng dân cư, tạo

điều kiện để cộng đồng cư dân địa phương tham gia vào các hoạt động du lịch,

khuyến khích cộng đồng dân cư địa phương có trách nhiệm bảo vệ và bảo tồn tài

nguyên du lịch.

- Phát triển du lịch phải gắn liền với các yêu cầu bảo đảm an ninh biển đảo, an

ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội

3.2. Mục tiêu, định hướng phát triển du lịch bền vững tại Khu du lịch Cát Bà,

thành phố Hải Phòng trong thời gian tới

3.2.1. Mục tiêu tổng quát

Xây dựng đảo Cát Bà trở thành một trung tâm du lịch sinh thái rừng - núi -

biển - đảo của cả nước và quốc tế. Phát triển đảo Cát Bà trở thành điểm đến du lịch

xanh đẳng cấp quốc tế, nơi du khách có được những trải nghiêm tốt nhất và các giá

trị sinh thái - cảnh quan thiên nhiên mang tính đặc hữu toàn cầu.

3.2.2. Mục tiêu cụ thể

Phấn đấu đến năm 2020, du lịch Cát Bà đón 1.500.000 lượt khách, trong đó

có 500.000 lượt khách quốc tế. Đến năm 2020, du lịch Cát Bà đón khoảng

2.400.000 lượt khách, trong đó có khoảng 900.000 lượt khách quốc tế.

Phấn đấu đến năm 2015, du lịch Cát Bà có 4.700 buồng nghỉ, trong đó có

420 buồng nghỉ đạt tiêu chuẩn từ 4 đến 5 sao; 1050 buồng nghỉ đạt từ 1 đến 3 sao.

Đến năm 2030, du lịch Cát Bà có 6.200 buồng nghỉ, trong đó có 750 buồng nghỉ

đạt tiêu chuẩn từ 4 đến 5 sao, 2100 buồng nghỉ đạt từ 1 đến 3 sao.

Phấn đấu đến năm 2020, du lịch Cát Bà thu hút 6.100 lao động, trong đó có 3.200

lao động trực tiếp, 2.900 lao động gián tiếp; đến năm 2030, du lịch Cát Bà thu hút 10.400

lao động, trong đó có 5.000 lao động trực tiếp và 5.400 lao động gián tiếp.

Tổng thu từ khách du lịch đạt 1.050 tỷ đồng vào năm 2020 và 2.240 tỷ đồng

vào năm 2050.

Đến năm 2020, hoàn thiện và đưa vào sử dụng một số dự án đầu tư về du lịch Cát

Bà như: hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông cầu, phà, cảng, bến tàu du lịch; nhà máy

xử lý rác thải, các hồ chứa nước ngọt, đường điện 110 kv từ nguồn vốn ngân sách. Huy

động nguồn xã hội hóa đầu tư hoàn thiện dự án khu đô thị du lịch Cái Giá, Khu nghỉ

dưỡng cao cấp và sân golf Xuân Đám...; xây dựng các tuyến cáp treo du lịch; triển khai dự

án đường motoray Cát Bà - Vườn Quốc gia.

3.2.3. Phương hướng phát triển bền vững du lịch Cát Bà

- Phát triển du lịch Cát Bà trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Cát Bà cùng

với Đồ Sơn, Hạ Long trở thành một trong những trung tâm du lịch của cả nước và

Quốc tế. Quần đảo Cát Bà trở thành khu kinh tế - du lịch, động lực phát triển mạnh

của thành phố và khu vực.

- Phát triển du lịch cao cấp kết hợp hài hòa với du lịch đại chúng.

- Phát triển du lịch bền vững gắn chặt với bảo tồn và phát huy các giá trị văn

hóa dân tộc; giữ gìn cảnh quan, bảo vệ môi trường. Phát triển du lịch Cát Bà có bản

sắc riêng, tạo sự khác biệt về sản phẩm du lịch với thương hiệu Cát Bà Đảo ngọc

thuần khiết với thiên nhiên hoang sơ, nơi hội tụ những giá trị toàn cầu về sinh thái -

cảnh quan; là cửa đến không gian di sản thế giới ở vùng Duyên hải Đông Bắc; có

sức hấp dẫn mạnh ở Việt Nam và quốc tế.

- Xây dựng Quần đảo Cát Bà trở thành điểm đến du lịch xanh, trung tâm du

lịch đẳng cấp thế giới, xứng đáng với vị thế, tiềm năng, giá trị vốn có.

3.3. Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện chính sách phát triển du lịch bền

vững Khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng

3.3.1. Xây dựng chính sách phát triển du lịch bền vững Khu du lịch Cát

Bà cần đặt trong mối quan hệ với Quy hoạch du lịch Cát Bà và các quy hoạch

ngành liên quan theo mục tiêu bền vững

Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của huyện Cát Hải được xây

dựng và phê duyệt vào năm 2004. Qua 10 năm thực hiện, do sự tác động của nhiều

nguyên nhân nên đến nay một số nội dung quy hoạch không còn phù hợp, đòi hỏi

cần điều chỉnh, bổ sung quy hoạch làm căn cứ để hoạch định chiến lược, giải pháp

và lựa chọn các mục tiêu ưu tiên cho phát triển kinh tế - xã hội của huyện Cát Hải

cũng sự phát triển du lịch Cát Bà.

Xây dựng và hoàn thiện quy hoạch phát triển du lịch Cát Bà bền vững là căn

cứ để xây dựng chiến lược, kế hoạch tổng thể và giải pháp phát triển du lịch Cát

Bà; đồng thời là điều kiện kiên quyết để phát triển du lịch Cát Bà bền vững trong

tương lai.

Du lịch là ngành kinh tế liên quan đến tổng thể các lĩnh vực của đời sống xã

hội, do đó để phát triển du lịch ngoài việc xây dựng các quy hoạch tổng thể phát

triển kinh tế - xã hội, quy hoạch du lịch cần xây dựng quy hoạch ngành liên quan

để bảo đảm sự phát triển hài hòa, bền vững của du lịch. Đối với Cát Bà, đó là các

quy hoạch về nuôi trồng hải sản, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch kiến trúc không

gian đô thị, quy hoạch về địa điểm xử lý rác thải, chất thải...

Về nguyên tắc xây dựng quy hoạch du lịch Quần đảo Cát Bà

- Quy hoạch du lịch Quần đảo Cát Bà phải phù hợp với Quy hoạch phát triển

kinh tế - xã hội của huyện Cát Hải; Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của thành

phố Hải Phòng; phù hợp với mục tiêu “Xây dựng đảo Cát Bà trở thành trung tâm du

lịch sinh thái của cả nước và quốc tế” đã được nêu ra trong Nghị quyết 16 của Ban

thường vụ Thành ủy về xây dựng và phát triển huyện Cát Hải đến năm 2020.

- Quy hoạch phải bảo đảm kết hợp hài hòa giữa việc vận dụng lý luận, kiến

thức khoa học, tầm nhìn của các chuyên gia và điều kiện thực tiễn của địa phương.

Quy hoạch phải có tính công khai trong quá trình lập và công bố quy hoạch. Bảo

đảm tính khả thi trong thực hiện quy hoạch.

- Quy hoạch du lịch Quần đảo Cát Bà trở thành một trung tâm du lịch “xanh”

đẳng cấp quốc tế. Quy hoạch phải dựa trên các nguyên tắc về phát triển bền vững là

phát triển du lịch gắn kết chặt chẽ với bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và cải thiện

sinh kế và nâng cao mức sống của người dân địa phương. Quy hoạch bảo đảm phù

hợp với việc bảo tồn, phát triển TNDL và môi trường, giữ gìn và phát huy bản sắc

văn hoá, lịch sử của địa phương, phát triển sinh kế và nâng cao mức sống cho cộng

đồng dân cư. Bảo đảm tính khả thi, cân đối giữa cung và cầu du lịch. Phát huy thế

mạnh để tạo ra sản phẩm du lịch đặc thù của các địa phương nhằm sử dụng hợp lý,

hiệu quả TNDL.

Nội dung quy hoạch Cát Bà và quy hoạch cụ thể các vùng, khu, tuyến,

điểm du lịch

Nội dung của quy hoạch phải xác định rõ vị trí, vai trò và lợi thế của du lịch

Cát Bà trong phát triển kinh tế - xã hội của huyện Cát Hải và du lịch thành phố Hải

Phòng; phân tích, đánh giá tiềm năng, hiện trạng TNDL, thị trường du lịch, các

nguồn lực phát triển du lịch; xác định các quan điểm mục tiêu, tính chất quy mô

phát triển cho từng khu vực quy hoạch; đưa ra được các dự báo các chỉ tiêu và luận

chứng các phương án phát triển du lịch; xác định các danh mục các khu vực dự án

ưu tiên đầu tư, nhu cầu sử dụng đất, vốn đầu tư, nguồn nhân lực cho du lịch ở từng

khu vực; đánh giá được tác động môi trường, tính toán các yếu tố để bảo vệ được

TNDL và môi trường; xây dựng các cơ chế chính sách phù hợp để quản lý phát

triển du lịch theo quy hoạch.

* Quy hoạch các vùng du lịch:

Quy hoạch thị trấn Cát Bà thành đô thị du lịch văn minh hiện đại. Nơi tập

trung các khách sạn, nhà nghỉ, các khu nghỉ dưỡng du lịch, trung tâm thương mại,

nhà hàng, cửa hàng bán hàng lưu niệm.

Quy hoạch phát triển các trung du lịch cộng đồng, du lịch xanh và du lịch

sinh thái tại các xã Việt Hải, Phù Long, Xuân Đám, Gia Luận, Thôn Liên Minh, xã

Trân Châu và Làng chài trên vịnh Bến Bèo, vịnh Lan Hạ.

Quy hoạch Vườn Quốc gia trở thành một trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ

dưỡng và chữa bệnh và trung tâm giáo dục bảo vệ môi trường.

* Quy hoạch phát triển các loại hình du lịch:

- Du lịch tham quan: Quần đảo Cát Bà có cảnh quan thiên nhiên đẹp và kỳ

vĩ, do đó, mỗi điểm đến, mỗi làng, xã trên đảo Cát Bà đều là điểm đến tham quan

ngắm cảnh hấp dẫn, trong đó tập trung quy hoạch tham quan ngắm cảnh vịnh thuộc

quần đảo Cát Bà; tham quan các điểm cao như Pháo đài Thần Công, Đỉnh Cao

vọng, Rừng Kim Giao; tham quan hệ thống các hang, động như: Động Hoa Cương

(Gia Luận), Động Thiên Long (xã Phù Long), Hang Quân y (Trân Châu), Động

Trung Trang (Vườn Quốc Gia); Quần đảo Long Châu và Ngọn Hải Đăng, đảo Long

Châu.

- Du lịch sinh thái: Phát triển chủ yếu ở khu vực Vườn Quốc gia Cát Bà với

các điểm đến chính là: Rừng kim giao, đỉnh Ngự Lâm, Mây Bầu, Ao ếch, Làng

Việt Hải, Rừng ngập mặt xã Phù Long, khu vực Giỏ Cùng trên vịnh Lan Hạ...

- Du lịch nghỉ dưỡng: Điểm đến là các bãi tắm Cát Cò I, Cát Cò II, Cát Cò 3,

Cát Dứa, Cát Ông, Năm Cát...

- Du lịch cộng đồng: Điểm đến là các làng Việt Hải, Phù Long, Gia Luận,

Xuân Đám, Thôn Liên Minh xã Trân Châu..

- Du lịch thể thao, mạo hiểm: với các hoạt động chủ yếu là chơi thể thao,

Leo núi, lặn biển: Điểm đến là khu nghỉ dưỡng sân golf Xuân Đám, khu vực xã

Viêt Hải, Nam Cát, Ba Trái đào, Đảo Long Châu...

- Du lịch văn hóa, tâm linh, lễ hội : Lễ hội Làng Cá 31.3; Lễ hội cầu ngư thị

trấn Cát Hải 21 tháng giêng; lễ hội Xa Mã Hoàng châu 10.6; hệ thống các đền, chùa

trên đảo: Đền Hiền Hào, Đền Gia Luận, Đền Xuân Đám, Chùa Linh Ứng…

Về quản lý và tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển du lịch

Sau khi Quy hoạch du lịch Cát Bà được phê duyệt, Ủy ban nhân dân huyện Cát

Hải có trách nhiệm công bố, cung cấp thông tin về quy hoạch để các tổ chức cá nhân

liên quan triển khai thực hiện và tham gia giám sát việc thực hiện quy hoạch.

Việc thực hiện các dự án phát triển du lịch, dự án có ảnh hưởng đến việc khai thác

và phát triển tài nguyên du lịch. Do đó, các dự án đầu tư vào địa bàn Quần đảo Cát Bà

phải phù hợp với quy hoạch đã được UBND thành phố phê duyệt, các dự án thực hiện

phải có ý kiến của cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương và các Sở, Ngành chức

năng của thành phố có liên quan để bảo đảm kiểm soát chặt chẽ quy hoạch theo cơ chế

giữa quản lý theo chuyên ngành và quản lý tại địa phương.

Trong quá trình cấp phép đầu tư các dự án, tuân thủ và thực hiện nghiêm theo

quy hoạch. Tuân thủ nghiêm mục đích sử dụng đất dành cho các phân khu chức năng

theo quy hoạch, hạn chế việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy hoạch đã

được duyệt. Xác định rõ từng khu đất dành cho các công trình kết cấu hạ tầng du lịch,

cơ sở vật chất - kỹ thuật du lịch trong các khu, tuyến điểm du lịch theo quy hoạch đã

được phê duyệt, quyết định và công bố. Không giao, cho thuê đất đối với dự án đầu tư

trái quy hoạch, dự án đầu tư có ảnh hưởng tiêu cực đến TNDL và môi trường. Tăng

cường tuyên truyền, hướng dẫn để mọi tổ chức cá nhân và cộng đồng dân cư có trách

nhiệm thực hiện nghiêm chỉnh quy hoạch phát triển du lịch đã được phê duyệt. Xử lý

nghiêm những trường hợp vi phạm quy hoạch phát triển du lịch.

3.3.2. Cần nhấn mạnh tới công tác tuyên truyền, quảng bá, các hoạt động

xúc tiến du lịch

Đây là một trong những giải pháp cần được ưu tiên đối với chính sách này vì

phát triển du lịch gắn với bền vững còn chưa được nhiều người dân biết tới.

- Tăng cường công tác quảng bá du lịch trên hệ thống các cơ quan thông tin đại

chúng trong nước và quốc tế. Đầu tư nâng cấp trang website của du lịch Cát Bà

(www.catba.com.vn) theo nhiều thứ tiếng như: tiếng Việt, tiếng Anh, Tiếng Nhật,

Tiếng Trung..). Đăng tải cụ thể, đầy đủ thông tin trên về du lịch Cát Bà trên trang

website du lịch Cát Bà để du khách dễ dàng truy cập và tìm hiểu thông tin như:

+ Thông tin về tài nguyên du lịch, cảnh quan thiên nhiên; các tour, tuyến,

điểm tham quan du lịch, các cơ sở lưu trú, khu nghỉ dưỡng, nhà hàng, các bãi tắm,

hang động...

+ Thông tin về giao thông đi và đến: khoảng cách, đường đi, các loại phương

tiện, tuyến vận chuyển, ngày giờ hoạt động của tàu, xe ...

+ Thông tin về các tài nguyên du lịch nhân văn (di tích lịch sử văn hóa, đền,

chùa, miếu) và văn hóa bản địa.

+ Thông tin về các trung tâm thông tin, lực lượng hỗ trợ khách du lịch, cứu

hộ, cứu nạn, cảnh sát, bệnh viện....

+ Thông tin về giá cả hàng hóa, dịch vụ, hàng lưu niệm, ẩm thực....

3.3.3. Cần tập trung hơn vào các giải pháp nhằm bảo vệ tài nguyên thiên

nhiên và môi trường tự nhiên

- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi

trường; lựa chọn những thông điệp ý nghĩa để tuyên truyền trực quan. Tổ chức tốt

các hoạt động truyền thông nhân các sự kiện môi trường và các cuộc thi tìm hiểu về

môi trường và tài nguyên du lịch Cát Bà. Nghiên cứu và đưa chương trình giáo dục

môi trường và tìm hiểu giá trị tài nguyên thiên nhiên Quần đảo Cát Bà vào chương

trình học tập ngoại khóa của học sinh các trường học phổ thông trên địa bàn huyện.

Kinh nghiệm về tuyên truyền bảo vệ môi trường có hiệu quả nhất là tuyên truyền

cho trẻ em để tạo lan tỏa trong gia đình và xã hội.

- Triển khai thực hiện nghiêm các quy định về Luật bảo vệ và phát triển

rừng, Luật bảo vệ môi trường, Luật bảo vệ đa dạng sinh học và các văn bản pháp

luật về bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học. Thực hiện nghiêm các

cam kết, điều quốc tế về bảo vệ môi trường Quần đảo Cát Bà và quy chế quản lý

Khu dự trữ sinh quyển Quần đảo Cát Bà.

- Tăng cường hoạt động tuần tra, kiểm soát và bảo vệ rừng; đấu tranh, ngăn

chặn và xử lý nghiêm các đối tượng săn, bắt động vật, khai thác lâm sản trái phép;

đấu tranh, kiểm tra, xử lý các nhà hàng, các tụ điểm mua bán, chế biến thức ăn có

nguồn gốc từ động vật hoang dã; tổ chức chiến dịch toàn dân bài trừ, tố giác các đối

tượng săn bắt, buôn bán, vận chuyển động vật hoang dã và sử dụng thức ăn có

nguồn gốc từ động vật hoang dã trên địa bàn huyện.

- Khuyến khích ứng dụng phát triển và sử dụng công nghệ tiết kiệm năng

lượng, năng lượng sạch, thân thiện với môi trường trong các cơ sở dịch vụ, du lịch.

Khuyến khích phát triển các loại hình, sản phẩm du lịch có trách nhiệm với môi

trường, nhất là du lịch sinh thái, du lịch xanh.

3.3.4. Đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật

- Tiếp tục ưu tiên đầu tư nâng cấp hệ thống hạ tầng du lịch. Tranh thủ sự hỗ

trợ nguồn vốn của Trung ương và thành phố để đầu tư, nâng cấp, mở rộng các công

trình hạ tầng kỹ thuật, giao thông như: Đường xuyên đảo, bến tàu du lịch, nâng cấp

các tuyến phà Bến Gót - Cái Viềng, Gia Luận - Tuần Châu. Khuyến khích và tạo

điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư tham gia đầu tư kinh doanh du lịch tại Cát Bà.

- Xây dựng cơ chế khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư

trực tiếp nước ngoài (vốn FDI) vào du lịch Cát Bà, nhất là mời gọi các tập đoàn

kinh doanh du lịch có uy tín trong khu vực và thế giới để học tập kinh nghiệm quản

lý, nghiệm vụ và kết hợp đào tạo nguồn nhân lực tại chỗ.

- Tiếp tục tranh thủ nguồn vốn Trung ương theo Quyết định 439/QĐ-TTg

ngày 03/01/2009 của Thủ tướng Chính phủ để đầu tư và đưa vào sử dụng các hồ

chứa nước ngọt Phù Long, Trân Châu, Xuân Đám và Việt Hải ...phục vụ sinh hoạt

của nhân dân và du lịch

- Đầu tư và đưa vào vận hành hệ thống đường dây tải điện 110 kv Chợ rộc

Cát Bà.

- Đầu tư xây dựng nhà máy xử lý rác, lò đốt rác và hệ thống các công trình

xử lý nước thải trên đảo Cát Bà.

- Xây dựng hệ thống xe buýt thân thiện với môi trường hoạt động vận tải

hành khách trong phạm vi đảo. Nghiên cứu xây dựng tuyến đường mono rail xuyên

đảo Phù Long - Vườn Quốc gia Cát Bà - Trung tâm du lịch Cát Bà. Tiến tới loại bỏ

hoàn toàn phương tiện giao thông tư nhân vào đảo Cát Bà. Xây dựng Cát Bà trở

thành trung tâm du lịch có hệ thống giao thông công cộng hiện đại, tạo cho Cát Bà

một không gian giao thông khác biệt, một hòn đảo du lịch sinh thái không có tiếng

còi xe ô tô, không sử dụng phương tiện giao thông tư nhân trên các tuyến du lịch.

Mọi phương tiện tư nhân đến Cát Bà sẽ được để lại bãi xe đầu mối khu vực Bến

Gót, đảo Cát Hải và bãi xe đảo Tuần Châu; khách du lịch sau khi lên đảo Cát Bà sẽ sử

dụng hệ thống se buýt công cộng thân thiện với môi trường trên đảo Cát Bà.

- Tiếp tục khuyến khích các doanh nghiệp, nhà đầu tư xây dựng các khách

sạn, các khu nghỉ dưỡng cao cấp, các khu vui chơi giải trí. Phấn đấu đến năm 2015

có 420 buồng nghỉ đạt tiêu chuẩn từ 4 đến 5 sao. Đến năm 2020, du lịch Cát Bà có

có 750 buồng nghỉ đạt tiêu chuẩn từ 4 đến 5 sao. Ưu tiên xây dựng các trung tâm

nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe kết hợp du lịch, trung tâm thương mại... Phát triển

đội tàu du lịch theo hướng nâng cao chất lượng, dịch vụ.

- Đầu tư tôn tạo các điểm di tích lịch sử văn hóa, các khu di chỉ khảo cổ học

thành một điểm đến du lịch. Xây dựng Nhà văn hóa và Thông tin huyện Cát Hải để

trưng bày, giới thiệu về lịch sử phát triển, văn hóa bản địa và tài nguyên thiên

nhiên, điểm đến du lịch huyện Cát Hải. Đầu tư xây dựng nhà văn hóa các xã phát

triển du lịch công đồng theo hướng kết hợp giữa công năng sử dụng hoạt động văn

hóa địa phương và bảo tàng giới thiệu lịch sử, phong tục, tập quán, văn hoa bản địa

của cư dân và tài nguyên du lịch. Xây dựng Nhà văn hóa và Trung tâm thông tin

huyện Cát Hải và Nhà văn hóa các xã trở thành một điểm tham quan trong các tour

du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng. Việc xây dựng và sắp đặt, giới thiệu trong các

nhà văn hóa cần nghiên cứu thấu đáo, thực hiện nghiêm túc và thuê đơn vị tư vấn,

các họa sỹ để thực hiện.

- Khi cấp phép các dự án đầu tư trên địa bàn khu vực Cát Bà, chính quyền

thành phố và của huyện Cát Hải cần tính tới việc giành diện tích đất cho đầu tư xây

dựng các công trình phúc lợi và sinh hoạt cộng đồng, công viên, sân vận động,

quảng trường, nơi sinh hoạt tập thể của cộng đồng.

3.3.5. Đào tạo nguồn nhân lực

Căn cứ bảng phân tích thực trạng lao động du lịch Cát Bà có thể nói, đào tạo

nguồn nhân lực cho du lịch Cát Bà là một yêu cầu đòi hỏi thiết thực, cấp bách. Để

đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho du lịch, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp

để đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng lao động của du lịch Cát Bà, cụ

thể như sau:

- Lựa chọn cán bộ có năng lực cử đi tham gia đào tạo chuyên sâu về du lịch;

xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý du lịch có phẩm chất và năng lực, có tư duy hệ

thống, có cách tiếp cận với những ý tưởng mới, sáng tạo và có tâm huyết, trách

nhiệm, đủ sức tham mưu cho lãnh đạo chính quyền địa phương thực hiện một cách

hiệu quả công tác quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn.

- Tổ chức điều tra nhu cầu lao động trong ngành du lịch. Phối hợp với các

doanh nghiệp, các cơ sở đào tạo tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ du

lịch (lễ tân, buồng, bàn, nấu ăn), ngoại ngữ cho đội ngũ lao động trong ngành du

lịch tại Cát Bà, qua đó góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch Cát Bà.

- Mở các lớp dạy về kỹ năng, nghiệp vụ du lịch cho những người dân trực

tiếp tham gia làm du lịch cộng đồng.

- Ưu tiên cho đào tạo hướng dẫn viên và diễn giải viên du lịch, chú trọng đào

tạo hướng dẫn viên, diễn giải viên là người dân bản địa; nâng cao chất lượng và tính

chuyên nghiệp của đội ngũ hướng dẫn viên, diễn giải viên. Đào tạo diễn giải viên là

yêu cầu bắt buộc đối với việc phát triển du lịch sinh thái và du lịch xanh...

- Tổ chức các cuộc thi về tay nghề, nghiệp vụ du lịch như đầu bếp giỏi, lễ tân

giỏi, bartender giỏi...để qua đó khuyến khích lực lượng lao động tự học tập, sáng

tạo, nâng cao tay nghề, nghiệp vụ du lịch. Khuyến khích các doanh nghiệp tự đào

tạo và liên kết đào tạo tay nghề, nghiệp vụ về du lịch.

- Yêu cầu các doanh nghiệp khi tuyển dụng lao động làm việc trong ngành

du lịch bắt buộc phải qua đào tạo về nghiệp vụ du lịch.

3.3.6. Tăng cường liên kết du lịch và phát triển sản phẩm du lịch Cát Bà

Do du lịch là hoạt động có tính chất liên vùng và xã hội hóa cao, do đó phát

triển du lịch đòi hỏi phải đẩy mạnh các hoạt động liên kết. Đối với du lịch Cát Bà

một yêu cầu có tính bắt buộc là phải đẩy mạnh các hoạt động liên kết với các trung

tâm du lịch Hạ Long, Vân Đồn, Đồ Sơn... trong việc khai thác tài nguyên, bảo tồn

và quảng lý tài nguyên du lịch, xây dựng sản phẩm du lịch, xúc tiến quảng bá điểm

đến, đào tạo nguồn nhân lực, cung cấp các dịch vụ giao thông vận tải, nghỉ dưỡng.

Đồng thời, liên kết với các công ty lữ hành, doanh nghiệp trong và ngoài nước

trong việc xúc tiến quảng bá, phát triển sản phẩm du lịch và tổ chức các tour, tuyến

du lịch.

Đẩy mạnh các hoạt động liên kết trong việc thu hút khách du lịch đến với

Cát Bà. Bản thân các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh du lịch, các cơ quan chức

năng xúc tiến du lịch Cát Bà cần đẩy mạnh các hoạt động tiên kết và tạo mối quan

hệ gắn bó với các doanh nghiệp lữ hành ở Hải Phòng, Hà Nội, Hạ Long và Đồ Sơn

trong việc marketing, thu hút khách du lịch và tổ chức các tour du lịch liên kết đến

với Cát Bà cũng như các trung tâm du lịch trong khu vực liên kết.

Đề nghị Tổng cục Du lịch hỗ trợ, giúp đỡ địa phương trong việc tổ chức các

hoạt động xúc tiến, liên kết, thu hút khách du lịch quốc tế bằng các hình thức như:

tổ chức các hội nghị các doanh nghiệp Lữ hành, đăng cai giới thiệu và mời các

công ty lữ hành quốc tế ở các thị trường truyền thống đến khảo sát, tham quan tại

Cát Bà.

Tiểu kết chương 3

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về chính sách phát triển du lịch bền vững và

đánh giá thực trạng thực hiện chính sách tại Khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải

Phòng, tác giả đã xây dựng một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện

chính sách này trong tương lai tại địa bàn nghiên cứu. Có rất nhiều biện pháp được

tác giả nghiên cứu và xây dựng như:

- Xây dựng chính sách phát triển du lịch bền vững Khu du lịch Cát Bà cần

đặt trong mối quan hệ với Quy hoạch du lịch Cát Bà và các quy hoạch ngành liên

quan theo mục tiêu bền vững

- Cần nhấn mạnh tới công tác tuyên truyền, quảng bá, các hoạt động xúc tiến

du lịch

- Cần tập trung hơn vào các giải pháp nhằm bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và

môi trường tự nhiên

- Đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật

- Đào tạo nguồn nhân lực

- Tăng cường liên kết du lịch và phát triển sản phẩm du lịch Cát Bà

Để phát triển du lịch bền vững tại Khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng

thông qua xây dựng chính sách có hiệu quả, các biện pháp này cần được thực hiện

đồng bộ, có sự tham gia của các bên có liên quan.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Quần đảo Cát Bà có diện tích tự nhiên là 33.670 ha, bao gồm 13.478 ha đất

tự nhiên và 20.192 ha mặt biển. Quần đảo Cát bà có 388 hòn đảo, lớn nhỏ, trong đó

có đảo lớn nhất là đảo Cát Bà. Quần đảo Cát Bà có những giá trị đặc biệt về tài

nguyên du lịch sinh thái như: hệ sinh thái biển, rừng nhiệt đới trên đảo đá vôi, rừng

ngập mặn, hệ thống hang động núi đá vôi...được đánh giá là nơi hội tụ đầy đủ các

hệ sinh thái tiêu biểu của Việt Nam. Ngoài ra, Quần đảo Cát Bà là nơi lưu giữ

nhiều di chỉ khảo cổ học có giá trị, tiêu biểu nhất là di chỉ Cái Bèo.

Ngày nay, Cát Bà đã và đang được đông đảo du khách và bạn bè trong nước

và quốc tế biết đến là quần đảo có những giá trị đặc biệt về đa dạng sinh học, mỹ

học, cấu trúc địa chất, địa mạo và di chỉ khảo cổ học, tạo lên hình ảnh Quần đảo

Cát Bà là một trong những điểm du lịch sinh thái hấp dẫn nhất của cả nước.

Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, du lịch Cát Bà cũng đang phải

đối diện với nhiều thách thức, tiềm ẩn nguy cơ tác động tiêu cực đến phát triển du

lịch bền vững của du lịch Cát Bà. Nhận thức về điều đó, nên tác giả mạnh dạn

nghiên cứu thực trạng du lịch Cát Bà giai đoạn 2009 – 2015 để xây dựng mục tiêu,

phương hướng và đề ra giải pháp phát triển bền vững du lịch Cát Bà trong thời gian

tới.

Trong khuôn khổ luận văn thạc sỹ thì khả năng tổng hợp, bao quát toàn diện

những vấn đề mang tính vĩ mô liên quan đến phát triển du lịch bền vững Cát Bà

chắc chắn còn nhiều khiếm khuyết, song với tâm huyết của mình, tác giả mong

muốn luận văn sẽ đóng góp nhất định vào việc phát triển bền vững du lịch Cát Bà.

Qua nghiên cứu đề tài luận văn này, tác giả xin đề nghị:

- Đề nghị Ủy ban nhân dân thành phố thành lập Trung tâm Môi trường Quần

đảo Cát Bà trực thuộc huyện Cát Hải để làm nhiệm vụ theo dõi, đánh giá, tổng hợp

thông tin và tham mưu xây dựng kế hoạch bảo vệ môi trường về tài nguyên thiên

thiên và môi trường Quần đảo Cát Bà; đồng thời làm nhiệm vụ là đầu mối thống

nhất tiếp nhận các dự án từ các các tổ chức phi chính phủ trong và ngoài nước về

bảo vệ môi trường; thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền, tổ chức các hoạt động truyền

thông môi trường và tổ giáo dục môi trường cho các trường học trong và ngoài

huyện Cát Hải đến học tập, tìm hiểu về môi trường.

- Thành lập Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Cát Bà theo Quyết định số

742/QĐ-TTg của Thủ tướng Phính phủ.

- Đề nghị Ủy ban nhân dân thành phố, huyện Cát Hải kiên quyết không giao

đất cho các doanh nghiệp đầu tư xây dựng các dự án du lịch nghỉ dưỡng trên các

đảo, bãi cát nằm trong các vịnh Bến Bèo và vịnh Lan Hạ. Không đồng ý cho triển

khai các dự án du lịch thuộc diện tích Vườn Quốc gia Cát Bà trên các đảo thuộc các

Vịnh Bến Bèo và vịnh Lan Hạ. Có kế hoạch di dời các cơ sở kinh doanh lưu trú ra

khỏi khu vực vịnh Bến Bèo, Vịnh Lan Hạ. Bởi việc đầu tư xây dựng các dự án nghỉ

dưỡng trên các đảo nằm trong các vịnh Lan Hạ làm phá vỡ cảnh quan môi trường

vịnh Lan Hạ, ảnh hưởng đến môi trường do các cơ sở lưu trú trên xả xuống biển;

các cơ sở này không đảm bảo các yêu cầu về an toàn, y tế cho du khách. Mặt khác,

các cơ quan chức năng khó kiểm soát hoạt động của các tổ chức và cá nhân do địa

bàn cách trở, tiềm ẩn nhiều nguy cơ về an ninh trật tự và đe dọa trực tiếp đến yêu

cầu phát triển bền vững của du lịch Cát Bà.

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ

1. Phát triển du lịch bền vững tại Khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng,

Nội san Khoa Hành chính học, tháng 3/2017

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (1996), Báo cáo chính trị của Ban

Chấp hành Trung ương Đảng tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Hà

Nội.

2. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2007), Nghị quyết số 09/NQ-TƯ

ngày 9/2/2007 của Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa

X về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020, Hà Nội.

3. Ban thường vụ Thành ủy Hải Phòng, Thông báo số 82- TB/TU ngày

04/8/2012 sơ kết 05 năm thực hiện Nghị quyết 09 – NQ/TU ngày 22/11/2006

của Ban thường vụ Thành ủy về phát triển du lịch Hải Phòng giai đoạn 2006

– 2010 định hướng đến 2020, Hải Phòng.

4. Ban thường vụ Thành ủy Hải Phòng, Nghị Quyết số 09-NQ/TU ngày

22/11/2016 của Ban thường vụ Thành ủy về phát triển du lịch Hải Phòng giai

đoạn 2006 – 2010 định hướng đến năm 2020, Hải Phòng.

5. Câu lạc bộ hưu trí du lịch Thành phố Hải Phòng(2005), 50 năm du lịch hải

Phòng, NXB Hải Phòng, Hải Phòng.

6. Chính phủ, Nghị định 92/2007/NĐ-CP ngày 1/6/2007 của Chính phủ về

việc hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều tại Luật Du lịch, Hà Nội.

7. Cục xúc tiến Việt Nam(2002), Sản phẩm và làng nghề Việt Nam, Hà Nội.

8. Nguyễn Văn Đính, Trần Thị Minh Hòa, Giáo trình Kinh tế du lịch,

Trường Đại học Kinh tế quốc dân 2008, Hà Nội.

9. Nguyễn Hữu Hải (chủ biên), Giáo trình Hoạch định và phân tích chính

sách công, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội, 2008.

10. Hội đồng lịch sử Thành phố Hải Phòng (1990), Địa chí Hải Phòng-tập

1, Sở Văn hóa thông tin Hải Phòng, Hải Phòng.

11. Hội đồng lịch sử Thành phỗ Hải Phòng (1993), Lược khảo đường phố Hải

Phòng, NXB Hải Phòng, Hải Phòng.

12. Trần Ngọc Hương, Phát triển du lịch ở Hải Phòng trong bối cảnh hội

nhập quốc tế, Luận văn thạc sĩ kinh tế chính trị, 2012.

13. Phạm Trung Lương (chủ biên), Tài nguyên và môi trường du lịch

Việt Nam, NXB Giáo dục 2000, Hà Nội.

14. Lê Chi Mai, Những vấn đề cơ bản về chính sách và qui trình chính

sách, NXB Đại học Quốc gia, thành phố Hồ Chí Minh, 2001.

15. Phạm Thị Khánh Ngọc, Du lịch Hải Phòng- Thực trạng, phương

hướng và giải pháp, Luận văn thạc sĩ kinh tế của, 1999.

16. Quốc hội, Hiến pháp 2013.

17. Quốc hội, Luật Du lịch (44/2005/QH11 ngày 15/6/2005).

18. Trần Đức Thanh (2005), Nhập môn khoa học du lịch , NXB ĐHQG, Hà Nội

19. Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 2473/QĐ-TTg ngày 30/12/2011

của Thủ tướng chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam

đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

20. Hồ Thị Kim Thoa, đề tài NCKH cấp Bộ “Tổng quan hệ thống chính

sách phát triển du lịch Việt Nam”, Viện Nghiên cứu phát triển du lịch 2014,

Hà Nội.

21. Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 2163/QĐ-TTg ngày 30/12/2013

của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “ Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch

vùng Đồng Bằng số Hồng và Duyên hải Đông Bắc đến năm 2020 tầm nhìn

đến năm 2030”.

22. Trần Mạnh Thường(2005), Việt Nam Văn hóa & Du lịch, NXB Thông tấn,

Hà Nội.

23. Tạ Duy Trinh, Du Lịch Hải Phòng (Guide book), NXB Hải Phòng,

Hải Phòng 2001.

24. Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng, Báo cáo số 239/BC –UBND

ngày 06/11/2015 Báo cáo tiềm năng du lịch và định hướng phát triển du lịch

của thành phố Hải Phòng, Hải Phòng.

25. Bùi Thị Hải Yến (2009), Tuyến điểm du lịch Việt Nam, NXB Giáo dục, Hà

Nội.

CÁC TRANG WEB

www.haiphong.gov.vn

www.vi.wikipedia.org

www.dulichhaiphong.gov.vn

www. diemtinviet.com

www.diendankienthuc.net

BẢNG CÂU HỎI ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ HÀI LÒNG VỀ SỬ DỤNG CÁC DỊCH VỤ DU LỊCH TẠI KHU DU LỊCH CÁT BÀ, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

Để phục vụ nghiên cứu đề tài “Chính sách phát triển du lịch bền vững Khu

du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng”, nhóm nghiên cứu mong muốn khảo sát nhu

cầu của quý anh/chị liên quan tới chính sách này. Các câu hỏi dưới đây chỉ nhằm

phục vụ cho mục đích nghiên cứu. Rất mong sự hợp tác của quý anh/chị.

1. Anh/chị đến từ đâu:

2. Anh/chị bao nhiêu tuổi (đánh dấu X vào ô tương ứng)

Dưới 31-35 36-40 41-45 46-50 51-55 56-60 Trên 60

3. Giới tính (đánh dấu X vào ô tương ứng): 97

Nam Nữ

4.Dân tộc (đánh dấu X vào ô tương ứng):

Dân tộc kinh Dân tộc thiểu số

5. Tôn giáo (đánh dấu X vào ô tương ứng):

Không Khác

Bạn bè

Đồng nghiệp

6. Đây là lần thứ bao nhiêu anh/chị đến Cát Bà: 7.Anh/chị thường đi du lịch với ai?

Gia đình

Người yêu

Một mình

Khác ………………………………………

8. Mục đích của anh/chị đến đây là

Du lịch thuần túy Thăm người thân Công tác Học tập Dự hội nghị Lý do khác (ghi rõ)………………….

9. Anh/chị thường lưu lại Cát Bà bao lâu?

......................................................................................................................................

10. Anh/chị biết đến Khu du lịch Cát Bà thông qua kênh thông tin nào? (đánh dấu x

vào ô tương ứng)

Báo, tạp chí

Ti vi

Radio

Bạn bè, người thân, đồng nghiệp

Tờ rơi

Đại lý du lịch

Internet

Sách hướng dẫn du lịch

11. Anh/chị vui lòng có biết đánh giá của mình về các hoạt động du lịch tại Khu

du lịch Cát Bà

Rất Rất hài Hài Không hài Ý kiến Dịch vụ không hài lòng lòng lòng khác lòng

Toàn chuyên đi

Phong cảnh

Môi trường

Quà lưu niệm

Giao thông

Dich vụ giải trí, thể thao

Món ăn

Phong ngủ

Chất lượng của nhân viên

Các tour du lịch

Môi trường an ninh

Sự thân thiện của cư dân

12. Anh/chị hãy sắp xếp các loại hình du lịch sau đây tại Khu du lịch Cát Bà theo

thứ tự ưu tiên từ thấp đến cao?

Chỉ tiêu

Tham quan làng nghề

Du lịch sinh thái tại Vườn quốc gia Cát Bà

Tham gia các họat động thường nhật của người địa phương (câu cá, thẻ mực,…)

Tham gia các lễ hội truyền thống

Tham quan các thắng cảnh thiên nhiên

Mua sắm hàng lưu niệm

Họat động khác (ghi rõ)…….....................................

13. Anh/chị có đề nghị gì để phát triển du lịch nơi đây? ......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

CẢM ƠN VÌ SỰ HỢP TÁC CỦA ANH/CHỊ

DANH MỤC BẢNG

Tên bảng Trang Bảng

2.1 Bảng 2.1.Thống kê cơ sở vật chất trong phục vụ du lịch giai đoạn 45

2009 - 2015

2.2. Bảng 2.2. Cơ cấu các ngành kinh tế của huyện Cát Hải 50

giai đoạn 2009- 2015

100

2.3 Bảng 2.3: Thống kê kết quả hoạt động kinh doanh du lịch Cát 51

Bà giai đoạn 2009 - 2015

Bảng 2.4. Thống kê số lượng khách du lịch thành phố Hải Phòng giai đoạn 2009 – 2015

Bảng 2.5. Thống kế số thu ngân sách từ du lịch giai đoạn 2009 – 2015

2.4 52

2.5 56

2.6 Bảng 2.6 Bảng tổng hợp điều tra về mức độ hài lòng của khách du lịch đối với các dịch vụ du lịch Cát Bà (%)

2.7 Biểu 2.7. Số liệu so sánh về du lịch Cát Bà và du lịch Hạ Long 61

giai đoạn 2009 – 2015

2.8 Bảng 2.8. Thống kê tổng số lượng khách du lịch 62

qua các tháng giai đoạn 2009 - 2015

2.9 Bảng 2.9: Thống kê tổng số lượng khách quốc tế qua các 64

thánggiai đoạn 2009 - 2015

2.10 Bảng 2.10: Thống kê tổng số lượng khách trong nước qua các 65

tháng giai đoạn 2009 - 2015

2.11 Bảng 2.11: Bảng giá vé tàu, xe tuyến Cát Bà - Hải Phòng và 67

ngược lại

2.12. Bảng 2.12: Bảng so sáng độ dài, chi phí và thời gian hành trình từ Hà Nội đi một số điểm trung tâm du lịch và Cát Bà

DANH MỤC HÌNH

Hình Tên hình Trang

1.1 Hình 1.1. Quan niệm về phát triển bền vững 18

1.2 Hình 1.2. Tam giác mục tiêu phát triển du lịch bền vững 25

101

2.1 Hình 2.1. Biểu đồ cơ cấu độ tuổi lao động du lịch Cát Bà 44

2.2 Hình 2.2. Tỷ trọng bình quân GDP các ngành kinh tế 50

huyện Cát Hải giai đoạn 2009 – 2015

2.3 Biểu đồ 2.3. Biểu đồ cơ cấu trình độ lao động du lịch Cát Bà 58

và du lịch Hạ Long giai đoạn 2009 - 2015

2.5 Hình 2.4. Biểu đồ so sánh số lượng khách du lịch Cát Bà 61

giai đoạn 2009 - 2015

2.6 Hình 2.5: Biểu đồ so sánh doanh thu từ du lịch Cát Bà và du lịch Hạ Long 61

2.7 Hình 2.6. Đồ thị biểu diễn tổng số lượng khách du lịch đến Cát 63

Bà qua các tháng giai đoạn 2009 – 2015

2.8 Hình 2.7. Đồ thị biểu diễn lượng khách du lịch quốc tế đến Cát 64

Bà giai đoạn 2009 – 2015

2.9 Hình 2.8 .Đồ thị biểu diễn lượng khách du lịch trong nước đến 66

102

Cát Bà qua các tháng giai đoạn 2009 - 2015

Luận văn thạc sĩ Chính sách công: Chính sách phát triển du lịch bền vững khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng

Chủ đề:

Luận văn thạc sĩ quản lý

Luận văn thạc sĩ quản lý du lịch

LỜI CAM ĐOAN

Hà Nội, ngày 22 tháng 6 năm 2017 Tác giả Lê Thị Thu Trang

LỜI CẢM ƠN

Hà Nội, ngày 22 tháng 6 năm 2017 Tác giả Lê Thị Thu Trang

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

1 1 3 6 7 7 8 9 10

Chương 2: Thực trạng chính sách phát triển du lịch bền vững tại Khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng

36

73 73

1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn

Tăng trưởng kinh tế là một trong những chỉ tiêu quan trọng của chính

sách điều hành kinh tế vĩ mô của mỗi quốc gia. Do đó, việc xác định được vai

trò của những nhân tố đóng góp cho tăng trưởng là rất cần thiết nhằm giúp

nhà quản lý hoạch định chính sách hiệu quả, đảm bảo tăng trưởng bền vững

trong dài hạn. Trong cấu thành tăng trưởng kinh tế của một quốc gia bao gồm

đóng góp của nhiều thành phần như vốn, lao động và các ngành dịch vụ. Một

trong những ngành dịch vụ đóng vai trò then chốt phải kể đến là du lịch. Theo

Stefan Franz Schubert (2011) ngành du lịch đóng góp vào tăng trưởng của

quốc gia thông qua nhiều kênh khác nhau. Thứ nhất, du lịch thu hút số lượng

lớn lao động, tạo ra việc làm qua đó sẽ cải thiện thu nhập của người lao động.

Thứ hai, du lịch sẽ kích thích xây dựng mới cơ sở hạ tầng và tăng cạnh tranh

của các doanh nghiệp trong cùng lĩnh vực. Thứ ba, du lịch là một kênh phổ

biến để khuếch tán kiến thức công nghệ, gia tăng nghiên cứu phát triển và

tích lũy vốn con người. Thứ tư, quốc gia phát triển du lịch sẽ thu về một

lượng lớn ngoại tệ, qua đó giảm gánh nặng trong việc thanh toán hàng hóa

nhập khẩu phục vụ trong sản xuất và tiêu dùng [1,11]

Ở Việt Nam, trong thời gian qua, nhận thức được tầm quan trọng của du

lịch, nhà nước đã ban hành chính sách phát triển du lịch hướng tới phát triển

bền vững. Nhờ vậy, du lịch Việt Nam đã có nhiều khởi sắc. Theo Báo cáo

thường niên Travel&Tourism Economic Impact 2016 Viet Nam của Hội đồng

Du lịch và Lữ hành thế giới công bố hồi tháng 3/2016 với mức 6,6% đóng

góp cho GDP, du lịch Việt Nam đứng thứ 40/184 nước về quy mô đóng góp

trực tiếp vào GDP và xếp thứ 55/184 nước về quy mô tổng đóng góp vào

GDP quốc gia. Cụ thể, tổng đóng góp của du lịch vào GDP Việt Nam, bao

gồm cả đóng góp trực tiếp, gián tiếp và đầu tư công là 584.884 tỷ đồng

(tương đương 13,9% GDP). Trong đó, đóng góp trực tiếp của du lịch vào

GDP là 279.287 tỷ đồng (tương đương 6,6% GDP). Với những đóng góp

trên, du lịch thực sự có khả năng làm thay đổi bộ mặt kinh tế của nước ta.

[2,34]

Thành Phố Hải Phòng với nhiều tiềm năng về du lịch cũng đã ban hành

chính sách phát triển du lịch từ rất sớm nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi

thế của thành phố, nhất là về cảnh quan thiên nhiên, tài nguyên nhân văn,

đảm bảo môi trường sinh thái, đa dạng các loại hình và sản phẩm du lịch, thu

hút đầu tư, tăng nhanh tỷ trọng du lịch trong tổng GDP của thành phố; tạo

việc làm, nâng cao dân trí; giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và đặc thù văn hóa

địa phương, phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, ngành và toàn dân phát

triển du lịch, góp phần thúc đẩy chuyển dịch nhanh cơ cấu kinh tế theo hướng

công nghiệp hóa - hiện đại hóa.

Trong các điểm du lịch ở Hải Phòng, Cát Bà được coi như viên ngọc

quý, là điểm đến được nhiều du khách lựa chọn. Vì vậy, UBND thành phố

Hải Phòng cũng đã xây dựng chính sách phát triển du lịch Cát Bà gắn với du

lịch bền vững. Đề án Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch bền vững quần đảo Cát

Tuy nhiên, trên thực tế, chính sách phát triển du lịch bền vững tại Cát

Bà vẫn chưa đạt được hiệu quả như mong muốn khi triển khai trong thực tế.

Mục tiêu và giải pháp của chính sách này vẫn chưa tạo ra động lực phát triển

du lịch bền vững tại địa phương. Chính vì vậy, là một người con của Cát Bà,

học viên đã lựa chọn hướng nghiên cứu “Chính sách phát triển du lịch bền

vững khu du lịch Cát Bà, thành phố Hải Phòng” để thực hiện.

Du lịch đang là một trong những lĩnh vực thu hút sự quan tâm của nhiều

nhà khoa học nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau. Cho đến nay, có

nhiều công trình nghiên cứu đề cập tới nội dung phát triển du lịch.

Giáo trình “Kinh tế du lịch”, GS.TS.Nguyễn Văn Đính, Trần Thị Minh

Hòa, Trường Đại học Kinh tế quốc dân 2008 đề cập tới những vấn đề về du

lịch dưới góc độ kinh tế như khái niệm, vai trò, mối quan hệ giữa du lịch và

phát triển kinh tế- xã hội.

Cuốn sách “Tài nguyên và môi trường du lịch Việt Nam” của TS.Phạm

Trung Lương (chủ biên), NXB Giáo dục 2000 bên cạnh việc cung cấp những

vấn đề lí luận cơ bản về du lịch đã phân tích, đánh giá thực trạng của du lịch

Việt Nam về điểm mạnh, điểm yếu, các cơ hội và thách thức đặt ra.

Đề án “Phát triển du lịch biển, đảo và vùng ven biển Việt Nam đến năm

2020” của Viện Nghiên cứu phát triển du lịch xác định rõ các định hướng

phát triển chủ yếu của du lịch biển trong mối quan hệ với Chiến lược phát

triển du lịch Việt Nam; với các mục tiêu chiến lược về phát triển kinh tế biển;

đảm bảo khai thác có hiệu quả những tiềm năng và lợi thế về du lịch biển gắn

với việc đảm bảo an ninh quốc phòng và phù hợp với xu thế hội nhập của