Luận văn Thạc sĩ Xã hội học: Đặc tính dân tộc trong việc giáo dục giới tính cho trẻ vị thành niên trong gia đình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> <br /> LÊ AN NI<br /> <br /> ĐẶC TÍNH DÂN TỘC TRONG VIỆC GIÁO DỤC GIỚI TÍNH CHO TRẺ VỊ<br /> THÀNH NIÊN TRONG GIA ĐÌNH<br /> (Nghiên cứu trường hợp dân tộc Tày,<br /> xã Tân Thanh, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn)<br /> <br /> Chuyên ngành<br /> Mã số<br /> <br /> : Xã hội học<br /> : 60 31 30<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC<br /> <br /> NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC : PGS. TS. Phạm Văn Quyết<br /> <br /> Hà Nội, 2009<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang<br /> MỤC LỤC .................................................................................................................... 1<br /> DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................................ 3<br /> DANH MỤC CÁC HÌNH .............................................................................................. 3<br /> DANH MỤC CÁC HỘP ................................................................................................ 3<br /> MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 4<br /> 1. Lý do lựa chọn đề tài ....................................................................................... 4<br /> 2. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài............................................ 6<br /> 3. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................ 6<br /> 4. Đối tƣợng, khách thể, phạm vi nghiên cứu ..................................................... 6<br /> 5. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................. 7<br /> 6. Giả thuyết nghiên cứu và khung lý thuyết ...................................................... 8<br /> NỘI DUNG CHÍNH ...................................................................................................10<br /> CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU10<br /> 1.1. Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng ........................................... 10<br /> 1.2. Hệ thống lý thuyết sử dụng trong nghiên cứu ............................................ 10<br /> 1.3. Hệ thống khái niệm sử dụng trong đề tài ................................................... 13<br /> 1.4. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ....................................................................18<br /> 1.5. Vài nét về địa bàn nghiên cứu ....................................................................24<br /> CHƢƠNG 2. ĐẶC TÍNH DÂN TỘC TRONG VIỆC GIÁO DỤC GIỚI TÍNH CHO<br /> TRẺ VỊ THÀNH NIÊN TRONG CÁC GIA ĐÌNH DÂN TỘC TÀY ................... 26<br /> 2.1. Kiến thức của cha mẹ trong lĩnh vực giới tính và tầm quan trọng của giáo dục<br /> giới tính đối với trẻ vị thành niên ......................................................................26<br /> 2.1.1. Hiểu biết của cha mẹ về tuổi dậy thì, sự thay đổi tâm sinh lý và các mối<br /> quan hệ bạn bè của con ................................................................................ 26<br /> 2.1.2. Quan niệm của cha mẹ về vấn đề quan hệ tình dục trước hôn nhân và<br /> những điều cấm kỵ của dân tộc Tày liên quan tới vấn đề này .................... 38<br /> 2.1.3. Nhận thức về tầm quan trọng của giáo dục giới tính đối với trẻ vị thành<br /> niên ............................................................................................................... 44<br /> <br /> 2.2. Nội dung và phương pháp giáo dục giới tính cho con trong độ tuổi vị thành<br /> niên của cha mẹ người Tày................................................................................ 46<br /> 2.2.1. Các nội dung về biến đổi tuổi dậy thì cha mẹ người Tày dạy cho con46<br /> 2.2.2. Phương pháp giáo dục giới tính của cha mẹ với con trong tuổi vị thành<br /> niên ............................................................................................................... 53<br /> 2.2.3. Đánh giá của cha mẹ về kiến thức giới tính của con ......................... 61<br /> 2.3. Giáo dục giới tính trong gia đình nhìn từ góc độ trẻ vị thành niên ............ 63<br /> 2.3.1. Đánh giá về vai trò của gia đình trong việc giáo dục giới tính cho trẻ vị<br /> thành niên .....................................................................................................63<br /> 2.3.2. Mong muốn về các thông tin giới tính được cung cấp ...................... 66<br /> KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................................ 68<br /> 1. Kết luận..................................................................................................................... 68<br /> 2. Khuyến nghị ............................................................................................................. 70<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> PHỤ LỤC<br /> <br /> DANH MỤC CÁC BẢNG<br /> Trang<br /> Bảng 2.1. Hiểu biết của cha mẹ về sự thay đổi cơ thể ở con trai và con gái khi dậy thì 29<br /> Bảng 2.2. Nhận xét của cha mẹ về sự thay đổi tâm lý khi trẻ dậy thì<br /> <br /> 30<br /> <br /> Bảng 2.3. Tương quan giữa sự cần thiết trao đổi với con về biến đổi tuổi dậy thì và có<br /> nói chuyện với con về vấn đề giới tính<br /> <br /> 45<br /> <br /> Bảng 2.4. Tương quan giữa người có quyền quyết định cao nhất trong gia đình và người<br /> nói với con về vấn đề giới tính<br /> <br /> 54<br /> <br /> Bảng 2.5. Tương quan giữa thái độ của cha mẹ người Kinh và người Tày khi con hỏi về<br /> vấn đề giới tính<br /> <br /> 56<br /> <br /> Bảng 2.6. Tương quan giữa thái độ trả lời con về vấn đề giới tính và thời điểm chủ động<br /> nói với con về vấn đề này<br /> <br /> 58<br /> <br /> Bảng 2.7. Tương quan giữa hình thức cung cấp thông tin giữa cha và mẹ<br /> <br /> 60<br /> <br /> Bảng 2.8. Tương quan giữa trình độ học vấn của cha mẹ và việc giới thiệu sách, báo, tạp<br /> chí cho con tìm hiểu các kiến thức giới tính<br /> <br /> 60<br /> <br /> DANH MỤC CÁC HÌNH<br /> Hình 2.1. Tương quan giữa hiểu biết của cha và mẹ về số lần cần thay băng vệ sinh<br /> <br /> 33<br /> <br /> Hình 2.2. So sánh giữa tâm trạng của cha mẹ người Tày và người Kinh khi con gái trong<br /> tuổi vị thành niên mang thai<br /> <br /> 40<br /> <br /> Hình 2.3. Hành động của cha mẹ khi con gái có thai<br /> <br /> 41<br /> <br /> Hình 2.4. So sánh sự cần thiết trao đổi với con về các vấn đề liên quan tới tuổi dậy thì<br /> giữa cha mẹ người dân tộc Kinh và dân tộc Tày<br /> <br /> 45<br /> <br /> Hình 2.5. Hình thức cung cấp thông tin về giới tính cho trẻ vị thành niên<br /> <br /> 59<br /> <br /> DANH MỤC CÁC HỘP<br /> Hộp 2.1. Lễ cúng sláo lườn của người Tày<br /> <br /> 42<br /> <br /> Hộp 2.2. Chuyện của Lộc Thị B<br /> <br /> 52<br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Lý do lựa chọn đề tài<br /> Trong vài thập niên gần đây, các công trình nghiên cứu về tâm lý học, giáo dục<br /> học cho thấy gia tốc phát triển của trẻ em rất nhanh. Điều này biểu hiện thông qua sự<br /> trƣởng thành và chín muồi nhanh về sinh lý giới tính (tuổi dậy thì phát triển sớm hơn) và<br /> sự phát triển của tâm lý giới tính (nhu cầu quan hệ giới tính phát triển, quan hệ với bạn bè<br /> khác giới, ứng xử với bạn khác giới…). Ở lứa tuổi dậy thì, các em bắt đầu nảy sinh sự tò<br /> mò khám phá bản thân, những cảm xúc, tâm lý, các trạng thái tình cảm mới mẻ, khác biệt<br /> với những gì các em đã từng trải qua trƣớc đây. Mặc dù vậy, những kiến thức đƣợc trang<br /> bị cho các em về vấn đề giới tính, tình bạn, tình yêu còn rất hạn chế và không đầy đủ,<br /> chính xác. Là một nƣớc Á đông, giáo dục giới tính (GDGT) là một là một đề tài tế nhị<br /> nên từ xƣa đến nay ít đƣợc đề cập tới. Nhiều ngƣời quan niệm rằng việc dạy dỗ cho trẻ<br /> em về vấn đề này chính là “Vẽ đƣờng cho hƣơu chạy”. Chính vì vậy, trong một thời gian<br /> dài trƣớc kia, cả nhà trƣờng, gia đình và xã hội đều hạn chế đề cập tới. Hiện nay, quan<br /> niệm về vấn đề này đã cởi mở hơn nhƣng việc GDGT cũng còn nhiều bất cập. Trong nhà<br /> trƣờng, những nội dung này thƣờng đƣợc lồng ghép trong môn Sinh học và Giáo dục<br /> công dân. Cả giáo viên và học sinh đều có tâm lý ngại ngùng, xấu hổ khi giảng dạy về sự<br /> phát triển của sinh lý nam và nữ. Trong gia đình, không phải bậc phụ huynh nào cũng có<br /> kiến thức đầy đủ và hiểu đƣợc tầm quan trọng trong việc GDGT cho con ở lứa tuổi vị<br /> thành niên (VTN). Nhƣ vậy, cả gia đình và nhà trƣờng đã không thực hiện đƣợc chức<br /> năng giáo dục, cung cấp các thông tin hữu ích nhất, giải đáp những thắc mắc cho trẻ<br /> trong lứa tuổi từ trẻ em dần trở thành ngƣời lớn. Trong khi ngoài xã hội, với sự bùng nổ<br /> của các phƣơng tiện truyền thông đại chúng thì trẻ VTN lại có nhiều nguồn khác nhau để<br /> tiếp cận với những loại thông tin này. Chính bởi sự lan tràn về thông tin nhƣ vậy khiến<br /> VTN gặp nhiều khó khăn trong việc thu đƣợc với những thông tin mang tính khoa học,<br /> thực sự cần thiết với các em.<br /> Theo thống kế của Hội Kế hoạch hóa gia đình, cũng bởi thiếu sự hiểu biết trong<br /> cách ứng xử trong tình bạn, tình yêu, cùng kiến thức hạn chế về vấn đề sức khoẻ sinh sản,<br /> <br />