ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
––––––––––––––––––––––
SONEPASIT SIVONGSAY
RÈN LUYỆN CÁC KĨ NĂNG TƯƠNG TỰ HÓA
VÀ ĐẶC BIỆT HÓA CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC
HÌNH HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
NƯỚC CHDCND LÀO
Chuyên ngành: Lý luận và Phương pháp dạy học bộ môn Toán
Mã số: 60.14.01.11
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Cao Thị Hà
THÁI NGUYÊN - 2017
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu
và kết quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn toàn trung thực, chưa từng được
công bố trong bất kì một công trình của tác giả nào khác.
Thái Nguyên, tháng 5 năm 2017
Tác giả luận văn
SONEPASIT SIVONGSAY
ii
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới thầy giáo hướng dẫn khoa học
PGS. TS Cao Thị Hà, đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện
luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, khoa sau đại học, khoa Toán,
các thầy cô giáo giảng dạy và toàn thể các bạn học viên lớp cao học Lí luận và
phương pháp dạy học bộ môn Toán K23 - Trường Đại học Sư Phạm Thái
Nguyên đã tận tình giảng dạy, góp nhiều ý kiến quý báu cho tôi trong suốt quá
trình học tập, nghiên cứu khoa học và làm luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, các thầy cô giáo, các em học
sinh của Trường Năng Khiếu và Dự Bị đại học dân tộc Viêng Chăn, thủ đô
Viêng Chăn đã giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu.
Mặc dù có nhiều cố gắng, nhưng do thời gian có hạn và năng lực của bản
thân còn nhiều hạn chế trong kinh nghiên cứu, nên luận văn không tránh khỏi
những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp, chỉ bảo của các thầy,
cô giáo và các bạn đồng nghiệp.
Thái Nguyên, tháng 5 năm 2017
Tác giả luận văn
SONEPASIT SIVONGSAY
iii
MỤC LỤC
Lời cam đoan ........................................................................................................ i
Lời cảm ơn ........................................................................................................... ii
Mục lục ............................................................................................................... iii
Danh mục các bảng ............................................................................................. iv
Danh mục các hình .............................................................................................. v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài ........................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................... 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................... 3
4. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 3
5. Giả thuyết khoa học ..................................................................................... 3
6. Dự kiến cấu trúc luận văn ............................................................................ 3
Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN .............................................. 4
1.1. Tương tự hóa ............................................................................................. 4
1.1.1.Tương tự là gì? ................................................................................................. 4
1.1.2. Tương tự hóa trong toán học ......................................................................... 6
1.2. Đặc biệt hóa ............................................................................................... 8
1.3. Các thao tác tư duy liên quan đến hoạt động tương tự hóa và đặc biệt hóa .. 11
1.3.1. Phân tích - tổng hợp ...................................................................................... 11
1.3.2. Dự đoán thông qua so sánh .......................................................................... 15
1.3.3. Khái quát hóa ................................................................................................ 17
1.4. Tầm quan trọng của việc rèn luyện các kĩ năng tương tự hóa và đặc biệt
hóa cho học sinh trong quá trình DH ............................................................. 18
1.5. Dạy học giải toán hình học ..................................................................... 23
1.5.1. Vai trò của bài tập toán trong quá trình dạy học ........................................ 23
1.5.2. Vai trò của bài tập hình học với việc rèn luyện các kĩ năng tương tự hóa
và đặc biệt hóa của học sinh ................................................................................... 25
iv
1.6. Thực trạng việc tổ chức dạy học hình học cho học sinh ở trường trung
học cơ sở nước cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ........................................... 30
1.6.1. Thuận lợi trong dạy học hình học cho học sinh ở trường trung học cơ sở
nước cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ................................................................... 30
1.6.2. Khó khăn trong dạy học hình học cho học sinh khá giỏi ở trường trung
học cơ sở nước cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ................................................. 31
1.7. Kết luận chương 1 ................................................................................... 32
Chương 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KĨ NĂNG TƯƠNG TỰ
HÓA VÀ ĐẶC BIỆT HÓA CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC HÌNH
HỌC Ở TRƯỜNG THCS ............................................................................... 33
2.1. Sơ lược về nội dung Hình học trong chương trình môn Toán ở trường
THCS nước CHDCND Lào ........................................................................... 33
2.2. Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng tương tự hóa và đặc biệt hóa trong
DH Hình học cho HS trường THCS nước CHDCND Lào ............................ 34
2.2.1.Biện pháp 1: Rèn luyện kĩ năng tương tự hóa và đặc biệt hóa cho học
sinh trong hoạt động tìm kiếm lời giải bài toán .................................................... 34
2.2.2. Biện pháp 3: Rèn luyện kĩ năng tương tự hóa và đặc biệt hóa cho HS
trong việc đề xuất bài toán mới .............................................................................. 45
2.3. Kết luận chương 2 ................................................................................... 57
Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ...................................................... 58
3.1. Mục đích thực nghiệm ............................................................................ 58
3.2. Nội dung thực nghiệm ............................................................................. 58
3.3. Đối tượng thực nghiệm sư phạm ............................................................. 59
3.4. Triển khai thực nghiệm ........................................................................... 59
3.5. Đánh giá kết quả thực nghiệm ................................................................ 75
3.6. Kết luận chung về thực nghiệm .............................................................. 83
KẾT LUẬN ....................................................................................................... 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 85
