ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------
Nguyễn Thanh Tú
ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG DỰ BÁO MƢA LỚN CHO MIỀN TRUNG VÀ
TÂY NGUYÊN CỦA MỘT SỐ MÔ HÌNH KHU VỰC
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
Hà Nội – Năm 2013
2
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------
Nguyễn Thanh Tú
ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG DỰ BÁO MƢA LỚN CHO MIỀN TRUNG VÀ
TÂY NGUYÊN CỦA MỘT SỐ MÔ HÌNH KHU VỰC
Chuyên ngành: Khí tƣợng và Khí hậu học
Mã số: 62 44 87
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. BÙI MINH TĂNG
Hà Nội – Năm 2013
3
LỜI CẢM ƠN
Trƣớc hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Bùi Minh Tăng - ngƣời
đã tận tình chỉ bảo và hƣớng dẫn tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin cảm ơn các Thầy cô và các cán bộ trong khoa Khí tƣợng - Thủy văn -
Hải dƣơng học đã cung cấp cho tôi những kiến thức chuyên môn quý giá, giúp đỡ
và tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất trong suốt thời gian tôi học tập và thực
hành ở Khoa.
Tôi xin cảm ơn các cán bộ phòng Nghiên cứu ứng dụng (Trung tâm dự báo
Khí tƣợng Thủy văn Trung Ƣơng), đặc biệt là Thạc sĩ Võ Văn Hòa và Thạc sĩ Dƣ
Đức Tiến đã tạo điều kiện, trao đổi chuyên môn cũng nhƣ có những ý kiến quý báu
giúp tôi hoàn thiện luận văn này.
Tôi cũng xin cảm ơn Phòng sau đại học, Trƣờng Đại học Khoa học Tự nhiên
đã tạo điều kiện cho tôi có thời gian hoàn thành luận văn.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới gia đình, ngƣời thân và bạn
bè, những ngƣời đã luôn ở bên cạnh cổ vũ, động viên và tạo mọi điều kiện tốt nhất
cho tôi trong suốt thời gian học tập tại trƣờng.
Nguyễn Thanh Tú
4
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................. 10
Chƣơng 1. TỔNG QUAN VỀ BÀI TOÁN ĐÁNH GIÁ DỰ BÁO TRONG
KHÍ TƢỢNG VÀ CÁC CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ ................................................ 12
1.1 Sự cần thiết của bài toán đánh giá. .................................................... 12
1.1.1 Mục đích và ý nghĩ của đánh giá dự báo .................................. 12
1.1.2 Mô hình đánh giá chung cho các yếu tố đánh giá thời tiết ....... 13
1.1.3 Các loại yếu tố dự báo ............................................................... 14
1.1.4 Các điểm số dùng trong đánh giá .............................................. 15
1.2 Tổng quan các nghiên cứu về đánh giá dự báo mƣa trong và ngoài
nƣớc. ................................................................................................................ 16
1.2.1 Tổng quan ngoài nƣớc ............................................................... 16
1.2.2 Tổng quan trong nƣớc ............................................................... 17
1.3 Một số phƣơng pháp đánh giá dự báo ............................................... 19
1.3.1 Sơ đồ chung đánh giá dự báo từ mô hình dự báo số trị ............ 19
1.3.2 Các phƣơng pháp đánh giá ........................................................ 23
Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ TẬP SỐ LIỆU SỬ DỤNG ..
......................................................................................................................... 29
2.1. Đặt bài toán ....................................................................................... 29
2.2. Mô tả tập số liệu nghiên cứu ............................................................ 32
2.2.1 Miên tinh toan, đô
phân giai, bƣơ
c tich phân thơ
i gian va tuy
chọn tham số hóa vật lý cho mô hình HRM, WRFARW, WRFNMM. ......... 32
2.2.2 Số liệu mô hình ......................................................................... 37
2.2.3 Số liệu quan trắc ........................................................................ 38
2.3 Phƣơng pháp đánh giá dự báo mƣa lớn ............................................. 38
2.3.1 Phƣơng pháp đánh giá định lƣợng ............................................ 39
2.3.2 Phƣơng pháp đánh giá theo ngƣỡng mƣa ................................. 39
5
Chƣơng 3. KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG DỰ BÁO MƢA LỚN CỦA
MÔ HÌNH HRM-gfs, WRFARW-gfs VÀ WRFNMM-gfs CHO KHU VỰC
MIỀN TRUNG VÀ TÂY NGUYÊN .............................................................. 40
3.1. Kết quả đánh giá các đợt mƣa lớn từ năm 2008 đến 2010 cho khu
vực miền Trung và Tây Nguyên ..................................................................... 40
3.2. Kết quả đánh giá dự báo mƣa lớn của một số trƣờng hợp điển hình
cho khu vực miền Trung và Tây Nguyên ....................................................... 52
3.2.1. Dự báo 24h đợt mƣa từ ngày 25-27/7/2010 khu vực Trung
Trung Bộ của 3 mô hình .................................................................................. 53
3.2.2 Dự báo 24h đợt mƣa từ ngày 30/9-5/10/2010 khu vực Bắc
Trung Bộ của 3 mô hình ................................................................................. 55
KẾT LUẬN ............................................................................................. 60
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 62
PHỤ LỤC ................................................................................................ 65