1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
LÊ THỊ MỸ HẠNH
THÔNG TIN TÀI CHÍNH VÀ CÔNG BỐ THÔNG TIN TÀI CHÍNH TRONG
MỐI LIÊN HỆ VỚI CÁC QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN
CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN
MÃ SỐ : 60.34.30
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS. TS VÕ VĂN NHỊ
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2006
2
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
Chương 1
Tình hình thị trường chứng khoán Việt Nam và báo cáo tài chính của các công
ty niêm yết .................................................................................................................1
1.1 Tổng quan về thị trường chứng khoán Việt Nam ........................................1
1.1.1 Giới thiệu tình hình hoạt động và tổ chức TTCK Việt Nam ...........................1
1.1.2 Sơ lược về tình hình hoạt động của các công ty niêm yết................................5
1.2 Báo cáo tài chính và phân tích báo cáo tài chính trong mối liên hệ với
các quyết định đầu tư ..............................................................................................6
1.2.1 Báo cáo tài chính của các công ty niêm yết ....................................................7
1.2.2 Phân tích báo cáo tài chính trong mối liên hệ với các quyết định đầu tư .......9
1.2.2.1 Mục tiêu phân tích BCTC ............................................................................9
1.2.2.2 Kỹ thuật và các phương pháp trong phân tích tài chính .............................11
1.3 Một số quan điểm truyền thống về vai trò của thông tin BCTC đối với
quyết định của nhà đầu tư ............................................................................15
1.3.1 Các yếu tố cơ bản quyết định đến giá cổ phiếu .............................................15
1.3.2 Vai trò của thông tin tài chính đối với quyết định của nhà đầu tư ...............18
Kết luận chương 1 ..................................................................................................26
Chương 2
Thực trạng thông tin tài chính và công bố thông tin tài chính của các công ty
niêm yết tại trung tâm giao dịch chứng khoán (TTGDCK) TP.HCM .............. 27
2.1 Tình hình công ty niêm yết đang hoạt động tại TTGDCK TP.HCM
2.1.1 Theo thời gian lên sàn.................................................................................... 27
2.1.2 Theo ngành nghề............................................................................................ 27
2.1.3 Theo quy mô vốn ........................................................................................... 27
2.2 Thực trạng báo cáo tài chính của các công ty niêm yết hiện nay............ 28
2.2.1 Bảng cân đối kế toán...................................................................................... 28
2.2.2 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh:......................................................... 30
3
2.2.3 Báo cáo lưu chuyển tiền tệ............................................................................. 30
2.2.4 Thuyết minh báo cáo tài chính...................................................................... 31
2.3 Thực trạng công bố thông tin của các công ty niêm yết đối với quy định
của Uỷ ban chứng khoán Nhà nước .......................................................... 31
2.4 Thực trạng về nhu cầu của người sử dụng đối với thông tin báo cáo tài
chính ............................................................................................................. 33
2.5 Khảo sát giá cổ phiếu của các công ty niêm yết trong thời gian
qua…………………………………………………………………....35
2.5.1 Mô tả dữ liệu.................................................................................................. 35
2.5.2 Diễn biến giá toàn thị trường (VN_Index) .................................................... 37
2.6 Nhận xét về mối quan hệ giữa thông tin tài chính với quyết định đầu tư
chứng khoán tại TTGDCK TP.HCM......................................................... 44
2.6.1 Đánh giá ảnh hưởng của chỉ số tài chính các công ty niêm yết và giá cổ phiếu
qua từng năm.................................................................................................. 44
2.6.2 Đánh giá chung .............................................................................................. 47
2.7 Kinh nghiệm công bố thông tin tại Thái Lan và bài học cho Việt Nam . 48
2.7.1 Công bố thông tin tài chính của công ty niêm yết ......................................... 48
2.7.1.1 Quá trình công bố thông tin...................................................................... 48
2.7.1.2 Nội dung công bố thông tin tài chính ...................................................... 49
2.7.2 CBTT thị trường của Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan ........................... 49
2.7.3 Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong quá trình CBTT........................... 52
Kết luận chương 2 ................................................................................................... 54
Chương 3
Giải pháp tăng cường tính hữu dụng của thông tin tài chính và công bố thông
tin tài chính trong mối liên hệ với các quyết định đầu tư chứng khoán ........... 55
3.1 Quan điểm thiết lập quan hệ giữa thông tin tài chính và quyết định đầu
tư chứng khoán ............................................................................................ 55
3.1.1 Quan điểm định lượng ................................................................................... 55
3.1.2 Quan điểm định tính....................................................................................... 56
3.1.3 Quan điểm dựa trên sự phát triển, thay đổi và hội nhập của TTCK
Việt Nam ....................................................................................................... 58
3.2 Giải pháp thông tin tài chính được trình bày và công bố........................ 59
4
3.2.1 Chuẩn hóa và nâng cao chất lượng công bố thông tin từ tổ chức phát hành, tổ
chức niêm yết ................................................................................................. 59
3.2.2 Tăng cường hoàn thiện hệ thống thông tin tại TTGDCK.............................. 67
3.2.3 Giải pháp đối với công ty chứng khoán trong hoạt động CBTT ................... 71
3.2.4 Tăng cường giám sát hoạt động CBTT về tình hình tài chính trên TTCK.... 73
3.2.5 Tăng cường các biện pháp chế tài đối với hành vi vi phạm nghĩa vụ CBTT
trên TTCK Việt Nam .................................................................................... 74
3.2.6 Giải pháp về việc sử dụng thông tin của các nhà đầu tư ......................... 76
3.2.7 Tăng cường khả năng đọc hiểu BCTC cho nhà đầu tư.................................. 76
3.2.8 Đổi mới quá trình thông tin của các công ty niêm yết................................... 77
3.2.9 Triển khai mô hình công ty định mức tín nhiệm ........................................... 79
3.3 Giải pháp hỗ trợ khác.................................................................................. 80
3.3.1 Hoàn thiện chế độ kế toán, kiểm toán............................................................ 80
3.3.2 Giải pháp về sự phối hợp của các phương tiện thông tin đại chúng.............. 81
3.4 Thiết lập mô hình về s
ự tác động của các chỉ số tài chính đến giá cổ
phiếu ............................................................................................................. 83
3.4.1 Các nhân tố cơ bản để thiết lập quan hệ........................................................ 84
3.4.2 Thiết lập mô hình tổng quát........................................................................... 85
3.4.3 Thu thập dữ liệu ............................................................................................. 86
3.4.3.1 Chọn mẫu dữ liệu nghiên cứu .................................................................... 86
3.4.3.2 Mô tả dữ liệu ............................................................................................... 86
3.4.4 Ước lượng mô hình kinh tế lượng................................................................. 87
3.4.5 Kiểm định giả thiết......................................................................................... 87
3.4.6 Diễn dịch kết quả .......................................................................................... 87
3.4.7 Kết luận và đề xuất......................................................................................... 88
3.4.8 Hạn chế của mô hình và hướng mở rộng....................................................... 88
Kết luận chương 3 .................................................................................................. 89
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
5
MỞ ĐẦU
Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế đất nước thì Thị trường chứng khoán
Việt Nam đang trên đà phát triển. Tính đến đầu năm 2007 đã có hơn 100 công ty
niêm yết tại TTGDCK TP.HCM. Trong tất cả các hoạt động nói chung thì thông tin
luôn là những yếu tố không thể thiếu khi thực hiện các hoạt động đầu tư. Thông tin
lại càng quan trọng hơn đối với nhà đầu tư khi họ tham gia trên thị trường chứng
khoán. Trong các thông tin nói chung thì thông tin tài chính lại càng có ý nghĩa
quan trọng trong các quyết định của nhà đầu tư.
Thực tế kinh nghiệm trên thế giới và thực tiễn Việt Nam vừa qua cho thấy
thông tin, đặc biệt là thông tin tài chính càng đúng sự thật, càng kịp thời và hiệu quả
bao nhiêu, niềm tin của nhà đầu tư với hoạt động của thị trường chứng khoán càng
lớn. TTCK Việt Nam là thị trường mới nổi, mặc dù đã hoạt động được gần 7 năm
nhưng nó chỉ thật sự sôi động trong vòng hơn 1 năm trở lại đây. Do vậy, thông tin
nói chung và thông tin tài chính nói riêng trên thị trường chứng khoán được công bố
như thế nào, mức độ công bố ra làm sao? Liệu đã đáp ứng được nhu cầu của nhà
đầu tư hay chưa? thì chưa có cuộc nghiên cứu nào thực hiện.
Cùng với sự phát triển ngày càng cao của thị trường chứng khoán Việt Nam,
yêu cầu về hoạt động CBTT nói chung, CBTT tài chính nói riêng càng cao và cần
được hoàn thiện. Thông qua việc tìm hiểu quá trình công bố thông tin của thị trường
chứng khoán các nước, từ các quan sát thực tiễn kết hợp với việc phân tích và thực
hiện những cuộc khảo sát nhỏ; đề tài sẽ thực hiện nghiên cứu và tìm ra giải pháp
nhằm hoàn thiện hoạt động công bố thông tin tài chính tại trung tâm gia dịch chứng
khoán TP.HCM với tên gọi:
THÔNG TIN TÀI CHÍNH VÀ CÔNG BỐ THÔNG TIN TÀI CHÍNH TRONG
MỐI LIÊN HỆ VỚI CÁC QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN
Với việc nghiên cứu về thông tin tài chính và công bố thông tin tài chính để
tìm ra giải pháp tăng cường hiệu quả của hoạt động công bố thông tin cho TTCK
Việt Nam nói chung, tại TTGDCK TP.HCM nói riêng là một vấn đề có ý nghĩa