BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN
BÀI HỌC KINH NGHIỆM
TỪ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ LÃI SUẤT
CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2009 - 2010
Học viên: Nguyễn Thị Nhung
Lớp: Cao học Ngân hàng ngày 2 K16
GVHD: TS. Nguyễn Ngọc Ảnh
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.
THÁNG 6 - 2010
MỤC LỤC LUẬN VĂN:
“BÀI HỌC KINH NGHIỆM TỪ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ LÃI SUẤT
CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2009 – 2010”
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, ĐỒ THỊ
Chương 1. Tổng quan về lãi suất và vai trò lãi suất trong chống suy giảm
kinh tế ....................................................................................................................... 1
1.1 Lý luận cơ bản về lãi suất trong nền kinh tế............................................. 1
1.1.1 Khái niệm lãi suất.................................................................................. 1
1.1.2 Phân loại lãi suất ................................................................................... 2
1.1.2.1 Theo tính chất của khoản vay........................................................ 2
1.1.2.2 Phân loại theo giá trị thực của tiền lãi.......................................... 3
1.1.2.3 Phân loại theo loại tiền cho vay.................................................... 4
1.1.3 Các nhân tố tác động đến lãi suất .......................................................... 4
1.1.3.1 Nhóm nhân tố ảnh hưởng đến cung cầu vốn ................................. 4
1.1.3.2 Nhóm nhân tố ảnh hưởng đến cung cầu tiền tệ............................. 6
1.1.3.3 Các nhân tố khác........................................................................... 7
1.1.4 Vai trò của lãi suất trong nền kinh tế..................................................... 7
1.1.4.1 Kích thích lợi ích vật chất để thu hút các khoản tiền tiết kiệm ...... 7
1.1.4.2 Lãi suất là công cụ phân phối vốn, kích thích sử dụng vốn có hiệu
quả và điều chỉnh các hoạt động đầu tư........................................................................ 7
1.1.4.3 Lãi suất là công cụ đo lường tình trạng sức khoẻ của nền kinh tế8
1.3.4.4 Lãi suất là công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô của NHTW .................. 8
1.2 Nhà nước và vai trò của Nhà nước đối với việc điều hành nền kinh tế... 9
1.2.1 Về chính sách tài khóa........................................................................... 9
1.2.2 Về chính sách tiền tệ............................................................................11
1.2.3 Mối quan hệ giữa chính sách tài khoá và chính sách tiền tệ.................11
1.2.4 Phân tích chính sách kích cầu Việt Nam bằng lý thuyết kinh tế học...12
1.3 Suy giảm kinh tế và những công cụ của Nhà nước trong phòng, chống
suy giảm kinh tế..........................................................................................................14
1.3.1 Suy giảm kinh tế và những tác động có thể xảy ra ...............................14
1.3.1.1 Suy giảm kinh tế...........................................................................14
1.3.1.2 Những tác động do suy giảm gây ra.............................................15
1.3.1.3 Cách tính toán mức độ suy giảm kinh tế và phương pháp phòng
chống ............................................................................................................................16
1.3.2 Các công cụ trong chính sách tài khóa được dùng chống suy giảm kinh
tế ..................................................................................................................................17
1.3.2.1 Giảm thuế.....................................................................................17
1.3.2.2 Tăng chi tiêu.................................................................................18
1.3.2.3 Tăng đầu tư..................................................................................18
1.3.2.4 Xuất khẩu - Nhập khẩu.................................................................18
1.3.3 Các công cụ trong chính sách tiền tệ được dùng chống suy giảm
kinh tế ..........................................................................................................................19
1.3.3.1 Giảm lãi suất ................................................................................19
1.3.3.2 Tăng cung tiền..............................................................................19
1.4 Kinh nghiệm các nước trong việc sử dụng công cụ lãi suất để chống suy
giảm kinh tế.................................................................................................................19
1.4.1 Bài học từ cuộc khủng hoảng kinh tế thời kỳ trước năm 2008 .............19
1.4.2 Giải pháp kích cầu các nước lựa chọn nhằm đối phó với cuộc khủng
hoảng kinh tế thế giới thời kỳ 2008 – 2010 ..................................................................20
1.4.2.1 Chính sách kích cầu của 1 số nước trong giai đoạn
2008 – 2010 .................................................................................................................21
1.4.2.2 Gói kích cầu của Mỹ.....................................................................22
1.4.2.3 Gói kích cầu của Trung Quốc ......................................................24
1.4.2.4 Gói kích cầu của Singapore .........................................................28
1.4.3 Bài học kinh nghiệm từ gói kích cầu các nước.....................................29
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.................................................................................30
Chương 2. Hoàn cảnh ban hành và tác động của chính sách hỗ trợ tại Việt
Nam năm 2009 ............................................................................................................31
2.1 Tình hình kinh tế thế giới vào cuối năm 2008 và đầu năm 2009 ............31
2.2 Tình hình kinh tế trong nước và sự cần thiết ban hành chính sách
HTLS ...........................................................................................................................35
2.2.1 Sự phối hợp trong công tác triển khai và thực hiện chính sách hỗ trợ lãi
suất tại Việt Nam..........................................................................................................38
2.2.2 Các biện pháp NHNN Việt Nam áp dụng trong việc triển khai và thực
hiện chính sách hỗ trợ lãi suất ......................................................................................39
2.3 Việc vận dụng kiến thức kinh tế học trong thực thi chính sách hỗ trợ lãi
suất qua gói kích cầu tại Việt Nam năm 2009 ..........................................................42
2.3.1 Chính sách tài khoá mở rộng................................................................42
2.3.1.1 Thuế..............................................................................................42
2.3.1.2 Chi tiêu Chính phủ.......................................................................43
2.3.2 Chính sách tiền tệ nới lỏng...................................................................44
2.3.3 Các hình thức cho vay hỗ trợ lãi suất và khung pháp lý liên quan .......46
2.3.3.1 Các hình thức cho vay hỗ trợ lãi suất...........................................46
2.3.3.2 Khung pháp lý quy định đối với từng hình thức ...........................46
2.3.4 Những điểm giống nhau giữa các hình thức cho vay hỗ trợ lãi suất.....47
2.3.4.1 Phương thức chi trả và loại tiền được hỗ trợ lãi suất ..................47
2.3.4.2 Nguyên tắc, cơ chế tín dụng và chế độ báo cáo ...........................47
2.3.4.3 Giấy đề nghị HTLS và giấy xác nhận HTLS.................................48
2.3.4.4 Danh mục 12 ngành nghề không thuộc đối tượng hỗ trợ lãi
suất .............................................................................................................................. 48
2.3.5 Những điểm khác nhau giữa các hình thức cho vay hỗ trợ lãi suất ......49
2.3.5.1 Mục đích sử dụng vốn vay............................................................49
2.3.5.2 Mức lãi suất hỗ trợ.......................................................................50
2.3.5.3 Đối tượng được hỗ trợ lãi suất và phạm vi áp dụng.....................50
2.3.5.4 Các tổ chức tín dụng thực hiện hỗ trợ lãi suất .............................50
2.3.5.5 Thời gian hỗ trợ lãi suất và thời điểm giải ngân được tính hỗ trợ lãi
suất ...............................................................................................................................51
2.3.6 Tác động tích cực đến nền kinh tế........................................................52
2.3.6.1 Tốc độ tăng trưởng.......................................................................53
2.3.6.2 Chỉ số giá .....................................................................................54
2.3.6.3 Duy trì sản xuất, tạo việc làm, ổn định đời sống xã hội ...............54
2.3.6.4 Thị trường chứng khoán...............................................................54
2.3.6.5 Thu hút vốn đầu tư.......................................................................55
2.3.6.6 Tình hình xuất nhập khẩu.............................................................56
2.3.6.7 Hoạt động ngành Ngân hàng .......................................................56
2.4 Những thuận lợi và khó khăn trong việc thực thi chính sách hỗ trợ lãi
suất tại Việt Nam ........................................................................................................59
2.4.1. Thuận lợi .............................................................................................59
2.4.1.1 Thuận lợi khách quan...................................................................59
2.4.1.2 Thuận lợi chủ quan.......................................................................60
2.4.2. Khó khăn khách quan, chủ quan..........................................................61
2.4.2.1 Về tình hình kinh tế - xã hội..................................................................61
2.4.2.2 Về chính sách hỗ trợ lãi suất ................................................................64
- Về cơ chế chính sách .............................................................................64
- Về nguồn vốn.........................................................................................66
- Về chi phí...............................................................................................66
- Về tác dụng của lá chắn thuế.................................................................66
- Về chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn ...................................66
- Về đối tượng được hưởng chế độ HTLS................................................67
- Về công tác thực thi chính sách .............................................................67
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.................................................................................70
Chương 3. Bài học kinh nghiệm trong việc thực thi chính sách hỗ trợ lãi suất
tại Việt Nam năm 2009 và các giải pháp khắc phục ................................................71
3.1 Bài học kinh nghiệm trong việc thực thi chính sách hỗ trợ lãi suất tại Việt
Nam năm 2009.............................................................................................................. 71
