Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội – chi nhánh Hà Nội

Chia sẻ: Tomjerry001 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:130

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của Luận văn là phân tích được thực trạng chất lượng tín dụng tại SHB Hà Nội trong những năm gần đây và thông qua việc phân tích, đánh giá tính an toàn, tuân thủ quy trình cho vay, các quy định của SHB trong công tác cho vay, xét duyệt hồ sơ. Mặt khác tác giả sẽ thông qua các số liệu dư nợ qua các thời kỳ, tình hình chất lượng tín dụng thu thập được để đánh giá nguyên nhân dẫn đến thực trạng tín dụng từ trước hay sau quá trình cho vay, là nguyên nhân chủ quan hay nguyên nhân khách quan. Căn cứ vào những điểm mạnh, điểm yếu, điểm đã được và chưa được trong công tác quản lý nợ của SHB Hà Nội để đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại SHB Hà nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội – chi nhánh Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN THẾ HƢNG NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN – HÀ NỘI – CHI NHÁNH HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Hà Nội – 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN THẾ HƢNG NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN – HÀ NỘI – CHI NHÁNH HÀ NỘI Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ VÂN ANH XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội - 2016
CAM KẾT Trong quá trình thu thập dữ liệu, văn bản để thực hiện đề tài nghiên cứu này tôi xin cam đoan hoàn toàn sử dụng số liệu thứ cấp của SHB Hà Nội cung cấp, hoàn toàn không có đạo số liệu, toàn bộ số liệu sơ cấp thu thập đƣợc từ khách hàng cũng hoàn toàn trung thực không có đạo số liệu. Ngoài ra tôi cam đoan trong suốt quá trình viết luận văn không có đạo văn, hoàn toàn sử dụng sự hiểu biết của bản thân để đánh giá và phân tích. Nếu tôi thực hiện sai lời cam kết trên tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trƣớc Nhà trƣờng và pháp luật. Hà Nội, ngày 10 tháng 08 năm 2016 TÁC GIẢ LUẬN VĂN NGUYỄN THẾ HƢNG
LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Quý thầy cô, Giảng viên Trƣờng Đại học kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy và truyền đạt cho tôi nhiều kiến thức bổ ích về ngành tài chính ngân hàng trong suốt thời gian tham gia khóa đào tạo thạc sĩ năm 2014-2016. Đặc biệt, Tôi xin trân trọng cảm ơn sâu sắc tới Cô giáo - TS. Trần Thị Vân Anh, ngƣời đã nhiệt tình hƣớng dẫn tôi hoàn thành tốt luận văn này. Ngoài ra, tôi xin dành lời cảm ơn sâu sắc tới các thầy cô trong hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp đã có những nhận xét đóng góp thiết thực giúp cho bài luận văn của tôi thêm hoàn chỉnh. Cuối cùng, tôi cũng xin bày tỏ lời cảm ơn tới Ban Lãnh đạo và các anh chị cán bộ nhân viên đang làm việc tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội – Chi nhánh Hà Nội đã hỗ trợ tài liệu và thông tin cho tôi thực hiện luận văn này.
MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................... i DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .............................................................................. ii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ....................................................................................... iii LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................................1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI .....................................6 1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu ..............................................................................6 1.1.1. Những nghiên cứu về hoạt động tín dụng của Ngân hàng thương mại .........6 1.1.2. Những nghiên cứu về chất lượng tín dụng của Ngân hàng thương mại. ......9 1.1.3. Kết luận từ quá trình tổng quan các công trình nghiên cứu .......................12 1.2. Hoạt động tín dụng của ngân hàng thƣơng mại .................................................13 1.2.1. Khái niệm hoạt động tín dụng .....................................................................13 1.2.2. Các hình thức tín dụng của Ngân hàng .......................................................14 1.2.3. Vai trò của hoạt động tín dụng ngân hàng ..................................................17 1.2.4. Quy trình tín dụng của Ngân hàng thương mại. ..........................................19 1.3. Chất lƣợng tín dụng của ngân hàng thƣơng mại ................................................21 1.3.1. Khái niệm chất lượng tín dụng ....................................................................21 1.3.2 Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng tín dụng. ..........................................24 1.3.3. Các chỉ tiêu cơ bản đánh giá chất lượng tín dụng ......................................25 1.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng ........................................33 1.3.5. Quy trình quản trị rủi ro tín dụng ................................................................38 1.3.6. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng tín dụng ................................................39 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ...........................51 2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................51 2.1.1. Phương pháp luận .......................................................................................51 2.1.2. Phương pháp thống kê mô tả .......................................................................51 2.1.3. Phương pháp phân tích và tổng hợp ...........................................................52
2.1.4. Phương pháp phỏng vấn chuyên gia ...........................................................53 2.1.5. Phương pháp swot .......................................................................................54 2.2. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................56 2.2.1. Xác định vấn đề nghiên cứu.........................................................................56 2.2.2. Tìm hiểu và nghiên cứu cơ sở lý luận ..........................................................57 2.2.3. Xây dựng đề cương nghiên cứu ...................................................................57 2.2.4. Thu thập dữ liệu thứ cấp ..............................................................................58 2.2.5. Phân tích dữ liệu ..........................................................................................58 2.2.6. Giải thích kết quả và hoàn thiện luận văn ...................................................59 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN – HÀ NỘI– CHI NHÁNH HÀ NỘI.............................................60 3.1. Tổng quan về ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội – CN Hà Nội ....................60 3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội – CN Hà Nội .............................................................................................................60 3.1.2. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội – CN Hà Nội ....62 3.1.3. Chức năng và nhiệm vụ cơ bản ...................................................................64 3.2.Tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội – CN Hà Nội .......................................................................................................................67 3.2.1. Về công tác huy động vốn ............................................................................68 3.2.2. Về công tác cho vay và đầu tư vốn ..............................................................72 3.2.3. Hoạt động dịch vụ Ngân hàng .....................................................................74 3.2.4. Kết quả hoạt động kinh doanh .....................................................................76 3.3. Đánh giá chất lƣợng tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội – CN Hà Nội .............................................................................................................................76 3.3.1. Một số quy định về chính sách tín dụng tại chi nhánh ................................76 3.3.2. Quy trình quản trị rủi ro tín dụng tại NHTMCP Sài Gòn – Hà Nội – CN Hà Nội ..........................................................................................................................78 3.3.3. Chất lượng tín dụng tại NHTMCP Sài Gòn – Hà Nội - CN Hà Nội ...........80 3.3.4. Nhận xét chất lượng tín dụng tại chi nhánh trong thời gian qua ................93
CHƢƠNG 4: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG TẠI NHTMCP SÀI GÒN – HÀ NỘI – CN HÀ NỘI.....................................................100 4.1. Phƣơng hƣớng hoạt động tín dụng tại NHTMCP Sài Gòn – Hà Nội - CN Hà Nội ...........................................................................................................................100 4.1.1. Dự báo các yếu tố tác động tới hoạt động tín dụng trong thời gian tới ....100 4.1.2. Phương hướng hoạt động ..........................................................................101 4.2. Một số giải pháp cho hoạt động tín dụng của NHTMCP Sài Gòn – Hà Nội - CN Hà Nội .....................................................................................................................103 4.2.1. Tăng huy động nguồn vốn giá rẻ cho hoạt động tín dụng .........................103 4.2.2. Hoàn thiện chính sách tín dụng .................................................................105 4.2.3. Đa dạng hoá kênh phân phối, chính sách bán hàng .................................107 4.2.4. Giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định ................................................109 4.2.5. Nâng cao tinh thần, trách nhiệm trong việc xử lý nợ xấu .........................110 4.2.6. Một số giải pháp khác................................................................................111 4.3. Kiến nghị ..........................................................................................................114 4.3.1. Kiến nghị với NH TMCP Sài Gòn – Hà Nội ..............................................114 4.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng NHNN chi nhánh thành phố Hà Nội ................115 KẾT LUẬN .............................................................................................................117 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................119
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa Trung tâm thông tin tín dụng của Ngân hàng nhà 1 CIC nƣớc 2 DVKH Dịch vụ khách hàng 3 KHCN Khách hàng cá nhân 4 KHDN Khách hàng doanh nghiệp 5 KTNB Kiểm toán nội bộ 6 KTTC Kế toán tài chính 7 NHNN Ngân hàng nhà nƣớc 8 NHTM Ngân hàng thƣơng mại 9 NHTMCP Ngân hàng thƣơng mại cổ phần 10 PGD Phòng giao dịch 11 SHB Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội – Chi nhánh 12 SHB Hà Nội Hà Nội 13 TTQT Thanh toán quốc tế 14 WTO Tổ chức thƣơng mại thế giới i
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU STT Bảng Nội dung Trang 1 Bảng 3.1 Tình hình huy động vốn tại chi nhánh Hà Nội 68 2 Bảng 3.2 Tốc độ tăng trƣởng tổng huy động vốn 69 3 Bảng 3.3 Phân loại nguồn vốn theo kỳ hạn 71 4 Bảng 3.4 Bảng số liệu dƣ nợ tín dụng 73 5 Bảng 3.5 Kết quả hoat động kinh doanh 82 6 Bảng 3.6 Cơ cấu tín dụng theo loại tiền của SHB Hà Nội. 84 7 Bảng 3.7 Cơ cấu tín dụng theo thời hạn nợ của SHB Hà Nội 85 8 Bảng 3.8 Cơ cấu tín dụng theo đối tƣợng của SHB Hà Nội 87 9 Bảng 3.9 Dƣ nợ quá hạn 87 Tình hình nợ quá hạn tại chi nhánh phân theo tiêu 10 Bảng 3.10 89 chuẩn nợ 11 Bảng 3.11 Vòng quay vốn tín dụng 91 12 Bảng 3.12 Thu nhập từ hoạt động tín dụng 92 ii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ STT Sơ đồ Nội dung Trang 1 Sơ đồ 3.1 Cơ cấu tổ chức của Chi nhánh 62 2 Sơ đồ 3.2 Cơ cấu tổ chức các phòng giao dịch 63 iii
LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Sau khi gia nhập WTO, Việt Nam đang càng ngày khẳng định đƣợc vị trí mới trên bản đồ kinh tế thế giới cũng nhƣ trong khu vực Châu Á và Đông Nam Á. Nền kinh tế Việt Nam đã có những chuyển mình rõ rệt, phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây. Các thành phần kinh tế đƣợc vận động theo cơ chế thị trƣờng, điều tiết bởi yếu tố thị trƣờng và một trong lĩnh vực dễ nhận thấy sự ảnh hƣởng của thị trƣờng đó là lĩnh vực tài chính ngân hàng. Hiện nay cùng với sự phát triển của nền kinh tế, ngành Tài chính Ngân hàng đang có những bƣớc chuyển mình mạnh mẽ, với sự ra đời của nhiều ngân hàng mới và có sự tham gia của các Ngân hàng nƣớc ngoài làm cho thị trƣờng ngành tài chính ngân hàng trở nên sôi động, cạnh tranh quyết liệt, từ đó cung ứng ra thị trƣờng nhiều sản phẩm tài chính phong phú, đáp ứng đƣợc yêu cầu đòi hỏi của thị trƣờng khi hội nhập. Cơ chế quản lý ngân hàng cũng đòi hỏi cần có sự thay đổi từ mô hình Nhà nƣớc chuyển đổi sang mô hình cổ phần để thu hút nguồn vốn nhằm đảm bảo khả năng cạnh tranh khi có các ngân hàng nƣớc ngoài có tiềm lực tài chính cùng tham gia vào thị trƣờng. Trong những năm qua có một số ngân hàng từ cơ chế quản lý của Nhà nƣớc đã dần chuyển sang mô hình cổ phần nhƣ Ngân hàng công thƣơng, Ngân hàng ngoại thƣơng. Trong những năm gần đây, xu thế thị trƣờng đã tác động, ảnh hƣởng đến chính sách phát triển của các ngân hàng thƣơng mại, phân khúc khách hàng mà khối Ngân hàng TMCP nhắm vào là phân phối các sản phẩm tài chính đến ngƣời tiêu dùng cuối cùng hay đƣợc gọi là thị trƣờng bán lẻ. Trong tất cả các sản phẩm dịch vụ mà NHTMCP cung ứng thì hoạt động tín dụng chiếm tỷ trọng lớn trong danh mục sản phẩm tài chính và cũng là hoạt động mang lại nguồn thu lớn nhất cho các NHTMCP, thậm chí nó còn quyết định sự tồn tại và phát triển của mỗi ngân hàng. Điều đó càng thể hiện rõ nét hơn trong giai đoạn phát triển ngành ngân hàng thời gian từ năm 2010 đến 2014. Trong những năm đầu hội nhập cùng với sự phát triển 1
bùng nổ của các thành phần kinh tế khác, ngành ngân hàng cũng đƣợc tạo đƣợc những dấu ấn nhất định về sự tăng trƣởng, về quy mô vốn thị trƣờng. Tuy nhiên quá trình tăng trƣởng nóng cộng với năng lực quản lý tại các NHMTCP chƣa phù hợp với sự biến động của thị trƣờng mới đã trực tiếp đƣa hàng loạt ngân hàng đến bờ vực phá sản và sát nhập. Một trong những yếu tố ảnh hƣởng trực tiếp đến nguy cơ phá sản của ngân hàng đó là tỷ lệ quá hạn cao trong hoạt động tín dụng, chính vì vậy đã khiến các ngân hàng mất khả năng thanh toán ngắn hạn và thực tiễn đã chứng minh trong giai đoạn vừa qua đã xảy ra nhiều sự việc ngân hàng thƣơng mại bị buộc phải sát nhập hoặc bị NHNN mua lại. Cụ thể tháng 1/2012 hợp nhất 3 Ngân hàng TMCP Sài Gòn, Ngân hàng Đệ Nhất, Ngân hàng Việt Nam Tín Nghĩa thành Ngân hàng TMCP Sài Gòn; tháng 8/2012 sát nhập Ngân hàng Nhà Hà Nội vào Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội; tháng 3/2013 hợp nhất Ngân hàng Phƣơng Tây với Công ty cổ phần tài chính dầu khí thành Ngân hàng đại chúng ( PCbank)…chính vì vậy việc nâng cao chất lƣợng tín dụng là vấn đề luôn đƣợc quan tâm hàng đầu trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Sự phát triển phải đi đôi với chất lƣợng thì mới bền vững, nhất là trong hoạt động tín dụng của Ngân hàng thƣơng mại lại càng phải nhƣ vậy, vì trong các hoạt động của ngân hàng, tín dụng là hoạt động quan trọng nhất, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng tài sản, tạo thu nhập tiền lời lớn nhất và cũng là hoạt động mang lại nhiều rủi ro nhất của ngân hàng. Vì vậy, nâng cao chất lƣợng tín dụng luôn là nhiệm vụ và mục tiêu hàng đầu của các NHTM. Để đƣa ra đƣợc một quyết định đầu tƣ tín dụng, các ngân hàng phải cân nhắc kỹ lƣỡng, ƣớc lƣợng khả năng rủi ro và sinh lợi dựa trên quy trình phân tích tín dụng. Hoạt động tín dụng có ý nghĩa đặc biệt trong việc đánh giá sức mạnh tài chính, tự chủ tài chính trong kinh doanh nhu cầu tài trợ và khả năng hoàn trả của khách hàng. Nhƣng hoạt động này trong các NHTM còn nhiều bất cập. Chính vì lẽ đó mà việc nghiên cứu tìm ra các giả pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng sẽ góp phần quyết định tới hiệu quả kinh doanh của ngân hàng. Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) đƣợc thành lập từ năm 1993 với tiền thân là Ngân hàng nông thôn Nhơn Ái và đã đƣợc chuyển đổi sang Ngân hàng 2
thƣơng mại cổ phần đầu năm 2006. Trải qua quá trình lịch sử hình thành và phát triển, SHB luôn nhận thấy tầm quan trọng trong công tác kiểm soát chất lƣợng tín dụng, nhằm mang lại hiệu quả cao trong hoạt động tín dụng cho ngân hàng, qua đó thúc đẩy quá trình hƣớng tới phát triển SHB trở thành một Ngân hàng cổ phần lành mạnh và có thƣơng hiệu hàng đầu. Nhận thấy tầm quan trọng cũng nhƣ những vấn đề mà SHB đang định hƣớng phát triển cũng nhƣ phù hợp với lĩnh vực tôi đang đƣợc đào tạo, công tác nên tôi đã lựa chọn đề tài: “Nâng cao chất lƣợng tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng Mại Cổ Phần Sài Gòn – Hà Nội (SHB Hà Nội)” làm đề tài nghiên cứu lần này. Trong luận văn, tôi tập trung tìm hiểu, nghiên cứu thực trạng chất lƣợng tín dụng, từ đó tìm ra những ƣu điểm, nhƣợc điểm, nguyên nhân và hƣớng giải pháp góp phần nâng cao chất lƣợng tín dụng tại SHB. Luận văn đặt ra một số câu hỏi nghiên cứu sau đây: - Thực trạng chất lƣợng tín dụng tại SHB Hà Nội là gì? - Cần thực hiện những giải pháp nhƣ thế nào để có thể nâng cao chất lƣợng tín dụng tại SHB Hà nội trong tình hình cơ chế, chính sách còn nhiều thiếu sót hiện nay? 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của Luận văn là phân tích đƣợc thực trạng chất lƣợng tín dụng tại SHB Hà Nội trong những năm gần đây và thông qua việc phân tích, đánh giá tính an toàn, tuân thủ quy trình cho vay, các quy định của SHB trong công tác cho vay, xét duyệt hồ sơ. Mặt khác tác giả sẽ thông qua các số liệu dƣ nợ qua các thời kỳ, tình hình chất lƣợng tín dụng thu thập đƣợc để đánh giá nguyên nhân dẫn đến thực trạng tín dụng từ trƣớc hay sau quá trình cho vay, là nguyên nhân chủ quan hay nguyên nhân khách quan. Căn cứ vào những điểm mạnh, điểm yếu, điểm đã đƣợc và chƣa đƣợc trong công tác quản lý nợ của SHB Hà Nội để đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lƣợng tín dụng tại SHB Hà nội. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục đích nói trên, luận văn sẽ thực hiện những nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể sau đây: 3
- Hệ thống hóa một số lý luận cơ bản về quy trình cho vay, chất lƣợng tín dụng, quy trình quản lý rủi ro tín dụng. - Phân tích và đánh giá về thực trạng chất lƣợng tín dụng của SHB. Cụ thể là khái quát hoạt động kinh doanh của SHB chi nhánh Hà Nội thông qua các chỉ tiêu doanh thu, cơ cấu các danh mục tài sản, nguồn vốn, chi phí.. từ đó xác định tỷ trọng các nhóm nợ cho từng mảng hoạt động, danh mục đầu tƣ. Qua đó có thể đánh giá đƣợc chất lƣợng tín dụng, nhìn nhận đƣợc những mặt đƣợc, mặt chƣa đƣợc thông qua các phƣơng pháp xử lý số liệu thứ cấp, tổng hợp các kết quả điều tra trắc nghiệm cũng nhƣ phỏng vấn trực tiếp đối với lãnh đạo, cán bộ nhân viên tại SHB Hà Nội. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng tín dụng tại SHB Hà Nội trong tƣơng lai. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là chất lƣợng tín dụng tại SHB Hà Nội. Phạm vi nghiên cứu: + Về nội dung: Tập trung vào công tác quản lý rủi ro tín dụng tại SHB Hà Nội. + Về không gian: Tại SHB Hà Nội + Về thời gian: Đề tài tập trung nghiên cứu về biến động dƣ nợ, nợ xấu tại SHB Hà Nội trong các năm 2011, 2012, 2013, 2014 và 2015. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Dựa trên cơ sở lý luận của các phƣơng pháp sử dụng trong quá trình viết luận văn bao gồm: Phƣơng pháp thu thập và phân tích dữ liệu thứ cấp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, phƣơng pháp phỏng vấn chuyên gia, phƣơng pháp thống kê mô tả, phƣơng pháp Swot, thu thập dữ liệu sơ cấp để so sánh, phân tích, đánh giá, quy nạp, dự báo chất lƣợng tín dụng tại SHB Hà Nội. 5. Kết cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, Luận văn bao gồm các nội dung chính sau đây: Chƣơng 1: Tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý luận về chất lƣợng tín dụng của ngân hàng thƣơng mại Chƣơng 2: Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu 4
Chƣơng 3: Thực trạng chất lƣợng tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội – Chi nhánh Hà Nội Chƣơng 4: Các giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Hà Nội – Chi nhánh Hà Nội. 5
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu Cùng với sự phát triển của xã hội, lĩnh vực tài chính ngân hàng đóng vai trò sống còn trong nền kinh tế, sự phát triển của ngành Tài chính Ngân hàng ảnh hƣởng trực tiếp đến sự phát triển của các thành phần kinh tế khác cho nên các đề tài về ngành Ngân hàng luôn luôn đƣợc các nhà nghiên cứu quan tâm, mổ sẻ trong các hội thảo khoa học, hội thảo kinh tế mang tầm vóc quốc tế nhƣ chủ đề thị trƣờng vốn, nợ xấu, hoạt động ngoại hối, tỷ giá….Các vấn đề trong hoạt động ngân hàng cũng trở thành chủ đề của nhiều đề tài nghiên cứu, nhiều luận văn ở các cấp khác nhau. Chính vì vậy, để phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài lần này, tôi đã tham khảo một số tài liệu có liên quan và đƣợc phân theo chủ đề nhƣ sau: 1.1.1. Những nghiên cứu về hoạt động tín dụng của Ngân hàng thương mại Tác giả Phùng Thị Thanh Huyền (Học Viện Ngân hàng) với đề tài luận văn thạc sĩ “Giải pháp nâng cao chất lƣợng công tác phân tích tài chính doanh nghiệp trong hoạt động tín dụng tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Dầu Khí Toàn Cầu – Chi nhánh Ninh Bình” (2013) đã tiếp cận đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng của NHTM dƣới góc độ của một chuyên viên phân tích tín dụng của Ngân hàng. Tác giả đã chỉ ra đƣợc tầm quan trọng của việc đánh giá, phân tích tài chính doanh nghiệp trong quá trình cấp tín dụng của ngân hàng với mục đích nâng cao chất lƣợng tín dụng. Tác giả tập trung đƣa ra những nội dung cơ bản về quy trình, phƣơng pháp phân tích, các nhân tố ảnh hƣởng, các tiêu chí đánh giá chất lƣợng phân tích tài chính doanh nghiệp trong hoạt động tín dụng trên cơ sở lý luận khoa học cũng nhƣ thực tiễn tại Ngân hàng TMCP Dầu Khí Toàn Cầu – Chi nhánh Ninh Bình để đánh giá, phân tích. Trong phạm vi giới hạn của luận văn, tác giả đã chỉ ra đƣợc những tồn tại, hạn chế tại Ngân hàng TMCP Dầu Khí Toàn Cầu – Chi nhánh Ninh Bình trong quá trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp để cấp tín dụng. Một số hạn chế tác 6
giá đã nêu ra trong luận văn nhƣ hệ thống chỉ tiêu đánh giá chƣa đầy đủ, tên gọi chƣa chính xác; phƣơng pháp đánh giá chƣa toàn diện; nội dung đánh giá tài chính doanh nghiệp chƣa đề cập đến phân tích dòng tiền; chƣa có bộ phận đánh giá chuyên trách; thiếu thông tin so sánh với danh nghiệp khác. Trên cơ sở lý luận và thực tiễn tác giả đƣa ra những giải pháp để nâng cao chất lƣợng phân tích tài chính doanh nghiệp trong hoạt động tín dụng của Ngân hàng TMCP Dầu Khí Toàn Cầu – Chi nhánh Ninh Bình. Tác giả đã đề xuất một số giải pháp nhƣ giải pháp bổ sung các chỉ tiêu đánh giá (chỉ tiêu dòng tiền), kiện toàn hệ thống chỉ số phân tích tài chính. Ngoài ra tác giả tập trung vào nhóm giải pháp hoàn thiện, nâng cao năng lực hệ thống nội bộ ngân hàng nhƣ trình độ chuyên viên, hệ thống công nghệ, kho lữu trữ dữ liệu khách hàng, nâng cao năng lực cạnh tranh trong tìm kiếm khách hàng tốt, có tiềm lực tài chính…Đây là những gợi ý rất hữu hiệu không chỉ giúp Ngân hàng TMCP Dầu Khí Toàn Cầu – Chi nhánh Nình Bình kiện toàn hệ thống của mình mà còn ảnh hƣởng đến hệ thống NHTM. Tác giả Vũ Duy Thành (Đại học Kinh Tế Quốc Dân) với đề tài luận văn thạc sĩ “Nâng cao chất lƣợng hoạt động tín dụng đầu tƣ phát triển tại chi nhánh Ngân hàng phát triển Sơn La” (2013) đã chỉ ra những cơ sở lý luận về hoạt động tín dụng đầu tƣ phát triển nhƣ khái niệm, các loại hình (trong đó bao gồm là cho vay đầu tƣ, bảo lãnh tín dụng đầu tƣ, hỗ trợ sau đầu tƣ) và các tiêu chí đánh giá (tác giả tập trung vào các chỉ tiêu nhƣ tốc đô tăng trƣởng dƣ nợ tín dụng đầu tƣ phát triển (ĐTPT), cơ cấu tín dụng ĐTPT, kết quả giải ngân vốn tín dụng ĐTPT, hệ số thu nợ vốn tín dụng ĐTPT, thu nhập từ hoạt động tín dụng ĐTPT, tỷ lệ nợ xấu trên tổng dƣ nợ). Ngoài ra tác giả chỉ ra các nhân tố ảnh hƣởng trong đó gồm có hai nhóm nhân tố: Nhân tố chủ quan gồm có nhân tố chính sách, mạng lƣới, uy tín hay nhân tố khả năng dự báo, thẩm định, chất lƣợng nhân sự và nhân tố khách quan bao gồm có nhân tố năng lực thu hút vốn, chƣơng trình kế hoạch, chính sách của nhà nƣớc, năng lực doanh nghiệp. Trên cơ sở lý luận về chất lƣợng hoạt động tín dụng đầu tƣ, tác giả đã tập trung đánh giá hoạt động tín dụng của chi nhánh Ngân hàng phát triển Sơn La giai 7
đoạn 2010 – 2012 và tác giả đã chỉ ra những mặt hạn chế nhƣ hạn chế về quy mô tín dụng giảm, hạn chế về doanh số thu nợ chƣa đạt kế hoạch, hạn chế về tỷ lệ nợ quá hạn cao hay hạn chế về độ an toàn trong sử dụng vốn không đảm bảo. Ngoài ra tác giả đã chỉ ra nguyên nhân nhƣ nguyên nhân chủ quan đến từ ngân hàng nhƣ trình độ, quy định, chính sách và một số nguyên nhân khách quan nhƣ về doanh nghiệp, về môi trƣờng đầu tƣ, các quy định của Nhà nƣớc. Trên cơ sở đánh giá hạn chế và nguyên nhân, tác giả đã nêu ra những giải pháp đóng góp với chi nhánh Ngân hàng phát triển Sơn La để hoàn thiện hơn hệ thống bộ máy của mình. Một số giải pháp mà tác giả đề cập đến nhƣ tăng cƣờng sự chỉ đạo của NHPT Việt Nam và mối quan hệ với chính quyền cấp Tỉnh, phối hợp với các ngành ở địa phƣơng, về huy động, quản lý, sử dụng và điều hành nguồn vốn, về cơ chế tác nghiệp, các giải pháp bổ trợ khác. Tác giả Nguyễn Thị Mai Trang (Đại học Kinh Tế Quốc Dân) với đề tài luận văn thạc sĩ “Giải pháp phát triển hoạt động tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam Chi nhánh Nghệ An” (2014) đã chỉ ra những cơ sở lý luận về hoạt động tín dụng cá nhân nhƣ khái niệm, vai trò, đặc điểm, các sản phẩm, các chỉ tiêu đánh giá (trong đó chỉ tiêu đánh giá, tác giả tập trung vào các chỉ tiêu nhƣ dƣ nợ tín dụng cá nhân, tỷ trọng tín dụng cá nhân trong tổng dƣ nợ của ngân hàng, sự tăng trƣởng thị phần tín dụng cá nhân, tỷ lệ nợ xấu, thu nhập từ tín dụng cá nhân, tính minh bạch, ổn định trong chính sách tín dụng, tính đa dạng của các sản phẩm tín dụng cá nhân, hệ thống kênh phân phối). Ngoài ra tác giả đã chỉ ra hai nhóm nhân tố ảnh hƣởng nhƣ nhân tố khách quan bao gồm: môi trƣờng kinh tế, môi trƣờng pháp luật, môi trƣờng ngành ngân hàng và nhân tố chủ quan: định hƣớng phát triển ngân hàng, năng lực quản trị, chính sách tín dụng, trình độ chuyên môn, trình độ khoa học công nghệ. Trên cơ sở lý luận về hoạt động tín dụng cá nhân, tác giả đã tập trung đánh giá hoạt động tín dụng cá nhân của NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam Chi nhánh Nghệ An giai đoạn 2008 – 2012 và tác giả đã chỉ ra những mặt hạn chế tồn tại nhƣ về sản phẩm tín dụng, về hình thức tổ chức, về công tác Marketing và chỉ ra một số 8
nguyên nhân nhƣ nguyên nhân khách quan bao gồm: biến động của nền kinh tế, ngành ngân hàng, từ phía khách hàng và nguyên nhân chủ quan bao gồm: chiến lƣợc phát triển tín dụng không đồng nhất từ Hội sở đến đơn vị kinh doanh, đơn vị kinh doanh không chủ động trong việc tự triển khai phát triển hoạt động kinh doanh do thiếu công cụ, chế tài, cơ chế hỗ trợ từ Hội sở chính. Trên cơ sở đánh giá đó, tác giả có những giải pháp đóng góp với NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam Chi nhánh Nghệ An để hoàn thiện hơn hệ thống bộ máy của mình. Một số giải pháp mà tác giả đề cập đến nhƣ xây dựng chính sách tín dụng phù hợp với địa bàn hoạt động, phù hợp với từng giai đoạn phát triển và sự thay đổi của thị trƣờng mục tiêu; Cải cách triển khai mô hình tổ chức hoạt động tín dụng theo hƣớng chuyên môn hóa quy trình xử lý công việc; Giải pháp nâng cao chất lƣợng cán bộ nhân viên; Giải pháp về công tác marketing, quảng cáo sản phẩm tín dụng cá nhân; Giải pháp hỗ trợ. 1.1.2. Những nghiên cứu về chất lượng tín dụng của Ngân hàng thương mại. Tác giả Hoàng Thị Thu Thủy (Đại học Kinh Tế Quốc Dân) với đề tài luận văn thạc sĩ “Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Quân Đội” (2011) đã chỉ ra những cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng của ngân hàng thƣơng mại theo quy định của pháp luật Việt Nam (Quyết định 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005) cũng nhƣ theo đánh giá thông lệ quốc tế Basel. Tác giá đã chú trọng phân tích đến hậu quả của rủi ro tín dụng (tổn thất tài chính, uy tín ngân hàng, ảnh hƣởng đến nền kinh tế), các chỉ tiêu đo lƣờng để hạn chế rủi ro tín dụng (tỷ lệ dƣ nợ xấu, tỷ lệ nợ quá hạn, phân loại nợ, danh mục tài trợ tín dụng) và các nhân tố ảnh hƣởng đến rủi ro tín dụng (môi trƣờng pháp lý, kinh tế, chính trị - xã hội, yếu tố khách hàng, các yếu tố nội tại của ngân hàng nhƣ thông tin, quy định cho vay, hành lang pháp lý). Trên cơ sở lý luận về hạn chế rủi ro tín dụng, tác giả đã tập trung đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng của Ngân hàng TMCP Quân Đội trong giai đoạn 2008 -2010 và đã chỉ ra những mặt đƣợc, mặt hạn chế và nguyên nhân trong công tác hạn chế rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Quân Đội. 9
Trên cơ sở đánh giá đó, tác giả đã nhận định một số tồn tại trong công tác hạn chế rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Quân Đội nhƣ trong công tác xây dựng quy trình và chính sách, tồn tại trong công tác kiểm soát và quản lý khoản vay, tồn tại trong công tác xếp hạng khách hàng, tồn tại trong công tác dự báo rủi ro, tồn tại trong công tác xử lý nợ có vấn đề, tồn tại trong công tác đào tạo đội ngũ cán bộ. Tác giả đã nêu ra những giải pháp nâng cao công tác hạn chế rủi ro tín dụng nhƣ giải pháp hoàn thiện bộ máy quản trị rủi ro tín dụng, hoàn thiện chính sách tín dụng, hoàn thiện quy trình tín dụng, nâng cao công tác thẩm định tín dụng và phân tích tín dụng, hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, nâng cao công tác kiểm toán và quản lý khoản vay, nâng cao công tác cảnh báo rủi ro và các phƣơng án phòng ngừa thích hợp, sử dụng các công cụ phái sinh. Từ những giải pháp mà tác giả đã đề cập đến rõ ràng, rất hữu ích cho công tác hạn chế rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Quân Đội cũng nhƣ các ngân hàng thƣơng mại cổ phần khác. Tác giả Hoàng Thị Việt Hà (Đại học Kinh Tế Quốc Dân) với đề tại luận văn thạc sĩ “Nâng cao chất lƣợng tín dụng tại ngân hàng Đầu tƣ và phát triển Việt Nam – chi nhánh Đông Đô” (2010) đã nếu ra những cơ sở lý luận về hoạt động ngân hàng thƣơng mại (vai trò, các hình thức tín dụng, khái niệm về chất lƣợng tín dụng), Ngoài ra, tác giả cũng đƣa ra những cơ sở lý luận về sự cần thiết của chất lƣợng tín dụng trong hoạt động tín dụng của ngân hàng thƣơng mại và chỉ ra những chỉ tiêu đánh giá chất lƣợng tín dụng nhƣ tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ nợ dự phòng rủi ro, tỷ lệ nợ ngoại bảng, thu nhập từ hoạt động ngoại bảng, sự hài lòng của khách hàng, tính năng của sản phẩm. Và tác giả cũng chỉ ra những nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng tín dụng nhƣ chiến lƣợc phát triển của ngân hàng, chính sách tín dụng của ngân hàng, quy trình tín dụng của ngân hàng, quy trình kiểm tra kiểm toán nội bộ, công tác thẩm định dự án, lãi suất và quản lý rủi ro lãi suất, khả năng thu thập và xử lý thông tin, đạo đức của chuyên viên tín dụng, các nhận tố khách quan nhƣ kinh tế, xã hội, chính trị. Trong phạm vi của luận văn, tác giả đã đánh giá thực trạng tín dụng của Ngân hàng Đầu tƣ và phát triển Việt Nam – Chi nhánh Đông Đô giai đoạn 2005- 10