Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các biện pháp hạn chế gian lận thẻ tín dụng tại các NHTM Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:100

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu cụ thể của đề tài là nêu lên ñược khái quát về TTD, các hình thức gian lận TTD, thực tiễn tội phạm gian lận TTD ở Việt Nam, tìm hiểu các biện pháp đối phó với gian lận TTD đang được áp dụng trên thế giới và sự tiến bộ trong công nghệ chống gian lận TTD, từ đó đề ra các biện pháp để hạn chế và loại trừ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các biện pháp hạn chế gian lận thẻ tín dụng tại các NHTM Việt Nam

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O TRƯ NG ð I H C KINH T TP. H CHÍ MINH  TR N THANH B CH CÁC BI N PHÁP H N CH GIAN L N TH TÍN D NG T I CÁC NHTM VI T NAM LU N VĂN TH C SĨ KINH T TP. H CHÍ MINH – 2009
B GIÁO D C VÀ ðÀO T O TRƯ NG ð I H C KINH T TP. H CHÍ MINH  TR N THANH B CH CÁC BI N PHÁP H N CH GIAN L N TH TÍN D NG T I CÁC NHTM VI T NAM Chuyên ngành: Tài chính Doanh nghi p Mã s : 60.31.12 LU N VĂN TH C SĨ KINH T NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C: PGS. TS. TR M TH XUÂN HƯƠNG TP. H CHÍ MINH – 2009
i L I CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan r ng ñây là công trình nghiên c u do chính tôi th c hi n v i s h tr t ngư i hư ng d n khoa h c: PGS. TS. Tr m Th Xuân Hương. Các s li u và thông tin s d ng trong lu n văn này trung th c và ñư c phép công b ; n i dung nghiên c u và k t qu c a lu n văn này chưa t ng ñư c ai công b trong b t kỳ công trình nào. Tp. H Chí Minh – năm 2009 Tr n Thanh B ch
ii M CL C Trang PH N M ð U ............................................................................................................1 1. Lý do ch n ñ tài .........................................................................................................1 2. M c tiêu nghiên c u ....................................................................................................2 3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u ...............................................................................2 4. Phương pháp nghiên c u .............................................................................................2 5. K t c u c a lu n văn....................................................................................................3 CHƯƠNG 1. NH NG V N ð CHUNG V TH TÍN D NG VÀ GIAN L N TH TÍN D NG............................................................................................................4 1.1 Khái quát v th tín d ng...........................................................................................4 1.1.1 Khái ni m ...........................................................................................................4 1.1.2 Các ch th tham gia phát hành, thanh toán và ch p nh n TTD........................6 1.1.2.1 Hi p h i th qu c t .....................................................................................6 1.1.2.2 Ngân hàng phát hành ...................................................................................8 1.1.2.3 Ngân hàng ch p nh n thanh toán ................................................................8 1.1.2.4 Ch th .........................................................................................................9 1.1.2.5 ðơn v ch p nh n th ...................................................................................9 1.2 Cách th c thanh toán s d ng th tín d ng ...............................................................9 1.2.1 Quy trình chu n chi (authorization process) ....................................................10 1.2.2 Quy trình ghi n CT (settlement process) ........................................................14 1.3 R i ro gian l n trong ho t ñ ng kinh doanh th tín d ng t i NHTM ......................15 1.3.1 Khái ni m .........................................................................................................15 1.3.2 Các hình th c gian l n th tín d ng..................................................................15 1.3.2.1 H sơ xin m th gi m o .........................................................................15 1.3.2.2 Th b th t l c/ñánh c p.............................................................................16
iii 1.3.2.3 Th gi .......................................................................................................16 1.3.2.4 Gian l n trong nh ng giao d ch không có s xu t hi n th .......................17 1.3.2.5 Th g i ñi mà ch th không nh n ñư c ...................................................18 1.3.2.6 Tài kho n ch th b l i d ng....................................................................19 1.3.2.7 Gian l n trong n i b nhân viên ngân hàng ..............................................19 1.3.3 Thi t h i do gian l n th tín d ng.....................................................................20 1.3.3.1 Thi t h i cho ch th .................................................................................20 1.3.3.2 Thi t h i cho ñơn v ch p nh n th ...........................................................20 1.3.3.3 Thi t h i cho ngân hàng ............................................................................21 K t lu n Chương 1.........................................................................................................22 CHƯƠNG 2. TH C TR NG GIAN L N TH TÍN D NG T I CÁC NHTM VI T NAM...................................................................................................................23 2.1 T ng quan v th trư ng th ngân hàng t i Vi t Nam .............................................23 2.1.1 S phát tri n c a s n ph m th ngân hàng .......................................................23 2.1.1.1 Th c tr ng th trư ng th ngân hàng t i Vi t Nam ...................................23 2.1.1.2 Th c tr ng th trư ng th tín d ng t i Vi t Nam.......................................25 2.1.2 S phát tri n c a h th ng cơ s h t ng ph c v d ch v th ngân hàng nói chung và TTD nói riêng ............................................................................................28 2.1.3 Nh n xét v s phát tri n c a th trư ng th ngân hàng Vi t Nam nói chung và TTD nói riêng ............................................................................................................32 2.1.3.1 Nh ng thu n l i và thành t u ñã ñ t ñư c ................................................32 2.1.3.2 Nh ng v n ñ t n t i .................................................................................33 2.2 Th c tr ng gian l n th tín d ng t i các NHTM Vi t Nam.....................................34 2.2.1 Th gi ..............................................................................................................36 2.2.2 Gian l n trong nh ng giao d ch không có s xu t trình th .............................39 2.2.3 Th b th t l c/ñánh c p....................................................................................43
iv 2.2.4 H sơ xin m th gi m o.................................................................................44 2.2.5 Gian l n do n i b nhân viên ngân hàng ..........................................................45 2.3 Nguyên nhân c a th c tr ng gian l n th tín d ng t i các NHTM Vi t Nam .........46 2.3.1 Nguyên nhân b t ngu n t các NHTM ............................................................47 2.3.1.1 Không t ch c và qu n lý ch t ch quy trình phát hành th .....................47 2.3.1.2 Không qu n lý ch t ch ðVCNT ..............................................................47 2.3.1.3 Thi u các chương trình hu n luy n cho nhân viên....................................47 2.3.1.4 Ho t ñ ng qu n lý r i ro còn thi u và y u ................................................48 2.3.1.5 H th ng ph n m m phòng ch ng GLTTD còn thi u và y u ...................48 2.3.1.6 Công ngh d a trên n n t ng th t ...........................................................48 2.3.2 Nguyên nhân b t ngu n t các ðVCNT ..........................................................48 2.3.2.1 Không tuân th ñ y ñ quy trình ch p nh n th .......................................48 2.3.2.2 ðVCNT thi u kinh nghi m phòng ch ng GLTTD ...................................49 2.3.3 Nguyên nhân b t ngu n t CT .........................................................................49 2.3.3.1 Không chú ý b o m t thông tin .................................................................49 2.3.3.2 Không chú ý quan sát vi c x lý giao d ch t i ðVCNT và ki m tra Biên nh n giao d ch c n th n trư c khi ký ....................................................................49 2.3.3.3 Không thông báo k p th i cho NHPH khi th b m t ho c th t l c...........50 2.3.3.4 Không thư ng xuyên rà soát chi ti t giao d ch trên B n sao kê................50 2.3.4 Nguyên nhân b t ngu n t các ñ i tư ng khác ................................................50 K t lu n Chương 2.........................................................................................................52 CHƯƠNG 3. CÁC GI I PHÁP H N CH GIAN L N TH TÍN D NG T I CÁC NHTM VI T NAM............................................................................................53 3.1 Các gi i pháp ñ i v i NHTM ..................................................................................53 3.1.1 C i ti n t ch c Nhân s và Quy trình nghi p v ............................................53 3.1.1.1 Hoàn thi n t ch c ho t ñ ng kinh doanh th tín d ng ............................53
v 3.1.1.2 Tăng cư ng hư ng d n ch th b o m t thông tin th tín d ng................57 3.1.1.3 Hư ng d n và thư ng xuyên ki m tra công tác thanh toán th t i các ñơn v ch p nh n th .....................................................................................................57 3.1.1.4 Theo dõi các báo cáo gian l n th và c p nh t chương trình qu n lý r i ro toàn c u c a các hi p h i th qu c t ....................................................................58 3.1.2 Nâng cao trình ñ công ngh ............................................................................59 3.1.2.1 Thay th công ngh th t b ng công ngh th chip .................................59 3.1.2.2 Xây d ng trung tâm d li u (data centre) ñ lưu tr thông tin th tín d ng ...............................................................................................................................62 3.1.2.3 ð u tư tri n khai h th ng ph n m m t ñ ng nh n d ng và ngăn ch n các giao d ch gian l n...................................................................................................64 3.1.2.4 Tri n khai d ch v xác nh n (authentication) ch th cho các giao d ch tr c tuy n...............................................................................................................67 3.1.3 Qu n lý h p lý t ng chi phí cho gian l n th tín d ng .....................................69 3.2 Các gi i pháp ñ i v i cơ quan ch c năng................................................................71 3.2.1 Gi i pháp ñ i v i H i th Ngân hàng Vi t Nam ..............................................71 3.2.2 Gi i pháp ñ i v i Ngân hàng Nhà Nư c, B Tư Pháp và Qu c H i ...............72 K t lu n Chương 3.........................................................................................................75 K T LU N ..................................................................................................................77 TÀI LI U THAM KH O...........................................................................................78 PH L C .....................................................................................................................83 Ph l c 1: Công ngh b o m t sinh tr c h c b ng tĩnh m ch lòng bàn tay c a Fujitsu 83 Ph l c 2: Trích M c 25, 26, 27, 28 và 29, ði u 1 c a Lu t s a ñ i, b sung m t s ñi u c a B lu t Hình s (ñã ñư c Qu c h i nư c C ng hòa Xã h i ch nghĩa Vi t Nam khóa XII, kỳ h p th 5 thông qua ngày 19/6/2009). ...........................................85
vi DANH M C CÁC T VI T T T T vi t t t Gi i thích ATM Automatic Teller Machine (máy giao d ch t ñ ng) BASE Bank of America System Engineering (h th ng x lý giao d ch c a HHTQT Visa). BASE là ñư c t o ra vào năm 1976. BASE bao g m 2 h th ng nh bên trong: BASE I (x lý các yêu c u chu n chi) và BASE II (x lý các yêu c u thanh toán bù tr ). CT Ch th CVC Card Verification Code (mã s xác nh n th ). CVC bao g m 2 lo i là CVC1 và CVC2. CVV Card Verification Value (giá tr xác nh n th ). CVV bao g m 2 lo i là CVV1 và CVV2. ðVCNT ðơn v ch p nh n th GCMS Global Clearing Management System (h th ng x lý yêu c u thanh toán bù tr c a HHTQT MasterCard) GLTTD Gian l n th tín d ng HHTQT Hi p h i th qu c t MIP MasterCard Interface Processor (h th ng ph n c ng và ph n m m máy tính cài ñ t t i ðVCNT ñ giao ti p v i m ng vi n thông toàn c u c a MasterCard, có tên g i là Banknet). MIP + Banknet s giúp x lý các yêu c u chu n chi. NH Ngân hàng NHTM Ngân hàng thương m i PIN Personal Identification Number (s nh n d ng cá nhân) POS Point Of Sales (m t thi t b dùng ñ ñ c thông tin trong th và x lý giao d ch thanh toán t i các ñ a ñi m ch p nh n thanh toán b ng th ) TTD Th tín d ng VN Vi t Nam
vii DANH M C CÁC HÌNH Trang Hình 1.1 Logo c a các Hi p h i th qu c t ph bi n ....................................................6 Hình 1.2 Quy trình chu n chi giao d ch (authorization process)...................................10 Hình 1.3 Quy trình ghi n CT (settlement process) ......................................................14 Hình 3.1 Sơ ñ t ch c m t Trung tâm th tín d ng c n xem xét ................................53 Hình 3.2 Logo d ch v xác th c tr c tuy n c a các Hi p h i th qu c t ....................69 Hình 3.3 T i thi u hóa t ng chi phí GLTTD ................................................................70 DANH M C CÁC B NG BI U Trang B ng 2.1 Tình hình phát tri n th trư ng th ngân hàng năm 1996 – 2004 ..................23 B ng 2.2 Bi u ñ phát tri n th trư ng th ngân hàng năm 2005-2008 ........................24 B ng 2.3 S lư ng máy ATM c a 10 ngân hàng (1/2008) ...........................................28 B ng 2.4 Th ng kê s máy ATM và POS trên c nư c 2005 – 2008 ...........................29 B ng 2.5 Bi u ñ s máy ATM và POS trên c nư c 2005 – 2008..............................29
1 PH N M ð U 1. Lý do ch n ñ tài Th tín d ng (TTD) là phương ti n thanh toán không dùng ti n m t, ra ñ i t phương th c mua bán ch u hàng hoá bán l và phát tri n g n li n v i s ng d ng công ngh tin h c trong lĩnh v c ngân hàng. TTD giúp cho vi c gi m b t giao d ch ti n m t, gi m b t r i ro vì không ph i mang theo trong ngư i m t lư ng ti n m t quá l n. Khi ñi công tác, du l ch ho c h c t p ra nư c ngoài, nh TTD, CT cũng không ph i mang theo quá nhi u ngo i t . Th trư ng TTD Vi t Nam ñư c ñánh giá là r t ti m năng vì s ngư i s d ng TTD hi n gi chi m t tr ng nh trong dân s . Ví d như TTD Visa. Theo s li u th ng kê c a T ch c Visa (công b năm 2008), trong s 85 tri u dân Vi t Nam hi n ch có 88.000 ngư i (tương ñương 1% trên t ng s dân) s d ng th tín d ng (TTD) Visa, doanh s giao d ch ñ t kho ng 115 tri u USD. Trong khi ñó, s lư ng ngư i dân s d ng TTD Visa các nư c trong khu v c cao hơn r t nhi u: Singapore chi m 68,5%, Thái Lan chi m 10,6%; Malaysia là 20,3%. Do ñó, theo ñánh giá c a các chuyên gia trong ngành tài chính, Vi t Nam là th trư ng ti m năng cho s phát tri n c a TTD. Có th TTD v n còn tương ñ i m i Vi t Nam, nhưng v i dân s tr năng ñ ng, và t c ñ phát tri n kinh t cao và nh t là s h i nh p kinh t t c ñ chóng m t, ngư i dân s thay ñ i thói quen thanh toán b ng ti n m t và s ngư i s d ng TTD s tăng cao và tăng nhanh trong th i gian t i. V i ti m năng như th , nhi u ngân hàng, trong nư c l n ngoài nư c ñã và ñang hư ng t i th trư ng này. Tuy nhiên, vi c kinh doanh TTD c a các ngân hàng g p ph i r t nhi u r i ro. Tuy là m t phương ti n thanh toán hi n ñ i, nhi u ti n ích nhưng TTD v n có th phát sinh nh ng r i ro gây nh ng thi t h i v tài chính ho c các giá tr phi v t ch t khác cho các ch th tham gia, ñ c bi t là các r i ro gian l n TTD.
2 Gian l n TTD ñã tr thành m i lo ng i l n và rơi vào tình tr ng báo ñ ng t i các qu c gia như M , Anh, Maylaysia, Hongkong, Nh t,…T i Vi t Nam tình tr ng gian l n th chưa ñ n m c báo ñ ng nhưng do kinh nghi m x lý r i ro chưa nhi u, h th ng qu n lý TTD chưa ñư c chu n hoá, … nên Vi t Nam ñang là th trư ng ti m năng cho t i ph m TTD t n công. Trong th i gian t i, khi th trư ng TTD phát tri n m nh, nhi u ngư i s d ng th hơn và nhi u ñ a ñi m ch p nh n TTD hơn thì r i ro gian l n TTD s càng nhi u. Khi ñó, song song v i vi c phát tri n th ph n, các ngân hàng ph i chú ý ñ n vi c h n ch và lo i tr các gian l n TTD. Vì tính c p thi t c a vi c h n ch gian l n TTD, ñ các ngân hàng có th m nh d n tri n khai m t hình th c thanh toán không dùng ti n m t, mang l i nhi u l i ích cho ngư i dân Vi t Nam nên tác gi quy t ñ nh ch n ñ tài “Các bi n pháp h n ch gian l n th tín d ng t i các NHTM Vi t Nam” làm ñ tài lu n văn t t nghi p. 2. M c tiêu nghiên c u M c tiêu t ng quát c a ñ tài là tìm ra các gi i pháp ñ h n ch các gian l n TTD cho m t ngân hàng kinh doanh TTD Vi t Nam. M c tiêu c th c a ñ tài là nêu lên ñư c khái quát v TTD, các hình th c gian l n TTD, th c ti n t i ph m gian l n TTD Vi t Nam, tìm hi u các bi n pháp ñ i phó v i gian l n TTD ñang ñư c áp d ng trên th gi i và s ti n b trong công ngh ch ng gian l n TTD, t ñó ñ ra các bi n pháp ñ h n ch và lo i tr . 3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u ð i tư ng nghiên c u c a lu n văn là TTD, ho t ñ ng kinh doanh TTD c a các NHTM Vi t Nam và hành vi gian l n TTD t i th trư ng Vi t Nam t năm 2000 ñ n 2009. 4. Phương pháp nghiên c u Lu n văn ch y u s d ng các phương pháp nghiên c u: thu th p; th ng kê; so sánh; t ng h p và phân tích các s li u và thông tin v TTD, gian l n TTD.
3 5. K t c u c a lu n văn K t c u lu n văn g m 3 chương: • Chương 1. Nh ng v n ñ chung v th tín d ng và gian l n th tín d ng • Chương 2. Th c tr ng gian l n th tín d ng t i các NHTM Vi t Nam • Chương 3. Các bi n pháp h n ch gian l n th tín d ng t i các NHTM Vi t Nam
4 CHƯƠNG 1. NH NG V N ð CHUNG V TH TÍN D NG VÀ GIAN L N TH TÍN D NG 1.1 Khái quát v th tín d ng 1.1.1 Khái ni m Theo Quy t ñ nh s 20/2007/Qð-NHNN ngày 15/05/2007 c a Th ng ñ c Ngân hàng Nhà nư c ban hành “Quy ch phát hành, thanh toán, s d ng và cung c p d ch v h tr ho t ñ ng th ngân hàng”, TTD ñư c ñ nh nghĩa như sau: Th tín d ng (credit card) là th cho phép ch th th c hi n giao d ch th trong ph m vi h n m c tín d ng ñã ñư c c p theo th a thu n v i t ch c phát hành th . TTD là phương ti n thanh toán không dùng ti n m t, ra ñ i t phương th c mua bán ch u hàng hoá bán l và phát tri n g n li n v i s ng d ng công ngh tin h c trong lĩnh v c ngân hàng. TTD là công c thanh toán do NHPH th c p cho khách hàng s d ng ñ thanh toán hàng hoá d ch v ho c rút ti n m t trong ph m vi h n m c tín d ng ñư c c p. ð c trưng c a TTD là m t phương ti n thanh toán không dùng ti n m t v i h n m c chi tiêu không hoàn toàn ph thu c vào kh năng th ch p c a khách hàng. Chi tiêu trư c, tr ti n sau, có th thanh toán toàn b hay m t ph n kho n chi vào ngày ñ n h n thanh toán. TTD th c ch t là b ng ch ng c a m t m i quan h vay n gi a CT và ngân hàng. Theo ñó, NHPH ñ ng ý cho CT vay ti n ñ n m t m c t i ña nào. Khi CT s d ng TTD ñ mua hàng t i các c a hàng ch p nh n th , NHPH s cho CT vay ti n ñ thanh toán cho c a hàng trư c. T t c các kho n thanh toán mà CT th c hi n s ñư c ghi n (debit) vào tài kho n TTD c a CT. ð n m t ngày nh t ñ nh m i tháng, ngân hàng s g i B n sao kê ñ n cho CT, th ng kê t ng s ti n ñã chi trong kỳ. CT có th ch n thanh toán toàn b s ti n trư c th i h n ghi trong B n sao kê, khi ñó CT không ph i tr lãi. N u không CT có th tr s ti n t i
5 thi u (Minimum Payment), thư ng là kho ng 5% s ti n n , ph n còn l i có th tr t t , t t nhiên là ngân hàng s tính lãi. TTD luôn ñư c làm b ng plastic theo kích c tiêu chu n qu c t và bao g m các y u t : nhãn hi u thương m i c a th , tên và logo c a nhà phát hành th , s th , ngày hi u l c và tên c a CT. Ngoài ra, trên th còn có th có tên công ty phát hành th ho c thêm m t s y u t khác theo tiêu chu n c a t ch c ho c t p ñoàn th qu c t … Ph m vi thanh toán T i các ñơn v ch p nh n th trên toàn qu c và trên toàn th gi i. M c ñ ph bi n v ch p nh n c a TTD là do Hi p th i th qu c t như Visa, MasterCard, JCB, American Express… ñ m nhi m. Hi n t i, th ph n TTD trên th gi i, Visa ñang d n ñ u1. L i ích c a vi c s d ng S d ng TTD ñ thanh toán có m t s l i ích sau: • Th nói chung và s d ng TTD nói riêng là gi m r i ro mang theo ti n m t và các r i ro khác liên quan ñ n ti n m t (ti n gi , ti n rách, …) • Qu n lý k ho ch chi tiêu cá nhân d dàng qua các B n sao kê giao d ch ñ nh kỳ. • ðư c vay, h tr tài chính k p th i t ngân hàng ñ c bi t khi ñi công tác, theo h c xa nhà, ho c du h c nư c ngoài. • D dàng ñ t tour du l ch, khách s n, nhà hàng, thanh toán ti n h i ngh , h i ch … • Tham gia thương m i ñi n t , mua s m hàng hoá d ch v qua m ng internet. • Thay th hi u qu các kho n t m ng, công tác phí b ng ti n m t c a cơ quan cho cán b khi ñi công tác. • S h u phương ti n thanh toán uy tín, t t nh t, hi n ñ i nh t. • Th i gian th c hi n giao d ch nhanh chóng, chính xác và an toàn. 1 Th ng kê năm 2009, th ph n toàn c u v thanh toán th c a Visa chi m 64,79%, k ñ n là MasterCard 26,5%; American Express: 4,57%; China UnionPay: 3.29%; JCB: 0,73% và Diners Club: 0,14%. Ngu n: Nilson Report, tháng 4/2010.
6 1.1.2 Các ch th tham gia phát hành, thanh toán và ch p nh n TTD Ho t ñ ng phát hành, thanh toán và ch p nh n thanh toán TTD có s tham gia ch t ch c a năm thành ph n cơ b n: hi p h i th qu c t ; NHPH th ; ch th ; ngân hàng thanh toán th và các ñơn v ch p nh n th . 1.1.2.1 Hi p h i th qu c t Hi p h i th qu c t (HHTQT) là ñơn v ñ ng ñ u qu n lý m i ho t ñ ng và thanh toán th trong m ng lư i c a mình. ðây là Hi p h i các t ch c tài chính, tín d ng l n có m ng lư i ho t ñ ng r ng kh p và ñ t ñư c s n i ti ng v i thương hi u và các s n ph m ña d ng: T ch c th Visa, T ch c th MasterCard, Công ty th American Express, Công ty th JCB, Công ty th Diners Club, Công ty Mondex…. T ch c th qu c t ñưa ra nh ng quy ñ nh cơ b n v ho t ñ ng phát hành, s d ng và thanh toán th , ñóng vai trò trung gian gi a các t ch c và các công ty thành viên trong vi c ñi u ch nh và cân ñ i các lư ng ti n thanh toán gi a các công ty thành viên. Hình 1.1 Logo c a các Hi p h i th qu c t ph bi n • Công ty th Visa: Ra ñ i trong th p k phát tri n th trư ng và công ngh , Visa tr thành thương hi u th thanh toán hàng ñ u trên th gi i. Visa n m rõ nh ng thông tin v khách hàng hơn b t c ñ i th c nh tranh nào. ð ng th i Visa cũng
7 có ñư c danh ti ng c a chính mình, nh n ñư c s ch p nh n và s d ng r ng rãi c a khách hàng nhi u hơn các thương hi u thanh toán khác. S lư ng khách hàng s d ng Visa trên toàn c u l n hơn t ng s khách hàng s d ng các thương hi u thanh toán khác c ng l i. Vi c thúc ñ y m r ng th trư ng m i và vi c ra ñ i nhi u hình th c thanh toán m i c a Visa ñã tăng s lư ng ñ a ñi m giao d ch lên g p ñôi, t 3 tri u ñ a ñi m trong th p k trư c lên t i 5,9 tri u. Cùng v i vi c t p trung vào nâng cao các hình th c thanh toán ñã giúp Visa có s lư ng bán ra hàng năm t i M tăng g p 3 trong 10 năm tr l i ñây, lên t i 1,3 tri u t năm 2005; t i M , thanh toán b ng th Visa ñã vư t qua hình th c thanh toán b ng ti n m t. • T ch c th MasterCard: MasterCard International là m t công ty hàng ñ u th gi i v h th ng chi tr toàn c u. T m t công ty nh ñư c hình thành năm 1966, MasterCard ñã phát tri n thành m t t ch c r ng l n. Ch trong năm 1996, MasterCard ñã th c hi n thành công g n 6 t giao d ch và ñ t t ng doanh thu trên 675 t ñô la M . • Công ty th American Express: V i hàng tri u công ty trên toàn th gi i, American Express ñư c xem là d n ñ u v i các lo i TTD và Travellers Cheque (séc du l ch). Là công ty ñ u tiên phát hành séc du l ch dư i d ng TTD, American Express v n ti p t c là công ty hàng ñ u trong lĩnh v c du l ch và d ch v tài chính. Hãng v i hơn 155 tu i này luôn ñư c c nh ng cá nhân và các t ch c ñánh giá cao, h cho r ng s d ng s n ph m d ch v c a hãng luôn giúp h ñi u khi n ñư c cu c s ng c a mình, t vi c ñ t ch cho m t kỳ ngh tuy t v i cho ñ n qu n lý vi c ñ u tư c a mình vào c phi u. Hi n nay, American Express ñã phát hành hơn 65 tri u th trên toàn th gi i và ch tính riêng trong năm 2004 ñã có 416,1 t USD ñư c g i thông qua h th ng TTD c a American Express. Cũng trong năm 2004, công ty cho bi t h có kho n thu hơn 3,4 t USD nh vào du l ch và các d ch v tài chính bao g m TTD, vi c lưu hành ti n t , b o hi m du l ch, các kho n vay cá nhân, môi gi i online và ngân hàng trên toàn c u. • Công ty th JCB: JCB là thương hi u thanh toán toàn c u và là t ch c phát hành và kinh doanh TTD hàng ñ u t i Nh t B n. JCB khai trương ho t ñ ng th t i Nh t B n năm 1961 và b t ñ u m r ng ra th trư ng nư c ngoài t năm
8 1981. M ng lư i ñơn v ch p nh n thanh toán th c a JCB g m 12,32 tri u ñơn v , tr i r ng kh p 190 qu c gia và lãnh th . Th JCB hi n ñang ñư c phát hành t i 19 qu c gia và lãnh th , v i trên 59,78 tri u CT JCB. V i chi n lư c phát tri n th trư ng qu c t , JCB ñã liên minh v i trên 350 ngân hàng và ñ nh ch tài chính hàng ñ u trên kh p th gi i nh m gia tăng ñ ph th trư ng và m ng lư i CT. Là nhà cung c p d ch v thanh toán toàn di n, JCB cam k t cung c p các s n ph m và d ch v nhanh chóng, ch t lư ng cao cho toàn th khách hàng kh p nơi trên th gi i. • Công ty th Diners Club: ñư c thành l p năm 1949 b i Frank X. McNamara, Ralph Schneider và Matty Simmons. Khi TTD b t ñ u n i lên, Diners Clubs là công ty th TTD ñ c l p ñ u tiên trên th gi i. Diners Club ñư c phát hành trên hơn 200 qu c gia và b ng 70 ñ ng n i t . Diners Club khu v c B c M thu c quy n s h u c a Citigroup. Th Diners Club là s l a ch n hàng ñ u cho các doanh nghi p có quy mô t trung bình ñ n l n, các nhân viên và thương gia. 1.1.2.2 Ngân hàng phát hành Ngân hàng phát hành (NHPH) là thành viên chính th c c a HHTQT và ñư c HHTQT trao quy n phát hành th mang thương hi u c a HHTQT. NHPH là ngân hàng có tên in trên th do ngân hàng ñó phát hành th hi n ñó là s n ph m c a mình. NHPH ch u trách nhi m ti p nh n h sơ xin c p th , x lý và phát hành th , m và qu n lý tài kho n th , ñ ng th i th c hi n vi c thanh toán cu i cùng v i ch th . 1.1.2.3 Ngân hàng ch p nh n thanh toán Ngân hàng ch p nh n thanh toán (NHCNTT) là ngân hàng ch p nh n các lo i th như m t phương ti n thanh toán thông qua vi c ký k t h p ñ ng ch p nh n th v i các ñi m cung ng hàng hoá d ch v trên ñ a bàn. Ngân hàng thanh toán s cung c p cho các ðVCNT thi t b ph c v cho vi c thanh toán th , hư ng d n ñơn v cách th c v n hành, ch p nh n thanh toán th cũng như qu n lý và x lý nh ng giao d ch th t i các ñơn v này.
9 1.1.2.4 Ch th Ch th (CT) là nh ng cá nhân ho c ngư i ñư c u quy n (n u là th do công ty u quy n s d ng) ñư c NHPH th , có tên in n i trên th và s d ng th theo nh ng ñi u kho n, ñi u ki n ngân hàng quy ñ nh. 1.1.2.5 ðơn v ch p nh n th Các ñơn v cung ng hàng hoá d ch v ký k t h p ñ ng ch p nh n th như m t phương ti n thanh toán ñư c g i là ñơn v ch p nh n th (ðVCNT). Các ngành kinh doanh c a các ðVCNT tr i r ng t nh ng c a hi u bán l ñ n các nhà hàng ăn u ng, khách s n, sân bay.... 1.2 Cách th c thanh toán s d ng th tín d ng Gi s CT ñã n p ñơn xin m th và ñã ñư c c p TTD Visa. Sau ñó, CT ñ n m t c a hàng th y có logo c a VISA, th hi n c a hàng nh n thanh toán b ng th VISA, CT mua hàng và yêu c u thanh toán b ng TTD c a mình. Ngoài ra, CT có th mua hàng tr c tuy n quan m ng internet và ch n hình th c thanh toán b ng TTD; ho c CT có th dung TTD ñ rút ti n m t t máy ATM. Quy trình th c hi n giao d ch c a c a hàng s tr i qua 2 quy trình c t lõi. Quy trình chu n chi x y ra ngay lúc giao d ch ñang di n ra. Quy trình ghi n CT s x y ra sau ñó thông thư ng trong kho ng t 1-3 ngày.
10 1.2.1 Quy trình chu n chi (authorization process) 10 12 1 5 6 2 11 9 7 4 3 8 Hình 1.2 Quy trình chu n chi giao d ch (authorization process) Giao d ch th c hi n qua POS (xem hình 1.6) Quy trình chu n chi giao d ch s tr i qua các bư c sau: 1. CT (Cardholder) ñ n ðVCNT ñ mua hàng hóa/d ch v và yêu c u thanh toán b ng TTD. 2. Nhân viên c a c a hàng (Merchant) s qu t th c a CT qua thi t b POS, nh p s ti n c n thanh toán và ch k t qu . POS ñ c các thông tin trong th và k t nói ñ n h th ng máy tính c a NHCNTT (Accquirer) thông qua ñư ng dây ñi n tho i c ñ nh, g i kèm theo yêu c u v s ti n c n thanh toán. 3. H th ng c a NHCNTT s k t n i và ki m tra v i h th ng c a HHTQT (BASE I n u là Visa, BANKNET + MIP n u là MasterCard). 4. H th ng c a HHTQT s ki m tra sơ b v i nh ng thông tin mà HHTQT lưu tr như s th này có ñư c báo cáo là th t l c hay b m t c p hay không; ho c s th này có n m trong danh sách ñen c a HHTQT hay không. N u t t c thông tin ñ u th a mãn yêu c u, HHTQT s k t n i ñ n h th ng c a NHPH (Issuer) ñ ki m tra ti p.
11 5. H th ng c a NHPH s th c hi n quá trình ki m tra toàn di n ñ xem xem th c a CT có ph i là th h t h n ho c ñã báo th t l c ho c b báo ñánh c p hay không, s ti n CT mu n tr có vư t quá h n m c không. 6. N u m i th ñ u h p l , h th ng NHPH s tr k t qu l i cho h th ng c a HHTQT. 7. H th ng HHTQT s tr k t qu l i cho h th ng c a NHCNTT. 8. H th ng c a NHCNTT s báo l i k t qu ngay trong vài giây v máy POS c a ðVCNT. 9. N u giao d ch ñư c ch p thu n, khi ñó POS s t ñ ng in ra 3 b n Biên nh n giao d ch (sales slip). ðVCNT s ti n hành xác th c các ñ c ñi m b o m t trên th và ki m tra ch ký m t sau c a th trư c khi yêu c u CT ký tên vào Biên nh n giao d ch. N u giao d ch b t ch i, ðVCNT s thông báo cho CT. Quá trình thanh toán k t thúc. 10. CT ki m tra thông tin Biên nh n giao d ch như s ti n, ngày gi giao d ch,… và ký tên. 11. ðVCNT s ñ i chi u ch ký trên th và trên Biên nh n giao d ch. N u ch ký h p l , ðVCNT s giao 1 b n Biên nh n giao d ch cho khách hàng, gi 2 b n còn l i (1 b n ñ sao lưu và m t b n g i v v NHCNTT ñ hoàn t t th t c quy t toán, nh n l i ti n hàng ñã bán) và ti n hành giao hàng cho CT. 12. CT nh n hàng hóa, k t thúc quá trình thanh toán. Toàn b quy trình này g i là chu n chi. M c ñích c a quy trình này là ñ xác nh n tình tr ng c a TTD là bình thư ng, tài kho n còn ñ h n m c tín d ng ñ th c hi n giao d ch. V cơ b n, k t qu tr v cho m t yêu c u chu n chi s là: • Ch p thu n (approved): giao d ch ñư c ch p nh n • T ch i (declined): giao d ch b t ch i • Tham chi u (referred): giao d ch này c n ñư c tham chi u ñ n b ph n Chu n chi c a NHPH ñ xem xét ra quy t ñ nh là Ch p thu n hay T ch i. Khi nh n ñư c k t qu này, nhân viên c a hàng s g i ñ n NHCNTT c a mình và ñ i