i
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------
Phạm Thị Tuyết Nhung
NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG MỘT SỐ THUỐC TRỪ SÂU
CƠ PHOTPHO TRONG MẪU NƢỚC VÀ ĐẤT
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
HÀ NỘI – 2014
ii
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------
Phạm Thị Tuyết Nhung
NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG MỘT SỐ THUỐC TRỪ SÂU
CƠ PHOTPHO TRONG MẪU NƢỚC VÀ ĐẤT
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Hóa phân tích
Mã số: 60440118
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. Đỗ Khắc Hải
TS. Nguyễn Thị Ánh Hƣờng
HÀ NỘI – 2014
iii
Lời cảm ơn
Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới thầy
TS. Đỗ Khắc Hải – Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường - Bộ
Công an và cô TS. Nguyễn Thị Ánh Hường - Trường ĐH Khoa học Tự nhiên
đã tận tình hướng dẫn về chuyên môn, phương pháp nghiên cứu và tạo điều
kiện giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.
Xin gửi lời trân trọng cảm tới cô PGS.TS. Tạ Thị Thảo cùng các thầy cô
khoa Hóa học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên đã tạo điều iện, giúp đỡ
tôi trong quá trình triển khai nghiên cứu, thực hiện đề tài.
Xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo cùng các anh chị trong Trung tâm
Kiểm định môi trường – Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường
- Bộ Công an đã tận tình chỉ dạy và hướng dẫn tôi trong quá trình học tập và
thực hiện đề tài.
Xin gửi lời trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo và cán bộ Viện Khoa học và
Công nghệ Môi trường - Trường ĐH Bách hoa Hà Nội đã tạo điều iện,
giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới gia đình, bạn bè lớp
Cao học khóa 2011- 2013 đã giúp đỡ và động viên tôi trong suốt quá trình
học tập và làm luận văn.
Hà nội, ngày 16 tháng 3 năm 2014
Học viên
Phạm Thị Tuyết Nhung
iv
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN ................................................................................... 3
1.1. Thuốc trừ sâu và tình hình sử dụng ............................................................. 3
1.1.1. Định nghĩa ........................................................................................... 3
1.1.2. Phân loại thuốc trừ sâu ......................................................................... 3
1.1.3. Tình hình sử dụng thuốc trừ sâu ........................................................... 5
1.2. Ảnh hƣởng của thuốc trừ sâu đến môi trƣờng và sức khỏe con ngƣời ......... 8
1.2.1. Ảnh hƣởng của thuốc trừ sâu đến môi trƣờng ...................................... 8
1.2.2. Ảnh hƣởng của thuốc trừ sâu đến sức khỏe con ngƣời ......................... 9
1.3. Thuốc trừ sâu photpho hữu cơ .................................................................... 9
1.3.1. Giới thiệu chung .................................................................................. 9
1.3.2. Tên gọi, công thức hóa học, cấu tạo và tính chất của một số hợp chất
photpho hữu cơ thƣờng gặp............................................................................. 12
1.4. Các phƣơng pháp chuẩn bị mẫu cho phân tích thuốc trừ sâu photpho hữu cơ 16
1.4.1. Phƣơng pháp chiết lỏng - lỏng ............................................................... 16
1.4.2. Phƣơng pháp chiết rắn - lỏng SLE (solid - liquid extraction) ................. 19
1.4.3. Phƣơng pháp chiết pha rắn SPE (solid phase extraction) ....................... 22
1.4.4. Phƣơng pháp vi chiết pha rắn SPME (solid phase microextraction) ....... 23
1.4.5. Phƣơng pháp chiết lỏng siêu tới hạn SFE (Supercritical fluid extraction)
....................................................................................................................... 23
1.4.6. Phƣơng pháp chiết lỏng có hỗ trợ áp suất PLE (Pressurized liquid
extraction) ....................................................................................................... 23
1.4.7. Phƣơng pháp chiết bằng bộ kít QuEChERS (Quick, Easy, Cheap,
Effective and Safe).......................................................................................... 24
1.5. Các phƣơng pháp phân tích thuốc trừ sâu photpho hữu cơ ........................ 25
v
1.5.1. Phƣơng pháp sắc ký lớp mỏng ............................................................... 26
1.5.2. Phƣơng pháp phổ UV-VIS .................................................................... 26
1.5.3. Phƣơng pháp cực phổ ............................................................................ 27
1.5.4. Phƣơng pháp điện di mao quản ............................................................. 27
1.5.5. Phƣơng pháp sắc ký lỏng....................................................................... 28
1.5.6. Phƣơng pháp sắc ký khí (GC)................................................................ 29
1.6. Các phƣơng pháp phân tích thuốc trừ sâu photpho hữu cơ hiện dùng ở Việt
Nam và trên thế giới ........................................................................................... 31
1.6.1. Các phƣơng pháp phân tích theo tiêu chuẩn Việt Nam .......................... 31
1.6.2. Các phƣơng pháp phân tích thuốc trừ sâu photpho hữu cơ hiện dùng trên
thế giới............................................................................................................ 31
CHƢƠNG 2: THỰC NGHIỆM ............................................................................. 32
2.1. Nội dung và phƣơng pháp nghiên cứu ......................................................... 32
2.1.1. Nội dung ............................................................................................... 32
2.1.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................... 32
2.2. Hóa chất và thiết bị ...................................................................................... 34
2.2.1. Chất chuẩn OPs ..................................................................................... 34
2.2.2. Hóa chất ............................................................................................ 35
2.2.3. Thiết bị .................................................................................................. 35
2.2.3. Dụng cụ................................................................................................. 37
2.3. Quy trình thí nghiệm ................................................................................... 37
2.3.1. Các thí nghiệm tìm điều kiện tối ƣu hệ thống sắc ký ............................. 37
2.3.2. Quy trình phân tích mẫu ........................................................................ 38
2.3.3. Tính toán kết quả................................................................................... 40
CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ......................................................... 41