Luận văn Thạc sĩ Sư phạm Toán: Phát triển năng lực giao tiếp toán học cho học sinh trong dạy học chủ đề “Quan hệ vuông góc trong không gian”(Lớp 11)

Luận văn này tập trung vào việc phát triển năng lực giao tiếp toán học cho học sinh lớp 11 thông qua chủ đề "Quan hệ vuông góc trong không gian". Đề tài xuất phát từ nhu cầu cấp thiết về đổi mới phương pháp giáo dục tại Việt Nam, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực toàn diện cho người học, đặc biệt là trong bối cảnh hình học không gian thường gây khó khăn cho học sinh và phương pháp giảng dạy hiện tại còn hạn chế trong việc khuyến khích sự tương tác, trao đổi toán học.

Giáo viên và học sinh lớp 11 môn Toán, đặc biệt trong chủ đề "Quan hệ vuông góc trong không gian"; sinh viên sư phạm Toán học.

Luận văn nghiên cứu việc phát triển năng lực giao tiếp toán học cho học sinh lớp 11 trong dạy học chủ đề "Quan hệ vuông góc trong không gian". Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về năng lực nói chung, năng lực toán học và đặc biệt là năng lực giao tiếp toán học, nhấn mạnh vai trò của việc trao đổi, lập luận và sử dụng ngôn ngữ toán học chính xác. Tác giả đã tiến hành khảo sát thực trạng dạy và học chủ đề này tại một số trường THPT ở Hải Phòng, chỉ ra những khó khăn mà cả giáo viên và học sinh gặp phải, như tính trừu tượng của kiến thức, hạn chế về tư duy không gian của học sinh, và sự thiếu hụt các tình huống khuyến khích giao tiếp toán học trong giờ học.

Trên cơ sở đó, luận văn đề xuất và thiết kế một số tình huống dạy học cụ thể theo hướng phát triển năng lực giao tiếp toán học, bao gồm các hoạt động dạy học khái niệm (như góc giữa hai đường thẳng, đường thẳng vuông góc với mặt phẳng, đường vuông góc chung), dạy học định lý (điều kiện đường thẳng vuông góc với mặt phẳng), dạy học quy tắc, thuật toán (xác định hình chiếu, đường vuông góc chung), và dạy học giải toán (tính khoảng cách). Mỗi tình huống đều được xây dựng chi tiết với mục tiêu, chuẩn bị và tiến trình triển khai, chú trọng tạo cơ hội cho học sinh thảo luận, tranh luận, trình bày ý tưởng và đánh giá lẫn nhau.

Để kiểm chứng tính khả thi và hiệu quả của các đề xuất, luận văn đã tổ chức thực nghiệm sư phạm tại hai lớp 11 (một lớp thực nghiệm và một lớp đối chứng). Kết quả thực nghiệm, thông qua phiếu khảo sát ý kiến học sinh, giáo viên và phân tích kết quả bài kiểm tra, cho thấy phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực giao tiếp toán học đã giúp học sinh lớp thực nghiệm hiểu bài sâu hơn, có kỹ năng làm bài tốt hơn, hứng thú và tích cực tham gia vào quá trình học tập hơn so với lớp đối chứng. Luận văn khẳng định tính hiệu quả và khả thi của đề tài, đồng thời đưa ra các khuyến nghị về việc tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và tạo điều kiện cơ sở vật chất để phát huy tối đa năng lực của học sinh.