Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:152

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến hệ thống kiểm soát nội bộ liên quan đến công tác quản lý thu tại BHXH tỉnh Bình Dương; đề xuất một số nội dung liên quan đến kết quả nghiên cứu về công tác thu BHXH nhằm nâng cao khả năng kiểm soát nội bộ về thu BHXH tại tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT DIỆP THANH SANG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TÍNH HỮU HIỆU CỦA HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TRONG CÔNG TÁC THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8340301 BÌNH DƯƠNG – NĂM 2018
UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT DIỆP THANH SANG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TÍNH HỮU HIỆU CỦA HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TRONG CÔNG TÁC THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8340301 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN PHƯỚC BÌNH DƯƠNG – NĂM 2018
i LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan rằng luận văn “Các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Dương ” là bài nghiên cứu của chính tôi. Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, Tôi cam đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố hoặc sử dụng để nhận bằng cấp ở nơi khác. Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định. Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác. Bình Dương, ngày tháng năm 2018 Học viên Diệp Thanh Sang
ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu Trường đại học Thủ Dầu Một, Khoa Đào tạo sau đại học, Ban chủ nhiệm khoa kinh tế cùng các thầy cô tham gia giảng dạy và giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp. Xin chân thành cảm ơn thầy PGS.TS.Trần Phước đã tận tình cung cấp tài liệu, hướng dẫn, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi nhất trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài. Xin cảm ơn Ban giám đốc cơ quan Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Dương và các anh /chị đồng nghiệp đã hổ trợ, giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện đề tài. Sau cùng xin cảm ơn bạn bè và gia đình đã động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Trân trọng cảm ơn!
iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT / KÝ HIỆU ASXH : An sinh xã hội BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm y tế BHTN : Bảo hiểm thất nghiệp DGRR : Đánh giá rủi ro GS : Giám sát HĐKS : Hoạt động kiểm soát HĐLĐ : Hợp đồng lao động HTKSNB : Hệ thống kiểm soát nội bộ KSNB : Kiểm soát nội bộ MTKS : Môi trường kiểm soát NLĐ : Người lao động SPSS : Statistical Package for the Social Sciences – Phần mềm thống kê cho khoa học xã hội TTTT : Thông tin truyền thông TTPH : Thông tin phản hồi YTTG : Ý thức tham gia UBND : Ủy ban nhân dân
iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN………………………………………………………………….......i LỜI CẢM ƠN…………………………………………………………………………ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT/KÝ HIỆU……………………………………………iii MỤC LỤC…………………………………………………………………………….iv DANH MỤC BẢNG BIỂU………………………………………………………......ix DANH MỤC HÌNH……………………………………………………………….......x TÓM TẮT ĐỀ TÀI……………………………………………………………….......xi CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ......................................... 1 1.1. Tính cấp thiết đề tài .................................................................................................. 1 1.2. Các nghiên cứu trong và ngoài nước có liên quan ................................................... 2 1.2.1. Nghiên cứu trong nước ....................................................................................... 2 1.2.2. Nghiên cứu nước ngoài ...................................................................................... 3 1.2.3. Nhận xét về các nghiên cứu trước đây và khoảng trống nghiên cứu ................. 4 1.3. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................. 5 1.3.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát ........................................................................... 5 1.3.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể ................................................................................ 5 1.4. Câu hỏi nghiên cứu................................................................................................... 5 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 5 1.5.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 5 1.5.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 6 1.6. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 6 1.6.1. Phương pháp thu thập số liệu ............................................................................. 6 1.6.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 6 1.7. Đóng góp của đề tài .................................................................................................. 7 1.8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 8 CHƯƠNG 2: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ TRONG KHU VỰC CÔNG …………………………………………………………………………………9 2.1. Tổng quan về KSNB ................................................................................................ 9
v 2.1.1. Lịch sử ra đời và phát triển lý luận về KSNB .................................................... 9 2.1.2. Định nghĩa về KSNB ........................................................................................ 10 2.1.3. Các bộ phận hợp thành hệ thống KSNB theo COSO ....................................... 12 2.2. KSNB trong khu vực công ..................................................................................... 16 2.2.1. Mục tiêu KSNB trong khu vực công ................................................................ 16 2.2.2. Đặc điểm tổ chức hệ thống KSNB trong khu vực công ................................... 17 2.2.3. Khái niệm KSNB trong khu vực công ............................................................. 18 2.2.4. Các yếu tố cấu thành hệ thống KSNB trong khu vực công ............................. 18 2.2.4.1. Môi trường kiểm soát ................................................................................. 19 2.2.4.2. Đánh giá rủi ro ............................................................................................ 20 2.2.4.3. Hoạt động kiểm soát ................................................................................... 22 2.2.4.4. Thông tin và truyền thông .......................................................................... 23 2.2.4.5. Giám sát ...................................................................................................... 24 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ............................................................................................ 26 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 27 3.1. Thiết kế nghiên cứu và quy trình nghiên cứu......................................................... 27 3.1.1. Thiết kế nghiên cứu .......................................................................................... 27 3.1.2. Quy trình nghiên cứu ........................................................................................ 27 3.2. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................ 29 3.2.1. Phương pháp nghiên cứu định tính .................................................................. 29 3.2.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng ............................................................... 29 3.3. Thu thập và xử lý dữ liệu nghiên cứu..................................................................... 33 3.4. Mô hình và giả thuyết nghiên cứu .......................................................................... 34 3.4.1. Xây dựng mô hình nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống KSNB trong công tác thu BHXH ................................................................... 34 3.4.2. Xây dựng các giả thuyết nghiên cứu ................................................................ 35 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................................ 36 CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ HỆ THỐNG KSNB TẠI BHXH TỈNH BÌNH DƯƠNG ................................................................ 37
vi 4.1. Giới thiệu về BHXH tỉnh Bình Dương .................................................................. 37 4.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ....................................................................... 37 4.1.2. Chức năng và nhiệm vụ .................................................................................... 38 4.1.2.1. Chức năng................................................................................................... 38 4.1.2.2. Nhiệm vụ .................................................................................................... 38 4.1.3. Cơ cấu tổ chức .................................................................................................. 40 4.1.3.1. Ban giám đốc .............................................................................................. 40 4.1.3.2. Các phòng chức năng, nghiệp vụ và BHXH huyện, thị xã, thành phố ...... 40 4.2. Phân tích tình hình thu chi BHXH tỉnh Bình Dương giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2017 ....................................................................................................................... 42 4.2.1. Tình hình thu chi BHXH tỉnh Bình Dương từ năm 2013 - 2017 ..................... 42 4.2.2. Công tác kiểm tra thu BHXH tại tỉnh Bình Dương .......................................... 46 4.2.3. Những hạn chế trong công tác kiểm tra nội bộ thu BHXH tại tỉnh BD ........... 47 4. 3. Kết quả nghiên cứu phân tích định lượng các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống KSNB trong công tác thu BHXH tại tỉnh Bình Dương ................... 49 4.3.1. Thống kê mô tả ................................................................................................. 49 4.3.2. Phân tích Cronbach’s Alpha ............................................................................. 52 4.3.3. Phân tích hồi quy EFA ..................................................................................... 55 4.3.3.1. Phân tích nhân tố khám phá cho các nhân tố độc lập ................................. 56 4.3.3.2. Phân tích nhân tố khám phá cho nhân tố phụ thuộc ................................... 59 4.3.3.3. Điều chỉnh mô hình nghiên cứu ................................................................. 60 4.3.4. Phân tích hồi quy đa biến ................................................................................. 63 4.3.4.1. Phân tích hệ số tương quan ........................................................................ 64 4.3.4.2. Kết quả phân tích hồi quy .......................................................................... 65 4.3.5. Bàn luận kết quả nghiên cứu ............................................................................ 67 4.3.5.1. Môi trường kiểm soát ................................................................................. 67 4.3.5.2. Môi trường kiểm soát nội bộ ...................................................................... 68 4.3.5.3. Đánh giá rủi ro ............................................................................................ 68 4.3.5.4. Hoạt động kiểm soát ................................................................................... 68
vii 4.3.5.5. Thông tin truyền thông ............................................................................... 68 4.3.5.6. Thông tin phản hồi ..................................................................................... 69 4.3.5.7. Giám sát ...................................................................................................... 69 4.3.5.8. Ý thức tham gia BHXH .............................................................................. 69 4.4. Phân tích thực trạng KSNB trong công tác thu BHXH tại tỉnh Bình Dương ........ 71 4.4.1. Môi trường kiểm soát ....................................................................................... 71 4.4.2. Đánh giá rủi ro .................................................................................................. 72 4.4.3. Hoạt động kiểm soát ......................................................................................... 72 4.4.4. Thông tin và truyền thông ................................................................................ 73 4.4.5. Hoạt động giám sát ........................................................................................... 73 4.5. Kết hợp đánh giá kết quả nghiên cứu định lượng và định tính .............................. 74 4.5.1. Những ưu điểm ................................................................................................. 74 4.5.2. Một số tồn tại và nguyên nhân ......................................................................... 75 4.5.2.1. Môi trường kiểm soát ................................................................................. 75 4.5.2.2. Đánh giá rủi ro ............................................................................................ 75 4.5.2.3. Hoạt động kiểm soát ................................................................................... 76 4.5.2.4. Thông tin truyền thông ............................................................................... 76 4.5.2.5. Hoạt động giám sát ..................................................................................... 77 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ............................................................................................ 78 CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ TRONG CÔNG TÁC THU BHXH TẠI BHXH TỈNH BÌNH DƯƠNG ............................................................................ 79 5.1. Quan điểm hoàn thiện............................................................................................. 79 5.1.1. Quan điểm kế thừa ........................................................................................... 79 5.1.2. Quan điểm lợi ích và an sinh xã hội ................................................................. 80 5.1.3. Quan điểm ứng dụng công nghệ thông tin vào hệ thống kiểm soát ................. 81 5.2. Giải pháp hoàn thiện KSNB công tác thu BHXH tại tỉnh Bình Dương................. 82 5.2.1. Về hoạt động giám sát ...................................................................................... 82 5.2.2. Về thông tin và truyền thông ............................................................................ 84 5.2.3. Về hoạt động kiểm soát .................................................................................... 85
viii 5.2.4. Về đánh giá rủi ro ............................................................................................. 86 5.2.5. Về môi trường kiểm soát .................................................................................. 87 5.3. Những kiến nghị hỗ trợ nhằm nâng cao việc thực hiện giải pháp.......................... 87 5.3.1. Đối với Nhà nước ............................................................................................. 87 5.3.2. Đối với ngành BHXH ....................................................................................... 88 5.3.3. Đối với BHXH tỉnh Bình Dương ..................................................................... 88 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 ............................................................................................ 91 KẾT LUẬN CHUNG .................................................................................................. 92 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC PHỤ LỤC
ix DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 4.1: Thống kê số liệu thu BHXH, BHYT, BHTN từ năm 2013 – 2017 .............. 42 Bảng 4.2: Thống kê số liệu chi giải quyết chế độ chính sách BHXH từ năm 2013 – 2017 ........................................................................................................................... 45 Bảng 4.3: Thống kê số liệu thanh kiểm tra từ năm 2013 – 2017 ................................. 47 Bảng 4.4: Cronbach’s Alpha của các nhân tố tác động ................................................. 53 Bảng 4.5: Phân tích nhân tố khám phá cho nhân tố độc lập ......................................... 60 Bảng 4.6: Phân tích nhân tố khám phá cho nhân tố phụ thuộc ..................................... 61 Bảng 4.7: Phân tích lại hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha thang đo MTKS .................... 61 Bảng 4.8: Phân tích lại hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha thang đo MTKS .................... 61 Bảng 4.9: Phân tích lại hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha thang đo ĐGRR .................... 61 Bảng 4.10: Phân tích lại hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha thang đo TTTT ................... 62 Bảng 4.11: Phân tích lại hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha nhân tố TT&PH ................. 62 Bảng 4.12: Phân tích tương quan với hệ số tương quan Pearson .................................. 64 Bảng 4.13: Tóm tắt mô hình .......................................................................................... 66 Bảng 4.14: Phân tích phương sai (Anova) .................................................................... 66 Bảng 4.15: Tóm tắt các hệ số hồi quy ........................................................................... 66 Bảng 4.16: Kết quả kiểm định các giả thuyết ............................................................... 70 Bảng 4.17: Vị trí quan trọng của các nhân tố ............................................................... 71
x DANH MỤC HÌNH Hình 2.1: Các yếu tố cấu thành hệ thống KSNB ........................................................... 18 Hình 3.1: Sơ đồ thiết kế nghiên cứu .............................................................................. 28 Hình 3.2: Mô hình nghiên cứu ban đầu về các nhân tố ảnh hưởng đến hệ thống KSNB về thu BHXH ................................................................................................................. 34 Hình 4.1: Sơ đồ tổ chức cơ quan BHXH tỉnh Bình Dương .......................................... 41 Hình 4.2: Biểu đồ thể hiện số lượt người tham gia BHXH, BHYT, BHTN từ năm 2013 – 2017 ........................................................................................................................... 43 Hình 4.3: Biểu đồ thể hiện số thu BHXH, BHYT, BHTN từ năm 2013 – 2017 .......... 43 Hình 4.4: Biểu đồ thể hiện số lượt người hưởng chế độ BHXH, BHYT, BHTN từ năm 2013 – 2017 .................................................................................................................. 45 Hình 4.5: Biểu đồ thể hiện số chi BHXH, BHYT, BHTN từ năm 2013 – 2017........... 45 Hình 4.6: Thống kê mẫu khảo sát theo giới tính ........................................................... 49 Hình 4.7: Thống kê mẫu khảo sát theo trình độ học vấn .............................................. 50 Hình 4.8: Thống kê mẫu khảo sát theo độ tuổi ............................................................. 50 Hình 4.9: Thống kê số lượng nhân viên tại phòng ban công tác ................................... 51 Hình 4.10: Thống kê vị trí công tác của đáp án viên .................................................... 51 Hình 4.11: Thống kê quyền tự chủ nhân sự tại các phòng ban ..................................... 52 Hình 4.12: Mô hình nghiên cứu sau điều chỉnh ............................................................ 63
xi TÓM TẮT ĐỀ TÀI Tác giả thực hiện đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Dương” với mục đích chính là nhằm tìm ra một số giải pháp hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ về thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương. Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn là nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng. Nghiên cứu định tính được thực hiên bằng cách khảo sát câu hỏi với các anh/chị, đồng nghiệp hiện đang công tác công tác tại cơ quan BHXH tỉnh Bình Dương và các BHXH huyện, thị xã, thành phố trực thuộc BHXH tỉnh Bình Dương, để từ đó xác định được các nhân tố ảnh hưởng đến sự hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương : (1) Môi trường kiểm soát; (2) Đánh giá rủi ro; (3) Hoạt động kiểm soát; (4) Thông tin và truyền thông; (5) Giám sát; (6) Ý thức tham gia đóng BHXH. Tác giả đã tiến hành nghiên cứu định lượng thông qua việc khảo sát trực tiếp chuyên quản hiện đang công tác tại cơ quan BHXH tỉnh Bình Dương và các BHXH huyện, thị xã, thành phố trực thuộc BHXH tỉnh Bình Dương. Tác giả khảo sát 220 chuyên quản làm việc tại cơ quan BHXH trên địa bàn tỉnh thông qua phiếu khảo sát. Kết quả thu về được 192 phiếu khảo sát hợp lệ điền đầy đủ các câu hỏi. Địa điểm khảo sát là cơ quan cơ quan BHXH tỉnh Bình Dương và các BHXH huyện, thị xã, thành phố trực thuộc BHXH tỉnh Bình Dương. Dữ liệu khảo sát thu về được Tác giả cập nhật vào phần mềm SPSS 20.0 để phân tích. Sau đó Tác giả tiến hành kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha. Kết quả các biến thành phần thang đo đều đạt và có thể sử dụng được. Tác giả kết hợp sử dụng dữ liệu thứ cấp để phân tích định tính nhằm đánh giá thực trạng chất lượng về thu BHXH tại cơ quan BHXH tỉnh Bình Dương để thấy rõ những ưu, khuyết điểm. Từ đó có cơ sở đề xuất những giải pháp hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ về thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương.
1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một chính sách lớn trong hệ thống an sinh xã hội, luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm. Quá trình tổ chức triển khai công tác quản lý thu BHXH bắt buộc đã có những kết quả nhất định trên địa bàn tỉnh Bình Dương, chính sách BHXH đã thực sự đi vào cuộc sống của người lao động, khẳng định được vị trí trong đời sống xã hội, đối tượng tham gia BHXH ngày càng phát triển, đóng góp của quỹ BHXH không ngừng gia tăng, góp phần quan trọng trong việc ổn định đời sống. Nó là sự đảm bảo thay thế hoặc được bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ mất hoặc giảm thu nhập do bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội. Chính vì vậy, BHXH ngày càng đóng vai trò quan trọng trong xã hội và càng được quan tâm từ mọi tổ chức, cá nhân trong xã hội, quỹ này lấy số đông bù số ít. Cho nên chính sách BHXH, Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), Bảo hiểm y tế (BHYT) ra đời, phát triển cùng với nền kinh tế thị trường và có mặt hầu hết các nước trên thế giới. Đối với nước ta BHXH, BHTN, BHYT đã phát huy vai trò trụ cột trong hệ thống an sinh xã hội (ASXH), góp phần tích cực vào việc kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo ASXH. Bảo hiểm xã hội luôn mang lại những vai trò xã hội to lớn, vai trò đầu tiên đối với xã hội là việc tạo ra cơ chế chia sẻ rủi ro, nâng cao tính cộng đồng xã hội, cũng cố truyền thống đoàn kết, gắn bó giữa các thành viên trong xã hội, giữa người lao động và người sử dụng lao động. BHXH là công cụ phân phối, sử dụng nguồn quỹ dự phòng hiệu quả nhất cho việc giảm thiểu hậu quả rủi ro, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời BHXH giúp cho Nhà nước thực hiện được các công trình xây dựng trọng điểm của quốc gia, các chương trình phát triển kinh tế - xã hội quốc gia bởi BHXH tập trung được nguồn quỹ lớn. Nguồn quỹ này thường dùng để chi trả các sự kiện BHXH xảy ra về sau. Chính vì vậy, nguồn quỹ này luôn có một thời gian nhàn rỗi ấy, quỹ BHXH tạo thành một nguồn vốn lớn đầu tư cho các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia. Các đơn vị BHXH thuộc đơn vị sự nghiệp công lập có vai trò quan trọng trong việc ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội cho quốc gia. Tuy nhiên các cơ quan BHXH nói chung và BHXH tỉnh Bình Dương nói riêng hiện tại thu không đáp ứng được yêu cầu, một trong những nguyên nhân chủ yếu là do hoạt động kiểm soát của đơn vị còn nhiều hạn chế trong hoạt động thu các khoản bảo hiểm xã hội của các đơn vị, cá nhân mà nhiều nhất có thể kể đến là tình trạng doanh nghiệp trốn đóng hoặc nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN kéo dài. Do vậy, tác giả đã chọn đề tài để nghiên cứu “Các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Dương” là rất cần thiết
2 nhằm góp phần nâng cao chất lượng trong công tác thu BHXH của cơ quan BHXH tỉnh Bình Dương ở hiện tại và trong tương lai. 1.2. Các nghiên cứu trong và ngoài nước có liên quan 1.2.1. Nghiên cứu trong nước Từ năm 1995, sau hơn 23 năm thành lập và đi vào hoạt động của hệ thống BHXH Việt Nam, đã có trên một trăm công trình nghiên cứu của cán bộ lãnh đạo, quản lý, các chuyên gia trong ngành và ngoài ngành, từ đề tài cấp bộ, luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ đi sâu nghiên cứu những vấn đề chung, cũng như từng lĩnh vực cụ thể về BHXH, nhưng về kiểm soát nội bộ thu BHXH còn rất hạn chế, có thể kể đến các nghiên cứu tiêu biểu như sau: Luận văn thạc sỹ của Võ Năm: “Hoàn thiện công tác kiểm soát thu tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Định”, 2012. Ở nghiên cứu này tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính: Phân tích, tổng hợp và so sánh. Tác giả đã hệ thống lại toàn bộ những vấn đề lý luận chung về kiểm soát thu , phần lý luận chung đã chỉ ra được những nhân tố có ảnh hưởng đến công tác kiểm soát, đánh giá thực trạng công tác này tại BHXH tỉnh Bình Định, thông qua đánh giá tác giả đã đề xuất một số giải pháp để tăng cường công tác kiểm soát thu tại BHXH tỉnh Bình Định. Luận văn thạc sĩ của Lê Thị Thanh Tâm: “Hoàn thiện công tác kiểm soát nội bộ các khoản thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội thành phố Bà Rịa”, 2014. Mục tiêu của đề tài là hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về KSNB, phân tích, đánh giá và chỉ ra được những kết quả đạt được cũng như những vấn đề đang đặt ra hiện nay trong quản lý kiểm soát thu BHXH. Ở nghiên cứu này tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp phương pháp thống kê mô tả để nghiên cứu. Tác giả tập trung nghiên cứu kiểm soát nội bộ các khoản thu BHXH và vấn đế thất thoát nguồn thu hiện nay, tác giả kế thừa một số kinh nghiệm quản lý thu của ngành và rút ra được bài học kinh nghiệm để áp dụng vào chủ đề mà tác giả nghiên cứu. Điểm nổi bật trong luận văn này là tác giả đã chỉ rõ được rủi ro trong công tác thu và nguyên nhân của nó. Để từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp để khắc phục những nguyên nhân và tồn tại trong công tác kiểm soát nội bộ thu BHXH. Luận văn thạc sĩ của Trần Ngọc Tuấn: “Hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Gia Lai”, 2013. Tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính như thu thập tài liệu, tư liệu, phân tích tổng hợp kết hợp với phương pháp nghiên cứu định lượng trên cơ sở số liệu thống kê, tác giả so sánh, xử lý số liệu nhằm phân tích hoạt động quản lý thu BHXH và thực hiện quy trình thu BHXH khu vực kinh tế tư nhân tại BHXH tỉnh Gia Lai. Luận văn đã hệ thống được các cơ sở lý luận cơ bản về công tác quản lý thu BHXH khu vực kinh tế tư nhân ở địa phương như: phân tích được điều kiện tự nhiên, phát triển kinh tế xã hội và tình hình về kinh tế
3 tư nhân ở địa phương và đưa ra một số biện pháp để hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH ở khu vực này. Luận văn thạc sĩ của Trần Ngọc Quân: “Hoàn thiện công tác thu BHXH bắt buộc tại huyện Krông Nô tỉnh ĐăkNông”, 2015. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là tác giả hệ thống hóa những vấn đề cơ sở lý luận, khảo sát đánh giá thực trạng về công tác thu BHXH bắt buộc. Ở luận văn này tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu phân tích thực chứng, chuẩn tắc, tổng hợp, so sánh và phương pháp phân tích thống kê. Để từ đó tác giả khái quát được vấn đề thu BHXH bắt buộc, đưa ra biện pháp tăng cường kết hợp với các ban ngành liên quan để làm công tác thanh tra – kiểm tra về công tác thu BHXH bắt buộc. Luận văn thạc sĩ của Tiêu Thị Thu Hiền: “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại BHXH thành phố Hồ Chí Minh”, 2015. Đề tài nghiên cứu phân tích, đánh giá thực trạng hệ thống KSNB tại BHXH thành phố Hồ Chính Minh. Tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính: Phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kê toán học và phân tích dự báo. Để từ đó tác giả đã cho chúng ta nhận thấy được môi trường kiểm soát trong hoạt động BHXH, kiểm soát công tác quản lý tài chính và nghiệp vụ kế toán BHXH để phân tích và đánh giá thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ, để từ đó xây dựng hệ thống hóa các lý luận cơ bản về kiểm soát nội bộ trong đơn vị hành chính sự nghiệp. Luận văn thạc sĩ của Lê Quốc Dũng: “Hoàn thiện công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dương”, 2016. Tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính cụ thể: khảo sát, phân tích, so sánh và suy luận. Để từ đó tác giả đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về BHXH và công tác quản lý thu BHXH bắt buộc, phân tích được thực trạng công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dương và tác giả đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc trên địa bàn thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dương. Một nghiên cứu khác là luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thị Minh Trang: “Tăng cường công tác kiểm soát thu Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Nam”, 2017. Tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính như so sánh, quan sát, thu thập số liệu, phỏng vấn trực tiếp, mô tả, phân tích và tổng hợp. Trong đề tài này tác giả làm rõ thực trạng công tác kiểm soát thu BHXH tại BHXH tỉnh Quảng Nam theo cách tiếp cận dựa trên nền tảng khuôn khổ thống nhất về KSNB. Qua đó tác giả đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường công tác kiểm soát thu BHXH, chống thất thu quỹ BHXH tại BHXH tỉnh Quảng Nam. 1.2.2. Nghiên cứu nước ngoài Trên thế giới đã có rất nhiều nghiên cứu về đề tài kiểm soát nội bộ, cụ thể được liệt kê trong các nghiên cứu tiêu biểu như sau:
4  Angella Amudo & Eno L. Inanga (2009) cho rằng có sáu nhân tố tác động đến sự hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ bao gồm: (1) Môi trường kiểm soát, (2) Đánh giá rủi ro, (3) Hệ thống thông tin và truyền thông, (4) Các hoạt động kiểm soát, (5) Giám sát, (6) Công nghệ thông tin. Sultana & Haque, (2011); Gamage và cộng sự (2014) cho rằng có năm nhân tố tác động đến sự hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ bao gồm: (1) Môi trường kiểm soát, (2) Đánh giá rủi ro, (3) Hệ thống thông tin và truyền thông, (4) Các hoạt động kiểm soát, (5) Giám sát.  International Federation of Accountants IFAC (2012), “Evaluating and Improving Internal control in Organizations”, Đánh giá và hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong tổ chức. Bài báo này tác giả xác định lý do tại sao các hệ thống kiểm soát nội bộ trong tổ chức không phải lúc nào cũng hiệu quả từ đó hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ để quản lý rủi ro, chống lại các mối đe dọa và tận dụng các cơ hội để kiểm soát các hoạt động của tổ chức một cách hiệu quả. Nghiên cứu đã đưa ra những nguyên tắt đánh giá và cải thiện hệ thống kiểm soát nội bộ, những hướng dẫn cụ thể để thực hiện các nguyên tắc được nhà quản lý và nhân viên khác của tổ chức, nắm bắt và tích cực theo dõi các hoạt động, tận dụng các cơ hội để chống lại các mối đe dọa, phù hợp với chiến lược quản lý rủi ro và các chính sách về kiểm soát nội bộ do cơ quan quản lý xác định để đạt được mục tiêu của tổ chức.  John J. Cheh – Đại học Akron, Đại học Jang-hyung Lee Daegu (2010), “Determinants Of Internal Control Weaknesses”, Các yếu tố quyết định đối với kiểm soát nội bộ. Bài báo tìm ra được những biến số tài chính và phi tài chính giúp công ty xác định được những hạn chế trong kiểm soát nội bộ theo Bộ luật Sarbanes-Oxley. Các biến này có thể được sử dụng bởi các kiểm toán viên như là một công cụ sàng lọc để xác định trong quá trình kiểm soát nội bộ, từ đó giúp kiểm toán viên tiết kiệm đáng kể chi phí kiểm toán.  Ngoài các nghiên cứu nói trên, còn có các nghiên cứu những tác động của thành phần trong hệ thống kiểm soát nội bộ đến nâng cao khả năng của hệ thống kiểm soát nội bộ như: Nghiên cứu về môi trường kiểm soát: D “Aquyla, 1998 & Ramos (2004), Rae & Subramaniam (2006); Nghiên cứu về đánh giá rủi ro: Lannoye (1999); Walker (1999); Nghiên cứu về thông tin và truyền thông: Steihoff (2001), Hevesi (2005), Nghiên cứu các hoạt động kiểm soát: Jenkinson (2008), Ramos (2004); Nguyên cứu về giám sát: Springer (2004), Muhota (2005), Diamond (1984), Calomiris & Khan (1991); Nghiên cứu về lợi ích nhóm: Rawls, J.A (1971), Frank Scarpatti (1977), Allan J.Cigler & Burdett A.Loomis (1995). 1.2.3. Nhận xét về các nghiên cứu trước đây và khoảng trống nghiên cứu Sau khi tìm hiểu các công trình nghiên cứu trong nước cũng như ngoài nước đã được công bố, tác giả xác định được một số điểm cơ bản như sau: Đa số các tác giả tập trung vào việc nghiên cứu những vấn đề có liên quan đến hoạt động kiểm soát nội bộ; hệ thống kiểm soát nội bộ tại các đơn vị; các nhân tố trong hệ thống kiểm soát nội bộ
5 tác động đến hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ tại các đơn vị.Tuy nhiên, trong các nghiên cứu này chưa có tác giả nào đề cập đến các nhân tố ảnh hưởng đến sự hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác thu BHXH của các cơ quan BHXH. Đồng thời các nghiên cứu của những tác giả được công bố chủ yếu sử dụng các nhân tố bên trong cấu thành nên hệ thống kiểm soát nội bộ mà ít đề cập đến nhân tố bên ngoài mang tính đặc thù của nền kinh tế Việt Nam có tác động đến tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ. Những vấn đề trên cũng chính là khoảng trống rất quan trọng cho việc nghiên cứu của tác giả trong luận văn của mình. 1.3. Mục tiêu nghiên cứu Khảo sát, đánh giá thực trạng kiểm soát nội bộ về thu tại BHXH tỉnh Bình Dương, đánh giá những tồn tại hạn chế và nguyên nhân về công tác thu. Đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến hệ thống kiểm soát nội bộ liên quan đến công tác quản lý thu tại BHXH tỉnh Bình Dương. Đề xuất một số nội dung liên quan đến kết quả nghiên cứu về công tác thu BHXH nhằm nâng cao khả năng kiểm soát nội bộ về thu BHXH tại tỉnh Bình Dương. 1.3.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống KSNB trong công tác thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương. 1.3.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể - Nhận dạng các nhân tố tác động đến tính hữu hiệu của hệ thống KSNB trong công tác thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương; - Đo lường mức độ tác động của từng nhân tố đến tính hữu hiệu của hệ thống KSNB trong công tác thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương; - Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao tính hữu hiệu của hệ thống KSNB trong công tác thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương. 1.4. Câu hỏi nghiên cứu Các nhân tố nào ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống KSNB trong công tác thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương? Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến hệ thống kiểm soát nội bộ liên quan đến công tác quản lý thu tại BHXH tỉnh Bình Dương? Thực trạng kiểm soát nội bộ về thu tại BHXH tỉnh Bình Dương hiện nay như thế nào? Làm thế nào để nâng cao tính hữu hiệu của hệ thống KSNB trong công tác thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương? 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.5.1. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Kiểm soát nội bộ về thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Dương.
6 - Đối tượng khảo sát: Là cán bộ quản lý thu BHXH và các nhân viên BHXH tại tỉnh Bình Dương. 1.5.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Phạm vi nghiên cứu của đề tài này là Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Dương. - Về thời gian: Các số liệu thứ cấp được thu thập dùng để viết đề tài được giới hạn trong khoảng thời gian từ năm 2013 đến năm 2017, luận văn thực hiện từ tháng 05/2018 đến tháng 10/2018. 1.6. Phương pháp nghiên cứu 1.6.1. Phương pháp thu thập số liệu - Nghiên cứu tài liệu lý thuyết có liên quan. - Nghiên cứu sơ bộ để hình thành bảng câu hỏi. - Nghiên cứu chính thức: Thu thập dữ liệu, xử lý dữ liệu, kết luận và đúc kết các hàm ý quản trị. 1.6.2. Phương pháp nghiên cứu - Nhóm phương pháp điều tra khảo sát.  Phương pháp thảo luận: Phương pháp này được thực hiện với một số cán bộ lãnh đạo và cán bộ quản lý thu nhằm thu thập thêm thông tin và kiểm tra tính xác thực của bảng hỏi.  Phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi: Bảng hỏi được xây dựng dựa trên cơ sở mô hình nghiên cứu của đề tài nhằm thu thập thông tin đưa vào phân tích và kiểm định các giả thuyết nghiên cứu.  Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên: Mẫu được chọn theo phương pháp phi xác suất: kích thước mẫu là 192 cán bộ làm công tác quản lý thu, viên chức và nhân viên đang công tác tại BHXH tỉnh Bình Dương và các BHXH huyện, thị xã, thành phố.  Phương pháp thống kê toán học: Xử lý số liệu thu được bằng phần mềm SPSS phiên bản 20.0. - Nghiên cứu định tính: Khảo sát các thông tin về các vấn đề liên quan đến BHXH như: Bộ máy tổ chức, công tác quản lý BHXH trên địa bàn tỉnh Bình Dương đối với các cấp lãnh đạo từ BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh và các BHXH huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tham khảo các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống KSNB của các năm trước đó để tìm ra các giải pháp mới có khả năng thực hiện được để hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác thu BHXH trong thời gian tới. Vì vậy, tác giả thực hiện các bước sau:  Thu thập và tổng hợp lý thuyết liên quan đến đề tài nghiên cứu.  Lập bảng câu hỏi sơ bộ.
7  Phỏng vấn chuyên gia và tiến hành điều chỉnh bản hỏi.  Tiến hành phỏng vấn thử và chạy thử (khoảng 50 phiếu khảo sát) để kiểm định thang đo.  Xây dựng bản câu hỏi chính thức cho đề tài nghiên cứu. - Nghiên cứu định lượng: Xử lý phiếu khảo sát bằng phần mềm SPSS như sau:  Kiểm định thang đo Likert 5 mức độ (từ 1: hoàn toàn không đồng ý đến 5: hoàn toàn đồng ý) để đo lường mức độ các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống KSNB trong công tác thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương.  Thống kê mô tả.  Đo lường độ tin cậy của thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha.  Phân tích nhân tố khám phá (EFA) nhằm thu nhỏ và tóm tắt dữ liệu để đưa vào các thủ tục phân tích đa biến.  Phân tích hồi quy và kiểm định sự phù hợp của mô hình nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác thu BHXH.  Kiểm định các giả thuyết theo mô hình nghiên cứu của đề tài.  Mô hình nghiên cứu - Biến phụ thuộc là: “khả năng kiểm soát thu” - Các biến độc lập: + Môi trường kiểm soát + Đánh giá rủi ro + Hoạt động kiểm soát + Thông tin và truyền thông + Giám sát - Biến mới: “Ý thức tham gia đóng BHXH”. 1.7. Đóng góp của đề tài Luận văn đã tổng hợp cơ sở lý thuyết về các bộ phận tạo nên hệ thống kiểm soát nội bộ trong khu vực công, từ đó giúp đánh giá được thực trạng thực hiện việc kiểm soát nội bộ về thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương, để tìm được những điểm đã thực hiện tốt và những điểm còn hạn chế trong công tác ứng dụng hệ thống kiểm soát nội bộ vào công tác quản lý thu BHXH. Đề xuất các giải pháp và kiến nghị cần thiết nhằm tăng cường hiệu quả kiểm soát nội bộ trong công tác quản lý thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương. - Ý nghĩa khoa học của đề tài: Đề tài đã khái quát hóa được cơ sở lý luận về hệ thống KSNB trong khu vực công, trên cơ sở đó đã tiến hành xây dựng và kiểm định mô hình nghiên cứu về các yếu tố tác động đến tính hữu hiệu của hệ thống KSNB trong công tác thu BHXH tại BHXH tỉnh Bình Dương.