Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:109

Thêm vào BST

Báo xấu

92
lượt xem 29
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài là nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về vốn lưu động của doanh nghiệp, đồng thời tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng sử dụng vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc

i LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan đề tài “Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động tại Tổng công ty Đông Bắc” là công trình nghiên cứu do tác giả thực hiện. Các kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Hà Nội, ngày 10 tháng 9 năm 2019 Tác giả luận văn Hà Hồng Phong
ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tác giả xin trân trọng cảm ơn thầy Hiệu trưởng và ban Giám hiệu trường Đại học Ngoại thương đã tổ chức và tạo điều kiện để tác giả có cơ hội dự học lớp EMBA K3 – Cơ sở Quảng Ninh. Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo tham gia giảng dạy đã truyền đạt kiến thức trong suốt thời gian học tập tại trường. Đặc biệt tác giả xin gửi lời cảm ơn tới cô PGS.TS Đào Thị Thu Giang đã tận tình hướng dẫn trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Tác giả cũng chân thành cảm ơn tới các anh chị đồng nghiệp tại Tổng công ty Đông Bắc, Bộ Quốc phòng đã tận tình hỗ trợ cung cấp thông tin, số liệu để có thể hoàn thành luận văn. Cuối cùng tác giả xin được kính chúc Quý thầy, cô cùng các anh, chị đồng nghiệp tại Tổng công ty Đông Bắc, Bộ Quốc phòng có được thật nhiều sức khỏe để tiếp tục công tác và thành công hơn nữa trong sự nghiệp. Tác giả xin chân thành cảm ơn!
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................. vii DANH MỤC BẢNG .............................................................................................. viii DANH MỤC HÌNH ...................................................................................................x TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN ............................................xi MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VỐN LƢU ĐỘNG VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƢU ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP ........................................6 1.1. Tổng quan về vốn lƣu động............................................................................6 1.1.1. Khái niệm về vốn lưu động .......................................................................6 1.1.2. Đặc điểm của vốn lưu động ......................................................................7 1.1.3. Phân loại về vốn lưu động ........................................................................8 1.1.3.1. Phân loại vốn lưu động theo vai trò từng loại vốn lưu động ......................................8 1.1.3.2. Phân loại vốn lưu động theo hình thái biểu hiện ........................................................9 1.1.3.3. Phân loại vốn lưu động theo quan hệ sở hữu về vốn..................................................9 1.1.3.4. Phân loại vốn lưu động theo nguồn hình thành ........................................................10 1.1.4. Cơ cấu vốn lưu động và các nhân tố ảnh hưởng tới cơ cấu vốn lưu động ....................................................................................................................11 1.1.4.1. Cơ cấu vốn lưu động ................................................................................................11 1.1.4.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới cơ cấu vốn lưu động của doanh nghiệp.........................11 1.1.5. Quản lý vốn lưu động ..............................................................................12 1.1.5.1. Chính sách vốn lưu động..........................................................................................12 1.1.5.2. Quản lý tiền mặt và các chứng khoán thanh khoản cao ...........................................14 1.1.5.3. Quản lý các khoản phải thu ......................................................................................17 1.1.5.4. Quản lý dự trữ, tồn kho ............................................................................................21 1.2. Hiệu quả sử dụng vốn lƣu động...................................................................23 1.2.1. Khái niệm về hiệu quả sử dụng vốn lưu động .......................................23 1.2.2. Ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động .................23
iv 1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động..........................24 1.2.3.1. Các chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng vốn lưu động .......................................................24 1.2.3.2. Hệ số đảm nhiệm vốn lưu động ...............................................................................25 1.2.3.3. Mức tiết kiệm vốn lưu động .....................................................................................25 1.2.3.4. Các chỉ số về hoạt động ...........................................................................................25 1.2.3.5. Các chỉ tiêu về khả năng thanh toán.........................................................................27 1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn lưu động ................29 1.2.4.1. Nhân tố khách quan ..................................................................................................29 1.2.4.2. Nhân tố chủ quan .....................................................................................................30 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƢU ĐỘNG TẠI TỔNG CÔNG TY ĐÔNG BẮC .....................................................................31 2.1. Khái quát về Tổng công ty Đông Bắc .........................................................31 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Tổng công ty Đông Bắc .........31 2.1.2. Quy trình quản lý sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Đông Bắc ..36 2.1.3. Sơ đồ bộ máy tổ chức và quản lý ............................................................37 2.1.4. Chức năng của từng bộ phận .................................................................37 2.2. Khái quát về thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh tại Tổng công ty Đông Bắc. ..............................................................................................................43 2.2.1. Phân tích khái quát báo cáo kết quả hoạt động SXKD của Tổng công ty Đông Bắc............................................................................................................43 2.2.2. Khái quát tình hình tài sản ngắn hạn và nguồn vốn ngắn hạn của Tổng công ty Đông Bắc .....................................................................................47 2.2.2.1. Tình hình tài sản ngắn hạn của Tổng công ty Đông Bắc .........................................47 2.2.2.2. Tình hình nguồn vốn ngắn hạn của Tổng công ty Đông Bắc ...................................51 2.3. Thực trạng sử dụng vốn lƣu động tại Tổng công ty Đông Bắc ................53 2.3.1. Chính sách quản lý vốn lưu động ...........................................................53 2.3.2. Phân tích cơ cấu vốn lưu động ...............................................................55 2.3.3. Phân tích các bộ phận cấu thành vốn lưu động ....................................59 2.3.3.1. Tiền và các khoản tương đương tiền ........................................................................59 2.3.3.2. Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn .......................................................................61 2.3.3.3. Các khoản phải thu ngắn hạn ...................................................................................61 2.3.3.4. Hàng tồn kho ............................................................................................................64 2.3.3.5. Tài sản ngắn hạn khác ..............................................................................................67
v 2.4. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lƣu động tại tổng công ty Đông Bắc .....69 2.4.1. Các chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng vốn lưu động .....................................69 2.4.2. Mức tiết kiệm vốn lưu động ....................................................................70 2.4.3. Các chỉ số về hoạt động ...........................................................................71 2.4.4. Các chỉ tiêu về khả năng thanh toán ......................................................76 2.4.5. Vốn lưu động ròng ..................................................................................78 2.5. Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lƣu động tại Tổng công ty Đông Bắc .....79 2.5.1. Những kết quả đạt được ..........................................................................79 2.5.2. Những mặt hạn chế và nguyên nhân .....................................................80 2.5.2.1. Những hạn chế cần khắc phục..................................................................................80 2.5.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế .............................................................................81 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƢU ĐỘNG TẠI TỔNG CÔNG TY ĐÔNG BẮC ..............................................82 3.1. Định hƣớng phát triển vốn của Tổng công ty Đông Bắc trong những năm tới ...........................................................................................................................82 3.1.1. Khái quát môi trường kinh doanh của Tổng công ty Đông Bắc ...........82 3.1.1.1. Thuận lợi ..................................................................................................................82 3.1.1.2. Khó khăn ..................................................................................................................83 3.1.2. Định hướng phát triển vốn và vốn lưu động của Tổng công ty Đông Bắc ......................................................................................................................84 3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động tại Tổng công ty Đông Bắc .................................................................................................85 3.2.1. Xác định nhu cầu vốn lưu động .............................................................85 3.2.2. Cơ cấu lại nguồn vốn ..............................................................................87 3.2.3. Quản lý cơ cấu vốn lưu động ..................................................................88 3.2.3.1. Quản lý tiền và các khoản tương đương tiền............................................................88 3.2.3.2. Quản lý các khoản phải thu ngắn hạn ......................................................................89 3.2.3.3. Quản lý hàng tồn kho ...............................................................................................91 3.2.4. Các biện pháp khác .................................................................................91 3.2.4.1. Áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật ..........................................................................91 3.2.4.2. Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ công nhân viên ..........................................................92 3.2.4.3. Mở rộng mối quan hệ với các doanh nghiệp bên ngoài ...........................................92 3.2.5. Một số kiến nghị với nhà nước ...............................................................94
vi KẾT LUẬN ..............................................................................................................96 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................97
vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt CP Cổ phần CN Chi nhánh DBĐV Dự bị động viên EVN Tập đoàn điện lực Việt Nam EBIT Lợi nhuận trước lãi vay và thuế GTGT Giá trị gia tăng PVN Tập đoàn dầu khí Việt Nam QP-AN Quốc phòng – An ninh SX Sản xuất SXKD Sản xuất kinh doanh TT Trung tâm TSCĐ Tài sản cố định TKV Tập đoàn công nghiệp than khoáng sản Việt Nam TNHH MTV Trách nhiệm hữu hạn một thành viên TSNH Tài sản ngắn hạn WTO Tổ chức thương mại thế giới
viii DANH MỤC BẢNG Tên bảng Nội dung của Bảng Trang Bảng 1-1 Quyết định khi xem xét hai phương án và quyết định khi kết 20 hợp thông tin rủi ro Bảng 2-1 Kết quả sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Đông Bắc giai 34 đoạn 2014 – 2018 Bảng 2-2 Phân tích khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của Tổng 44 công ty Đông Bắc giai đoạn 2016 – 2018 Bảng 2-3 Phân tích tình hình tài sản ngắn hạn của Tổng công ty Đông 49, 50 Bắc giai đoạn 2016 – 2018 Bảng 2-4 Phân tích nợ ngắn hạn của Tổng công ty Đông Bắc giai đoạn 52 2016 – 2018 Bảng 2-5 Chỉ tiêu Tiền và các khoản tương đương tiền của Tổng công 60 ty Đông Bắc giai đoạn 2016 – 2018 Bảng 2-6 Chỉ tiêu Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn của Tổng công 60 ty Đông Bắc giai đoạn 2016 – 2018 Bảng 2-7 Chỉ tiêu Các khoản phải thu ngắn hạn của Tổng công ty Đông 62 Bắc giai đoạn 2016 – 2018 Bảng 2-8 Chỉ tiêu Hàng tồn kho của Tổng công ty Đông Bắc giai đoạn 65 2016 – 2018 Bảng 2-9 Chỉ tiêu Tài sản ngắn hạn khác của Tổng công ty Đông Bắc 66 giai đoạn 2016 – 2018 Bảng 2-10 Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Tổng công ty 68 Đông Bắc giai đoạn 2016 – 2018 Bảng 2-11 Phân tích khả năng thu nợ khách hàng của Tổng công ty 72 Đông Bắc giai đoạn 2016 – 2018
ix Bảng 2-12 Phân tích khả năng quay vòng hàng tồn kho của Tổng công ty 72 Đông Bắc giai đoạn 2016 – 2018 Bảng 2-13 Phân tích khả năng trả nợ của Tổng công ty Đông Bắc giai 74 đoạn 2016 – 2018 Bảng 2-14 Phân tích khả năng thanh toán của Tổng công ty Đông Bắc 77 giai đoạn 2016 – 2018 Bảng 3-1 Bảng cân đối kế toán của Tổng công ty Đông Bắc tính theo 86 số dư bình quân năm 2018 Bảng 3-2 Tỷ lệ các khoản mục có mối quan hệ chặt chẽ với doanh thu 87 của Tổng công ty Đông Bắc năm 2018
x DANH MỤC HÌNH Tên hình Nội dung của hình Trang Hình 2-1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Tổng công ty Đông Bắc 37 Hình 2-2 Cơ cấu tài sản của Tổng công ty Đông Bắc giai đoạn 2016 – 54 2018 Hình 2-3 Cơ cấu nguồn vốn của Tổng công ty Đông Bắc giai đoạn 54 2016 – 2018 Hình 2-4 Cơ cấu vốn lưu động tại cuối năm 2016 của Tổng công ty 56 Đông Bắc Hình 2-5 Cơ cấu vốn lưu động tại cuối năm 2017 của Tổng công ty 56 Đông Bắc Hình 2-6 Cơ cấu vốn lưu động tại cuối năm 2018 của Tổng công ty 57 Đông Bắc
xi TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Tác giả đã thực hiện đề tài “Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động tại Tổng công ty Đông Bắc“ với một số nội dung được tóm tắt như sau: - Hệ thống cơ sở lý luận của vốn lưu động và hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong doanh nghiệp như: Khái niệm, đặc điểm, cơ cấu của vốn lưu động, các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn lưu động..., đi đến khẳng định vốn lưu động và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động có vai trò quan trọng tới việc đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, nếu ví doanh nghiệp như một cơ thể sống thì vốn lưu động là máu của cơ thể sống đó. - Dựa trên cơ sở lý luận về vốn lưu động và hiệu quả sử dụng vốn lưu động, tác giả đã phân tích chính sách quản lý vốn lưu động, cơ cấu sử dụng vốn, các bộ phận cấu thành vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc; Đồng thời tác giả đi phân tích các chỉ tiêu đánh về hiệu quả sử dụng vốn lưu động, mức tiết kiệm vốn lưu động, khả năng thu hồi nợ, khả năng quay vòng hàng tồn kho, khả năng trả nợ, thời gian quay vòng tiền trung bình, khả năng thanh toán, vốn lưu động ròng tại Tổng công ty Đông Bắc trong giai đoạn từ năm 2016-2018 từ đó chỉ ra những mặt đã làm được, những mặt còn hạn chế và nguyên nhân. - Trên cơ sở những mặt còn hạn chế và nguyên nhân ở trên, luận văn đã đề ra được một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc với các giải pháp như xác định lại nhu cầu vốn lưu động, cơ cấu lại nguồn vốn; Có cách thức quản lý tiền và các khoản tương đương, quản lý các khoản phải thu, quản lý hàng tồn kho tốt hơn. Ngoài ra còn đưa ra một số giải pháp khác như áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ công nhân viên, quan hệ với các doanh nghiệp bên ngoài và một số kiến nghị với nhà nước để phát huy những mặt đã làm được và nâng cao hơn nữa hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc trong thời gian tới.
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Vốn kinh doanh là một trong số các yếu tố không thể thiếu đối với sự tồn tại và phát triển của mọi doanh nghiệp. Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh dù với ngành nghề nào thì doanh nghiệp cũng phải có một lượng vốn nhất định. Vốn lưu động là một trong hai bộ phận quan trọng cấu thành nên vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Chính vì vậy bất kỳ một doanh nghiệp nào, muốn duy trì hoạt động và phát triển đều phải quan tâm đến tổ chức quản lý và sử dụng vốn lưu động một cách hiệu quả nhằm tối đa hóa lợi nhuận và tăng thêm giá trị cho doanh nghiệp. Trong thời kỳ hội nhập kinh tế và sự phát triển của khoa học công nghệ như hiện nay, các doanh nghiệp luôn đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt và điều này đã tạo cơ hội cũng như thách thức cho các doanh nghiệp trong quá trình sản xuất kinh doanh. Để có thể nắm được cơ hội, đứng vững trong cạnh tranh, vượt qua khó khăn và thách thức, các doanh nghiệp phải đưa ra các quyết định đúng đắn về tạo lập và quản lý vốn lưu động sao cho có hiệu quả nhất nhằm đem lại cho doanh nghiệp nhiều lợi nhuận nhất. Nhiều doanh nghiệp đã chứng tỏ được khả năng năng động, thích nghi và tự chủ, họ đã quản lý và sử dụng vốn một cách có hiệu quả. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có không ít doanh nghiệp đã lâm vào tình trạng khó khăn mà một trong những nguyên nhân quan trọng là hoạt động quản lý và sử dụng vốn lưu động còn thiếu chặt chẽ, kém hiệu quả. Xuất phát từ ý nghĩa và vai trò to lớn của vốn lưu động nhận thức được tầm quan trọng của vốn lưu động trong sự tồn tại và phát triển đối với từng doanh nghiệp. Trong quá trình công tác và làm việc tại Tổng công ty Đông Bắc, với nhiệm vụ chính là kế toán theo dõi tiền gửi, tiền vay ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác. Tác giả nhận thấy đây thực sự là một vấn đề cần quan tâm và giải quyết, nơi có tỷ trọng vốn lưu động lớn với nhiều hoạt động sản xuất quy mô lớn, phức tạp, vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động đang là một chủ đề mà Ban lãnh đạo Tổng công ty đang rất quan tâm. Với nhận thức này bằng những kiến thức tích lũy trong quá trình học tập và làm việc thực tế tại Tổng công ty, tác giả đã quyết
2 định chọn đề tài “Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động tại Tổng công ty Đông Bắc” để làm đề tài viết luận văn tốt nghiệp thạc sĩ của mình. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài Đã có một số công trình, bài viết và đề tài nghiên cứu của các nhà khoa học, nhà quản lý về quản trị vốn lưu động cụ thể dưới đây là một số bài viết: - Bài viết “Quản lý vốn lưu động tại các doanh nghiệp nhựa thành phố Hồ Chí Minh” của Hàng Lê Cẩm Phương và Phạm Ngọc Thúy đăng trên Tạp chí Phát triển Khoa học và Công nghệ, Số 10 năm 2007 từ Trang 88 đến Trang 95 nói lên thực trạng quản lý vốn lưu động và nhận dạng một số yếu tố có ảnh hưởng đến đầu tư tài sản ngắn hạn của các doanh nghiệp ngành nhựa Thành phố Hồ Chí Minh. - Bài viết “Nâng cao hiệu quả quản lý vốn lưu động tại các doanh nghiệp” của Hoàng Thị Thu và Nguyễn Hải Hạnh trường Đại học kinh tế và Quản trị kinh doanh (Đại học Thái Nguyên) đăng trên Tạp chí Tài chính, số 10 năm 2012 bài viết nêu lên thực trạng và đề ra một số giải pháp nhằm nâng cao quản lý vốn lưu động của các doanh nghiệp tại khu công nghiệp Sông Công tỉnh Thái Nguyên nói riêng và các doanh nghiệp nói chung. - Bài viết của Tô Thị Thanh Trúc, Nguyễn Đình Thiên đăng trên Tạp chí Khoa học Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, Số 3 (42) năm 2015 chỉ ra rằng tồn tại mối quan hệ ngược chiều giữa khả năng sinh lợi của doanh nghiệp được đo lường qua tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA) và các số ngày luân chuyển vốn lưu động, gồm số ngày tồn kho bình quân, số ngày thu tiền bình quân, số ngày thanh toán khoản phải trả, và chu kỳ luân chuyển tiền. Ngoài ra, vòng quay tài sản ngắn hạn và tỷ lệ tài sản ngắn hạn trong tổng tài sản cũng có quan hệ cùng chiều với tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA). - Bài viết của Bùi Ngọc Toàn được đăng trên Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, số 44 năm 2016 nói rằng các thành phần vốn lưu động gồm kỳ thu tiền bình quân, kỳ luân chuyển hàng tồn kho, kỳ chuyển đổi tiền mặt có tác động ngược chiều tới khả năng sinh lời của tổng tài sản.
3 - Bài viết “Thực trạng sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp xây dựng niêm yết”, của Nguyễn Đình Hoàn đăng trên Tạp chí Tài chính, kỳ II, số tháng 8 năm 2016 với nội dung nói lên sự cần thiết của hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong đó có vốn lưu động. - Bài viết của Dương Thị Hồng Vân, Trần Phương Nga đăng trên Tạp chí Khoa học và Đào tạo Ngân hàng, số 195 – tháng 8 năm 2018 nói đến sự ảnh hưởng của quản trị vốn lưu động tới khả năng sinh lời của các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp xây dựng nói riêng. Bên cạnh đó cũng có rất nhiều luận văn tốt nghiệp, luận văn thạc sỹ viết về đề tài nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động, dưới đây là một số đề tài: - Nguyễn Thị Lan Hương, Vốn lưu động và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty Cổ phần Viễn thông FPT, Luận văn tốt nghiệp, trường Đại học Thăng Long năm 2013. - Phạm Duy Hiếu, Quản trị vốn lưu động trong công ty cổ phần nước sạch Quảng Ninh, Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh, trường Đại học Ngoại thương năm 2018. - Nông Thị Ngân Giang, Hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà, Luận Văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng, trường Đại học Kinh tế Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2015. - Nguyễn Thị Thêu, Biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại công ty cổ phần tổng hợp Tiên Lãng, Luận văn thạc sĩ kinh tế, trường Đại học Hàng Hải năm 2016. Các công trình, bài viết và đề tài trên đã đề cập đến vấn đề nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng vốn lưu động nhưng chưa làm rõ sự liên kết giữa các khâu, các giai đoạn của một quá trình luân chuyển vốn, cụ thể là vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc để có cách nhìn toàn diện, tổng hợp và thấy rõ được sự tác động, ảnh hưởng giữa huy động tới sử dụng VLĐ của Tổng công ty.
4 Vấn đề tồn tại về thực tế, việc đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Tổng công ty Đông Bắc còn bị hạn chế làm cho người quản lý, người điều hành Tổng công ty chưa đưa ra được các giải pháp tổng thể để nâng cao hiệu quả kinh doanh, trong đó có hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Đề tài “Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lƣu động tại Tổng công ty Đông Bắc”, được thực hiện với mong muốn làm rõ về mặt lý luận quá trình luân chuyển vốn lưu động trong Tổng công ty Đông Bắc, từ quá trình đưa vốn lưu động vào kinh doanh, đến việc đánh giá thực trạng sử dụng vốn lưu động của Tổng công ty, từ đó tìm ra những nguyên nhân cơ bản và những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn lưu động, làm cơ sở đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong Tổng công ty. 3. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về vốn lưu động của doanh nghiệp, đồng thời tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng sử dụng vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu vốn lưu động của doanh nghiệp, những nhân tố ảnh hưởng và những giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc. Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu vốn lưu động và hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Tổng Công ty Đông Bắc từ năm 2016 đến năm 2018. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Ý nghĩa khoa học của đề tài: Cung cấp cơ sở khoa học cho việc hệ thống hóa và làm rõ thêm cơ sở lý luận về vốn lưu động và giải pháp trong vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài: Kết quả nghiên cứu của đề tài giúp cho ban lãnh đạo của Tổng công ty Đông Bắc nắm rõ hơn tình hình quản lý vốn lưu động, phương thức sử dụng vốn lưu động và hiệu quả trong 3 năm gần đây. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu
5 Phương pháp thống kê: tác giả đã thu thập, tổng hợp các số liệu tại Tổng công ty Đông Bắc về tình hình tài sản, nguồn vốn, hiệu quả sử dụng vốn ... giai đoạn 2016- 2018 phục vụ cho quá trình tính toán, phân tích các số liệu. Phương pháp chứng thực so sánh: tác giả sử dụng phương pháp này so sánh giữa số liệu thực hiện kỳ này với kỳ trước để thấy xu hướng thay đổi về tài chính của Tổng công ty Đông Bắc giai đoạn 2016-2018. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, Luận văn được trình bày trong ba chương. Chương 1: Cơ sở lý luận chung về vốn lưu động và hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng về hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Tổng công ty Đông Bắc Để hoàn thành bài luận văn này, tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới cô giáo – giáo viên hướng dẫn, PGS. TS Đào Thị Thu Giang cùng các anh chị trong phòng Tài chính – Kế toán tại Tổng công ty Đông Bắc đã nhiệt tình giúp đỡ tác giả trong thời gian vừa qua. Tuy nhiên, do thời gian nghiên cứu và trình độ còn hạn chế nên bài luận văn vẫn còn nhiều thiếu sót. Vì vậy, tác giả rất mong nhận được sự góp ý từ các thầy, cô giáo các anh, chị trong Tổng công ty và các bạn để bài luận văn của tác giả được hoàn chỉnh hơn.
6 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VỐN LƢU ĐỘNG VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƢU ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan về vốn lƣu động Trong nền kinh tế thị trường đầy cạnh tranh, mỗi doanh nghiệp được coi như một tế bào của nền kinh tế, với nhiệm vụ chủ yếu là thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm sản xuất sản phẩm có chất lượng, tiêu thụ được sản phẩm, chiếm lĩnh được thị trường và tối đa hóa lợi nhuận. Để đạt được các mục tiêu này đòi hỏi doanh nghiệp cần một lượng vốn nhất định để đầu tư vào các yếu tố chi phí như chi phí mua nguyên liệu, vật liệu, công cụ dụng cụ, trả lương, trả lãi vay, đầu tư vào công nghệ, mua sắm máy móc, thiết bị để tái sản xuất, mở rộng quy mô, phát triển doanh nghiệp. Trong quá trình hoạt động thì lượng vốn bỏ ra ban đầu là chưa đủ, doanh nghiệp cần tìm cách bảo tồn và gia tăng lượng vốn do hoạt động kinh doanh. Vốn kinh doanh của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ tài sản được đầu tư vào kinh doanh nhằm mục tiêu sinh lời. Vốn của doanh nghiệp bao gồm hai bộ phận là: vốn lưu động và vốn cố định. Trong đó vốn lưu động chiếm tỷ trọng lớn trong vốn kinh doanh và có vai trò quan trọng tới việc đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh. 1.1.1. Khái niệm về vốn lưu động ‘‘Vốn lưu động là số tiền ứng trước về tài sản ngắn hạn và đầu tư ngắn hạn của doanh nghiệp để đảm bảo cho sản xuất kinh doanh được bình thường liên tục. Vốn lưu động luân chuyển toàn bộ giá trị ngay trong một lần, tuần hoàn liên tục và hoàn thành tuần hoàn sau một chu kỳ sản xuất‘‘ (Nguyễn Đình Kiệm, Bạch Đức Hiền, 2008). Vốn lưu động = Tài sản ngắn hạn - Nợ ngắn hạn (1) Vốn lưu động là nhóm tài sản ngắn hạn và các nghĩa vụ trả nợ ngắn hạn có chứa ba loại tài sản với nghĩa vụ đặc biệt quan trọng. Những tài khoản đại diện cho những mảnh ghép lớn trong doanh nghiệp là tài khoản phải thu, hàng lưu kho (tài sản ngắn hạn) và tài khoản phải trả (nợ ngắn hạn). Bên cạnh đó, các khoản nợ ngắn
7 hạn còn có vai trò không kém phần quan trọng bởi nó tạo thành một nghĩa vụ trả nợ trong ngắn hạn của các tài sản ngắn hạn trong doanh nghiệp. Vốn lưu động ròng = Tài sản ngắn hạn – Nợ ngắn hạn (2) Một vấn đề khác liên quan đến vốn lưu động là vốn lưu động ròng. Vốn lưu động ròng phản ánh khả năng tài trợ của nguồn vốn thường xuyên cho tài sản cố định của công ty (Nguyễn Minh Kiều, 2011). Qua việc phân tích vốn lưu động ròng ta có thể thấy được tính linh hoạt trong việc sử dụng vốn lưu động ở công ty, đồng thời thể hiện khả năng thanh toán của công ty. 1.1.2. Đặc điểm của vốn lưu động Theo tác giả (Vũ Duy Hào, Trần Minh Tuấn, 2016), Vốn lưu động của doanh nghiệp thường xuyên chuyển hóa qua nhiều hình thái khác nhau tạo thành sự tuần hoàn của vốn lưu động. - Trong doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vốn lưu động chuyển hóa thành nhiều hình thái khác nhau. Đầu tiên khi tham gia vào quá trình sản xuất vốn lưu động thể hiện dưới trạng thái sơ khai là tiền tệ, qua các giai đoạn nó dần chuyển thành sản phẩm dở dang hay bán thành phẩm. Giai đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất kinh doanh vốn lưu động được chuyển hóa vào sản phẩm cuối cùng. Khi sản phẩm này được bán trên thị trường thì sẽ thu về tiền tệ hay hình thái ban đầu của vốn lưu động. Như vậy, sự vận động của vốn lưu động trong doanh nghiệp sản xuất được mô tả như sau: T - H…SX…H‟ - T‟ - Trong doanh nghiệp thương mại, vốn lưu động chỉ vận động qua 2 giai đoạn: khi mua hàng, vốn lưu động được chuyển từ tiền thành hàng hóa dự trữ. Và khi bán hàng, vốn lưu động lại được chuyển từ hàng hóa dự trữ trở về hình thái ban đầu và kết thúc chu kỳ. Như vậy, sự vận động của vốn lưu đông trong doanh nghiệp thương mại được mô tả như sau: T – H – T‟ - Vốn lưu động chỉ tham gia vào một chu kỳ sản xuất, giá trị của nó được dịch chuyển toàn bộ một lần vào giá trị sản phẩm và được hoàn lại toàn bộ sau khi doanh
8 nghiệp tiêu thụ sản phẩm hàng hóa, cung ứng được dịch vụ, thu được tiền bán hàng về. Như vậy: Vốn lưu động hoàn thành một vòng chu chuyển sau một chu kỳ sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. - Quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra một cách thường xuyên, liên tục; các giai đoạn vận động của vốn lưu động đan xen vào nhau nên cùng một thời điểm vốn lưu động thường tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau trong khâu sản xuất và lưu thông. - Số vốn lưu động cần thiết cho doanh nghiệp phụ thuộc vào đặc điểm, chu kỳ kinh doanh và tình hình tiêu thụ của doanh nghiệp. Trong doanh nghiệp thương mại, vốn lưu động chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn. Qua đó, điều khác biệt lớn nhất giữa vốn lưu động và vốn cố định là: Vốn cố định chuyển dần giá trị của nó vào sản phẩm thông qua mức khấu hao, còn vốn lưu động chuyển toàn bộ giá trị của nó vào giá trị sản phẩm theo chu kỳ sản xuất, kinh doanh. 1.1.3. Phân loại về vốn lưu động Trong doanh nghiệp, việc quản lý tốt vốn lưu động có vai trò rất quan trọng. Muốn quản lý tốt vốn lưu động, doanh nghiệp trước hết phải nhận biết được bộ phận cấu thành của vốn lưu động trên cơ sở đó đề ra các biện pháp quản lý phù hợp từng loại. Có thể phân loại theo một số tiêu thức sau: 1.1.3.1. Phân loại vốn lưu động theo vai trò từng loại vốn lưu động Theo cách phân loại này vốn lưu động của doanh nghiệp có thể chia thành 3 loại: - Vốn lưu động trong khâu dự trữ sản xuất: giá trị các khoản nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, động lực, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ. - Vốn lưu động trong khâu sản xuất: các khoản giá trị sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, các khoản chi phí chờ kết chuyển. - Vốn lưu động trong khâu lưu thông: Bao gồm các khoản giá trị thành phẩm, vốn bằng tiền (kể cả vàng bạc, đá quý...); các khoản vốn đầu tư ngắn hạn (đầu tư
9 chứng khoán ngắn hạn, cho vay ngắn hạn...) các khoản thế chấp, ký cược, ký quỹ ngắn hạn; các khoản vốn trong thanh toán (các khoản phải thu, các khoản tạm ứng...). (Nguyễn Minh Kiều, 2011) Như vậy, cách phân loại này cho thấy vai trò và sự phân bố của vốn lưu động trong từng khâu của quá trình sản xuất kinh doanh. Từ đó có biện pháp điều chỉnh cơ cấu vốn lưu động hợp lý sao cho có hiệu quả sử dụng cao nhất. 1.1.3.2. Phân loại vốn lưu động theo hình thái biểu hiện Theo cách phân loại này vốn lưu động có thể chia thành 4 loại: - Vốn vật tư, hàng hoá: Là các khoản vốn có hình thái biểu hiện bằng hiện vật cụ thể như nguyên, nhiên, vật liệu, sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, thành phẩm... - Vốn bằng tiền: Bao gồm các khoản vốn tiền tệ như tiền mặt tồn quỹ, tiền gửi ngân hàng, các khoản vốn trong thanh toán, các khoản đầu tư chứng khoán ngắn hạn... - Các khoản phải thu, phải trả: Các khoản phải thu là các khoản mà doanh nghiệp phải thu của khách hàng và các khoản phải thu khác. Các khoản phải trả là các khoản vốn mà doanh nghiệp phải thanh toán cho khách hàng theo các hợp đồng cung cấp, các khoản phải nộp cho ngân sách Nhà nước hoặc thanh toán tiền công cho người lao động. - Vốn lưu động khác: bao gồm các khoản dự tạm ứng, chi phí trả trước, cầm cố, ký quỹ, ký cược... (Nguyễn Minh Kiều, 2011) Như vậy, cách phân loại này giúp cho các doanh nghiệp xem xét, đánh giá mức tồn kho dự trữ và khả năng thanh toán của doanh nghiệp. 1.1.3.3. Phân loại vốn lưu động theo quan hệ sở hữu về vốn - Tài sản ngắn hạn sẽ được tài trợ bởi hai nguồn vốn đó là vốn chủ sở hữu và các khoản nợ. Trong đó, các khoản nợ tài trợ cơ bản cho nguồn vốn lưu động của doanh nghiệp. Còn nguồn vốn chủ sở hữu chỉ tài trợ một phần cho nguồn vốn lưu